Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu : Yapısal Açıdan Karşılaştırmalı Bir İnceleme
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu : Yapısal Açıdan Karşılaştırmalı Bir İnceleme
Demirhan Burak ÇELİK
Sayfa Sayısı
:
412
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055373825
2.000,00
TL Burak Çelik 1976 yılında Reşadiye′de doğdu. Ortaöğrenimini Ankara Özel Arı Lisesinde, lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi′nde tamamladı. Ankara Üniversitesi′nde siyaset bilimi alanında yüksek lisans, Galatasaray Üniversitesi′nde kamu hukuku alanında doktora yaptı. "Demokratik Bir Toplumda Basında Tekelleşmenin Dene¬timi" başlıklı çalışması Aybay Hukuk Araştırmaları Vakfı Tarık Zafer Tunaya İnceleme Yarışması Birincilik Ödülü ne (2001), "Ulusal Kurtuluş Savaşı Döneminde Anayasal Ge¬lişmeler ve 1921 Anayasası" başlıklı yüksek lisans tezi Türk Sosyal Bilimler Derneği Genç Sosyal Bilimciler Ödülü′ne (2004), "Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu: Yapısal Açı¬dan Karşılaştırmalı Bir İnceleme" başlıklı doktora tezi Yu¬nus Nadi Ödülüne (2012) değer görüldü. 2006-2010 yılları arasında Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi′ııde Yürütme Kurulu üyesi olarak bulundu. Halen Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalında görev yapmakta olan yazarın, anayasa ve insan hakları hukuku alanındaki akademik makaleleri ile diğer yazıları çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlanmıştır. ÖNSÖZ Kamuyu ilgilendiren bir yarayı kamu önünde deşmek iste¬dim. Elinizdeki çalışma, bu çabanın bir ürünü. 20 Aralık 2010′da Galatasaray Üniversitesi′nde savunduğum doktora tezimin gözden geçirilmiş biçimi. Bu tezin yazım süreciyle, tez konusunu oluşturan Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun yeniden yapı¬landırılması süreci birbirini izledi, hatta iç içe geçti. Bu nedenle benim için başlı başına bir serüven haline gelen bu sürece kısaca değinmek istiyorum. Tez konusu olarak Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunu belirlediğimde, konu, yalnızca dar bir hukuk çevresinde tartışılı¬yor, çoğu kez de benzer eleştirilerin yinelenmesiyle yetiniliyor-du. Bu aşamada tez konumu duyan kişilerden, "Bu konuda ne yazacaksın, çok irdelenmiş durumda" gibi tepkiler alıyordum. Çalışmamın ortalarına doğru, Adalet Bakanlığı ile HSYK ara¬sındaki kriz patlak verdi. Bu arada tez konumu öğrenen, üstelik hukukçu olmayan kişilerden "Yaz da biz de okuyalım" gibi yorumlar almaya başladım. Tez çalışmasının sonuna yaklaşırken, HSYK′nin yeniden yapılandırılması gündeme geldi. Bu arada "Hadi bitir artık şu tezi" seslenişini daha sık duymaya başladım. Sonuçta, tezi bitirdim; bu arada metni teslim etmeden on beş gün önce, 12 Eylül 2010 halkoylamasmda HSYK′nin yeniden yapılandırılması oylandı; tez savunmamdan iki gün önce de yeni HSYK Yasası Resmi Gazetede yayımlandı. Tez çalışmamın ve benim şansızlığımız ya da şansımız da bu oldu her halde. Şan¬sızlık; çünkü, zaten zorlu ve yıpratıcı bir süreç olan tez süreci, benim için daha da yorucu ve yıpratıcı geçti. Ama aynı zamanda şans da; çünkü bu durum bu konuda çalışmayı benim için daha da zevkli kıldı. Üstelik tez konusunun topluma bu kadar mal ol¬duğunu görmek de herkese kolay kolay nasip olmaz sanırım... Yukarıda işaret ettiğim süreç, çalışmanın niçin hemen ba-sılmadığının ipuçlarını da veriyor aslında. Tezi teslim etmeden, son bir gayretle incelediğim Anayasa değişikliğinin yanında, yeni HSYK yasasını işlemek ve özellikle uygulamayı biraz izle¬mek istedim. Bu nedenle de, çalışmayı kitap olarak yayımlamaya girişmeden bir yıl kadar beklemeyi yeğledim. Bitirmeden, son bir hususa daha değinmek istiyorum. Hiç¬bir yapıtın, yalnızca onun altında imzası bulunan kişinin ürünü olmadığına inanırım. Bu çalışmanın hazırlanması sürecine de benimle birlikte doğrudan ya da dolaylı olarak katılan pek çok kişi var. Burada onlara teşekkür etmek isterim. Tez sürecinde bana her türlü desteği veren değerli tez danış¬manım Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu′na ve tez izleme komitemin üyeleri Prof. Dr. Celal Erkut ile Prof. Dr. Korkut Kanadoğlu′na, tez jürimde bulunarak değerli eleştiri ve önerileriyle yol gösteren Prof. Dr. Sibel İnceoğlu ve Prof. Dr. Bertil Emrah Öder e; bu sü¬reç boyunca beni hep destekleyen hocalarım Prof. Dr. Erdoğan Teziç′e, Prof. Dr. Rona Aybay′a, Prof. Dr. Erdoğan Bülbüle; birlikte aynı aşamalardan geçtiğimiz kürsü arkadaşlarım Özen Ülgen Adadağ′a ve Didem Yılmaz′a; bizimle aynı dönemde doçentlik tezi hazırlayarak, benzer bir süreç yaşayan kürsümüzün öğretim üyesi Doç. Dr. Şule Özsoy′a çok teşekkür ederim. Bu çalışmanın karşılaştırmalı hukukla ilgili kaynak tarama¬sını gerçekleştirmek üzere Neuchâtel Üniversitesi′nin verdiği burstan yararlanmam için beni teşvik eden değerli hocam Prof. Dr. Koksal Bayraktar′a ve bu konuda benden yardımını esirge¬meyen Prof. Dr. Pierre-Henri Bolle′e teşekkürlerimi sunarım. Çalışmanın kitap olarak okura ulaşmasını sağlayan On İki Levha Yayınları′nın sahibi Erol Öz′e ve yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim. Tez yazmanın zorlu bir süreç olduğunu bilen, her sıkıştığım anda kapısını çaldığım, bana her türlü desteği gösteren değerli dostum ve kürsü arkadaşım Eric Sales′e ve Nesrin Yılmaz Sales′e, yine bu süreçte hep yanımda olan ağabeyim Doç. Dr. Ekrem Ali Akartürk′e, manevi desteğini esirgemeyen arkadaşım Barış Bahçeci′ye, bu çalışmanın son aşamasında yurt dışındaki kendi çalışmalarını tamamlayıp Türkiye′ye dönen ve o andan itibaren hep yanımda olan, en bunaldığım anlarda soluklanmak için yan¬larına koştuğum arkadaşlarım Emine Eylem Aksoy-Retornaz′a, Mehmet Karlı′ya, Özgür Mumcu′ya ve Çağla Tansuğ′a her şey için çok teşekkür ederim. Bu süreçteki destekleri için sevgili annem Gülcihan ve babam Murat Çelik′e; benzer biçimde tez yazma süreci içinde¬ki eşime ve bana daha yakından destek olmak için Ankara′dan İstanbul′a taşınmaktan çekinmeyen kayınvalidem Ayşe Atalay′a çok teşekkür ederim. Bu sürecin hemen ardından gelen beklenmedik yitimler, bana yaşamla ölümün ikiz kardeş olduğunu da gösterdi ne yazık ki. Bu çalışmanın bittiğini, hatta tezin savunulduğunu gören kimi sevdiklerim, bu kitabı ellerine alamayacaklar. Artık onlarla aynı havayı soluyamıyor da olsam, buradan onlara da bir selam ve teşekkür göndermek isterim. Kayınpederim Ergin Atalay′a ve Galatasaray Üniversitesi′nin en neşeli, en sevecen öğretim üye¬lerinden canım arkadaşım Melike Batur Yamaner e de birlikte geçirdiğimiz her gün için çok ama çok teşekkürler. Bir teşekkür de, bu süreçte, aslında ne denli öngörülemez ve sürprizlerle dolu bir yolculuk olduğunu bana bir kez daha kanıtlayan yaşamın kendisine. Son olarak, yaşamımda ne denli önemli bir yere sahip oldu¬ğunu bu zorlu süreçte bir kez daha kavradığım; desteği, katkısı ve anlayışı olmaksızın bu çalışmayı bu şekilde tamamlamamın neredeyse olanaksız olduğunu düşündüğüm sevgili eşim Özge Atalay Çelik′e ise bir teşekkürden çok daha fazla şey borçlu oldu¬ğumu burada ifade etmek isterim... İÇİNDEKİLER GİRİŞ YİRMİNCİ YÜZYIL ORTASINDAN YİRMİBİRİNCİ YÜZYILA YARGI ALANINDAKİ YÜKSEK KURULLARIN ÜÇ DALGASI I. Çalışmanın Konusu 1 A. Küresel Bir Gerçek: Yargı Alanındaki Yüksek Kurullar 1 B. Yüksek Kurulların Üç Dalgası 6 II. Çalışmanın Kapsamı ve Sınırları 13 Birinci Bölüm YAPILANMANIN TEMELLERİ I. HUKUKSAL TEMELLER 19 A. Anayasal Temel 20 1. Konunun Anayasalarda Düzenlenmesinin Nedenleri 22 a. Yargı Bağımsızlığına ve Yüksek Kurullara Verilen Önemi Ortaya Koymak 22 b. Yüksek Kurulların Anayasal Düzen İçindeki Varlık ve Konumlarını Güvence Altına Almak 24 2. Konunun Anayasalarda Düzenlenmesinin Yöntemleri 30 a. Çerçeve Düzenleme 30 b. Ayrıntılı Düzenleme 31 B. Yasal Temel 41 1. Yasal Düzenlemenin Biçimi 42 a. Düzenlemenin Niteliği Bakımından 42 b. Düzenlenen Alanın Niteliği Bakımından 50 2. Yasal Düzenlemenin Kapsamı 55 a. Kuruluş ve İşleyişe İlişkin Kurallar 55 b. Görev ve Yetkilere İlişkin Kurallar 60 II. Oluşum Biçimi 62 A. Yargı Ağırlıklı Yapılar ve Korporatizm Sorunu 63 1. Avrupa Birliği′ndeki Korporatist Yapılar 63 2. Korporatizm Tartışması 71 a. Türkiye Bağlamında 72 b. Avrupa Kurumlarınca Benimsenen Metinlerde 80 B. Karma Nitelikli Yapılar ve Demokratik Meşruluk Sorunu 88 1. Karma Nitelikli Kurullara İlişkin Başlıca Gözlemler 89 a. Yargıç/Savcı - Yargıç/Savcı Olmayan Üye Dengesi 89 b. Yasama Tarafından Kurullara Üye Seçiminde Geçerli Olan Çoğunluklar 100 c. Özgün Koşullar 105 d. Türkiye′deki Kurulun Niteliği ve Oluşum Biçimine İlişkin Tartışmalar 126 2. Demokratik Meşruluk Tartışması 148 İkinci Bölüm YAPILANMANIN KURUMSAL BOYUTU I. Kuruluş 157 A. Üyelik 157 1. Üyelerin Niteliği 160 a. Doğal Üyeler 160 (1) Yargı Kökenli Üyeler 160 (a) Yüksek Mahkeme Başkanları 161 (b) Başsavcı 162 (2) Yürütme Kökenli Üyeler 162 (a) Cumhurbaşkanı 163 (b) Adalet Bakanı 176 i) Karşılaştırmalı Hukukta Adalet Bakanının Konumu 176 ii) Türkiye′de Adalet Bakanının Konumuna İlişkin Başlıca Gözlemler 188 aa) 1961 ve 1982 Anayasalarındaki Durum 188 bb) Uygulamadan Örnekler 190 cc) AB İstişarî Ziyaret Raporları ile İlerleme Raporlarında Adalet Bakanı ile İlgili Saptama ve Öneriler.. 198 dd) Yetkileri Açısından Adalet Bakanının Sitem İçindeki Konumu 206 ee) Adalet Bakanının 2010 Anayasa Değişikliğiyle Yeniden Yapılandırılan HSYK İçindeki Konumu 216 üi) Adalet Bakanının Kurul Üyeliği Hakkında Genel Değerlendirme 223 (c) Adalet Bakanlığı Müsteşarı 227 b. Yargı Mensupları 236 c. Yargıç-Savcı Olmayan Üyeler 263 2. Üyelerin Hukuksal Konumu 277 a. Görev Süresi 277 b. Güvenceler 284 c. Bağdaşmazlıklar 288 B. Başkanlık 294 1. Belirlenmesi 294 2. Görev ve Yetkileri 298 II. İşleyiş 303 A. Çalışma Düzeni 303 1. Toplanma ve Karar Alma Yöntemleri 303 2. Yeter sayılar 312 B. İşleyişle İlgili Temel İlkeler 316 1. Özerklik 316 a. Kurumsal Özerklik 317 b. Malî Özerklik 328 2. Hesap Verebilirlik 332 a. Kamu Önünde Hesap Verebilirlik 333 b. Yargı Önünde Hesap Verebilirlik 340 SONUÇ YİRMİ BİRİNCİ YÜZYILDA TÜRKİYE İÇİN NASIL BİR YARGI KURULU? I. Dördüncü Dalganın Eşiğinde Yargı Kurulları 355 II. Türkiye′nin İhtiyacı Olan Yapı: Adalet Yüksek Kurulu 359 A. Adalet Yüksek Kurulunun Görev ve Yetkileri ile Yapılanmasına İlişkin Temel İlkeler 359 B. Adalet Yüksek Kurulu İçin Bir Model Önerisi 372 KAYNAKÇA 377
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı