Grev
İÇİNDEKİLER KISALTMALAR K BİBLOGRAFYA XI GİRİŞ 1 Birinci Bölüm GENEL OLARAK GREV VE GREV HAKKI I- Grev vakıası-Grev Hakkı 5 1- Bir vakıa olarak grev 5 2- Bir hak olarak grev.. (Grev Hakkı) 8 a- Genel olarak 8 b- Grev hakkının anlamı ve fonksiyonu 9 c- Grev hakkının hukuki niteliği 11 II- Grev hakkının diğer sosyal ve ekonomik haklarla ilgisi 14 1- Genel olarak 14 2- Sendika hakkı (özgürlüğü) ve grev hakkı 16 3- Toplu iş sözleşmesi hakkı-Grev hakkı 18 III- Yabancı hukuklarda grev konusunda genel temayüller 20 1- Genel olarak grevin gelişimi 20 2- Grevi yasaklayan ülkeler 22 3- Grev özgürlüğü tanıyan ülkeler . . . 23 a- İngiltere 24 b- İsviçre 25 c- Belçika 27 4- Grevi hak olarak kabul eden ülkeler (Grev hakkını tanıyan ülke ler) 28 a- Uluslararası düzeyde grev hakkı 29 b- Ulusal düzeyde grev hakkı 30 aa- Fransa 30 bb- Almanya 31 cc- İtalya 33 dd- Lüksenburg 34 ee- İspanya 34 ff- Arjantin 34 gg- Meksika 35 hh- Amerika Birleşik Devletleri . 35 IV- Türk Hukukunda grevin gelişimi 36 1- Cumhuriyet öncesi dönem 36 2- Cumhuriyet dönemi 37 V- Grev hakkının sınırları (kullanılma şartları) 41 1- Genel olarak 2- Grev hakkının sınırlanma biçimleri 3- Türk Hukukunda grev hakkının düzenlenme biçimi 43 a- Anayasadaki düzenleme 43 b- 2822 sayılı Kanundaki düzenleme 44 İkinci Bölüm : HUKUKİ GREV KAVRAMI 49 I- Grevin tanımı A- Genel olarak B- 2822 Sayılı Kanunun Grev Tanımı 50 II- Grevin unsurları A- Maddi unsur: İşin bırakılması 52 1- Genel olarak 52 2- İşi bırakmanın niteliğinden doğan özellikleri 54 a- İşi bırakanların sıfatına ve sayısına ilişkin özellikler 54 aa- İşçi sıfatını taşımayan kimselerin işlerini bırakmaları grev teşkil etmez bb- Birden çok işçinin işlerini bırakmaları halinde grevden söz edilebilir ^ cc- Bir tek işçi çalıştıran ve bir işletmeye dahil bulunmayan işyerlerinde işçinin işini bırakması da grev teşkil etmez 63 b- İşi bırakmanın biçimine ilişkin özellikler 66 aa- İşçilerin yapmakla yükümlü bulundukları işleri yapmak tan kaçınmaları grev teşkil eder 66 bb- İşçilerin işlerini tamamen bırakmaları, davranışın grev sayılması için gereklidir °7 cc- İşin bırakıipıası süresinin uzun ya da kısa olması önemli değildir 70 dd- İşin geçici olarak bırakılması gibi, kesin olarak bırakıl- masıda-bazı hallerde-grev teşkil eder 73 IV ee- İşin bırakılmış sayılması için işyerinin terkedilmiş ol ması şart değildir 75 ff- İşi bırakmanın işyerinin tamamında gerçekleşmesi de şart değildir 76 B- Psikolojik unsur: İşçilerin aralarında anlaşmaları veya birkuruluşun kararına uymaları 77 1- Genel olarak , . 77 2- İşin bırakılması amacına ilişkin özellikler 82 a- İşyerinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önem li ölçüde aksatmak amacını taşımayan iş bırakılması grev teş kil etmez 82 b- Kanundan doğan bir hakkın kullanılması amacıyla topluca işin bırakılması da grev teşkil etmez 84 c- İşin bırakılmasının işyerinin faaliyetini etkilemiş olması da önemli değildir 88 Üçün cü Bölüm GREVİN KANUNA UYGUNLUĞUNUN (KANUNİLİĞİNİN) ŞARTLARI I- Kanuni grev kavramı ve genel olarak grevin kanuniliğini sağlayan şartlar 91 II- Grev kararı alınabilmesine ilişkin şartlar . 94 A- Kanunun belirlediği çerçevede bir uyuşmazlığın (mesleki iş uyuş mazlığının) bulunması 95 1- Bir uyuşmazlığın bulunması gereği 95 2- Kanuni greve esas olabilecek uyuşmazlığın özellikleri 96 a- Genel olarak mesleki iş uyuşmazlığı kavramı 98 b- Uyuşmazlığın amacı 98 c- Uyuşmazlığın konusu 99 d- Uyuşmazlığın tarafları 102 e- Uyuşmazlığın ortaya konulması usulü 104 aa- Usulünce çağrı yapılması 105 1) İşçi sendikasının kanuni süre içinde çağrıda bulun ması 106 2) Öneriler (teklifler)′in çağrıya eklenmesi 106 bb- Toplu görüşmenin kanuni süresinde başlaması için gerek li işlemlerin yapılması 107 cc- İşçi sendikasının ilk toplantıya katılması 108 dd- Toplu görüşmenin semere vermemesi ve uyuşmazlığın ortaya çıkması (çıkmış olması) 108 3- Kanuna uygun grev kararı alma imkânı sağlamayan uyuşmaz lıklar 110 a- Hakkın ihlâli sebebiyle uyuşmazlık (hak uyuşmazlığı) çıka rılması 111 b- Toplu iş sözleşmesine konu olamayacak hususlardauyuşmaz- lık çıkarılması ...,., 113 c- Toplu iş sözleşmesinin yürürlüğü süresince çıkarılan uyuş mazlıklar 117 aa- Genel olarak 117 bb- Kanuni yasağın sınırlan 119 1) Dirlik (barış) borcu mevcut bir toplu iş sözleşmesine rağmen ikinci bir toplu iş sözleşmesinin yapılmasına ve bu konuda uyuşmazlık çıkarılıp greve gidilmesine engel olur 119 2) Dirlik (barış) borcu kuralolaraktopluişsözleşmesinin yürürlüğü süresince uyuşmazlık çıkarılmasına ve greve gidilmesine engel olur ..." 124 3) Sözleşmenin süresinin bitimine kısa bir süre kala çağrı yapabilme ve uyuşmazlık çıkarabilme imkânı .... 129 d- Yürürlükteki toplu iş sözleşmesinde değişi klik yapılması için çıkarılan uyuşmazlıklar 132 e- Yeniden gözden geçirmeyi öngören toplu iş sözleşmesi hük münün ihlâli nedeniyle çıkarılan uyuşmazlıklar 133 f- Yetkinin taşırüması ya da yetki belgesi dışına çıkılması sure tiyle çıkarılan uyuşmazlıklar 135 aa- Genel olarak 135 bb- İşletmeye dahil işyerlerinde ayrı ayrı uyuşmazlık çıka rılması 136 cc- Grup toplu iş sözleşmesi yapmak için uyuşmazlık çıka rılıp çıkarılamayacağı 137 B- Uyuşmazlığın barışçı yolla giderilmesi girişiminin sonuçsuz kal ması 139 1- Genel olarak 139 2- Arabuluculuk faaliyetinin sonuçsuz kaldığına ilişkin tutanağın alınması usulü ′. 141 3- Grev kararı alınmasına yeterli (elverişli) olmayan tutanak .... 144 C- Greve usulünce karar verilmiş olması 145 1- Uyuşmazlığın söz konusu olduğu işyeri ya da işyerlerinde grevin yasaklanmamış olması 145 2- Taraflar arasında özel Hakeme gitme konusunda bir anlaşma yapılmamış bulunması 148 3- Grev kararının uyuşmazlığın ilgili bulunduğu yere ilişkin olarak, yetkili organca, süresinde ve kanuni amaçla alınmış olması . . . 149 VI a- Genel olarak grev kararı alma yetkisi 149 aa- Grev kararının işçi sendikasının tüzüğünde gösteril en yet kili organı tarafından alınması 152 bb- Grev kararı alması kabil olmayan kişi ve kuruluşlar ... 153 1) Ehliyetsiz işçi kuruluşları 153 2) Fiili işçi toplulukları 154 b- Grev kararının kapsamı 156 aa- Genel olarak 156 bb- tşyeri veya işyerleri için alınacak grev kararının kapsa mı 157 cc- İşletme toplu iş sözleşmesine ilişkin uyuşmazlıkta alı nacak grev kararının kapsamı 158 1) Genel olarak ". 158 2) İşletmeye dahil işyerlerinin bir veya birkaçında grev yasağı bulunması halinde grev kararının kapsamı. . . 160 c- Grev kararının kanuni süresi içinde alınmış olması 162 d- Greve kanunen belirlenen amaçla greve karar verilmesi.... 165 aa- Kanuni grevin amacı 165 bb- Kanuna aykırı amaçlı belli başlı grev türleri 170 1) Siyasi amaçlı (politik) grev 170 2) Dayanışma amacıyla yapılan grevler (sempati grevle ri) 174 3) Genel grev 177 III- Kanuna uygun olarak alman grev kararının uygulamaya konulabilme- sine İlişkin şartlar 182 A- Grevin uygulanmasına engel olan bir yasağın bulunmaması 184 1- Genel olarak 184 2- Grevin uygulanmasını engelleyen yasaklar 184 a- Grevin Bakanlar Kurulunca yasak edilmesi 185 b- Grevin Bakanlar Kurulunca ertelenmesi 186 c- Savaş, genel veya kısmi seferberlik sebebiyle grevin yasak lanması 189 d- Grevin Sıkı Yönetimce yasaklanması 190 e- Olağanüstü hal ilân edilen yerlerde grevin yasaklanması . . . 191 f- Yolculuk devam ederken ulaştırma araçlarında grevin yasak lanması 192 g- Tarafların Özel hakeme gitme konusunda anlaşmış olmala rı 193 B- Grev karannın karşı tarafa tebliğ edilmek üzere notere tevdi edil mesi 194 C- Grev kararının görevli makama tevdi edilmesi 197 D- Grev kararının usulünce ilan edilmesi 198 VII ■-»-- E- Talep edilen grev oylamasının grevin uygulanması şeklinde sonuç lanmış olması 200 1- Genel olarak 200 2- Usulünce talep edilmesi halinde grev oylaması yapılması 201 3- Oylama sonucunun olumlu, grevinuygulanmasıbiçiminde sonuç lanmış olması 203 4- Grev oylamasının iptali halinde yeniden oylamaya gidilmiş olma sı ve sonucun grevin uygulanması şeklinde tecelli etmesi 205 F- Grevin uygulanacağı tarihin usulünce bildirilmiş olması ve bildirilen tarihte grevin uygulanmasına başlanması 207 . 1- Genel olarak 207 2- 2822 sayılı kanundan önceki duruma genel bir bakış 208 3- 2822 sayılı kanundaki düzenleme 211 G- Grevin, grev kararının ilgili bulunduğu işyeri ya da işletmede uygu lamaya konulması 218 IV- Usulünce uygulamaya konulmuş (uygulanmakta olana) grevin sürdü rülmesine ilişkin şartlar 219 A- Grevin mahkeme kararıyla durdurulmamış olması 219 B- Grevin ihtiyati tedbir kararıyla durdurulmamış olması 222 C- Grevin taraf sendikaca kaldırılmamış ya da kalkmamış olması . . . 223 1- Genel olarak 223 2- Grevin taraf sendika kararıyla kaldırılması 224 3- Grevin kendiliğinden ortadan kalkması 224 a- Toplu iş sözleşmesinin imzalanmasıdolayısıylagrevinortadan kalkması 225 b- Taraf işçi sendikasının durumundaki değişiklikler dolay isiyle grevin ortadan kalkması 226 aa- Taraf işçi sendikasının sona ermesi ya da fiil ehliyetini kaybetmesi 226 bb- Taraf sendikanın üye mevcudunun belirli bir sayının al tına düşmesi 227 cc- Çok uzun sürmesi halinde grevin ortadan kalkmış sayılıp sayılamayacağı . 229 D- Grevin uygulanmasına engel olan durumların uygulama sırasında ortaya çıkmış olmaması 229" E- Tarafların özel hakeme gitme konusunda anlaşmış olmamaları . . 230 Dördüncü Bölüm GREVÃN NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİ ., 231 SONUÇ . 237