Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Grev Kavramı
Yd. Doç. Dr. Melda SUR Strasbourg Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1975 yılı mezunudur (maîtri-se). Kasım 1986 yılma kadar Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde görev yapmıştır. Halen Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesidir. Bu çalışma, Mayıs 1984 de Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde kabul edilen doktora tezinin güncelleştirilmiş şeklidir. ÖNSÖZ "Grev" olgusu ile "hukuk" arasındaki ilişki son derece ilginç olup aynı zamanda da çelişkilerle doludur. Bir yandan bir baskı aracı anayasal hak olarak tanınmıştır. Diğer yandan da anayasal bir hak olan bu aracın kullanımı ancak dar bir çerçeve içinde hukuken caiz görülmektedir. Böylece grev, bir bakıma "uzlaştırıcı toplum"un en tipik özelliklerini taşıyıp, toplumsal gerçeğimizi çarpıcı şekilde yansıtmaktadır. Bu çalışma, "Türk ve Fransız Hukuk Sistemlerinde Grev Kavramı" adı altmda, 1984 yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde doktora tezi olarak savunulup kabul edilmişti. Tezin hazırlandığı yıllarda çalışma hayatında getirilen değişiklikler arasında, "grev kavramı" değişmeyen bir hüküm olarak varlığını sürdürmüştür. Hukuk normları bazı davranış modellerini ve bunların hukukî rejimlerini belirlerler. Öğretide özellikle grev konusunda görüldüğü gibi, genellikle daha dinamik olan hukukî rejim ve bilhassa sonuçlar üzerinde durulup, çeşitli incelemeler daha çok bu konularda yoğunlaşır. Oysa herhangi bir hukukî incelemenin nüvesini, odak noktasını hukukî kavramlar oluşturmaktadır. Bu incelemede pozitif hukukumuzda kabul edilen şekliyle, "grev" kavramına uyan davranış modeli çizilecektir. Fransa′daki uygulamalar ve içtihatlardan yararlanılarak greve benzerlik gösteren çeşitli pasif direniş tipleri yasamızdaki "grev modeli" ile karşılaştırılıp bunların nitelenmesi yapılacaktır. Akademik çalışmalarımı yakın zamana kadar sürdürmüş bulunduğum Siyasal Bilgiler Fakültesine asistanı olarak girdiğim, manevî desteğinden daima şevk aldığım değerli Prof. Dr. Cahit Talas′a burada en derin şükran ve saygılarımı ifade etmek isterim. Hocam, Prof. Dr. Seyfullah Edis′in gerek tez çalışmalarım boyunca gösterdikleri özveri, ilgi ve sabırları için, gerekse Dekanı oldukları yeni Kurumumun yayını olarak bu kitabın basılmasındaki desteklerinden dolayı sonsuz teşekkürlerimi sunarım. îzmir, Haziran 1987. İÇİNDEKİLER KISALTMALAR X GİRİŞ 1 Birinci Bölüm SOSYOLOJİK VE HUKUKà AÇIDAN GREVİN TANIMLANIŞI § 1. GREVİN SOSYOLOJİK TANIMI 6 I. Grev kelimesinin kökeni 6 II. Sosyolojik anlamda grevin işçi-işveren ilişkilerindeki diğer bazı baskı araçlarından ayırdedilmesi 7 1. Grevin sosyolojik tanımı ... 7 2. Boykot 11 III. Hukukî grev tanımını sosyolojik tanımdan ayırma zorunluluğu 13 1. Bağdaştırma denemeleri ... ... 13 2. Ayrımın gerekliliği ve önemi 14 § 2. GREVİN HUKUKà TANIMLARI ... 17 I. Genel olarak grevi yasaya uygun grevden ayırma zorunluluğu 17 II. Fransız hukukundaki durum 19 1. Grev hakkının anayasada yer almadığı dönem ... 19 a) İşçi çevrelerinin yorumu , 19 b) Yargı yerlerinin yorumu 19 2. Grev hakkının anayasada ve özellikle kanunda yer aldığı dönem ... 20 V a) İşçi ve işveren çevrelerindeki görüş değişikliği 20 b) Yargı yerlerinin çözümü 20 c) Öğretideki çeşitli tanımlar 20 aa) Grev kavramını nisbeten geniş kabul eden görüşler 20 bb) Grev kavramını nisbeten dar kabul eden görüşler 20 III. Türk hukukunda tarihî gelişme 22 1. Tatil-i Eşgal Kanunu 22 2. Türk Ceza Kanunu m.201 24 3. 3008 sayılı İş Kanunu 25 4. 275 sayılı TSGLK ... 28 5. 2822 sayılı TSGLK 29 İkinci Bölüm HUKUKİ TANIMA GÖRE GREVİN MADDà UNSURLARI § 1. HAREKETİ YAPANLARIN İŞÇİ OLMASI ... 30 I. Anayasa anlamında işçi 31 II. TSGLK anlamında işçi 33 1. Yasalarda "grev"i işçilere hasretme eğilimi 33 2. TSGLK′da "işçi"nin tanımlanmamasından doğan farklı görüşler 34 a) "Hizmet akdine göre çalışmayı meslek edinme" esasını benimseyen görüş 34 b) "Hizmet akdine göre çalışma" esasını benimseyen görüş 35 3. "Hizmet akdine göre çalışma esasını benimseyen görüşün dayandığı gerekçeler 35 a) İş Kanununun genel yasa kabul edilmesine dayanan gerekçe ve eleştirisi 36 b) Meclis görüşmelerine dayanan gerekçe 38 c) Grevdeki amaca dayanan gerekçe 38 d) Çalışma yasalarındaki genel eğilime dayanan gerekçe 39 VI III. "Hizmet akdine göre çalışma" esasının sonuçları 39 1. Hizmet akdine göre çalışmayan bazı kimselerin durumu ... ... 2. Hizmet akdinin hükümsüzlüğü durumu a) Çeşitli görüşler b) Türk pozitif hukukuna uyan görüş § 2. İŞİN BIRAKILMASI ... ... I. İşin bırakılmasının biçimi 1. İşi tamamen bırakmanın gerekip gerekmediği konusundaki görüşler ... a) "İşi bırakma"yı en geniş anlamıyla ele alan görüş aa) Görüşün açıklanması ... bb) Görüşün dayandığı gerekçeler cc) Görüş lehine öne sürülebilecek başka özellikler b) Münhasıran "işi tamamen bırakma"yı unsur kabul eden görüş c) Görüşlerin değerlendirilmesi 2. İşin tamamen bırakılması bakımından değişik eylemlerin pozitif hukukta nitelendirilmesi a) Genel olarak b) Kaliteyi düşürme c) İşi yavaşlatma aa) İşi yavaşlatma kavramı bb) İşi yavaşlatma konusunda Türk hukukundaki çözüm cc) İşi yavaşlatma konusunda Fransız hukukundaki çözüm ... d) İşi düzenleyen kurallara aşırı hassasiyetle uyma e) İşverenin bazı emirlerine uymama 3. 1982 Anayasası ile TSGLK′da grev ile benzeri eylemler ayrımı a) 270 sa. TSGLK′da b) 1982 Anayasasında c) 2822 sa. TSGLK′da 39 41 41 42 43 44 44 44 44 45 46 46 48 49 49 50 51 51 52 54 56 58 59 59 59 60 VII ^ II. İşi bırakma süresi 61 1. Sürenin grev kavramında ele almışı 61 2. Değişik eylemlerin süre bakımmdan nitelendirilmesi ... 62 a) Kısa süreli işi bırakma 62 b) Kısa süreli, tekrarlanan işi bırakmalar 65 aa) Kısa süreli, tekrarlanan işi bırakma kavramı ... 65 bb) Kısa süreli, tekrarlanan işi bırakmaya bağlı sorunlar ve çözümleri 66 e) Dönen grevler 72 aa) Dönen grev kavramı 72 bb) Dönen grev türleri 73 cc) Dönen grev sorununun Fransız hukukunda çözümü 73 dd) Türk hukukunda dönen grev 75 § 3. İFA YÜKÜMLÜLÜĞÜ OLAN İŞİN BIRAKILMASI 76 I. İfa yükümlülüğü bulunmayan bazı haller 76 1. Fazla çalışma 76 2. Mücbir sebep ve umulmayan hal 77 3. Devamlı uygulama ve işverenin rızası 79 II. Ödemezlik definin kullanılması 80 1. Ödemezlik defi kavramı ve hizmet akdi 80 2. İşverence edimin ifa edilmemesi hallerinde işi bırakmanın grev sayılacağı görüşü 82 3. İşverence edimin ifa edilmemesi hallerinde işi bırakmanın grev sayılmayacağı görüşü 84 4. Uygulamada getirilen çözümler ve eleştirileri 86 Üçüncü Bölüm HUKUKà TANIMA GÖRE GREVİN MANEVà UNSURLARI § 1. İŞİ BIRAKMA KARARININ TOPLU NİTELİĞİ VE KONUSU ... 90 I. Kararın toplu niteliği 91 1. Problematik 91 2. Anlaşma - teşekkül kararma uyma 92 vra 3. Karara katılanların sayısı 95 II. Kararın konusu : Topluca çalışmamak suretiyle işyerinde faaliyeti durdurma veya önemli ölçüde aksatma 99 1. Kararın konusuna ilişkin sorunlar (genel olarak) 99 2. Faaliyetin fiilen aksamasının önemli olup olmadığı ... ... 100 3. Başka amaçlarla işi bırakmanın nitelendirilmesi 102 4. Faaliyeti aksatmanın başlı basma amaç teşkil etmesi problematiği 105 § 2. BASKI AMACI VE GREV KAVRAMI 109 I. Genel olarak grev ve baskı amacı arasındaki ilgi 109 n. Pozitif hukukumuzda taleplerin kabul ettirilmesi amacının grevin unsuru olup olmadığı 110 1. Fransız hukukuna göre 110 2. Türk hukukuna göre 111 3. Baskı amacı dışındaki grevler - hakkm kötüye kullanımı 113 a) Konuya ilişkin yasal kurallar 113 b) Fransız öğretisindeki görüşler 113 c) Baskı amacı dışındaki grevler bakımından Türk hukukunda "iyiniyet kuralları′nın işlerliği ve sınırları 114 m. Baskı amacının grev kavrammda unsur olarak kabul edilmemesinin bazı sonuçları 116 1. İşverene zarar verme amacıyla işi bırakma 116 2. İşi bırakmanın geçici niteliği şart mıdır? 119 3. İşi bırakmak suretiyle talep edileni kendi kendine elde etme 121 IV. Amaç ve taleplerin niteliği ve grev kavramı 123 SONUÇ 128 BİBLİYOGRAFYA 133 RESUME 146
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı