Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Gemi Rehni
Gemi Rehni
Turgut KALPSÜZ
Sayfa Sayısı
:
224
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2001
ISBN NO
:
9755371346
140,00
TL DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ Bu baskıda gene kitabın tamamı gözden geçirilmiş, iştirak payının rehni ayrı bir fasılda incelenmiş, Türk Uluslararası Gemi sicili ile ilgili mevzuatın gemi ipoteğine mütedair hükümleri hakkında bilgi verilmiş ve kitabın plânı buna uygun olarak değiştirilmiştir. 3. baskıdan sonra yapılan yeni neşriyat ve verilen yerli ve yabancı mahkeme kararları da kitaba işlenmiş ve değerlendirilmiştir. Prof. Dr. Turgut KALPSÜZ Ankara 2001 GİRİŞ Rehin, bilindiği gibi, alacaklıya, alacağını rehnedilen şeyi paraya çevirterek bedelinden tercihan almak yetkisini bahşeden ferî ve mahdut bir aynî haktır. Alacak için aynî bir teminat teşkil eder. Diğer aynılar üzerindeki rehin hakkı gibi, gemiler üzerindeki rehin hakkı da ya kanundan doğar veya bir akde istinad eder. İlk halde kanunî, ikinci halde akdî rehinden bahsolunur. Gemiler üzerindeki kanunî rehin hakkı, iki kısımda mütalâa olunabilir: (a) Ayrıca rehin akdi yapılmasına, zilyetliğin nakline veya tescile gerek olmaksızın gemi üzerinde doğrudan doğruya bir kanun hükmüne istinaden teessüs eden rehin hakkı (doğrudan doğruya kanuni rehin hakkı), (b) Tesisini talep hakkı kanundan doğmakla beraber, o nevî gemiler için kanunda öngörülen şekle riayetle tesis olunabilen rehin hakkı {vasıtalı kanunî rehin hakkı )K Gemiler üzerindeki akdî rehin hakkı ise, geminin nevine göre farklı şekillerde tesis olunur: Sicile kayıtlı olmayan gemiler, menkuller hakkındaki hükümlere göre rehnedilebilir. Sicile kayıtlı gemiler üzerinde akdî rehin hakkı ise, ancak gemi ipoteği yolu ile teessüs eder. Bunun dışında sicile kayıtlı olan veya olmayan gemiler deniz ödüncü mukavelesi yapılmak suretiyle rehnedilebilir. (1) Kanundan doğan gayri menkûl rehni için de aynı ayırım yapılmaktadır, bkz. Davran, B.: Rehin Hukuku Dersleri, İstanbul 1972, sh. 54 ve Saymen, F. H. -Elbir, H. K. Türk Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul 1963, sh. 581 vd. Ticaret Kanununda sadece; Sicile kayıtlı gemiler üzerinde akdî rehin hakkı (TK. 893; 941) ve bazı nevî kanunî rehin haklan (TK. 877; 1236 vd.) Yapı halinde bulunan gemiler üzerinde akdî rehin hakkı (TK. 941-945) ve Sicile kayıtlı olan veya olmayan gemiler üzerinde özel mahiyetteki bir akdî rehin hakkı (Deniz Ödüncü, TK. 1159 - 1178), İştirak payı üzerindeki akdî rehin hakkı (TK. 965, IV) ile Bilcümle gemiler üzerindeki bazı nev′i kanunî rehin hakları (TK. 877 ve 1256 vd.) düzenlenmiştir. Müseccel gemi payı üzerinde akdî rehin hakkı tesisi 897. m.nin I. f. sı dolayısiyle gemi ipoteği hükümlerine tâbidir. Hukukumuzda gemi rehninin, Medenî Kanunun rehinle ilgili hükümleri dışında özel surette düzenlenmesi ilk defa 1929 tarih ve 1440 sayılı Ticaret Kanununun Deniz Ticaretine ilişkin ikinci Kitabı ile vaki olmuştur2. 1808 tarihli Fransız Kanunundan iktibas olunan 1864 tarihli ilk Deniz Ticaret Kanunumuzda gemi rehni ile ilgili hükümler yoktur. Eski Ticaret Kanununda yer alan gemi rehni ile ilgili hükümlerin mehazını, Alman Medenî Kanununun (BGB) "Eşya Hukuku"na mahsus 3. kitabının "Menkûller ve Haklar üzerinde Rehin Hakkı"na ilişkin 9. faslı 1259-1272. paragrafı hükümleri teşkil eder. Almanya′da bu hükümler bilâhare 15 Kasım 1940 tarihli "Müseccel Gemilerle inşa Halinde (2) ETK.′na gemi rehni ile ilgili hükümlerin konuluş sebebi, Deniz Ticaretine ilişkin II. Kitabın Gerekçesinde: "Gayri menkûl hükmünde olan gemiler için rehin muamelesi hakkında bu Lâyihanın ayrı bir Faslında hükümler vaz′edilmiş olup, şimdiye kadar mevzuatımızda bu bapta sarih bir hüküm olmamasından dolayı gemi rehni için mevcut mütereddid vaziyet, bu ahkâm ile bertaraf edilmiş olacaktır" şeklinde izah edilmiştir, bkz. Ticaret Kanununun Deniz Ticaretine mütedair İkinci Kitabı Lâyihası hakkında Adliye Encümeni Mazbatası, sh. 2. Bulunan Gemiler (Yapılar) Üzerindeki Haklara ilişkin Kanun" (Gesetz über Rechte an eingetragenen Schiffen und Schiffsbauvverken) ile ikame edilmiştir. Mer′i Türk Hukukunda gemi rehnine ilişkin özel hükümlerin mehazı, 15 Kasım 1940 tarihli Alman Kanununda yer alan hükümlerdir. Hukukumuzda gemi rehni ile ilgili hükümleri bir bütün olarak izaha, en ziyade, gemilerin nevîleri, sicile kayıtlı olup olmamaları ve bir geminin tamamının, bir cüzünün veya bir iştirak payının söz konusu olmasına göre, onlar üzerinde tesis edilebilecek kanunî ve akdî rehin haklan esas alınmak suretiyle yapılacak bir tasnif elverişlidir. İÇİNDEKİLER DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ VII ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ IX İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ XI ÖNSÖZ xm İÇİNDEKİLER XV LİTERATÜR LİSTESİ XXV GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM SİCİLE KAYITLI OLMAYAN GEMİLERİN REHNİ /. KAİDE 5 //. ÖZELLİKLERİ 6 İKİNCİ BÖLÜM SİCİLE KAYITLI OLAN GEMİLERİN REHNİ BİRİNCİ KISIM SİCİLE KAYITLI OLAN GEMİLERİN KANUNà REHNİ /. GEMİ ALACAKLISI HAKKİNİN SAĞLADIĞI KANUNà REHİN HAKKİ 12 //. BİRLİKTE GEMİ İPOTEĞİNDE ALACAĞI ÖDEYEN GEMİ MALİKİNİN SAHİP OLDUĞU İPOTEK HAKKI 15 ///. TERSANE SAHİBİNİN KANUNà REHİN HAKKI 16 A- MAHİYETİ 17 B- DOĞUMU İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 20 C- TESİSİ 22 1) Tescili Talep Süresi 23 2) Alacağın Kabulü veya Hüküm Altına Alınması 24 XV 3) Malik Tarafından Alacaklıya Kâfi Teminat Verilmemiş Olması 27 D- TESCİLİ 27 E- SIRASI 31 F- BAHŞETTİĞİ İMTİYAZ 33 İKİNCİ KISIM SİCİLE KAYITLI OLAN GEMİLERİN AKDİ REHNİ /. DENİZ ÖDÜNCÜ 39 //. GEMİ İPOTEĞİ 40 A- GEMİ İPOTEĞİNİ DÜZENLEYEN HÜKÜMLER 40 1) Türk Ticaret Kanunu Hükümleri 40 2) Gemi Sicili Nizamnamesi Hükümleri 43 3) Türk Uluslararası Gemi Sicili ile İlgili Mevzuat 43 4) Gemilerin Üzerindeki İmtiyazlı Alacaklar ve Gemi İpotekleri Hakkındaki Milletlerarası Sözleşmeler 47 B- GEMİ İPOTEĞİNİN MAHİYETİ 54 1) Teminat İpoteği Olması 58 2) Sicilli Menkul Rehni Niteliğinde Olmaması 59 3) Sicilli Rehin Olması 60 4) Ferî Bir Hak Olması 60 a-. Mevcudiyetinin Şahsî Alacağın Mevcudiyetine Bağlı Olması... .60 b-. Temin Ettiği A lacaktan Ayrı Olarak Devredilememesi 61 c-. Şahsî Def ilerin ipotek Alacaklısı ve İpoteği Ondan Deralanlara Karşı Dermeyan Edilebilmesi 62 d-. A lacağın Sona Ermesi ile İpoteğin de Düşmesi 63 e-. Alacağı Nev′inin ve Sebebini İpoteğin Tesisinde Önemi Olmaması 63 C- GEMİ İPOTEĞİNİN TESİSİ 64 1) Anlaşma 64 a-. Mahiyeti 64 XVI b-. Tarafları 66 c-. Şekli 67 2- Tescil 69 a-. Malıiyeti 69 b-. Tescil talebi 71 o. Talep Edebilecek Olan Kimseler 72 d-. Muhtevası 72 aa-) Genel Olarak 73 (1) Alacaklının adı ve soyadı 73 (2) Alacağın miktarı 74 (3) Alacağın faizinin nisbeti 77 (4) Talî edaların tutarı 78 (5) İpoteğin derecesi 78 bb-) Kıymetli evraka bağlı alacaklın teminen tesis olunan ipoteklerde 79 (1) Tahvil sayısı, bedeli, ayırdedici işaretleri, tüm alacağın miktarı 80 (2) Borçlu ve alacaklıları birlikte temsile yetkili bir temsilci 80 (3) Tahvil sahipleri lehine bir rehin hakkı 81 e-. Vuku Bulacağı Yer 82 /-. Hükmü 83 D- GEMİ İPOTEĞİNİN ŞÜMULÜ 84 1) Gemi 84 a-. Genel Olarak 84 b-. Gemi Payı 86 2) Geminin Mütemmim Cüz′ü ve Teferruatı 88 a-. Mütemmim Cüz′ü 88 b -. Tefe rruatı 91 3) Gemi Kirası ve Navlun 93 xvn 4) Sigorta Tazminatı 95 a-. Gemi İpoteğinin Sigorta Tazminatına ŞÃ¢mil Olmasının Şartları 100 b-. İpotekli Alacaklıya Bahşedilen Sigortanın Sağladığı Himayeyi Devam Ettirebilme İmkânı 102 aa-) İpotekli alacaklının bu imkândan yararlanabilmesinin şartı 102 bb-) İpotekli alacaklıya bahşedilmiş olan imkânlar 103 (1) Sigortacının primin ödenmediğini ve bir ödeme mühleti tayın edildiğini ihbar etmesi halinde 103 (2) Sigortacının verilen mehlin sonunda primin ödenmemesi sebebiyle sigorta mukavelesinin feshedildiğini ihbar etmesi halinde 104 (3) Sigortacının sigorta mukavelesinin vaktinden önce sona erdiğini veya sona ereceği tarihi ihbar etmesi halinde 105 (4) Sigortacının sgorta bedelini azaltan veya tehlikenin şümulünü daraltan bir anlaşma yaptığnı ihbar etmesi halinde 106 (5) Sigortacının aşkın veya çifte sigorta sebebiyle sigorta mukavelesinin batıl olduğunu ihbar etmesi halinde 106 c-. İpotekli Alacaklının Müstakil Olarak Sigorta Himayesinden Yararlanması 106 aa-) Sigortalıya karşı borcundan kurtulan sigortacının ipotekli alacaklıya karşı borçlu kalmakda devam etmesi 107 bb-) Rizikonun gerçekleşmesinden sonra mukaveleden cayan sigortacının ipotekli alacaklıya karşı mesul olması 109 cc-) Sigortacının primi ve sair ödemeleri eda eden ipotekli alacaklıya karşı sigorta tazminatını ödeme borcunun devam etmesi 109 d-. Sigortacının İpotekli Alacaklıya. Karşı da Tazminat Ödeme Borcundan Kurtulması 111 xvm aa-) Sigorta priminin süresi içinde ödenmemiş olması 111 bb-) Geminin denize ve yola elverişsiz olarak yola çıkmış olması 111 cc-) Geminin bildirilen veya mutad olan rotadan ayrılması 112 e-. Sigorta Tazminatının Ödeneceği Kimse 113 aa-) Kaide 113 bb-) İstisnaları 114 (1) Gemi malikine geminin evvelki hale iadesi için ödemede bulunulmuş olması 115 (2) Gemi malikine gemi alacaklılarına verilmesi maksadı ile ödemede bulunulmuş olması 115 (3) Zararı haber alan ipotekli alacaklının, sigorta tazminatının sigortalıya ödenmesine itiraz etmemesi 118 /-. Sigortacının İpotekli Alacaklının Haklarına Halef Olması 118 5) Zaruret Halinde Satılan Geminin Bedeli 120 E- GEMİ İPOTEĞİNİN TEMİN ETTİĞİ MUTALEBELER 121 1) Ana Para 122 2) Akdî Faiz 122 3) Temerrüt Faizi 124 4) Talî Edalar 125 5) Sigorta Primleri ve Sigortacıya Yapılan Sair Ödemeler 126 6) Alacaklının İpotekli Geminin Muhafazası İçin Yapmış Olduğu Masraflar 126 7) Takip Masrafları 127 F- GEMİ İPOTEĞİNİN DERECESİ 129 G- GEMİ İPOTEĞİNİN HÜKÜMLERİ 134 1) Alacağın Muaccel Olmasından Önce 134 a-. İpoteğin İpotekli A lacaklıya Bahşettiği Haklar 134 aa-) Gemi malikine karşı 135 XIX (1) Merhunun kötüleşmesi halinde 135 (2) Merhunun kötüleşmesinden endişe olunması halinde 138 bb-) Üçüncü şahıslara karşı 138 b-. İpoteğin Gemi Malikine Bahşettiği Haklar 139 aa-) İpotekli alacaklıya ihbarda bulunma hakkı 139 bb-) İpotekli alacaklıya karşı defi ileri sürme hakkı 140 2) Alacağın Muaccel Olmasından Sonra 141 a-. İpotekli Alacaklının Merhunun Paraya Çevrilmesini Talep Hakkı 141 aa-) Prensip 142 bb-) Gemilerin mahiyeti ile uzlaşacak şekilde uygulanması gereken hükümler 144 (1) İlamsız takipte 144 (2) İlamlı takipte 146 (3) Özel ilamlı icra yolunda 146 (4) Haciz ve iflâs yoluyla takip yasağı bakımından 150 (5) Navlun borçluları ve sigortacının takipten haberdar edilmesi bakımından 151 cc-) Gemi ipoteğinde farklı şekilde düzenmiş olan hususlar 152 (1) İpoteği derhal paraya çevirtme hakkı 152 (2) Birlikte gemi ipoteğinin özelliği 153 (3) Satış talebinde bulunulmasından önce başvurulabilecek tedbirler 154 (4) Yola hazır geminin durumu 155 dd-) Rehin hakkının itiraz konusu yapılamaması 156 ee-) Geminin cebrî icra yoluyla satışına uygulanacak hükümler 157 b-. Gemi Malikinin Borcu Ödeme Hakkı 157 c-. Üçüncü Şahsın Gemiyi İpotekten Kurtarma Hakkı 159 XX aa-) Gemi ipoteğinin şümulüne giren şeyler üzerinde bir hak sahibi olanlar 160 bb-) Gemi ipoteğinin şümulüne giren şeylere zilyet olanlar 160 H- GEMİ İPOTEĞİNİN DEVRİ VE İNTİKALİ 161 1) İpoteğin Devri 162 a-, ipoteğin Alacakla Birlikte Devri Prensibi 162 b-. Devrin Şekli 164 c-. İpoteğin Devrinde Def iler 165 aa-) Şahsî alacağa taallûk eden def iler 165 bb-) İpotek hakkına taallûk eden def iler 167 2) İpoteğin İntikâli 169 İ- GEMİ İPOTEĞİNİN TADİLİ 172 1) İpoteğin Muhtevasının Değiştirilmesi 172 2) İpoteğin Derecesinin Değiştirilmesi 173 3) Alacağın Tebdili 174 J- GEMİ İPOTEĞİNİN TAKYİDİ 174 K- GEMİ İPOTEĞİNİN NEVİLERİ 176 1) Birlikte Gemi İpoteği 177 a-. Mahiyeti 177 aa-) Mehazdaki düzenlemeden farkı 177 bb-) Birlikte gayri menkûl ipoteğinden farkı 178 b-. Tesisi 179 c-. Hükümleri 180 2) Azamî Had İpoteği 182 a-. Mahiyeti 182 b-. Tabi Olduğu Hükümler 183 aa-) Şümulü 184 bb-) Devri 185 3) Kıymetli Evraka Bağlı Alacaklar İçin Tesis Olunan Gemi İpoteği 186 XXI -".- ′ ı a-. Tahvillere Bağlı Alacağın Gemi İpoteği İle Temini 188 aa-) İşletmenin tahvil çıkarması yolu ile 188 bb-) Aracı bankanın tahvil çıkarması yolu ile 190 b-. Tahvil dışında kalan emre veya hamile yazılı senetlere Bağlı Alacakların Gemi İpoteği ile Temini 190 L- İPOTEĞİN SONA ERMESİ 191 1) Genel Olarak İpoteğin Sona Ermesini İntaç Eden Sebepler 192 a-. Alacakla Birlikte İpoteğin Sona Ermesini İntaç Eden Sebepler 193 aa-) Alacağın sükûtu 193 bb-) İpotek alacaklısı ve malik sıfatlarının birleşmesi 195 b-. Sadece İpoteğin Düşmesi Sonucunu Doğuran Sebepler 196 aa-) Alacaklının ipotekten feragati 196 bb-) İpoteğin malike karşı alacaklıya bahşettiği hakların zaman aşımına uğraması 198 cc-) İpoteğin süresinin dolması 199 dd-) Borçlunun talebi üzerine Tetkik Merciince ipotek kaydının terkinine karar verilmiş oması 200 2) Gemi İpoteğinin Deniz Ticareti Hukukuna Has Sebeplerle Sona Ermesi 201 a-. Geminin Kurtaralamayacak Şekilde Batması 201 b-. Geminin Zabıt ve Müsaderesi 202 c-. Geminin Cebrî veya Zarurî Satışı 202 d-. Geminin Sicilden Terkini 203 aa-) Geminin tamir kabul etmez hale gelmiş olması sebebiyle ipoteğin düşmesi 204 bb-) Geminin Türk Bayrağını çekme hakkını kaybetmiş olması sebebiyle ipoteğin düşmesi 205 cc-) Geminin mevcut olmadığına veya denizcilikte kullanılamayacak hale geldiğine kanaat getirilmiş olması sebebiyle ipoteğin düşmesi 206 xxn dd-) Malik veya maliklerinin talebiyle geminin sicilden terkini üzerine ipoteğin düşmesi 207 e-. Malikin Talebi Üzerine Mahkemece ipoteğin Düşmesine Karar Verilmiş Olması 207 aa-) Gemi siciline yapılan son kayıttan itibaren 10 yılı aşkın bir sürenin geçmesi halinde 208 bb-) Gemi siciline yapılan son kayıttan itibaren 10 yıllık bir sürenin geçmemiş olması halinde 210 ///- İŞTİRAK PAYININ REHNİ 212 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YAPI HALİNDE BULUNAN GEMİLER ÜZERİNDE İPOTEK /- YAPI HALİNDE BULUNAN GEMİLERE UYGULANACAK HÜKÜMLER 217 A- GEMİ İPOTEĞİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLER 218 B- ÖZEL HÜKÜMLER 219 1) Yapı İpoteğinin Konusu 219 2) Yapı İpoteğinin Tesisi 219 3) Yapı İpoteğinin Şümulü 220 4) Yapı Tamamlandıktan Sonra Yapı İpoteğinin Akibeti 221
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı