Fikri İçtima ( Suçların İçtiması )
Fikri İçtima ( Suçların İçtiması )
Neslihan GÖKTÜRK
Sayfa Sayısı
:
302
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2013
ISBN NO
:
9786051461892
SUNUŞ Suçun yapısına ilişkin değişik sorunların belirli bir düşünce mo¬deli çerçevesinde çözümüne yönelik olarak oluşturulmuş teorik kon-sept olmadan, bu sorunların çözümüne ilişkin çabalar ancak paçal bir ceza hukuku uygulaması olarak tezahür eder. Paçal bir uygulama ise, hukuk güvenliğini sarsıcı bir sonuç ortaya çıkarır. Suçun yapısına ilişkin sorunların teorik bir konsept çerçevesinde çözümünün hukuk güvenliği bakımından büyük bir önemi haiz bu¬lunması dolayısıyla, ceza hukuku alanında doktora düzeyindeki tez çalışmalarının özellikle teorik konulara yönelik olmasına özen gös¬termekteyiz. Bu mülahazalarla, Neslihan Göktürk′ün doktora tez konusu, fikri içtima olarak belirlenmiştir. Yeni Türk Ceza Kanununun suç teorisi bakımından benimsediği prensipler ve özellikle suçların içtimama ilişkin hükümleri itibarıyla, konunun önemi daha belirgin bir hal almıştır. Yeni Türk Ceza Kanunu, fiil sayısınca suçun varlığı ve suç sayı¬sınca da ceza uygulanması gerektiği kuralını benimsemiştir. Fikri içtima, Kanunda bu kuralın önemli istisnalarından biri olarak kabul edilmiştir. Ancak, Kanunda düzenleme itibarıyla, fikri içtima kavra¬mı ile bağlantılı olarak aynı neviden fikri içtima ve farklı neviden fikri içtima ayırımına da yer verilmiştir. Konunun uygulama bakımından büyük bir önem taşıdığının göstergesi, Yargıtay içtihatlarmdaki gelişmelerdir. Saym Göktürk′ün konuya ilişkin olarak kendi içinde tutarlı bir teorik konsept çerçevesinde yaptığı açıklamalar, uygulamaya yol gösterici bir fonksiyon ifa edecektir. Göktürk′ün bu çalışması, Alman ceza hukuku doktrininde konu¬ya ilişkin olarak yapılmış olan tartışmaları da hukuk literatürümüze kazandırması itibarıyla da önemi haizdir. Kitaplaştırılan bu doktora tez çalışmasının Türk ceza hukuku düşüncesine katkı sağlamasını ve Göktürk′e de bundan sonraki aka¬demik çalışmalarında sabır ve başarı dilerim. İzzet ÖZGENÇ ÖNSÖZ Ceza hukukunun temel konularından olan suçların içtimai, suç ve yaptırım teorisi içinde pek çok konuyla bağlantılı olması nedeniyle benimsenen anlayışa bağlı olarak çok sayıda farklı görüşün ileri sü¬rüldüğü, teorik tartışmaların yaşandığı bir alandır. Mukayeseli hu¬kukta bu alanda yapılan çalışmalarla karşılaştırıldığında Türk dokt¬rininde yeterli sayıda monografik eser yazıldığı söylenemez. Prof. Dr. İzzet Özgenç′in önerisiyle doktora tez konusu olarak belirlenen "fikri içtima" yerli ve yabancı kaynaklar ışığında, yargı kararları ve muka¬yeseli hukuktaki düzenlemeler çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın hazırlanması sırasında, DAAD (Deutscher Akademischer Austausch Dienst) ve Max-Planck Gesellschaft tara¬fından sağlanan bilimsel araştırma bursu ile Albert Ludwigs Üniversi¬tesi ve Max-Planck Ceza Hukuku Enstitüsü′nün (Freiburg/Almanya) araştırma imkanlarından istifade edilmiştir. Bu vesileyle Prof. Dr. VValter Perron, Enstitü Müdürü Prof. Dr. Ulrich Sieber ve Enstitü′nün Türkiye bölüm sorumlusu Dr. Silvia Tellenbach′a müteşekkirim. Tez danışmanlığımı üstlenen ve zaman darlığında dahi konuya ilişkin önemli tespitleri, görüşleri ve yönlendirmeleriyle yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen, yüksek lisanstan bu yana yetişmemde büyük katkısı bulunan Prof. Dr. İzzet Özgenç′e minnettarlığımı be¬lirtmek isterim. Akademik yaşamımda öneri, uyarı, teşvikiyle desteğini her za¬man yanımda hissettiğim Prof. Dr. Cumhur Şahin′e üzerimdeki eme¬ğinden ötürü sonsuz şükranlarımı sunuyorum. Tez jürisinde yer alan Prof. Dr. Adem Sözüer, Prof. Dr. Ahmet Gökçen ve Prof. Dr. Hakan Hakeri′ye önerileri için teşekkür ediyorum. Çalışmanın ülkemiz ceza hukukuna katkı sağlaması temennisiyle... İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SUÇLARIN İÇTİMAI SORUNUFİKRİ İÇTİMA HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1. -SUÇLARIN İÇTİMAI SORUNU-5 A. -SUÇLARIN İÇTİMAI KAVRAMI, CEZA HUKUKU SİSTEMİNDE SUÇLARIN İÇTİMAININ KONUMU, İÇTİMA SİSTEMLERİ-5 I. -Suçların İçtimaı Kavramı (Verbrechenskonkurrenz = Concursus Delictorum)-5 II. -Ceza Hukuku Sisteminde Suçların İçtimaının Konumu-8 1. -Suçların İçtimaını Suç Teorisi İçinde Ele Alan Görüş-8 2. -Suçların İçtimaını Yaptırım Teorisi İçinde Ele Alan Görüş-9 3. -Karma Görüş-10 4. -Değerlendirme ve Kanaatimiz-11 III. -İçtima Sistemleri-12 1. -Toplama Sistemi (Kumulationsprinzip)-12 2. -Hukuki İçtima Sistemi (Asperationsprinzip)-13 3. -Erime Sistemi (Absorptionsprinzip)-13 4. -Kombinasyon Sistemi (Kombinationsprinzip)-14 5. -Tek Ceza Sistemi (Einheitsstrafenprinzip)-14 B. -CEZA HUKUKUNDA FİİL KAVRAMI ve SUÇ TEKLİĞİ-SUÇ ÇOKLUĞU AYIRIMI-17 I. -Ceza Hukukunda Fiil Kavramı-17 1. -Ceza Muhakemesi Anlamında Fiil Kavramı-17 2. -Suç Teorisi Anlamında Fiil Kavramı-20 a. -Genel Açıklama-20 b. -Neticeyi Fiilin Bir Unsuru Olarak Ele Alan Görüş-25 c. -Neticeyi Fiilin Unsuru Olarak Değil, Fiilden Ayrı Olarak Suçun Maddi Unsurları Kapsamında Ele Alan Görüş-28 d. -Değerlendirme ve Kanaatimiz-29 3. -İçtima Öğretisi Anlamında Fiil Kavramı-40 a. -Fiili Normun İhlali Olarak Kabul Eden Görüş-40 b. -Tipik Neticeyi Fiilin Unsuru Olarak Kabul Eden Görüş-40 c. -Fiili Hareket Olarak Kabul Eden Görüş-44 d. -Değerlendirme ve Kanaatimiz-45 II. -Suç Tekliği-Suç Çokluğu Ayırımı-53 1. -Suç Kavramı-53 2. -Suç Tekliği-Suç Çokluğu Ayırımında Uygulanan Kriter-54 a. -Fiili Esas Alan Görüş-54 b. -Neticeyi Esas Alan Görüş-55 c. -Suç Tipini Esas Alan Görüş-56 d. -Değerlendirme ve Kanaatimiz-57 2. -FİKRİ İÇTİMA HAKKINDA GENEL BİLGİLER-58 A. -FİKRİ İÇTİMA KAVRAMI ve HUKUKİ NİTELİĞİ-58 I. -Fikri İçtima Kavramı-58 II. -Fikri İçtimaın Hukuki Niteliği-61 1. -Suç Tekliği Görüşü (Einheitstheorie)-61 2. -Suç Çokluğu Görüşü (Mehrheitstheorie)-62 3. -Değerlendirme ve Kanaatimiz-63 B. -FİKRİ İÇTİMA HALİNDE FAİLE TEK CEZA VERİLMESİNİN HUKUKİ NEDENİ-64 I. -Çifte veya Mükerrer Değerlendirme Yasağı (Doppelverwertungsverbot= Mehrfachverwertungsverbot)-66 II. -Haksızlık Muhtevasının Tüketilmesi (Ausschöpfungsgebot)-71 C. -FİKRİ İÇTİMAIN ZİNCİRLEME SUÇ ve GÖRÜNÜŞTE İÇTİMADAN FARKI-72 I. -Zincirleme Suçtan Farkı-72 II. -Görünüşte İçtimadan Farkı-73 D. -TARİHİ GELİŞİM ve MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DURUM-76 I. -Tarihi Gelişim-76 1. -Roma Hukuku-77 2. -Eski Alman Hukuku-78 3. -Müşterek Ceza Hukuku-79 a. -15 ve 16. Yüzyıl Müşterek Ceza Hukuku-79 b. -17 ve 18. Yüzyıl Müşterek Ceza Hukuku-81 c. -19. Yüzyıl Alman Müşterek Ceza Hukuku-83 II. -Mukayeseli Hukukta Durum-84 1. -Özel Bir İçtima Şekline Sahip Olmayan Hukuk Sistemleri-85 2. -Tek İçtima Şekline Sahip Kanunlar-87 a. -Avusturya-87 b. -Danimarka-88 c. -Fransa-88 d. -İsveç-89 e. -İsviçre-89 f. -Polonya-90 g. -Rusya Federasyonu-90 3. -Fikri İçtima-Cezaların İçtimaı Ayırımını Yapan Kanunlar-91 a. -Almanya-91 b. -İspanya-92 c. -İtalya-92 d. -Yunanistan-93 İKİNCİ BÖLÜM FİKRİ İÇTİMAIN ŞARTLARI 1. -GENEL AÇIKLAMA-95 2. -TEK FİİLİN BULUNMASI-96 A. -OBJEKTİF TEORİ-99 I. -Doğal Anlamda Fiil Tekliği (die Handlung im natürlichen Sinn)-99 II. -Hukuki Anlamda Fiil Tekliği (die Handlung im juristischen Sinn)-101 1. -Doğal Fiil Tekliği (natürliche Handlungseinheit)-103 a. -Tek İradi Karar-105 b. -Tekrarlanan veya Birbirini İzleyen Doğal Anlamda Birden Fazla Hareket Bulunması-110 aa. -Tekrarlanan Hareketlerle Suç Tipinin Gerçekleştirilmesi (wiederholenden Tatbestande = iterative Tatbestandsverwirklichung = Iterativdelikt)-110 bb. -Ardışık Hareketlerle Suç Tipinin Gerçekleştirilmesi (schrittweise erfolgende = fortlaufende = sukzessive Tatbestandsverwirklichung)-125 c. -Yer ve Zaman Bakımından Sıkı Bağlantı Bulunması-128 d. -Tarafsız Gözlemci Nazarında Hareketlerin Tek Bir Fiil Olarak Görülmesi-129 2. -Tipik Fiil Tekliği (tatbestandliche Handlungseinheit)-130 a. -Çok Hareketli Suç-131 b. -Bileşik Suç-131 c. -Seçimlik Hareketli Suç-133 d. -Hareketin Çoğul Olarak İfade Edildiği Suçlar-134 e. -Mütemadi Suç-136 f. -İtiyaden İşlenen Suç-141 3. -Zincirleme Suç-143 B. -SUBJEKTİF TEORİ-148 I. -Kastı Esas Alan Görüş-148 II. -Suç Planını Esas Alan Görüş-149 III. -Değerlendirme ve Kanaatimiz-152 3. -FİİLİN AYNI OLMASI-152 A. -İCRA HAREKETLERİNİN TAM ve KISMİ AYNİYETİ-153 I. -İcra Hareketlerinin Tam Ayniyeti-153 II. -İcra Hareketlerinin Kısmi Ayniyeti-156 1. -Genel Açıklama-156 2. -Parantez Etkisi (Klammerwirkung)-166 B. -HAKSIZLIK İLİŞKİSİ TEORİSİ-170 C. -DEĞERLENDİRME VE KANAATİMİZ-171 4. -TEK FİİLİN BİRDEN FAZLA SUÇUN OLUŞMASINA SEBEBİYET VERMESİ-174 A. -GENEL AÇIKLAMA-174 B. -FİKRİ İÇTİMAIN TÜRLERİ-178 I. -Farklı Nev’iden Fikri İçtima (ungleichartige Idealkonkurrenz)-180 II. -Aynı Nev’iden Fikri İçtima (gleichartige Idealkonkurrenz)-183 C. -HEDEFTE SAPMA-193 D. -MALVARLIĞINA İLİŞKİN OLMAYAN BİREYSEL NİTELİKTEKİ HUKUKİ MENFAATLERİN İHLALİ VE İSTİSNA HÜKMÜ-199 E. -MUHAKEME ŞARTLARININ GERÇEKLEŞMİŞ OLMASI ve CEZALANDIRILABİLİRLİK-208 5. -SUBJEKTİF KOŞUL-210 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM FİKRİ İÇTİMAIN ÖZEL GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİFİKRİ İÇTİMAIN SONUÇLARI 1. -FİKRİ İÇTİMAIN ÖZEL GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ-213 A. -KASTEN ve TAKSİRLE İŞLENEN SUÇLARDA FİKRİ İÇTİMA-213 I. -Kasten İşlenen Suçlar Arasında Fikri İçtima-213 II. -Taksirle İşlenen Suçlar Arasında Fikri İçtima-213 III. -Kasten İşlenen Suçlar İle Taksirle İşlenen Suçlar Arasında Fikri İçtima-215 B. -İHMALİ SUÇLARDA FİKRİ İÇTİMA-216 I. -İhmali Suçlar Arasında Fikri İçtima-217 1. -Gerçek İhmali Suçlar Arasında Fikri İçtima-217 2. -Görünüşte İhmali Suçlar Arasında Fikri İçtima-218 3. -Gerçek İhmali Suç İle Görünüşte İhmali Suç Arasında Fikri İçtima-220 II. -İcrai Suç İle İhmali Suç Arasında Fikri İçtima-226 C. -MÜTEMADİ (KESİNTİSİZ) SUÇLARDA FİKRİ İÇTİMA-228 I. -Mütemadi Suç İle Ani Suç Arasında Fikri İçtima-228 II. -Birden Fazla Mütemadi Suç Arasında Fikri İçtima-231 D. -NETİCE SEBEBİYLE AĞIRLAŞAN SUÇLARDA FİKRİ İÇTİMA-232 E. -TEHLİKE SUÇLARI İLE ZARAR SUÇLARI ARASINDA FİKRİ İÇTİMA-237 F. -AYNI SUÇUN NİTELİKLİ UNSURLARI ARASINDA FİKRİ İÇTİMA-240 G. -SUÇUN ÖZEL ŞEKLİ İLE NİTELİKLİ ŞEKLİ ARASINDA FİKRİ İÇTİMA-245 H. -TAMAMLANMIŞ SUÇ İLE TEŞEBBÜS AŞAMASINDA KALAN SUÇ ARASINDA FİKRİ İÇTİMA-247 İ. -İŞTİRAK HALİNDE İŞLENEN SUÇLARDA FİKRİ İÇTİMA-252 I. -Müşterek Fail Bakımından-253 II. -Şerik Bakımından-256 1. -Şerik Sıfatını Taşıyan Suç Ortağının Fiilini Failin Fiilinden Bağımsız Olarak Değerlendiren Görüş-256 2. -Bağlılık Kuralını Esas Alan Görüş-258 J. -SUÇ İLE KABAHAT ARASINDA FİKRİ İÇTİMA-260 2. -FİKRİ İÇTİMAIN SONUÇLARI-262 A. -CEZANIN BELİRLENMESİ-262 B. -HÜKÜM FIKRASI-267 C. -KESİN HÜKMÜN ETKİSİ-270 D. -SUÇUN İŞLENDİĞİ YER VE YER BAKIMINDAN YETKİLİ MAHKEME-272 E. -GÖREVLİ MAHKEME-272 F. -ZAMANAŞIMI-273 G. -TEKERRÜR-274 H. -AF-275 İ. -SUÇLULARIN İADESİ-275 SONUÇ-277 YARARLANILAN KAYNAKLAR-285