Etkin Soruşturma Yükümlülüğü
Etkin Soruşturma Yükümlülüğü
Batuhan HOŞGÜL
KİTAP HAKKINDA
Etkin soruşturma yükümlülüğü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşme'sinin metninde yer almayıp, Avrupa İnsan Hakları Mahkeme'sinin içtihatlarıyla ortaya çıkmış bir yükümlülüktür. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin etkin soruşturma yükümlülüğünün ihlaline ilişkin verdiği kararlar, Türkiye hakkında verilen mahkumiyet kararlarının temel nedenlerinden birini oluşturmaktadır.
Çalışmada; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında yer alan ilkeler ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi içtihatları doğrultusunda, etkin soruşturma yükümlülüğünün ceza muhakemesindeki anlam ve kapsamını belirleyip, bu sayede ihlal sebeplerini inceleyerek uygulamalardan kaynaklanan sorunlara ışık tutulmaktadır.
İki bölümden oluşan çalışmanın; "Etkin Soruşturma Yükümlülüğü Kavramı ve Unsurları" ismini taşıyan ilk bölümde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ve Anayasanın devlete yüklediği yükümlülükler ve usuli bir yükümlülük olarak etkin soruşturma yükümlülüğü kavramı, kapsamı ve dayanakları inceleme konusu yapılmıştır. Çalışmanın esas konusunun değerlendirildiği ve "Ceza Muhakemesinde Etkin Soruşturma Yükümlülüğü" ismini taşıyan ikinci bölümde ise, Ceza Muhakemesi Kanun'unda soruşturmaların etkinliği ilkesi incelenmiş ve bu doğrultuda uygulamalara ışık tutularak yaşanan aksaklıkların giderilmesi için çözüm önerilerinde bulunulmuştur.
Konu Başlıkları
Etkin Soruşturma Yükümlülüğünün Maddi ve Hukuki Dayanakları
AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararlarında Etkin Soruşturma Yükümlülüğü
Ceza Muhakemesinde Etkin Soruşturma Yükümlülüğü
Deliller Bakımından Etkin Soruşturma Yükümlülüğü
Soruşturma İşlemleri Bakımından Etkin Soruşturma Yükümlülüğü
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Özet 7
Teşekkür 9
Kısaltmalar 13
Giriş 15
Birinci Bölüm
ETKİN SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ KAVRAMI VE UNSURLARI
1.1. ETKİN SORUŞTURMA BAĞLAMINDA DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 17
1.1.1. Negatif Yükümlülük 18
1.1.2. Pozitif Yükümlülük 19
1.1.2.1. Pozitif Yükümlülük Türleri 22
1.1.2.1.1. Esasa İlişkin Pozitif Yükümlülükler 23
1.1.2.1.2. Usule İlişkin Pozitif Yükümlülükler 25
1.2. USULİ BİR YÜKÜMLÜLÜK OLARAK ETKİN SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ KAVRAMI, KAPSAMI VE DAYANAKLARI 27
1.2.1. Ceza Muhakemesinde Etkin Soruşturma Yükümlülüğü Kavramı ve Kapsamı 27
1.2.2. AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararlarında Etkin Soruşturma Yükümlülüğü Kavramı ve Kapsamı 30
1.2.2.1. Genel olarak 30
1.2.2.2. Yaşam Hakkı ve İşkence Yasağı Bakımından 35
1.2.3. Etkin Soruşturma Makamları 39
1.2.4. Etkin Soruşturma Yükümlülüğünün Maddi ve Hukuki Dayanakları 41
İkinci Bölüm
CEZA MUHAKEMESİNDE ETKİN SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
2.1. GENEL OLARAK CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA ETKİN SORUŞTURMA 45
2.2. SORUŞTURMANIN BAŞLATILMASI VE İCRASI BAKIMINDAN 48
2.2.1. Genel Olarak 48
2.2.2. Soruşturmanın Başlatılması 49
2.2.3. Soruşturmanın Yeterliliği 50
2.2.4. Makul Özen ve Hız 51
2.2.5. Bağımsızlık ve Tarafsızlık 52
2.3. DELİLLER BAKIMINDAN 56
2.3.1. Delillerin Toplanması Bakımından 56
2.3.2. Beyan Delilleri Bakımından 59
2.3.3. Belirti Delilleri Bakımından 63
2.4. GÖREV SUÇLARI BAKIMINDAN 78
2.5. ADLİ KOLLUK BAKIMINDAN 84
2.6. GÖZALTI VE TUTUKLU İŞLER BAKIMINDAN 87
2.7. KORUMA TEDBİRLERİ VE GİZLİ SORUŞTURMA TEDBİRLERİ BAKIMINDAN 92
2.8. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ VE UZMAN MÜTALAASI BAKIMINDAN 96
2.9. FAİLİN GÖREVİNE DEVAM ETMESİNİ ENGELLEYECEK TEDBİRLER BAKIMINDAN 101
2.10. MAĞDUR VE SUÇTAN ZARAR GÖREN BAKIMINDAN 102
2.11. KALEM HİZMETLERİ BAKIMINDAN 105
2.12. BİLGİ İSTEME SÜRELERİ BAKIMINDAN 107
2.13. FAİLİN SAPTANMASINA İLİŞKİN SORUNLAR VE TEŞHİS BAKIMINDAN 109
2.14. İŞ BÖLÜMÜ, İŞ YÜKÜ VE ÖDENEK DURUMLARI BAKIMINDAN 113
2.15. MÜDAFİ YARDIMI BAKIMINDAN 118
2.16. KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA DAİR KARAR BAKIMINDAN 120
2.17. İDDİANAME VE İADESİ BAKIMINDAN 124
Sonuç ve Değerlendirme 131
Ekler 139
Kaynakça 145
Kavramlar Dizini 151