Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Eşya Kavramı
Eşya Kavramı
Sanem Aksoy DURSUN
Sayfa Sayısı
:
215
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786054687466
75,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
GÄ°RÄ°Åž
EÅŸya hukukunun temelini eÅŸya kavramı oluÅŸturur. Bu kavramın belirlenmesi bakımından önce Medeni Kanuna bakmak akla gelebilir. Ancak Medeni Kanunda herhangi bir eÅŸya tanımı yer almamaktadır. Me¬deni Kanun\\\\\\\′a baktığımızda \\\\\\\"ÅŸey\\\\\\\" \\\\\\\"eÅŸya\\\\\\\" \\\\\\\"mal\\\\\\\" kavramlarının birbirlerinin yerine kullanıldığı görülür. Aslında bu kavramların aynı anlama gelip gel¬medikleri ise açıklığa kavuÅŸturulması gereken bir terminoloji sorunudur. Kanunda bile bir terim birliÄŸi görülmemesinin sebebi Medeni Kanun\\\\\\\′da herhangi bir eÅŸya tanımı bulunmaması olabilir. Kanun koyucunun bu konuyu doktrine bırakmayı tercih etmesinin sebebi kendisini sınırlamak istememesidir.
DoÄŸrusu, kanunlarında eÅŸya tanımına yer verilen ülkelerde bile mesele son derece tartışmalıdır. Bunun en temel sebebi eÅŸya kavramının dinamik oluÅŸudur. Gerçekten, kanunlarda belli bir tanım bulunsa bile, böyle bir tanım bilimsel ve teknolojik geliÅŸmelerle ortaya çıkabilecek kimi varlıkların eÅŸya sayılıp sayılmaması konusunda tartışmalar çık¬masını önlemez. Nitekim Alman Medeni Kanunu\\\\\\\′nda bir eÅŸya tanımı olmasına raÄŸmen Alman hukukunda embriyo, ceset, vücut organları gibi varlıkların eÅŸya sayılıp sayılmaması konusunda tartışmalar süregelmekte¬dir. Özellikle son elli yılda ortaya çıkan teknolojik ve bilimsel geliÅŸmeler daha önce eÅŸya olup olmadığının düşünülmesi bile söz konusu edileme¬yecek varlıkların hukuki niteliÄŸini tartışmalı hale getirmiÅŸtir. ÖrneÄŸin, önceleri vücut organlarının vücut dışında varlıklarım sürdürebilecekleri düşünülmüyordu. Oysa bugün organ ve doku nakli sık sık karşılaşılan bir durumdur. Buna benzer baÅŸka bir örnek verecek olursak, embriyonun annenin vücudu dışında döllenmesi bundan elli yıl önce tasavvur edilemezdi. EÅŸya kavramı üstündeki tartışmaların medeni kanunlarında eÅŸya tanımı bulunan ülkelerde bile sürüp gitmesi, bu kavramın bilim ve teknoloji alanındaki geliÅŸmelerin de etkisiyle yeni tartışmalara yol açmasına baÄŸlanmalıdır.
Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler ahlaki tartışmalarla da karşı karşıya bırakabilir bizi. Embriyo, organ gibi insan bedeni dışında da ya¬şayabilen varlıklar cismanilik unsuru kazandıkları halde bunlara kolayca eşya diyemeyebiliriz. Kölelik kalktığından beri sadece kişi dışı varlıklar eşya olarak kabul edilebiliyor. Ama bu kişi dişilik unsurunun hangi hal¬lerde gerçekleştiği ciddi bir hukuki tartışma doğurmaktadır. Bu bağlamda embriyo, vücuttan ayrılan organlar, dokular tartışmanın önemli konularıdır.
Bu bakımdan, eşya kavramının belirlenmesinde bir yandan tek¬nolojik gelişmeler, öbür yandan ahlaki değer yargıları rol oynar. Ahlak değerleri ise ülkeden ülkeye değişebildiğine göre, bir ülkede eşya sayılan bir varlık bir başkasında sayılmayabilir. Eşya kavramının belirlenmesinde teknolojik gelişmeler de rol oynadığına göre bu kavram zamanla değişik¬lik gösterebilir. Örneğin bilgisayarın bulunmadığı bir dünyada bilgisayar programlarının eşya sayılıp sayılmayacağı yönünde bir tartışma çıkması söz konusu olamazdı. Ama bugün bilgisayar programlarının hukuki ni¬teliği konusunda süren ciddi tartışmalar vardır. İşte bu çalışmanın amacı eşya kavramını bütün bu tartışmalar ışığında, elbette konumuzun sınırları çerçevesinde, açıklığa kavuşturmaktır.
Her şeyden önce, eşya kavramının doğru bir biçimde belirlenmesi önemlidir. Çünkü aynî haklar eşya üzerinde kurulabilir. Aynî hakların en önemlisi olan mülkiyet hakkının konusu böylece ortaya çıkar. Eşya kavramının belirlenmesi, üzerinde mülkiyet kurulabilecek şeylerle kurulamayacak şeylerin ayırt edilmesi bakımından önemlidir.
Bu incelemenin birinci bölümünde çeşitli ülkelerdeki eşya kavramı¬na yaklaşımı inceleyip bir eşya tanımı ortaya koymaya çalışacağı/. Bu bö¬lümde ayrıca eşya çeşitleri, bu arada mal birliği ve eşya birliği kavramları üzerinde duracağız. İkinci bölümde ise cismanilik unsuru halamından eşya sayılıp sayılamayacağı tartışmalı olan bazı varlıkları inceleyeceğiz. Bu bağlamda bilgisayar programları, senetler, doğal güçler ve haklar, ele alınacak başlıca tartışma konularıdır. Üçüncü ve son bölümde de, kişi dişilik unsuru bakımından tartışmalı bazı varlıkların eşya olup olmadığı üzerinde durulacaktır. Bu son bölümde insan vücudu, vücuttan ayrılan organ, doku gibi parçalar, embriyo ve insan cesedinin eşya olup olmadığı sorusuna bir cevap aranacaktır. Hayvan haklarının gelişmesiyle birlikte hayvanın da eşya sayılıp sayılmayacağı konusunda ciddi tartışmalar çık¬mıştır. Bu tartışmalar da son bölümün konuları arasındadır.
İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
EÅžYA KAVRAMININ GENEL UNSURLARI
I. Eşyanın Tanımı 5
A. Genel Olarak 5
B. Eşya Kavramı: Bir Terminoloji Sorunu 6
C. Eşya Kavramının Önemi 9
D. Karşılaştırmalı Hukukta Eşya Kavramı 11
1. Roma Hukuku 11
2. Alman Hukuku 13
3. Avusturya Hukuku 15
4. Fransız Hukuku 16
5. Ä°ngiliz Hukuku 17
6. Bazı Uluslararası Metinlerde Eşya Kavramı 19
7. Türk ve İsviçre Hukuku 21
E. Eşya Kavramının Unsurları 24
1. Cismanilik Unsuru 24
2. Sınırlarının Belirli Olması Unsuru 25
3. Üzerinde Hâkimiyet Kurulmaya Elverişli Olma Unsuru 26
4. Kişi Dışılık Unsuru 29
5. Dört Unsur Dışında Başka Unsurlara İhtiyaç Var mı? 30
II. EŞYA ÇEŞİTLERİ 37
A. Genel Olarak 37
B. Taşınır Eşya-Taşınmaz Eşya 37
C. Mislî Eşya-Gayrimislî Eşya 38
D. Tüketime Tabi Olan ve Tüketime Tabi Olmayan Eşya 41
E. Özel Mülkiyete Tabi Olan-Özel Mülkiyete Tabi Olmayan Eşya..43
F. Bölünebilen-Bölünemeyen Eşya 45
G. Sahipli EÅŸya-Sahipsiz EÅŸya 46
III. Basit EÅŸya, BirleÅŸik EÅŸya, EÅŸya BirliÄŸi-Hak BirliÄŸi 47
A. Basit EÅŸya 47
B. BirleÅŸik EÅŸya 48
C. EÅŸya BirliÄŸi 52
D. “Bir Miktar Eşya” Kavramı 54
E. Hak BirliÄŸi 57
1. Genel Olarak 57
2. Malvarlığı Kavramı 58
3. Özel Malvarlığı 63
4. Ticari Ä°ÅŸletme 66
İkinci Bölüm
CÄ°SMANÄ°LÄ°K UNSURU BAKIMINDAN
TARTIÅžMALI VARLIKLAR
I. Bilgisayar Programları 72
A. Genel Olarak 72
B. Bilgisayar Programlarını Eşya Sayan Görüş 74
C. Bilgisayar Programlarının Eşya Sayılmasının Hukuki
Sonuçları 78
D. Bilgisayar Programlarını Gayrimaddi Mal Sayan Görüş 83
E. Bilgisayar Programlarının Gayrimaddi Mal Sayılmasının
Hukuki Sonuçları 85
II. Senetler 92
III. Haklar 97
A. Bağımsız ve Sürekli Haklar 97
B. Haklar ile Alacaklar Üzerinde İntifa ve Rehin Hakları 100
1. Haklar ile Alacaklar Üzerinde İntifa Hakkı 100
2. Haklar ile Alacaklar Üzerinde Rehin Hakkı 102
3. Haklar ile Alacaklar üzerinde Kurulan İntifa ve Rehin
Hakkının Hukuki Niteliği 105
IV. Enerji ve Doğal Güçler 111
Üçüncü Bölüm
KİŞİ DIŞILIK UNSURU BAKIMINDAN
TARTIÅžMALI VARLIKLAR
I. İnsan Vücudu 119
A. İnsanın Kendi Vücudu Üzerindeki Hakkı 119
B. İnsan Vücudunun Parçaları 123
1. Genel Olarak 123
2. İnsandan Ayrılan Doğal Vücut Parçaları 124
a. Vücut Parçalarını Eşya Sayan Görüş 125
b. Vücut Parçalarını Kişilik Hakları Kapsamında
Değerlendiren Görüş 132
c. Yığılma Teorisi 134
d. DeÄŸerlendirme 139
3. Vücudun Yapay Parçaları 146
II. Embriyo 148
A. Genel Olarak 148
B. Tüpteki Embriyonun Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler 150
1. Eşya Sayan Görüş 150
2. DeÄŸerlendirme 155
III. Ceset 159
A. Genel Olarak 159
B. Cesedi Eşya Saymayan Görüşler 161
1. KiÅŸilik Bakiyesi Teorisi 161
2. Cesedi Kendine Has Bir Varlık Sayan Görüş 163
C. Cesedi Eşya Sayan Görüşler 164
1. Miras Mülkiyeti Teorisi 165
2. Cesedin Sahipsiz Bir Eşya Olduğu Görüşü 166
a. Cesedin Mülkiyete Elverişli Sahipsiz Eşya Olması 166
b. “Ölüye Bakım Hakkı” Teorisi 168
D. DeÄŸerlendirme 171
E. Cesetten Ayrılan Parçalar 179
IV. İnsan Dışındaki Canlılar 182
A. Hayvanlar 182
1. Genel Olarak 182
2. Alman, İsviçre ve Avusturya Hukuku’ndaki Değişiklikler 183
3. Türk Hukukundaki Durum 187
B. Bitkiler 188
SONUÇ 189
KAYNAKÇA 195
EÅŸya hukukunun temelini eÅŸya kavramı oluÅŸturur. Bu kavramın belirlenmesi bakımından önce Medeni Kanuna bakmak akla gelebilir. Ancak Medeni Kanunda herhangi bir eÅŸya tanımı yer almamaktadır. Me¬deni Kanun\\\\\\\′a baktığımızda \\\\\\\"ÅŸey\\\\\\\" \\\\\\\"eÅŸya\\\\\\\" \\\\\\\"mal\\\\\\\" kavramlarının birbirlerinin yerine kullanıldığı görülür. Aslında bu kavramların aynı anlama gelip gel¬medikleri ise açıklığa kavuÅŸturulması gereken bir terminoloji sorunudur. Kanunda bile bir terim birliÄŸi görülmemesinin sebebi Medeni Kanun\\\\\\\′da herhangi bir eÅŸya tanımı bulunmaması olabilir. Kanun koyucunun bu konuyu doktrine bırakmayı tercih etmesinin sebebi kendisini sınırlamak istememesidir.
DoÄŸrusu, kanunlarında eÅŸya tanımına yer verilen ülkelerde bile mesele son derece tartışmalıdır. Bunun en temel sebebi eÅŸya kavramının dinamik oluÅŸudur. Gerçekten, kanunlarda belli bir tanım bulunsa bile, böyle bir tanım bilimsel ve teknolojik geliÅŸmelerle ortaya çıkabilecek kimi varlıkların eÅŸya sayılıp sayılmaması konusunda tartışmalar çık¬masını önlemez. Nitekim Alman Medeni Kanunu\\\\\\\′nda bir eÅŸya tanımı olmasına raÄŸmen Alman hukukunda embriyo, ceset, vücut organları gibi varlıkların eÅŸya sayılıp sayılmaması konusunda tartışmalar süregelmekte¬dir. Özellikle son elli yılda ortaya çıkan teknolojik ve bilimsel geliÅŸmeler daha önce eÅŸya olup olmadığının düşünülmesi bile söz konusu edileme¬yecek varlıkların hukuki niteliÄŸini tartışmalı hale getirmiÅŸtir. ÖrneÄŸin, önceleri vücut organlarının vücut dışında varlıklarım sürdürebilecekleri düşünülmüyordu. Oysa bugün organ ve doku nakli sık sık karşılaşılan bir durumdur. Buna benzer baÅŸka bir örnek verecek olursak, embriyonun annenin vücudu dışında döllenmesi bundan elli yıl önce tasavvur edilemezdi. EÅŸya kavramı üstündeki tartışmaların medeni kanunlarında eÅŸya tanımı bulunan ülkelerde bile sürüp gitmesi, bu kavramın bilim ve teknoloji alanındaki geliÅŸmelerin de etkisiyle yeni tartışmalara yol açmasına baÄŸlanmalıdır.
Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler ahlaki tartışmalarla da karşı karşıya bırakabilir bizi. Embriyo, organ gibi insan bedeni dışında da ya¬şayabilen varlıklar cismanilik unsuru kazandıkları halde bunlara kolayca eşya diyemeyebiliriz. Kölelik kalktığından beri sadece kişi dışı varlıklar eşya olarak kabul edilebiliyor. Ama bu kişi dişilik unsurunun hangi hal¬lerde gerçekleştiği ciddi bir hukuki tartışma doğurmaktadır. Bu bağlamda embriyo, vücuttan ayrılan organlar, dokular tartışmanın önemli konularıdır.
Bu bakımdan, eşya kavramının belirlenmesinde bir yandan tek¬nolojik gelişmeler, öbür yandan ahlaki değer yargıları rol oynar. Ahlak değerleri ise ülkeden ülkeye değişebildiğine göre, bir ülkede eşya sayılan bir varlık bir başkasında sayılmayabilir. Eşya kavramının belirlenmesinde teknolojik gelişmeler de rol oynadığına göre bu kavram zamanla değişik¬lik gösterebilir. Örneğin bilgisayarın bulunmadığı bir dünyada bilgisayar programlarının eşya sayılıp sayılmayacağı yönünde bir tartışma çıkması söz konusu olamazdı. Ama bugün bilgisayar programlarının hukuki ni¬teliği konusunda süren ciddi tartışmalar vardır. İşte bu çalışmanın amacı eşya kavramını bütün bu tartışmalar ışığında, elbette konumuzun sınırları çerçevesinde, açıklığa kavuşturmaktır.
Her şeyden önce, eşya kavramının doğru bir biçimde belirlenmesi önemlidir. Çünkü aynî haklar eşya üzerinde kurulabilir. Aynî hakların en önemlisi olan mülkiyet hakkının konusu böylece ortaya çıkar. Eşya kavramının belirlenmesi, üzerinde mülkiyet kurulabilecek şeylerle kurulamayacak şeylerin ayırt edilmesi bakımından önemlidir.
Bu incelemenin birinci bölümünde çeşitli ülkelerdeki eşya kavramı¬na yaklaşımı inceleyip bir eşya tanımı ortaya koymaya çalışacağı/. Bu bö¬lümde ayrıca eşya çeşitleri, bu arada mal birliği ve eşya birliği kavramları üzerinde duracağız. İkinci bölümde ise cismanilik unsuru halamından eşya sayılıp sayılamayacağı tartışmalı olan bazı varlıkları inceleyeceğiz. Bu bağlamda bilgisayar programları, senetler, doğal güçler ve haklar, ele alınacak başlıca tartışma konularıdır. Üçüncü ve son bölümde de, kişi dişilik unsuru bakımından tartışmalı bazı varlıkların eşya olup olmadığı üzerinde durulacaktır. Bu son bölümde insan vücudu, vücuttan ayrılan organ, doku gibi parçalar, embriyo ve insan cesedinin eşya olup olmadığı sorusuna bir cevap aranacaktır. Hayvan haklarının gelişmesiyle birlikte hayvanın da eşya sayılıp sayılmayacağı konusunda ciddi tartışmalar çık¬mıştır. Bu tartışmalar da son bölümün konuları arasındadır.
İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
EÅžYA KAVRAMININ GENEL UNSURLARI
I. Eşyanın Tanımı 5
A. Genel Olarak 5
B. Eşya Kavramı: Bir Terminoloji Sorunu 6
C. Eşya Kavramının Önemi 9
D. Karşılaştırmalı Hukukta Eşya Kavramı 11
1. Roma Hukuku 11
2. Alman Hukuku 13
3. Avusturya Hukuku 15
4. Fransız Hukuku 16
5. Ä°ngiliz Hukuku 17
6. Bazı Uluslararası Metinlerde Eşya Kavramı 19
7. Türk ve İsviçre Hukuku 21
E. Eşya Kavramının Unsurları 24
1. Cismanilik Unsuru 24
2. Sınırlarının Belirli Olması Unsuru 25
3. Üzerinde Hâkimiyet Kurulmaya Elverişli Olma Unsuru 26
4. Kişi Dışılık Unsuru 29
5. Dört Unsur Dışında Başka Unsurlara İhtiyaç Var mı? 30
II. EŞYA ÇEŞİTLERİ 37
A. Genel Olarak 37
B. Taşınır Eşya-Taşınmaz Eşya 37
C. Mislî Eşya-Gayrimislî Eşya 38
D. Tüketime Tabi Olan ve Tüketime Tabi Olmayan Eşya 41
E. Özel Mülkiyete Tabi Olan-Özel Mülkiyete Tabi Olmayan Eşya..43
F. Bölünebilen-Bölünemeyen Eşya 45
G. Sahipli EÅŸya-Sahipsiz EÅŸya 46
III. Basit EÅŸya, BirleÅŸik EÅŸya, EÅŸya BirliÄŸi-Hak BirliÄŸi 47
A. Basit EÅŸya 47
B. BirleÅŸik EÅŸya 48
C. EÅŸya BirliÄŸi 52
D. “Bir Miktar Eşya” Kavramı 54
E. Hak BirliÄŸi 57
1. Genel Olarak 57
2. Malvarlığı Kavramı 58
3. Özel Malvarlığı 63
4. Ticari Ä°ÅŸletme 66
İkinci Bölüm
CÄ°SMANÄ°LÄ°K UNSURU BAKIMINDAN
TARTIÅžMALI VARLIKLAR
I. Bilgisayar Programları 72
A. Genel Olarak 72
B. Bilgisayar Programlarını Eşya Sayan Görüş 74
C. Bilgisayar Programlarının Eşya Sayılmasının Hukuki
Sonuçları 78
D. Bilgisayar Programlarını Gayrimaddi Mal Sayan Görüş 83
E. Bilgisayar Programlarının Gayrimaddi Mal Sayılmasının
Hukuki Sonuçları 85
II. Senetler 92
III. Haklar 97
A. Bağımsız ve Sürekli Haklar 97
B. Haklar ile Alacaklar Üzerinde İntifa ve Rehin Hakları 100
1. Haklar ile Alacaklar Üzerinde İntifa Hakkı 100
2. Haklar ile Alacaklar Üzerinde Rehin Hakkı 102
3. Haklar ile Alacaklar üzerinde Kurulan İntifa ve Rehin
Hakkının Hukuki Niteliği 105
IV. Enerji ve Doğal Güçler 111
Üçüncü Bölüm
KİŞİ DIŞILIK UNSURU BAKIMINDAN
TARTIÅžMALI VARLIKLAR
I. İnsan Vücudu 119
A. İnsanın Kendi Vücudu Üzerindeki Hakkı 119
B. İnsan Vücudunun Parçaları 123
1. Genel Olarak 123
2. İnsandan Ayrılan Doğal Vücut Parçaları 124
a. Vücut Parçalarını Eşya Sayan Görüş 125
b. Vücut Parçalarını Kişilik Hakları Kapsamında
Değerlendiren Görüş 132
c. Yığılma Teorisi 134
d. DeÄŸerlendirme 139
3. Vücudun Yapay Parçaları 146
II. Embriyo 148
A. Genel Olarak 148
B. Tüpteki Embriyonun Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler 150
1. Eşya Sayan Görüş 150
2. DeÄŸerlendirme 155
III. Ceset 159
A. Genel Olarak 159
B. Cesedi Eşya Saymayan Görüşler 161
1. KiÅŸilik Bakiyesi Teorisi 161
2. Cesedi Kendine Has Bir Varlık Sayan Görüş 163
C. Cesedi Eşya Sayan Görüşler 164
1. Miras Mülkiyeti Teorisi 165
2. Cesedin Sahipsiz Bir Eşya Olduğu Görüşü 166
a. Cesedin Mülkiyete Elverişli Sahipsiz Eşya Olması 166
b. “Ölüye Bakım Hakkı” Teorisi 168
D. DeÄŸerlendirme 171
E. Cesetten Ayrılan Parçalar 179
IV. İnsan Dışındaki Canlılar 182
A. Hayvanlar 182
1. Genel Olarak 182
2. Alman, İsviçre ve Avusturya Hukuku’ndaki Değişiklikler 183
3. Türk Hukukundaki Durum 187
B. Bitkiler 188
SONUÇ 189
KAYNAKÇA 195
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı