Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Ve Türkiye (1923 - 2003)
Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Ve Türkiye (1923 - 2003)
Nihat BATMAZ / Halil TUNCA
Sayfa Sayısı
:
192
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2005
ISBN NO
:
9752954642
72,00
TL
ÖNSÖZ
Küresel rekabet ve küresel entegrasyon süreci pek çok ülkenin ekonomik kal¬kınma politikaları konusundaki paradigmalarında değişime yol açmıştır. Ülkelerin uluslararası ekonomiye katılımı ve dünya ekonomisine açılımı, rekabet üstünlüğü geliştirecek işbirliği sistemlerine gidişi hızlandırırken, bu gelişmede en fazla odakla¬nılan olgu yabancı sermaye olmuştur.
Bu nedenle günümüzün küreselleşen dünyasında gerek sanayileşmiş ve geliş¬mesini tamamlamış ülkeler, gerekse gelişme yolunda olan ülkeler yabancı sermaye olarak ifade edilen yabancı özel doğrudan sabit sermaye yatırımlarını kendilerine çe¬kebilmek için büyük çaba harcamaktadırlar. Bunun sebebi, yabancı sermayenin bu ülkelerin tasarruf açığını gidermesi, sermaye birikimine katkıda bulunması, berabe¬rinde teknoloji ve yönetim bilgisi getirmesi, ülke içindeki rekabeti arttırması, insan kaynaklarını geliştirmesi, istihdam yaratması, ödemeler dengesini olumlu yönde et¬kilemesi ve bütün bu etkilerin sonucunda ülkelerin kalkınma hızına yapmış olduğu katkılardır.
Ancak, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının bu ekonomik değişkenlerden hangisini ne ölçüde etkileyeceği, yabancı sermayenin giriş şekline, hangi sektörde ya¬tırım yaptığına, ihracatı mı yoksa iç pazarı mı hedeflediğine göre değişiklik göstere¬bilecektir.
Yine kalkınmanın önemli bir kaynağı olarak görülmesine karşın doğrudan ya¬bancı sermaye yatırımlarının ekonomik etkilerini tam olarak ölçmek veya tahmin et¬mek oldukça zor olduğu gibi, bu yatırımların etkileri ülkeden ülkeye, sektörden sek¬töre, şirketten şirkete ve dönemden döneme değişmektedir. Çünkü devlet politikala¬rının doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerinde güçlü bir etkisi vardır.
Ülkelerde yaşanan finansal liberalizasyon süreçleri ve özellikle iletişim teknolo¬jisindeki gelişmeler, sermaye akımlarının dünya mal ve hizmet üretimi ile ticareti¬nin çok ötesinde boyutlara yol açmıştır. Yaşanan bu gelişmelere paralel olarak ser¬maye akımlarının ülke ekonomileri üzerinde oluşturdukları olumlu ve olumsuz etki¬leri yoğun olarak tartışılmaya başlanmıştır.
Bu tartışmaların yaşandığı ülkelerden birisi de kuşkusuz Türkiye\′dir. 1980\′li yılların başına kadar Türkiye\′de yabancı yatırımlar konusunda ithal ikameci kalkın¬ma modelini benimseyen diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi hep tartışmalı bir konu olarak süre gelmiştir. Bu konudaki tartışmalar hem ideolojik hem de ekono¬mik boyutlu olarak yapılmıştır.
Ancak Türkiye\′de 1980\′lere kadar yapılan bu tür tartışmalar yabancı yatırımla¬ra olumlu gözle bakanların zaferi ile sonuçlanmıştır. Çünkü 1980\′li yıllarda Türki-
ye\′nin ekonomik bunalımdan çıkmak için alacağı önlemlerin başarılı olması, dış kay¬nak sağlanmasına büyük ölçüde bağlıydı. Bir yanda kamu kesimi açıkları ve ek fi¬nansman gereği para arzını genişletirken, öte yandan döviz darboğazı, enerji darbo¬ğazı, politik grevler ve iş yavaşlatmalar sanayi üretiminde düşmelere ve dolayısıyla enflasyonist baskının artmasına neden olmuştur. Enflasyonist baskı ekonomide kay¬nak dağılımı ve gelir bölüşümü üzerine bozucu etkisini göstermekte gecikmemiştir.
Öte yandan bu dönemde yine aşırı değerlenmiş kurun etkisi ile işçi dövizleri gi¬rişinin yavaşlaması ödemeler bilançosu açıklarını arttıran bir faktör olarak karşımı¬za çıkmaktadır. Artan ithalat talebini finanse etmek için yeterli kredi bulunamama¬sı, ithalatın daha sıkı kontrolüne ve kısa vadeli borçların yükselmesine yol açmıştır. 1978 ve 1979 yıllarında ithalat miktar olarak daralmıştır. 1977\′de 23,5 milyon ton olan ithalat hacmi 1978\′de 21,1 ve 1979\′da 18,8 milyon tona gerilemiştir.
1977\′den itibaren döviz darboğazı çok ciddi boyutlara ulaşmıştır. Günün slogan haline gelen ifadesi ile ekonomi 70 sente muhtaç hale gelmiştir. Yine 1980\′li yıllara girerken artan ekonomik bunalımın diğer bir göstergesi işsizlik oranının yükselme¬sidir. İşte bütün bu olumsuz etkenler dolayısıyla yabancı yatırım konusundaki tartış¬malar 1980\′li yıllara gelindiğinde Türkiye\′de yabancı yatırımlara olumlu gözle ba¬kanların zaferi ile sonuçlanmıştır.
Bu arada dünyanın ekonomik ve siyasal çehreside hızlı bir şekilde değişmeye başlamış neredeyse tüm ülkeler (Batılı gelişmiş ülkeler, eski sosyalist ülkeler ve Üçüncü dünya ülkeleri) serbest rekabet, serbest ticaret, özel girişimcilik, özel mülki¬yet, özelleştirme taraftarı olmuş, ulusal sınırlar ve ideolojiler önemsizleşip ticari iliş¬kiler ön plana çıkmış, ekonomiler giderek birbirine kenetlenmiş, dünya genelinde ekonomide başlatılan \"deregülasyonlar\" ve liberalizasyonların hız kazanması ile bir¬likte sermayenin hareketliliği artmış gerçek bir dünya ekonomisi oluşmaya başlamış, yabancı yatırımlara davetiye çıkaran ülke sayısı artmış, Doğu Avrupa , SSCB ve da¬ha farklı bir tempoda da olsa Çin\′de piyasa ekonomisi kurumlarının yerleşmesi süre¬cinde ortaya çıkan yatırım eksikliği global tasarrufların ve dolayısı ile sermaye ve ye¬ni teknolojilerin önemini arttırmış ve de tüm dünyada yabancı yatırımlara olan talep arzın çok üstüne çıkmıştır.
Bu kitapda, uluslararası ticarete nazaran daha fazla etkinlik kazanan ve dola¬yısıyla ekonomik paradigmalarda çarpıcı trendlere neden olarak yeni değişim dalga¬larına yol açan uluslararası doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına yönelik kuram¬sal yaklaşımları, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülke ekonomileri üzerin¬deki etkileri, Dünya\′da ve Türkiye\′de doğrudan yabancı sermaye yatırımları incele¬nerek, Türkiye\′nin dünyada ki toplam doğrudan yabancı sermaye yatırımlarından al¬mış olduğu payın bu denli düşük olmasının nedenleri araştırılmıştır. Kitap da orta¬ya konmaya çalışılan bir diğer husus ise; Türkiye\′ye yönelen doğrudan yabancı ser¬maye yatırımları ile seçilmiş bazı makroekonomik göstergeler arasında uzun dönem¬li bir ilişkinin varlığı kantitatif analizle araştırılmış ve ele alman makrokonomik gös¬tergelerin doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerindeki etkileri ortaya konulma¬ya çalışıldıktan sonra son bölümde genel değerlendirme ve önerilere yer verilmiştir.
Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye\′deki durumu hakkında özet
de olsa bilgi verilmeye çalışılan böyle bir çalışmanın faydalı olacağını düşünmekte¬yim. Her bir bölümü ayrı bir kitap konusu olabilecek bu çalışmanın daha geniş çalış¬malara ilham kaynağı olmasını temenni ediyorum.
Kitabın bu baskısını yapan BETA Basım A.Ş. yönetici ve çalışanlarına, kitabı baskıya hazırlayan Gülgonca Çarpık\′a burada teşekkürlerimi sunmak istiyorum. Ki¬taptaki bütün hataların sorumluluğu bana aittir.
Yrd.Doç.Dr. Nihat Batmaz
Denizli, Ağustos 2005
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ III
ŞEKİLLER DİZİNİ XI
TABLOLAR DİZİNİ XIII
KISALTMALAR DİZİNİ XV
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE KURAMSAL
YAKLAŞIMLAR
1.1. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 5
1.1.1. Tanım Kavram ve Türleri 5
1.1.2. Portföy Yatırımları ve Direkt Yatırımlar 6
1.1.3. Çokuluslu Şirketler 9
1.2. Yabancı Sermaye Yatırımlarını Açıklamaya Yönelik Kuramsal
Yaklaşımlar 11
1.2.1. Klasik Teori 11
1.2.2. Faktör Donatımı Teorisi 12
1.2.3. Ürün Dönemleri Teorisi 13
1.2.4. Marksist Teori 15
1.2.5. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Bölgesel Belirleyicileri 17
1.2.5.1. Piyasa Büyüklüğü 19
1.2.5.2. İşgücü Maliyeti 21
1.2.5.3. Ticaret Engelleri 22
1.2.5.4. Döviz Kuru 23
1.2.5.5. Açıklık 24
1.2.5.6. Vergiler 25
1.2.5.7. Ekonomik Büyüme 29
1.2.5.8. Ulaşım Maliyetleri 31
1.2.5.9. Politik Durum 31
1.2.6. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Açıklanmasında Mikro Yaklaşımlar:
Firma Tercihi 32
1.2.6.1. Endüstriyel Yapı 33
1.2.6.2. İçselleştirme Teorisi 34
1.2.6.3. Eklektik Paradigma 38
1.2.6.4. Risk Çeşitlendirme Hipotezi 41
1.2.6.5. Dengesizlik Teorisi ve Rekabetçi Yatırımlar 44
1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ülke Ekonomisi Üzerindeki
Etkileri 49
1.3.1. Sermaye ve Gelir Etkisi 50
1.3.2. Ödemeler Bilançosu Etkisi 54
1.3.3. Teknoloji Etkisi 58
1.3.3.1. ÇUŞ Teknolojilerinin Dışsallığı 60
1.3.3.1.1. Endüstri İçi Dışsallık 61
1.3.3.1.2. Endüstri Dışı Dışsallık 62
1.3.4. Ücretler Üzerindeki Etki 63
İKİNCİ BÖLÜM
DÜNYADA DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI
2.1. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Coğrafi Yoğunlaşması 78
2.1.1. Gelişmiş Ülkeler 80
2.1.1.1. ABD 80
2.1.1.2. Avrupa Birliği 81
2.1.1.3. Japonya 84
2.1.2. Gelişmekte Olan Ülkeler 84
2.1.2.1. Afrika 84
2.1.2.2. Latin Amerika 85
2.1.2.3. Asya 87
2.2. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırım Endeksi 88
2.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Performans Endeksi 91
2.4. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Potansiyel Endeksi 94
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE TÜRKİYE
3.1. 1923-1950 Döneminde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 99
3.2. 1950-1980 Döneminde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 103
3.3. 1980 Sonrasında Türkiye\′ye Yönelik Doğrudan Yabancı Sermaye
Yatırımları 105
3.3.1. Türkiye\′de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının
Sektörel Dağılımı 109
3.3.2. Türkiye\′de Yabancı Sermaye Yatırımlarının İzin Türlerine Göre Dağılımı 115
3.3.3. Türkiye\′de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ülkelere
Göre Dağılımı 117
3.3.4. Türkiye\′de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Coğrafi
Dağılımı 119
3.4. Türkiye Ekonomisinde Diğer Sermaye Hareketleri
(Portföy Yatırımları, Kısa ve Uzun Vadeli Sermaye Hareketleri) 123
3.5. Türkiye\′den Yurt Dışına Çıkan Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 127
3.6. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarını Çekmede Türkiye\′nin Performansının Değerlendirilmesi 129
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE\′DEKİ DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE
YATIRIMLARININ BÖLGESEL BELİRLEYİCİLERİ ÜZERİNE
BİR EŞBÜTÜNLEŞİM ANALİZİ (1992-2003)
4.1. Literatür Taraması 141
4.2. Veri Seti 145
4.2.1. Birim Kök Testi 150
4.3. Nedensellik Testi 154
4.4. Eşbütünleşme (Cointegration) Analizi 158
4.4.1. Model 159
4.4.2. Amprik Sonuçlar 160
SONUÇ 167
EKLER 173
EK-l:Eşbütünleşim Analizinde Kullanılan Veri Seti 175
EK-2: Değişkenlere Ait Grafikler 179
KAYNAKÇA 185
Küresel rekabet ve küresel entegrasyon süreci pek çok ülkenin ekonomik kal¬kınma politikaları konusundaki paradigmalarında değişime yol açmıştır. Ülkelerin uluslararası ekonomiye katılımı ve dünya ekonomisine açılımı, rekabet üstünlüğü geliştirecek işbirliği sistemlerine gidişi hızlandırırken, bu gelişmede en fazla odakla¬nılan olgu yabancı sermaye olmuştur.
Bu nedenle günümüzün küreselleşen dünyasında gerek sanayileşmiş ve geliş¬mesini tamamlamış ülkeler, gerekse gelişme yolunda olan ülkeler yabancı sermaye olarak ifade edilen yabancı özel doğrudan sabit sermaye yatırımlarını kendilerine çe¬kebilmek için büyük çaba harcamaktadırlar. Bunun sebebi, yabancı sermayenin bu ülkelerin tasarruf açığını gidermesi, sermaye birikimine katkıda bulunması, berabe¬rinde teknoloji ve yönetim bilgisi getirmesi, ülke içindeki rekabeti arttırması, insan kaynaklarını geliştirmesi, istihdam yaratması, ödemeler dengesini olumlu yönde et¬kilemesi ve bütün bu etkilerin sonucunda ülkelerin kalkınma hızına yapmış olduğu katkılardır.
Ancak, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının bu ekonomik değişkenlerden hangisini ne ölçüde etkileyeceği, yabancı sermayenin giriş şekline, hangi sektörde ya¬tırım yaptığına, ihracatı mı yoksa iç pazarı mı hedeflediğine göre değişiklik göstere¬bilecektir.
Yine kalkınmanın önemli bir kaynağı olarak görülmesine karşın doğrudan ya¬bancı sermaye yatırımlarının ekonomik etkilerini tam olarak ölçmek veya tahmin et¬mek oldukça zor olduğu gibi, bu yatırımların etkileri ülkeden ülkeye, sektörden sek¬töre, şirketten şirkete ve dönemden döneme değişmektedir. Çünkü devlet politikala¬rının doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerinde güçlü bir etkisi vardır.
Ülkelerde yaşanan finansal liberalizasyon süreçleri ve özellikle iletişim teknolo¬jisindeki gelişmeler, sermaye akımlarının dünya mal ve hizmet üretimi ile ticareti¬nin çok ötesinde boyutlara yol açmıştır. Yaşanan bu gelişmelere paralel olarak ser¬maye akımlarının ülke ekonomileri üzerinde oluşturdukları olumlu ve olumsuz etki¬leri yoğun olarak tartışılmaya başlanmıştır.
Bu tartışmaların yaşandığı ülkelerden birisi de kuşkusuz Türkiye\′dir. 1980\′li yılların başına kadar Türkiye\′de yabancı yatırımlar konusunda ithal ikameci kalkın¬ma modelini benimseyen diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi hep tartışmalı bir konu olarak süre gelmiştir. Bu konudaki tartışmalar hem ideolojik hem de ekono¬mik boyutlu olarak yapılmıştır.
Ancak Türkiye\′de 1980\′lere kadar yapılan bu tür tartışmalar yabancı yatırımla¬ra olumlu gözle bakanların zaferi ile sonuçlanmıştır. Çünkü 1980\′li yıllarda Türki-
ye\′nin ekonomik bunalımdan çıkmak için alacağı önlemlerin başarılı olması, dış kay¬nak sağlanmasına büyük ölçüde bağlıydı. Bir yanda kamu kesimi açıkları ve ek fi¬nansman gereği para arzını genişletirken, öte yandan döviz darboğazı, enerji darbo¬ğazı, politik grevler ve iş yavaşlatmalar sanayi üretiminde düşmelere ve dolayısıyla enflasyonist baskının artmasına neden olmuştur. Enflasyonist baskı ekonomide kay¬nak dağılımı ve gelir bölüşümü üzerine bozucu etkisini göstermekte gecikmemiştir.
Öte yandan bu dönemde yine aşırı değerlenmiş kurun etkisi ile işçi dövizleri gi¬rişinin yavaşlaması ödemeler bilançosu açıklarını arttıran bir faktör olarak karşımı¬za çıkmaktadır. Artan ithalat talebini finanse etmek için yeterli kredi bulunamama¬sı, ithalatın daha sıkı kontrolüne ve kısa vadeli borçların yükselmesine yol açmıştır. 1978 ve 1979 yıllarında ithalat miktar olarak daralmıştır. 1977\′de 23,5 milyon ton olan ithalat hacmi 1978\′de 21,1 ve 1979\′da 18,8 milyon tona gerilemiştir.
1977\′den itibaren döviz darboğazı çok ciddi boyutlara ulaşmıştır. Günün slogan haline gelen ifadesi ile ekonomi 70 sente muhtaç hale gelmiştir. Yine 1980\′li yıllara girerken artan ekonomik bunalımın diğer bir göstergesi işsizlik oranının yükselme¬sidir. İşte bütün bu olumsuz etkenler dolayısıyla yabancı yatırım konusundaki tartış¬malar 1980\′li yıllara gelindiğinde Türkiye\′de yabancı yatırımlara olumlu gözle ba¬kanların zaferi ile sonuçlanmıştır.
Bu arada dünyanın ekonomik ve siyasal çehreside hızlı bir şekilde değişmeye başlamış neredeyse tüm ülkeler (Batılı gelişmiş ülkeler, eski sosyalist ülkeler ve Üçüncü dünya ülkeleri) serbest rekabet, serbest ticaret, özel girişimcilik, özel mülki¬yet, özelleştirme taraftarı olmuş, ulusal sınırlar ve ideolojiler önemsizleşip ticari iliş¬kiler ön plana çıkmış, ekonomiler giderek birbirine kenetlenmiş, dünya genelinde ekonomide başlatılan \"deregülasyonlar\" ve liberalizasyonların hız kazanması ile bir¬likte sermayenin hareketliliği artmış gerçek bir dünya ekonomisi oluşmaya başlamış, yabancı yatırımlara davetiye çıkaran ülke sayısı artmış, Doğu Avrupa , SSCB ve da¬ha farklı bir tempoda da olsa Çin\′de piyasa ekonomisi kurumlarının yerleşmesi süre¬cinde ortaya çıkan yatırım eksikliği global tasarrufların ve dolayısı ile sermaye ve ye¬ni teknolojilerin önemini arttırmış ve de tüm dünyada yabancı yatırımlara olan talep arzın çok üstüne çıkmıştır.
Bu kitapda, uluslararası ticarete nazaran daha fazla etkinlik kazanan ve dola¬yısıyla ekonomik paradigmalarda çarpıcı trendlere neden olarak yeni değişim dalga¬larına yol açan uluslararası doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına yönelik kuram¬sal yaklaşımları, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülke ekonomileri üzerin¬deki etkileri, Dünya\′da ve Türkiye\′de doğrudan yabancı sermaye yatırımları incele¬nerek, Türkiye\′nin dünyada ki toplam doğrudan yabancı sermaye yatırımlarından al¬mış olduğu payın bu denli düşük olmasının nedenleri araştırılmıştır. Kitap da orta¬ya konmaya çalışılan bir diğer husus ise; Türkiye\′ye yönelen doğrudan yabancı ser¬maye yatırımları ile seçilmiş bazı makroekonomik göstergeler arasında uzun dönem¬li bir ilişkinin varlığı kantitatif analizle araştırılmış ve ele alman makrokonomik gös¬tergelerin doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerindeki etkileri ortaya konulma¬ya çalışıldıktan sonra son bölümde genel değerlendirme ve önerilere yer verilmiştir.
Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye\′deki durumu hakkında özet
de olsa bilgi verilmeye çalışılan böyle bir çalışmanın faydalı olacağını düşünmekte¬yim. Her bir bölümü ayrı bir kitap konusu olabilecek bu çalışmanın daha geniş çalış¬malara ilham kaynağı olmasını temenni ediyorum.
Kitabın bu baskısını yapan BETA Basım A.Ş. yönetici ve çalışanlarına, kitabı baskıya hazırlayan Gülgonca Çarpık\′a burada teşekkürlerimi sunmak istiyorum. Ki¬taptaki bütün hataların sorumluluğu bana aittir.
Yrd.Doç.Dr. Nihat Batmaz
Denizli, Ağustos 2005
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ III
ŞEKİLLER DİZİNİ XI
TABLOLAR DİZİNİ XIII
KISALTMALAR DİZİNİ XV
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE KURAMSAL
YAKLAŞIMLAR
1.1. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 5
1.1.1. Tanım Kavram ve Türleri 5
1.1.2. Portföy Yatırımları ve Direkt Yatırımlar 6
1.1.3. Çokuluslu Şirketler 9
1.2. Yabancı Sermaye Yatırımlarını Açıklamaya Yönelik Kuramsal
Yaklaşımlar 11
1.2.1. Klasik Teori 11
1.2.2. Faktör Donatımı Teorisi 12
1.2.3. Ürün Dönemleri Teorisi 13
1.2.4. Marksist Teori 15
1.2.5. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Bölgesel Belirleyicileri 17
1.2.5.1. Piyasa Büyüklüğü 19
1.2.5.2. İşgücü Maliyeti 21
1.2.5.3. Ticaret Engelleri 22
1.2.5.4. Döviz Kuru 23
1.2.5.5. Açıklık 24
1.2.5.6. Vergiler 25
1.2.5.7. Ekonomik Büyüme 29
1.2.5.8. Ulaşım Maliyetleri 31
1.2.5.9. Politik Durum 31
1.2.6. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Açıklanmasında Mikro Yaklaşımlar:
Firma Tercihi 32
1.2.6.1. Endüstriyel Yapı 33
1.2.6.2. İçselleştirme Teorisi 34
1.2.6.3. Eklektik Paradigma 38
1.2.6.4. Risk Çeşitlendirme Hipotezi 41
1.2.6.5. Dengesizlik Teorisi ve Rekabetçi Yatırımlar 44
1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ülke Ekonomisi Üzerindeki
Etkileri 49
1.3.1. Sermaye ve Gelir Etkisi 50
1.3.2. Ödemeler Bilançosu Etkisi 54
1.3.3. Teknoloji Etkisi 58
1.3.3.1. ÇUŞ Teknolojilerinin Dışsallığı 60
1.3.3.1.1. Endüstri İçi Dışsallık 61
1.3.3.1.2. Endüstri Dışı Dışsallık 62
1.3.4. Ücretler Üzerindeki Etki 63
İKİNCİ BÖLÜM
DÜNYADA DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI
2.1. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Coğrafi Yoğunlaşması 78
2.1.1. Gelişmiş Ülkeler 80
2.1.1.1. ABD 80
2.1.1.2. Avrupa Birliği 81
2.1.1.3. Japonya 84
2.1.2. Gelişmekte Olan Ülkeler 84
2.1.2.1. Afrika 84
2.1.2.2. Latin Amerika 85
2.1.2.3. Asya 87
2.2. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırım Endeksi 88
2.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Performans Endeksi 91
2.4. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Potansiyel Endeksi 94
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE TÜRKİYE
3.1. 1923-1950 Döneminde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 99
3.2. 1950-1980 Döneminde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 103
3.3. 1980 Sonrasında Türkiye\′ye Yönelik Doğrudan Yabancı Sermaye
Yatırımları 105
3.3.1. Türkiye\′de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının
Sektörel Dağılımı 109
3.3.2. Türkiye\′de Yabancı Sermaye Yatırımlarının İzin Türlerine Göre Dağılımı 115
3.3.3. Türkiye\′de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ülkelere
Göre Dağılımı 117
3.3.4. Türkiye\′de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Coğrafi
Dağılımı 119
3.4. Türkiye Ekonomisinde Diğer Sermaye Hareketleri
(Portföy Yatırımları, Kısa ve Uzun Vadeli Sermaye Hareketleri) 123
3.5. Türkiye\′den Yurt Dışına Çıkan Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 127
3.6. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarını Çekmede Türkiye\′nin Performansının Değerlendirilmesi 129
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE\′DEKİ DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE
YATIRIMLARININ BÖLGESEL BELİRLEYİCİLERİ ÜZERİNE
BİR EŞBÜTÜNLEŞİM ANALİZİ (1992-2003)
4.1. Literatür Taraması 141
4.2. Veri Seti 145
4.2.1. Birim Kök Testi 150
4.3. Nedensellik Testi 154
4.4. Eşbütünleşme (Cointegration) Analizi 158
4.4.1. Model 159
4.4.2. Amprik Sonuçlar 160
SONUÇ 167
EKLER 173
EK-l:Eşbütünleşim Analizinde Kullanılan Veri Seti 175
EK-2: Değişkenlere Ait Grafikler 179
KAYNAKÇA 185
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı