Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Devletler Hukukuna Giriş
Devletler Hukukuna Giriş
Şeref ÜNAL
Sayfa Sayısı
:
211
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2003
ISBN NO
:
9789754642680
100,00
TL ÖNSÖZ Devletler hukuku, sürekli gelişme sürecinde olan bir hukuk dalıdır. II. Dünya Savaşı sonrası Birleşmiş Milletlerin girişimiyle, eski sömürge ülkelerinde yeni ve bağımsız devletler kurulması üzerine bu kuruluşun üye sayısı 192′ye ulaşmıştır. Aynı şekilde, Komünist Blokun çökmesi ve Yugoslavya′nın dağılmasından sonra, yeni kurulan veya bağımsızlığına kavuşan devletlerin katılmasıyla, Avrupa Konseyi′nin geleneksel üye sayısı, 21′den 46′ya yükselmiştir. Avrupa Birliğini kuran 1992 Maastricht ve 1997 Lüksemburg Antlaşmalarıyla, bu kuruluş da genişleyerek üye sayısını arttırmış ve yeni işbirliği alanları belirlemiştir. Böylece, uluslararası kuruluşlar giderek gelişip büyümekte ve dünyanın çeşitli yerlerinde yeni bölgesel kuruluşlar ortaya çıkmaktadır. İletişim teknolojisinin ulaştığı çok yüksek düzey, devletler arasındaki ilişkileri de geliştirerek hızlandırmış ve devletler karşılıklı olarak veya uluslararası kuruluşlar aracılığıyla aralarındaki ilişkileri en ince ayrıntılarına kadar düzenlemişlerdir. Öyle ki, spordan sağlığa, sanattan tekniğe her alan uluslararası antlaşmalarla en ince ayrıntılarına kadar düzenlenmiş ve devletler birbirine bağımlı hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak, devletler hukukunun inceleme konuları çok çeşitlenmiş ve büyük boyutlara ulaşmıştır. Bu mütevazı ders kitabının kaynağını 2000 yılında Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencileri için hazırlanmış olan "Ders Notları" oluşturmaktadır. Bu notlar İngiltere, Fransa, Almanya, Avusturya, İsviçre ve Hollanda gibi ülkelerin hukuk fakültelerinde okutulan ders kitaplarından zenginleştirilmiştir. Ayrıca doğrudan uluslararası sözleşmelerden de yararlanılmıştır. Yazarın, başta Deniz Hukuku Sözleşmesi olmak üzere bir çok uluslararası sözleşmenin hazırlık çalışmalarına bizzat katılmış olması, kitabın hazırlanmasını kolaylaştırmıştır. Kitap, "Devletler Hukukuna Giriş" niteliğiyle, hukuk ve sosyal bilimler öğrencilerine hitap etmektedir. Amaç, ayrıntıya girmeden, devletler hukukunun klasik konularına ilişkin olarak genç öğrencilere temel bilgiler vermek, düşünmeye sevketmek ve sistematik eserler, monografiler ve makalelerden de yararlanarak onları bu konularda derinlemesine araştırmaya yönlendirmektir. Genç öğrencilerimize başarı dileklerimle sevgilerimi sunarım. Şeref Ünal, Ankara, Eylül 2003 İÇİNDEKİLER Önsöz 5 İçindekiler 7 Kısaltmalar 17 BİRİNCİ BÖLÜM DEVLETLER HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ VE NİTELİĞİ I. GİRİŞ 19 II. TARİHÇE 21 A. ANTİK ÇAĞLAR 21 B. ORTAÇAĞ 22 C. YAKINÇAĞ 24 III. DEVLETLER HUKUKUNUN NİTELİĞİ VE GEÇERLİLİĞİ 27 A. POZİTİVİST GÖRÜŞ 29 1. Yükümlülük görüşü 30 2. Ortak irade görüşü 30 3. Ortak onay görüşü 30 B. KURALCI GÖRÜŞ 31 C. TABİİ HUKUK GÖRÜŞÜ 31 D. SOSYOLOJİK OKUL 33 İKİNCİ BÖLÜM DEVLETLER HUKUKUNUN KAYNAKLARI, KODİFİKASYONU VE İÇ HUKUKLA İLİŞKİSİ I. DEVLETLER HUKUKUNUN KAYNAKLARI 35 A. ANTLAŞMALAR 37 1. Antlaşmaların yapılması ve yürürlüğe girmesi 40 a. Ekonomik ve ticari antlaşmalar 42 b. Uygulama anlaşmaları 42 2. Çekinceler 43 3. Antlaşmanın yorumu 44 4. İrade sakatlıkları 44 5. Antlaşmanın ihlali 45 6. Antlaşmanın sona ermesi 45 a. Antlaşmadan kaynaklanan sona erme sebepleri 45 b. İmkansızlık 46 c. Şartların esaslı bir şekilde değişmesi 46 B. ÖRF VE ADET HUKUKU 46 1. Objektif şart 47 2. Sübjektif şart 47 C. HUKUKUN GENEL İLKELERİ 48 II. DEVLETLER HUKUKUNUN YARDIMCI KAYNAKLARI 49 III. DEVLETLER HUKUKUNUN KODİFİKASYONU 51 IV. DEVLETLER HUKUKU-İÇ HUKUK İLİŞKİSİ 51 1. İç hukuka öncelik tanıyan tekçi görüş 52 2. Devletler hukukuna öncelik tanıyan tekçi görüş 52 3. İkici görüş 52 V. TÜRK HUKUKU VE UYGULAMADAN ÖRNEKLER 53 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DEVLETLER HUKUKUNUN SUJELERİ I. DEVLETİN UNSURLARI VE DEVLETLER HUKUKUNDAKİ KONUMU 57 A. TANIMA 57 B. DEVLETİN KURUCU UNSURLARI 60 1. Millet Kavramı 61 a. Milletlerin kendi kaderini belirleme hakkı 63 b. Vatandaşlık 64 2. Devletin ülkesi 65 a. Kara ülkesi 66 b. Hava sahası 66 c. Deniz alanı 69 aa. Karasuları 72 bb. Bitişik Bölge 73 cc. Münhasır Ekonomik Bölge 74 dd. Kıta Sahanlığı 74 3. Ülkenin kazanılması ve kaybı 76 a. İşgal 76 b. Zamanaşımı 77 c. Devir 78 d. Fetih ve ilhak 79 e. Yargı karan 79 C. DEVLET KUDRETİ (EGEMENLİK) 80 1. Devlet irtifakları 80 2. Geçiş ve konuşlanma hakkı 81 3. Uluslararası nehirler 82 4. Sıcak takip 82 5. Kondominyum 82 6. Sürgün hükümeti 83 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DEVLETLERİN HALEFİYETİ I. GENEL OLARAK 85 II. HALEFİYET TÜRLERİ 86 III. VİYANA SÖZLEŞMESİNİN KAPSAMI VE UYGULAMA ALANI 87 A. SÖZLEŞMENİN KONU BAKIMINDAN UYGULANMASI 88 B. SÖZLEŞMENİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 88 C. SÖZLEŞMENİN UYGULANDIĞI ANTLAŞMALAR 88 D. SÖZLEŞMEYE GÖRE HALEFİYET DURUMLARI 88 1. Bağımsızlığına yeni kavuşan devletler 89 a. Çok taraflı antlaşmalar bakımından 89 b. Karşılıklı antlaşmalar bakımından 89 2. Ayrılma ya da birleşme yoluyla doğan yeni devletler 90 3. Bir ülke parçasının el değiştirmesi ile oluşan devletler 90 IV. DEVLETLERİN ANTLAŞMALAR DIŞINDA HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERE HALEF OLMASI 90 1. Devlet mallan bakımından 90 2. Devlet borçları bakımından 91 3. Arşivler bakımından 91 V. LOZAN ANTLAŞMASI AÇISINDAN HALEFİYET 91 A. ANTLAŞMALAR BAKIMINDAN 92 B. DEVLET EMLAKİ BAKIMINDAN 93 C. DEVLET BORÇLARI BAKIMINDAN 93 BEŞİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI KURULUŞLAR I. GENEL OLARAK 95 II. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER 96 A. BM′İN AMACI VE İLKELERİ 96 B. ÜYELİK 97 C. BM′İN ORG ANLARI 97 1. Genel Kurul 98 2. Güvenlik Konseyi 99 3. Ekonomik ve Sosyal Konsey 100 4. Vesayet Konseyi 100 5. Sekreterya 100 III. AVRUPA BİRLİĞİ 100 A. KURULUŞU 100 B. HUKUKà YAPISI 102 C. AMAÇ VE GÖREVLERİ 104 1. Malların serbest dolaşımı 104 2. Kişilerin serbest dolaşımı 104 3. Hizmetlerin serbest dolaşımı 105 4. Sermayenin serbest dolaşımı 105 D. AB HUKUKUNUN NİTELİĞİ 105 1. Tüzükler 106 2. Yönergeler 106 3. Kararlar... 106 4. Tavsiye kararları 106 E. AB′NİN ORGANLARI 106 1. Avrupa Parlamentosu 107 2. Konsey 107 3. Komisyon 108 4. AB Toplulukları Adalet Divanı 108 IV. AVRUPA KONSEYİ 109 A. KURULUŞU 109 B. AK′NİN AMAÇLARI 109 C. AK′NİN ORGANLARI 110 1. Bakanlar Komitesi 110 2. AK Parlamenterler Meclisi 110 10 D. AK′NDE DENETİM MEKANİZMALARI 111 V. AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI 111 A. KURULUŞU 111 B. ORGANLARI 112 1. Devlet ve hükümet başkanları Konferansı 112 2. Bakanlar Konseyi 112 3. Genel Sekreter 112 4. Parlamenterler Meclisi 113 5. Uyuşmazlık Önleme Merkezi 113 6. Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu 113 VI. DİĞER BÖLGESEL KURULUŞLAR 113 A. BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU 113 B. AMERİKAN DEVLETLER TEŞKİLATI 114 C. AFRİKA BİRLİĞİ TEŞKİLATI 114 D. ARAP LİGİ 114 ALTINCI BÖLÜM DEVLETLER HUKUKUNUN DEVLETLERARASI İLİŞKİLERDEKİ TEMEL İLKELERİ I. GENEL OLARAK 115 II. DEVLETLERİN EGEMEN EŞİTLİĞİ İLKESİ 116 III. KARŞILIKLILIK İLKESİ 117 IV. MÜDAHALE YASAĞI 118 V. DEVLET BAĞIŞIKLIĞI 119 A. YARGI BAĞIŞIKLIĞI 120 1. Mutlak bağışıklık görüşü 120 2. Sınırlı bağışıklık görüşü 120 B. DEVLET ORGANLARININ YARGI BAĞIŞIKLIĞI 121 YEDİNCİ BÖLÜM YARGI YETKİSİ VE ULUSLARARASI CEZA HUKUKU I. GENEL OLARAK 123 II. ULUSAL MAHKEMELERİN CEZA DAVALARINDAKİ YETKİSİ 123 A. ÜLKESEL YARGI YETKİSİ 124 1. Sübjektif ülkesellik ilkesi 124 2. Objektif ülkesellik ilkesi 124 11 B. AKTİF VATANDAŞLIK İLKESİ 125 C. PASİF KİŞİSELLİK İLKESİ 125 D. KORUMA İLKESİ 126 E. EVRENSELLİK İLKESİ 126 1. Korsanlık 127 2. Savaş suçlan 127 3. Savaşla ilgili suçlar 128 F. ULUSAL YARGI YETKİSİNİN SINIRLANDIRILMASI 128 G. ULUSLARARASI ADLà YARDIM VE SUÇLULARIN İADESİ .....129 1. Adlî yardımlaşma 129 2. Suçluların iadesi 129 3. Ceza davalarının nakli 130 4. Ceza ilamlarının uygulanması 131 5. Türk mahkemelerinin uluslararası yetkisi 132 SEKİZİNCİ BÖLÜM DİPLOMATİK VE KONSOLOSLUK İLİŞKİLERİ I. DİPLOMATİK İLİŞKİLERİN TARİHÇESİ 133 II. DİPLOMATİK İLİŞKİLERİN KURULMASI VE KESİLMESİ 134 III. DİPLOMATİK TEMSİLCİLİKLERİN GÖREVLERİ 135 IV. DİPLOMATİK TEMSİLCİLİKLERİN ÜYELERİ 136 V. AYRICALIK VE BAĞIŞIKLIKLAR 137 A. DİPLOMATLARIN AYRICALIKLARI 138 B. DİPLOMATLARIN BAĞIŞIKLIKLARI 139 1. Ceza yargısından bağışıklık 139 2. Hukuk yargısından bağışıklık 139 VI. DİPLOMATİK TEMSİLCİLİKLERİN DOKUNULMAZLIĞI 140 VII. KONSOLOSLUK İLİŞKİLERİ 141 A. GELİŞMESİ VE HUKUKİ TEMELİ 141 B. KURULMASI VE SONA ERMESİ 142 C. GÖREVLERİ 142 D. KONSOLOSLUK GÖREVLİLERİ 143 E. KONSOLOSLARIN AYRICALIK VE BAĞIŞIKLIKLARI VE KONSOLOSLUK BİNALARININ DOKUNULMAZLIĞI 143 DOKUZUNCU BÖLÜM İNSAN HAKLARI I. TARİHÇE 145 II. İNSAN HAKLARI ALANINDAKİ ULUSLARARASI HUKUK BELGELERİ 148 A. BELGELERİN NİTELİĞİ 148 1. Program niteliğindeki belgeler 148 2. Bildiriler 149 3. Sözleşmeler 149 B. ULUSLARARASI KURUMLAR VE İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMELERİ 150 1. Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri 150 2. Avrupa Konseyi Sözleşmeleri 150 3. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Belgeleri 150 III. İNSAN HAKLARININ BÖLGESEL DÜZEYDE KORUNMASI... 151 A. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ 151 B. AMERİKA KITASINDA İNSAN HAKLARI 152 C. AFRİKA KITASINDA İNSAN HAKLARI 153 IV. HÜKÜMET DIŞI KURULUŞLAR VE İNSAN HAKLARI 153 V. ULUSLARARASI HUKUKTA AZINLIK HAKLARININ KORUNMASI 155 A. GENEL OLARAK 155 B. AZINLIK KAVRAMININ TANIMI 157 VI. ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUK 159 A. KAVRAM 159 B. CENEVRE SÖZLEŞMELERİ 159 C. EK PROTOKOLLER 161 ONUNCU BÖLÜM DEVLET SORUMLULUĞU I. GENEL OLARAK 163 A. SUÇ SORUMLULUĞU 163 B. DEVLETİN SORUMLU ORGANLARI 164 C. SORUMLULUĞUN DAYANAĞI 165 1. Objektif veya tehlike sorumluluğu 165 2. Sübjektif sorumluluk 165 D. ZARARIN TAZMİNİ 166 13 II. DEVLETİN YABANCILAR BAKIMINDAN SORUMLULUĞU ..166 A. ASGARİ ULUSLARARASI STANDART 166 B. VATANDAŞLIK ŞARTI 168 C. İÇ HUKUK YOLLARININ TÜKETİLMESİ 168 III. DİĞER YAPTIRIMLAR 169 A. KARŞI ÖNLEM 169 B. AYNEN KARŞILIK VERME 170 C. MEŞRU SAVUNMA VE ZORUNLU SAVUNMA 171 ONBİRİNCİ BÖLÜM KUVVET KULLANMA I. GENEL OLARAK 173 A. MİLLETLER CEMİYETİ DÖNEMİ 173 B. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER DÖNEMİ 173 II. SALDIRI KAVRAMI 174 III. KUVVET KULLANMANIN HAKLI OLDUĞU DURUMLAR.... 175 A. MEŞRU SAVUNMA 175 1. Devletler teamüli hukuku 176 2. Birleşmiş Milletler Şartı 177 B. YABANCI ÜLKELERDEKİ VATANDAŞLARIN CAN VE MAL GÜVENLİĞİNİN KORUNMASI 177 C. İNSANCIL MÜDAHALE 178 D. MİLLETLERİN KENDİ KADERİNİ BELİRLEME HAKKI VE KUVVET KULLANMA 179 IV. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER VE TOPLU KUVVET KULLANMA .. 180 A. KORE 1950 180 B. RODEZYA 1965 180 C. IRAK 1990 181 D. SOMALİ, BOSNA VE HAİTİ 182 V. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER BARIŞ GÜCÜ 183 A. ORTADOĞU YARDIM GÜCÜ 183 B. KONGO BM BARIŞ GÜCÜ 183 C. KIBRIS BM BARIŞ GÜCÜ 184 D. İKİNCİ ORTADOĞU YARDIM GÜCÜ 184 14 ONİKİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI UYUŞMAZLIKLARIN BARIŞÇI YOLLARLA ÇÖZÜMLENMESİ I. UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNE DİPLOMATİK YÖNTEMLER 187 A. GENEL OLARAK 187 1. Müzakere 187 2. Arabuluculuk 188 3. Gerçeklerin tespiti ve soruşturma 188 4. Uzlaştırma 189 B. BM GÜVENLİK KONSEYİ 190 II. YARGISAL YÖNTEMLER 191 A. ULUSLARARASI TAHKİM 191 1. Uluslararası tahkimin gelişmesi 191 2. Hakem mahkemelerinin kuruluşu ve türleri 192 3. Hakem mahkemesinin görev ve yetkileri 192 B. ULUSLARARASI ADALET DİVANI 193 1. Mahkemenin niteliği ve tarihçesi 193 2. Hukuki statü 194 3. Mahkemenin yapısı 194 4. Mahkemenin yargı yetkisi 194 a. ad-hoc yetki 195 b. Tek taraflı başvuru 195 c. Anlaşma 195 d. Mahkemenin yargı yetkisini tanıma 195 5. Mahkeme kararları 195 a. İhtiyati tedbir kararları 196 b. Mahkeme kararları 196 c. Görüş bildirme 196 III. DİĞER ULUSLARARASI MAHKEMELER 197 A. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ 197 1. Tarihçe 197 2. Roma Statüsünün içeriği 198 3. Uluslararası Ceza Mahkemesinin yapısı 199 4. Mahkemenin yetki alanı 200 15 5. Mahkemenin görev alanına giren suçlar 201 a. Soykırım suçu 201 b. İnsanlığa karşı suçlar 201 c. Savaş suçlan 202 B. DENİZ HUKUKU MAHKEMESİ 202 C. AVRUPA TOPLULUKLARI ADALET DİVANI 203 D. DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ SİSTEMİ 203 Kaynakça 205 Prof. Dr. Şeref Ünal′ın Özgeçmişi 211
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı