Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Cumhurbaşkanı - Hükümet Çatışması ( Cumhurbaşkanı Kararnameleri İmzalamayı Reddedebilir mi ? )
Cumhurbaşkanı - Hükümet Çatışması ( Cumhurbaşkanı Kararnameleri İmzalamayı Reddedebilir mi ? )
Kemal GÖZLER
Sayfa Sayısı
:
80
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2000
ISBN NO
:
9757338702
96,00
TL GİRİŞ Hatırlanacağı üzere ülkemizde Cumhurbaşkanı ile Hükü¬met arasında ilk çatışma 2000 yılının Ağustos ayında yaşan¬mıştır1. Bu çatışma Bakanlar Kurulunun kabul ettiği bir kanun hükmünde kararnameyi Cumhurbaşkanının imzalamayı reddet¬mesi üzerine çıkmış ve neticede Kararname Cumhurbaşkanı ta¬rafından imzalanmamış ve yüıürlüğe girememiştir. O günden 30 Kasım 2000 tarihine kadar Cumhurbaşkanının 7 adet kanun hükmünde kararnameyi ve 8 adet müşterek kararnameyi imza¬lamayı reddettiği Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Basın Başdanış¬manı Metin Yalman tarafından 1 Aralık 2000 tarihinde Çankaya Köşkünde düzenlenen haftalık basın brifinginde açıklanmıştır2. Görünen odur ki, ülkemizde Cumhurbaşkanı ile Hükümet arasında, açık ya da gizli bir çatışma yaşanmaktadır. Bu çatışma Hükümetin bürokrat atama işlemlerinden özelleştirme işlemle¬rine kadar yansımaktadır. Örneğin en son MİT Müsteşar Yar¬dımcısı Mikdat Alpay′ın Washington Büyükelçiliği Hukuk Mü¬şavirliğine atanmasına ilişkin kararnameyi Cumhurbaşkanının gerekçe göstermeksizin imzalamayı reddettiği öğrenildi3. Ka¬rarnameyi imzalamayarak Cumhurbaşkanının, MİT Müsteşar 2 CUMHURBAŞKANI-HÜKÛMET ÇATIŞMASI Yardımcısının tasfiyesini engellediği şeklinde yorumlar yapıl¬dı4. Daha sonra basında Mikdat Alpay′ın Cumhurbaşkanı Se-zer′in sınıf arkadaşı olduğu yolunda haberler çıktı. En son olarak, 1-8 Aralık tarihleri arasında, Telekom′un ö-zelleştirilmesine ilişkin olan Kararname üzerinde Cumhurbaş¬kanı ile Hükümet arasında bir gerilim yaşanmıştır. Zira Ulusla¬rarası Para Fonuyla vanlan 10.4 milyar dolarlık ek kredi muta¬bakatının önkoşulları arasmda olan Türk Telekom′un satışıyla ilgili 30 Kasım 2000 gecesi kendisine gönderilen Kararnameyi, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer 8 gün boyunca bekletmiş¬tir5. Bu süre içinde Cumhurbaşkanı, Telekom Genel Müdürü Alptürk′ü, Devlet Bakan Yalova′yı ve söz konusu Kararnameye karşı çıkan Ulaştırma Bakanı Öksüz′ü dinlemiştir6. Bu süre bo¬yunca basında, Cumhurbaşkanının kararnameyi imzalamayabi¬leceği yolunda haberler çıkmış ve Cumhurbaşkanının kararna¬meyi reddetme olasılığının Hükümette panik yarattığı gözlem¬lenmiştir7. Bu arada, gazetelerde Başbakan Ecevit′in Cumhur¬başkanı Sezer′e "imzalamazsanız istifa ederim" yolunda me¬sajlar gönderdiği şeklinde haberler de yer almıştır8. Nihayette Cumhurbaşkanı, 8 gün boyunca beklettiği Kararnameyi 8 Aralık 2000 günü imzalamıştır. Bunun üzerine bazı gazeteler "Sezer Rahatlattı" diye manşet atmışlardır9. Ülkemizde Cumhurbaşkanı ile Hükümet arasında bir ça¬tışma yaşanmaktadır ve daha pek çok çatışmanın yaşanması da ihtimal dahilindedir. Sayın Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Se¬zer′in, başta kanun hükmünde kararnameler, Bakanlar Kurulu kararlan, müşterek kararnameler olmak üzere. Hükümetin bir¬çok işlemini imzalamayı reddetmesi ihtimal dahilindedir. Cum¬hurbaşkanının imzalamayı reddettiği bu işlemler, sadece kanun hükmünde kararnameler gibi normlar hiyerarşisinin üst seviye¬lerinde yer alan düzenleyici işlemler değil, aynı zamanda bir büyükelçiliğe hukuk müşaviri tayini gibi sıradan bireysel idarî işlemlere kadar uzanmaktadır. Görüldüğü gibi, Cumhurbaşkanı ile Hükümet arasında or¬taya çıkan çatışma, Cumhurbaşkanının Hükümetin kararnamele¬rini imzalamayı reddetmesi şeklinde sonuçlanmaktadır. Peki a-ma Cumhurbaşkanı, Hükümetin kararnamelerini imzalamayı reddetme yetkisine sahip midir? İşte bu çalışmada tartışacağı¬mız temel sorun budur. Ayrıca şunu da belirtelim ki, Cumhur¬başkanlarının Türkiye′de hangi işlemleri tek başına, hangi iş¬lemleri Başbakan ve ilgili bakanın karşı-imzasıyla yapabileceği öteden beri tartışmalı bir konudur. Bu konuda da Türkiye′de yakın gelecekte bir çatışmanın ortaya çıkması muhtemeldir. Cumhurbaşkanının Anayasanın 104′üncü maddesine bakarak, elçi atamak yetkisine tek başına sahip olduğunu düşünmesi ve Bakanlar Kurulu karan olmaksızın elçi atamaya teşebbüs etmesi ihtimal dahilindedir. Bu sorunun da burada incelenmesi uygun olur. O halde burada tartışacağımız iki temel sorun vardır: 1. Cumhurbaşkanı, kararnameleri imzalamayı reddedebilir mi? 2. Cumhurbaşkanı yetkilerini tek başına kullanabilir mi? İşte bu çalışmada Cumhurbaşkanı ile Hükümet arasında çıkması muh¬ temel olan bu iki sorunu inceleyeceğiz. Ancak bu sorunları in¬ celenmeye geçmeden önce, bu iki soruna teorik çerçeve oluş¬ turması amacıyla, yürütme organının gerçek başının kim olduğu sorununu sormak gerekecektir. Buna göre planımız şöyledir: Birinci Bölüm.- Teorik Çerçeve: Yürütme organının Gerçek Başı Kimdir? İkinci Bölüm.- Cumhurbaşkanı Kararnameleri İmzalamayı Reddetme Yetkisine Sahip midir? Üçüncü Bölüm.- Cumhurbaşkanı Yetkilerini Tek Başına Kul¬lanabilir mi? ÖNSÖZ "Cumhurbaşkanı-Hükûmet çatışması" konusunda bir ma¬kale yazmaya başlamıştım. Ancak makale bittiğinde, bu maka¬leyi bir kitapçık halinde yayınlamayı uygun gördüm. Bunun birkaç nedeni var. Bir kere. konunun güncelliği nedeniyle ça¬lışmamın hemen okuyucuya ulaşmasını istedim. İkinci olarak, ülkemizde maalesef bir anayasa hukuku dergisi yoktur. Böyle bir dergi olmayınca, bu makaleyi ya gene! okuyucuya hitap e-den birtakım "fikir dergilerrne, yahut baro dergilerine, veyahut fakülte dergilerine göndermek zorunda kalacaktım. Bu dergiler¬de yayınlanmış bir anayasa hukuku makalesi de hitap ettiği ki¬şilere ulaşamadan kalacaktı. Dahası, bazı dergilerin yayın ku¬rulları, her nedense, benim makalelerimi yayınlamayı kabul et¬miyorlar veya makalede ileri sürdüğüm göraşÃ®eri değiştirmemi istiyorlar. Zaten Cumhurbaşkanına böylesine eleştiriler içeren bir makaleyi yayınlamayı kabul edecek ciddî bir dergi bulmam pek muhtemelen mümkün olmayacaktı. Nihayet, ülkemizde fa¬külte dergilerine makale göndermek pek akıllıca bir iş değildir. Gönderdiğiniz makale muhtemelen iki ya da üç yıl sonra ya¬yınlanmaktadır. Dahası bazı "hakemli" fakülte dergileri, benim hakemden geçmiş makalelerimi "kaybedebilmektedirler". Bu vesileyle bir kez daha belirtmek isterim ki, ülkemizde düzenli olarak çıkacak bir anayasa hukuku dergisine acilen ihtiyaç var¬dır. İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm TEORİK ÇERÇEVE: YÜRÜTME ORGANININ GERÇEK BAŞI KİMDİR? I. Başkanlık Sistemlerinde Yürütme Organının Gerçek Başı Kimdir? 7 A. Başkanlık Sistemlerinde Yürütme Organının Yapısı: "Tek-Başlılık" ....7 B. Başkanlık Sistemlerinde Yürütme Organının Gerçek Başı Başkandır....8 II. Parlamenter Sistemlerde Yürütmenin Gerçek Başı Kimdir? 9 A. Parlamenter Sistemlerde Yürütme Organının Yapısı: "İki-Başlılık" 9 B. İki-Başhhk Problemi ve Çözümü 10 C. Hangi Baş Etkisiz Bırakılmalı? 11 D. Devlet Başkanlarının Varlık Nedeni Nedir? 13 E. Parlamenter Hükümet Sistemlerinde Devlet Başkanının Fonksiyonu Nedir? 16 1. Tevsik Etme Fonksiyonu 16 a) Yasama İşlemlerini Tevsik Etme: Isdar 16 b) Yürütme işlemlerini Tevsik Fitine: İmza 18 2. Temsil. Gözetme. Uyarı. Hakemlik, vb. lonksiyonları 19 III. Türkiye′de Yürütme Organının Gerçek Başı Kimdir? 20 ikinci Bölüm CUMHURBAŞKANI KARARNAMELERİ İMZALAMAYI REDDETME YETKİSİNE SAHİP MİDİR? I. Cumhurbaşkanının Cevabı 24 Cumhurbaşkanının Cevabının Eleştirisi 25 II. Doktrin ve Anayasa Mahkemesinin Cevabı 27 A. Cumhurbaşkanı Siyasal Yerindelik Düşüncesiyle Kararnameleri imzalamayı Reddedemez 28 B. Cumhurbaşkanı. Hukuka Aykırılık Sebebiyle Kararnameleri İmzalamayı Reddedebilir 29 Doktrinin ve Anayasa Mahkemesinin Cevabının Eleştirisi 30 III. Cevabımız: Cumhurbaşkanı. Kararnameleri İmzalamayı Reddetme Yetkisine Sahip Değildir 31 A. Birinci Neden: Cumhurbaşkanı Sorumsuzdur 31 B. İkinci Neden: Cumhurbaşkanı Demokratik Meşruluktan Mahrumdur .33 C. Üçüncü Neden: Cumhurbaşkanının İmza Yetkisi. Bir Tevsik Etme Yetkisinden ibarettir 34 II CUMHURBAŞKANI - HÜKÜMET ÇATIŞMASI D. Cumhurbaşkanının Kararnameleri İmzalamayı Reddetmesinin Bir Hukuki Müeyyidesi Yoktur 37 E. Cumhurbaşkanına Karşı Yapılacak Bir Şey Yok mudur? 39 1. Tali Kurucu İktidarın Tepkisi 41 2. Yasama Organının Tepkisi: 1 -42 3. Yasama Organının Tepkisi: 2 42 4. Vatana İhanetle Suçlandırma 42 5. İstifaya Zorlama 43 a) Sistematik Güvensizlik Oyu 43 b) Bakanlar Kurulunun Grevi 44 6. Bütçe Kısma 44 7. Halkın Hakemliğine Başvurma 44 a) Referandum 44 b) Erken Seçim 44 8. Bakanlar Kurulun istifası 45 Üçüncü Bölüm CUMHURBAŞKANI YETKİLERİNİ TEK BAŞINA KULLANABİLİR Mİ? I. Genel Olarak Karşı-İnıza Kuralı 47 A. Tanımı. Fonksiyonu. Kökeni. Örnekleri 48 B. Karşı-İmza Kuralının Kapsamı 50 1. Kural: Mutlaktır 50 2. Karşı-İnıza Kuralının İstisnaları Olabilir 51 3. İstisnalar Nelerdir? 51 4. Anayasa İstisna Öngörmemiş ise Yorum Yoluyla İstisna Getirilebilir mi? 54 II. Türkiye′de Karşı-İnıza Kuralı ve Cumhurbaşkanının Tek Başına işlem Yapıp Yapamayacağı Sorunu 56 A. Anayasa! Düzenleme 56 B. Doktrinin Ürettiği İstisnalar 57 1. Yasama ve Yargıya İlişkin Yetkiler Karşı-İnıza Kuralına Tâbi Değildir 58 2. Cumhurbaşkanının Yürütmeyle İlgili İcraî Olmayan Yetkileri Karşı-İmza Kuralına Tâbi Değildir 60 Doktrinin Ürettiği İstisnaların Eleştirisi 61 C. Görüşümüz 62 D. Cumhurbaşkanının Başbakan veya İlgilj Bakanın Karşı-İmzasını Almadan Yaptığı İşlemlerin Müeyyidesi Nedir? 65 Sonuç 69 Bibliyografya 73 İndeks ′ 75 Yazarın Özgeçmişi ve Yayın Listesi 78
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı