Culpa In Elıgendo ( Yardımcı Şahsı Seçmede Kusur Nedeniyle Sözleşmeden Doğan Sorumluluk )

GİRİŞ I - Konunun Önemi Konuya ilişkin Roma hukuku kaynakları incelendiğinde, şahısların belirli durumlarda üçüncü kişilerin fiillerinden sorumlu tutuldukları görülmektedir, ilk devirlerden bilinmeyen başkalarının fiillerinden sorumlu olma düşüncesi, Roma aile kurumunun ve kölelik sisteminin ihtiyaçlarına paralel olarak tüm klasik devre yayılan bir gelişme ile kabul göremeye başlamıştır. Bu gelişme sözleşmeye dayalı sorumluluk ile sözleşme dışı sorumluluk alanlarında farklı biçimlerde görülmüş, praetor′ ların Roma hukukunu geliştiren çok yönlü faaliyetleri, bu alanda da tek bir sorumluluk sisteminden ziyade, zengin bir çözümler yığının ortaya çıkmasına yol açmıştır. Köle, aile üyesi ve hür hizmetlilerin fiillerinden ötürü şahısların bir borç ilişkisiyle bağlı oldukları kimselere karşı sözleşmeden doğan sorumlulukları bu yığın içinde henüz tam olarak aydınlanmamış bir konudur. Tezimizin konusu bu sorumluluğa gerekçe gösterilen "culpa in eligendo" (instruendo, custodiendo) kavramıdır. Seçmede talimat vermede ve gözetimde özenli olmayı BK md. 55 çerçevesinde bir kurtuluş kanıtı olarak kabul eden bugünkü hukukumuzun tersine, Roma hukukun- da culpa in eligendo sözleşme nedeniyle sorumlulukta söz konusu olmaktadır. Yardımcı şahısların fiillerinden sorumluluk çerçevesinde şimdiye kadar yapılmış olan çalışmalarda çoğunlukla, günümüz hukuklarını da derinden etkilemiş olan gemici, hancı ve ahır-cıların yardımcılarının fiillerinden praetor edictum′u ile kusursuz sorumlu tutuluşları çıkış noktası olarak alınmış, sözleşmeye dayanan hallerde sorumluluğun klasik devirde custodia′ya dayandığı belirtilerek kusursuz sorumluluğun hakim olduğu, culpa in eligendo′ nun klasik hukukçulara ait bir kavram olmayıp postklasik hukukçuların ve derleyicilerin buluşu olduğu ve klasik metinlerde yer alan culpa kavramının sorumluluğu haklı göstermek için bir faraziye olarak eklendiği sonucuna varılmıştır. Üçüncü kişilerin fiillerinden sorumluluğu kusursuz sorumluluk çerçevesinde değerlendiren baskın görüşe rağmen, culpa in eligedo kavramına dayanak teşkil eden culpa üzerine kararların klasik devrin düşüncesini yansıttığını savunan yazarların görüşleri de ağırlık kazanmaya başlamıştır. 19. yy dan itibaren haksız fiillerinden sorumluluk alanında modem kanunlara giren culpa in eligendo (instruendo, custodiendo) kavramı doktrinde "uygunsuz şahıslara iş vermede" (seçmede, yönetmede, gözetmede) kusur şeklinde tanımlanmakta, ancak sorumluluğun kapsamı ve niteliği konusundaki tartışmalar devam etmektedir. Tartışmalara ışık tutabilmek amacıyla, Roma hukukunda yar- dımcıların fiillerinden sorumluluğun genel sorumluluk sistemi içindeki yerini belirledikten sonra, sözleşmeden doğan sorumluluğun kabul edildiği halleri tarihi gelişim içinde ve ilgili metinler doğrultusunda inceleyeceğiz. İÇİNDEKİLER Kısaltmalar IX Giriş 1 I - Konunun Önemi 1 II - Kavramın Günümüze Yansıması 3 1- ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN FİİLLERİNDEN SORUMLULUK 10 I - Üçüncü Kişilerin Fiillerinden Sorumluluğun Ortaya Çıkışı 10 1) Ana kural 10 2) Sorumluluğun kabul edilmesinde Roma aile yapısının rolü 12 II - Sözleşme Dışı Sorumluluk 16 1) Üçüncü kişilerin haksız fiillerinden sorumluluk 16 2) Haksız fiil benzerlerinden sorumluluk 19 III -Sözleşmeden Doğan Sorumluluk 22 1) Üçüncü kişilerin taraf olduğu sözleşmelerden sorumluluk 22 2) Yardımcı şahısların fiillerin nedeniyle sözleşmeden dolayı sorumluluk 25 A) Sözleşmeden doğan sorumluluğun gelişimi 25 B) Custodia ve culpa 28 C) Üçüncü kişilerin fiillerinden sorumlulukta custodia′nın kapsamı 40 2- YARDIMCI ŞAHISLARIN FİİLLERİNDEN SORUMLULUĞUN GELİŞİMİ 49 I - ilk Düşünceler 49 II - Özel Sözleşme Şartları ile Yardımcı Şahısların Fi- illerinden Doğan Sorumluluğun Üstlenilmesi 63 III - Edıctum′larla Sağlanan Yükümlülük 71 IV - Noxa Teslim Hakkı ile Sözleşmeden Doğan Davaların Kabulü 93 3 - YARDIMCI ŞAHISLARIN FİİLLERİNDEN SÖZLEŞME NEDENİYLE SORUMLULUĞUN KABUL EDİLDİĞİ DURUMLAR 103 I - Kira Sözleşmesinde (Locatio Conductio Rei) Sorumluluğun Kabul Edildiği Durumlar 104 II - istisna Sözleşmesinde (Locatio Conductio Operis) Sorumluluğun Kabul Edildiği Durumlar 113 III -Ariyet Sözleşmesinde (Commodatum) Sorumluluğun Kabul Edildiği Durumlar 121 IV - Şirket Sözleşmesinde (Societas) Sorumluluğun Kabul Edildiği Durumlar 130 Sonuç 135 Bibliyografya 141 Yararlanılan Kaynaklar 148

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-
  2	50,00 TL.-	100,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-
  2	50,00 TL.-	100,00 TL.-
  3	33,33 TL.-	100,00 TL.-
  4	25,00 TL.-	100,00 TL.-
  5	20,00 TL.-	100,00 TL.-
  6	16,67 TL.-	100,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	100,00 TL.-	100,00 TL.-

Hafta İçi:
Saat 16:00'ya kadar verilen siparişleriniz aynı gün, özel durumlarda bir sonraki işgününde kargoya verilir.

Saat 16:00'dan sonra vermiş olduğunuz siparişleriniz bir sonraki iş gününde kargoya verilir.

Kitabın stoklarımızda olmaması durumunda kitabın temini yayınevinden, dağıtıcılar kanalı ile yapılacaktır. Gecikme yaşanabilecek durumlarda üyelik bilgilerinizde kayıtlı telefon numaralarınızdan bilgi verilecektir.

Cumartesi ve Pazar Günü verilen Siparişler:
Cumartesi günü verilen siparişleriniz Saat 11:00'e kadar ve Pazar günü verilen siparişleriniz ise bir sonraki iş gününde kargoya verilecektir.

Kargo Teslim Süresi:
Kargo teslim süresi, İstanbul içi ve çevresinde genellikle 1 gündür. İstanbul dışı illerde iki güne çıkabilmektedir. Kargo firmasından kaynaklanan problemlerde bu sürenin uzaması söz konu olacaktır.

Hava koşullarına, yol durumuna ve özel durumlara bağlı olarak teslimat süresi uzamaktadır.

Vedatkitapcilik.com'dan satın aldığınız her ürünü, teslim tarihinden itibaren 7 gün içerisinde ürün hasarlı olmasa dahi hiçbir gerekçe belirtmeksizin- iade edebilirsiniz.

İade için, satın aldığınız ürünün tahrip edilmemiş, kullanılmamış veya tekrar satılabilirliği bozulmamış olması gerekmektedir.

Ambalajı açılmış, kullanılmış ve tahrip edilmiş ürünlerin iadesi kabul edilmemektedir.

Hiçbir gerekçe belirtmeksizin yapabileceğiniz ürün iadesinin, ürünün tarafınıza teslim edildiği hali ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Satın aldığınız üründe veya ürün ambalajında herhangi bir bozulma, açılma, kırılma, yırtılma, aksesuarlarında eksiklik ve sair hallerin tespiti halinde ürün iadesi kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürünün faturası gönderilmemişse, eksikse iade kabul edilmez.

İade edilecek ürünlerin mutlaka ürün faturasının orijinali ile birlikte teslimi gerekmektedir.

Gerekçesiz ürün iadesi malın tarafınıza teslimini takip eden 7 günlük süre içerisinde ve yazılı şekilde yapılmalıdır.

İadesi yapılacak ürünler Vedatkitapcilik.com'un çalıştığı kargo şirketleri aracılığı ile tarafımıza ulaştırılmalıdır.

Ürün, paket koruyucu bir ambalaj içerisine yerleştirilmeli ve kargo şirketinin etiketi ürün ambalajının üzerinde bulunmamalıdır.

Ürünün ambalajında meydana gelecek olan deformasyon, ürünün tekrar satılmasını engelleyen durumlar arasında yeralmaktadır.

Yukarıda belirtilen koşulları taşımayan ürün iadeleri kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürün iadesinin yukarıda belirtilen koşullara uygun şekilde gerçekleştirilmesi halinde, iade işlemine konu ürün bedeli en geç 7 iş günü içerisinde iade edilecektir.