Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Çocuk Hakları ve Velayet
Çocuk Hakları ve Velayet
Sevgi USTA
Sayfa Sayısı
:
185
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055373764
800,00
TL GİRİŞ I. KONUNUN TANITIMI Her canlı gibi insan da, yaşamının ilk yıllarında hayatta kalabilmek, dünyaya ayak uydurma bilgi ve becerisine sahip olabilmek için yetişkin bakım ve korumasına ihtiyaç duymaktadır. Çocukluk dönemi olarak adlandırılan bu doğal ve sosyal süreçte, çocu¬ğun yaşam ve gelişmesinde öncelikle sorumlu kişiler, ahlaki, dini, toplumsal ve hukuki olarak genel kabul gördüğü üzere, dünyaya gelmelerine sebep olan ana babalardır.1 Ana babanın çocukla hukuki bağı, Anayasa\\\′nın 41 .maddesinden türetilmiş olan anayasal ana baba hakkına dayanmaktadır.2 Bu madde aynı zamanda velayet hakkının anayasal kay¬nağıdır. Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları\\\′m düzenleyen Anayasa\\\′nın ^.maddesin¬de, eşler arasında eşitlik ilkesine dayanarak ailenin korunması ve desteklenmesiyle ilgili ödevlere yer verilmiş ve çocuğun aile içinde korunması ve yetişmesi esas alınmıştır. Velayet kurumu, ana baba ile çocuk arasındaki soybağının hukuki sonuçlarından biridir ve ana babanın çocuğun kişi varlığı, malvarlığı ve temsili konusundaki hak, yetki/görev ve sorumluluklarını içermektedir. (MKm.335vd.) Çocuk haklan ise, insan hakları hukukunun bir parçasıdır ve korunma ve geliş¬me gereksinimleri nedeniyle çocukluk döneminde insanın özel haklara sahip olduğu anlamına gelmektedir. Bu bakımdan çocuk hakları, insan hakları öğretisinde olduğu gibi, doğal hukuk ve pozitif hukuk yaklaşımlarıyla ele alınmaktadır.3 Dolayısıyla çocuk haklan ve gelişimi, insan hakları ve buna bağlı olarak temel hak ve özgürlükler ile kişilik hakkının tarihi gelişimi ile yakından ilgilidir.4 Çocuğun kişi olarak hukuki statüsünün kaynağı Anayasa\\\′dır. Anayasa\\\′nın kanun önünde eşitlik ilkesini düzenleyen 10/1. maddesine göre; herkes, ayırım gözetilmek¬sizin kanun önünde eşittir. Herkes kavramı çocukları da kapsamakta olduğundan, çocukların grup olarak, birbirlerine karşı ve yetişkinlerle çocuklar arasında ayırımcılık yapılmayacağı ve ayırımcı muameleye karşı korunma hakkına sahip oldukları ifade edilmiş olmaktadır.N Anayasanın 17.maddesine göre; herkes yaşam ve maddi manevi varlığını geliştirme hakkına, 12/1 ele göre de, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredil¬mez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Bu hükümlere göre, çocuk kanun önünde eşitlik ilkesine tabi, maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkına sahip ve kişiliğine bağlı dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere kısaca temel hak ehliyetine sahip kişidir. Temel hak sahibi olarak çocuğun, kişilik hakkından kaynaklanan kişisel özerkliği ile ana babanın velayet hakkından kaynaklanan hak, görev ve sorumlulukları karşı kar¬şıyadır. Hak sahibi olan çocuk ile ana babaları arasındaki hukuki ilişkinin niteliği, çocuk haklan alanının en tartışmalı konularından birisidir. Bu tartışmalar temelde, paterna-list/korumacı, özgürlükçü felsefi ve tarihi yaklaşımlı teoriler üzerine kurulmuştur.6 Paternalizm, toplum ve aile içersinde hiyerarşik yapıyı ve hiyerarşide en üstte olan kişi veya veya kişilerin yürütmeyi elinde bulundurması gerekliliğini savunmakta, bireyin çıkarlarını yükseltme ya da güvence altına alma çabası içinde, müdahalede hiçbir yarar görülmese, hatta bunun zararlı olduğu düşünülse bile, bireyin seçim ve/ ya eylem özgürlüğüne müdahale etmeyi doğru ve gerekli görmektedir.7 Bu anlayışı esas alan teorisyenler, çocukların yetersizlikleri dolayısı ile yanlış yapmalarının sonuçların¬dan korunmaları amacıyla, çıkarlarını ana babaların belirlemesi gerektiğini savunurlar.8 Paternalizmin diğer iki dayanağı \\\"geleceğe yönelik rıza\\\" ve \\\"kendine bakamama hali\\\"dir. Bir çocuğun özgürlüğünü sınırlamanın çocuğun çıkarlarını korumak için gerekli olması nedeniyle çocuk adına karar almanın, ana babanın sadece hakkı değil, aynı zamanda gö¬revi olduğunu ve bunun çocuğun ilerde bu müdahalenin gerekliliğini ve doğruluğunu kabul etmesi gerektiği olgusunu da içinde barındırmakta olduğu ileri sürülmektedir.9 Korumacı-paternalist yaklaşım, paternalizm gibi çocukların göreli bağımlılıklarını temel alarak, çocukların bazen \\\"kendi iyilikleri için\\\" sadece ana baba değil diğer yetiş¬kinlerin müdahalesiyle kendi eylemlerine karşı korunmaları gerektiğini savunmaktadır. Bu yaklaşım 19.yy\\\′da ortaya çıkan çocuk koruma hareketinin de düşünce temellerini oluşturmuştur.10 Çocuk özgürlükçülere göre, ana babanın çocuk üzerinde sahip olduğu gücü kötü¬ye kullanması veya kullanma ihtimalinin olması karşısında tek çare, çocuğun ana baba¬sına karşı güçlendirilmesidir.\\\" Bu temelden hareketle, çocuk-özgürlükçüler, çocukların görünürdeki çaresizlik ve bağımlılıklarından kaynaklanan özel haklan olmadığını tam tersine çocukların yetişkinlerle aynı haklara sahip olduklarım ve olmaları gerektiğini ileri sürerler. Çocuğun özerklik hakkına sahip olduğu iddiaları, bireyin akılcı özerk kararlar alma özgürlüğünün mümkün olduğunca sağlanması ihtiyacım vurgulayan liberal politika felsefesinden türetilmiştir. Türetilen bu görüşün en saf hali; çocukların da, tıpkı yetişkinler gibi, ancak meşru olmak kaydıyla, özgürlüklerinin sınırlanması iyi ya da değerli yaşam anlayışlarına göre kendi yaşamlarım sürdürme, seçme özgürlüğüne sahip oldukları iddiasıdır.12 Bu süreç, uluslararası alanda insanhaklarmailişkinbelgelerde çocuklarla ilgili mad¬delerin yer alması yanında özel olarak başta Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (bundan sonra ÇHS) B olmak üzere çocuk haklarına ilişkin belgelerinin ortaya çıkışı ve hakların düzenlenmesinde de etkili olmuştur.14 Aynı zamanda iç hukuklarda, çocuk ile ana baba arasındaki hukuki ilişkinin niteliğini de etkilemiştir. Çocuk Hakları Sözleşmesi nde yer alan hüküm ve ilkelerde bu üç teori de karşılığım bulmaktadır. Çocuk haklarına ilişkin karar ve uygulamalarda esas alınacak ilkeler ayırımcılık yasağı, çocuğun yüksek yararı ve çocuğun görüşünün alınması, çocuğun hayatta kalması ve gelişmesi ilkeleri çocukla ilgili alınan karar ve uygulamalarda öncelikle dikkate alınacaktır (ÇHS m.2,3,6,12). Anayasa, Devlete, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukların korunmasına yö¬nelik gerekli tedbirleri alma ödevi yüklenmektedir (AYm.41/IV). 62. maddede de özel olarak korunacak kişiler arasında korunmaya ihtiyacı olan çocuklar sayılmış ve devletin gerekli tedbirleri alma ödevi düzenlenmiştir. 10. maddeye 2010 yılında eklenen fıkra ile \\\"özel surette korunması gerekenler\\\" arasında yer alan çocuklar için alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı sayılamayacağı belirtilerek, çocuğun korunması için velayete ve çocuğun hak ve özgürlüklerine müdahalenin anayasal dayanağı olan 41.ve 62.maddele-ri arasında bağ da kurulmuştur. Anayasa\\\′nın 41. madde gerekçesinde \\\"tarafı olduğumuz Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ve Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi ile diğer uluslararası belgelerde yer alan ve çocuk haklarıyla ilgili kabul gören evrensel ilkelerin Anayasa metnine dahil edildiği(...)\\\" ifade edilmektedir15. Böylece, Anayasa\\\′nın 90.maddesinde yer alan uluslararası sözleşmelerin hukuki niteliğine ilişkin genel hüküm dışında, uluslararası çocuk yasaları ile bağ anayasal olarak da kurulmuştur. ÇHS ile 1960 Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Söz¬leşme (bundan sonra AİHS) çocuk haklarını ya da doğrudan çocuklara uygulanacak hükümler içeren temel nitelikli iki sözleşmedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde, doğrudan çocukla ilgili madde yer almamakta, ancak \\\"herkes\\\" ifadesi kullanıldığı için çocuklar da Sözleşmenin korumasından yararlanmaktadır16. Anayasa\\\′nın 9O.maddesindeki \\\"(U)sulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hüküm¬ler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır(.) \\\" hükmü ile tarafı olduğumuz bu sözleşmeler iç hukukumuzun bir parçası haline gelmiştir (AYm. 90/V c.2). Böylece, çocuk haklarının anayasası sayılan ÇHS\\\′nde çocukların medeni, sosyal, kültürel ve ekonomik haklarını ve uygulanmasında dikkate alınacak dört temel ilke olan çocuğun yaşama ve gelişme hakkının korunması, ayırımcı muameleye uğramama, çocuğun yararının önceliği ve katılım ilkesi olarak da kavram-sallaştırılan kendisini ilgilendiren her işlemde çocuğun görüşünün alınması ilkeleri anayasal olarak dikkate alınması ve uygulanması gereken genel ilkelerdir. Böylece ço¬cuk hakları, uluslararası koruma ve denetim mekanizma-sına sahip, anayasal koruma ve güvence altında olan hakları ifade etmektedir. Velayet hakkının uygulanmasında, ana baba çocuğa karşı hak yetki ve sorumluluk¬lara sahip olması aynı zamanda, çocuğu yetiştirme görevi sırasında, çocuğun haklarını kullanabilmesi, anayasal hakların hayata geçirilebilmesi ve özgürlüklerin sağlanmasıyla ilgilidir. İnsanın özellikle doğumunun ilk yıllarında özellikle geniş anlamda sağlık, eği¬tim, danışmanlık, maddi destek gibi nerdeyse tüm temel hizmetlere ihtiyacı bu hizmet¬lerin varlığını ve erişilebilirliğinin de sağlanmasını gerekli kılmaktadır. Veli olarak ana baba bu görevlerini yasalara uygun biçimde yerine getirebilmeleri için, bu hizmetleri hem kendi hem çocukları adına talep etmek hak ve sorumluluğuna sahiptirler. Çocuğun kişilik hakkı, çocuğun insan haklan ve temel hak ve özgürlüklerinin Medeni Kanun\\\′daki ifade biçimidir. Çocuk kişilik hakkı açısından kişiler hukuku, vela¬yet hakkı açısından aile hukuku ilkelerine tabidir. Bu ilkeler aynı zamanda çocuk hak¬larının uygulanmasında ana baba haklan açısından dikkate alınacak iki temel ilke olan çocuğun yararının önceliği ve görüşünün alınması ilkeleri ile de paralellik göstermekte ve birlikte değerlendirilmeyi gerektirmektedir (ÇHS m.3, 12). Çocuğun korunmaya muhtaç olduğu için hem özel haklarla güçlendirilmesi, hem de sürekli gelişmekte olma¬sının sonucu özerkliğinin dikkate alınma zorunluluğu, çocuğun kişiliğine verilen öne¬min artmasına neden olmuştur. Çocuğun kişiliğine saygı gösterilmesi gereği, velayeti yönlendiren ve ana babanın çocukla ilgili karar verme yetkisini sınırlayan bağımsız bir ilke haline gelmiştir.1 II. KAVRAMLARDA BİRLİK SORUNU İnsanın çocukluk dönemine ilişkin yasalarda, çocukluğu ifade etmek için farklı terimler kullanılmıştır. Kamu hukukunda yasa koyucu \\\"reşit olmayanları\\\" anlatmak için , \\\"çocuk\\\", \\\"küçük\\\" , \\\"genç\\\" terimlerini kullanmaktadır. Ancak kimin \\\"çocuk\\\", ki¬min \\\"küçük\\\", kimin \\\"genç\\\" olduğu konusunda tüm kamu hukukunda uygulanabilecek tutarlı tanımları bulmak olanaksızdır. Anayasa\\\′da çocuk ( m.10 /II1, 41, 61/IV, 62); küçük ( m.24/IV, 50/11, 141/11) ve genç, (m.58, geçici madde 2 f.4bentb) terimleri kullanılmıştır. Medeni Kanunda 12., 14., 16.. maddelerin de küçük terimi, aile hukuku kitabında soybağı ve velayet çerçevesinde çocuk tabiri kullanılmıştır. Türk Ceza Kanunu\\\′nda sadece \\\"çocuk\\\" terimi kullanılmıştır. Çocuk Koruma Kanunu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (m.2, 8vd), Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Ön¬lenmesine Dair Kanun (m.l), başta olmak üzere çocuk koruma mevzuatında \\\"çocuk\\\" kavramı kullanılmıştır. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku\\\′nda (bundan sonra UİHH) AİHS dışında \\\"çocuk\\\" terimi kullanılmıştır. AİHS, özgürlük ve güvenlik hakkını dü¬zenleyen 5.maddesinde, sözlük anlamı \\\"küçük\\\" olan \\\"minör\\\" terimi kullanılmıştır.(m.5 id).18 Bu çalışmada, UİHH\\\′ ve resmi çevirilerinde de \\\"çocuk\\\" kavramı kullanıldığı ve iç hukukta kanun ve doktrinde esas olarak çocuk, genç ayırımı yapılmadığı için ve ayrıca Anayasa\\\′da çocuk hakları ve aileyi düzenleyen 41.madde başlığı ve madde metninde tercih edilen \\\"çocuk\\\" terimi esas alınmıştır. \\\"Küçük\\\" ve \\\"çocuk\\\" kavramları ifade olarak 0-18 yaş arasındaki çocukları ayırt edecek bir anlam ifade etmemektedir. Her ikisinde de yetişkin olmayan anlamında kullanılmaktadır. Anayasanın 41.maddesinin başlığı ve madde metnine her ne kadar \\\"çocuk hakları\\\" kavramı eklenmişse de, düzenlenen mad¬delere bakıldığında esas olarak çocuğun korunmasının amaçlandığı görülmektedir. III. İNCELEME PLANI Çalışmada, çocuğun hak ehliyeti sahibi kişi olarak özerkliği esas alınarak, velayet sahibi ana babanın velayeti kullanmasında, çocuğun özerkliğini elde etme sürecindeki hak, yetki ve sorumlulukları belirlenmesinde her kavramın uluslararası insan hakları hukukundaki karşılığı esas alınarak başlıklar ve içerik oluşturulmuştur. Uluslararası hukukta çocuk haklarını düzenleyen, çocukların anayasası olarak da nitelendirilen temel sözleşme Çocuk Hakları Sözleşmesi\\\′dir. Sözleşme hükümlerinin yorumunda,Sözleşmenin uygulanması konusunda denetim makamı ve maddelerin yorumu konusunda yorum makamı niteliğine sahip olan Birleşmiş Milletler Çocuk Haklan Komitesi\\\′nin yorumlan dikkate alınmıştır. Çalışmanın Giriş bölümünde, anayasal olarak çocuk hakları ve velayet ilişkisi kurulup bu ilişkinin tarihsel ve düşünsel arka planında yer alan paternalizm ve çocuk özgürlükçü yaklaşımlara kısaca yer verildikten sonra, 18 yaşının altındaki bireyleri ifade etmek üzere kavramsal birlik üzerinde durulmakta ve çalışmada esas alınan inceleme planı yer almaktadır. Birinci Bölümde, çocukluğun tanımına yer verildikten sonra, çocukluk dönemi¬nin sınırlarını belirlemek amacıyla çocukluğun ne zaman başladığı ve ne zaman sona erdiği UİHH ölçütleri dikkate alınarak anlatılmakta ve tartışılmaktadır. Varlığı çocuk¬luk dönemi ile sınırlı olan velayet kurumunun tanımı, hukuki niteliği, velayet hakkına sahip olanlar ile velayetin süresi de bu bölümde yer almaktadır. ikinci Bölümde Roma hukukundan bugüne kadar velayetin gelişimine genel olarak yer verilmiştir. İç hukuklardaki değişim ve gelişim Uluslararası İnsan Hakları Hukuku\\\′nun gelişimini, UİHH\\\′nun gelişimi de iç hukukları etkilemiştir. Dolayısıyla bu bölümde çocuk hakları uluslararası hukukta bu ilişkinin gelişimi ve etkileşimi dikkate alınarak incelenmiştir. Üçüncü Bölüm, çocuğun ana babasını bilme hakkı ve bu hakla yakından bağlan¬tılı olan ana baba ile çocuk arasında kurulan soybağı, soybağınm kurulma biçimleri ve soybağına bağlanan hukuki sonuçlara yer verilmiştir. Soybağına bağlanan hukuki so¬nuçlardan, ana babanın çocuğun bakım ve eğitim giderlerini karşılaması yükümlülüğü ile kişisel ilişki ve doğrudan görüşme hakkı bu bölümde yer almaktadır. Dördüncü Bölümde, çocuğun medeni, sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel hakla¬rını da ifade eden ile kişivarlığı ve malvarlığı hakları ile velayet hakkına sahip ana babanın çocuğun bu hakları kullanmasındaki hak, yetki ve sorumlulukları ve çocuğun temsili konuları incelenmektedir. Velayet ilişkisinde dikkate alınması zorunlu olan çocuğun yararı ve çocuğun görüşünün alınması ilkeleri; bu ilişkiyi dengeleyebilme amacına da yönelik olmakla birlikte, korunma ile özerklik sınırlar açısından paternalist/korumacı ve özgürlükçü hak teorilerine ilişkin tartışmayı da içinde barındırmaktadır. Beşinci Bölümde; çocuğun kişivarlığı ve malvarlığının korunması amacı ile vela¬yete müdahale ve bu müdahalenin sonuçlarına yer verilmektedir. ÖNSÖZ Yasal düzenlemeler, genel kabul görmüş anlayış olan çocuğun biyolojik ana ba¬bası tarafından yetiştirilmesi esası üzerine kurgulanmıştır. Böylece ana babası olmayan veya çeşitli nedenlerle ana veya babası tarafından yetiştirilemeyen çocuklarla, sürekli veya geçici olarak ana babasının bakımı altında yetişmesi uygun olmayan çocuklar ise bu esas kurgunun dışında bırakılmış olmaktadırlar. Çalışmada hak sahibi sıfatı ile çocuğun hakları ile yetiştirilmesinde birinci so¬rumluluğu taşıyan ana ve babasının hak yetki ve yükümlülüklerini ifade eden velayet ilişkisi incelenmektedir. Velayet ana babanın çocuğun kişiliği ve malvarlığı üzerinde sahip olduğu hak ve sorumlulukları ifade etmektedir. Ana babanın velayet hakkından kaynaklanan bu hak ve sorumlulukları, çocuğun yaşına, bedensel ve zihinsel olarak ge¬lişmesine paralel olarak daralmaktadır. Ana babanın çocuk yararına hareket etmesini, çocuğun onu ilgilendiren her konuda görüş oluşturmasını sağlaması ve bu görüşünü dikkate alma zorunluluğu velayet hakkının sınırlarını oluşturmaktadır. Bu süreçte çocuğun bağımsızlaşarak özerkliğini kazanmasını sağlamak ana baba¬nın görevi, çocuğun ise temel kişilik hakkıdır. İnsan hukuki olarak, çocukluğunda özel statüye tabi kılınmıştır. Dolayısı ile çocukluk saygı duyulması gereken temel bir insan hakkıdır. Ancak çocuk haklarının, özellikle ana baba hakları karşısında, uygulanabilme¬si, hak kültürünün toplumda yerleşmiş olması ile yakından ilgilidir. Hala üzerinde çalışılmaya ve geliştirilmeye muhtaç olan \\\′çocuk ve velayeti\\\′nin bir araştırma konusu olarak seçilmesindeki yüreklendirici etkilerinden dolayı değerli Hocalarım Prof Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu\\\′na ve Prof. Dr. Hüseyin Hatemi\\\′ye minnettarım. Metni titizlikle gözden geçiren değerli genç çalışma arkadaşım Seda İrem Çakırca\\\′ya teşekkür ederim. Adalet Alada, Havva Karagöz, İlhami Alkan Ols-son, Yıldırım Sayıta, Can Sezer Sayıta ve Erol Öz çalışmanın yazım sürecinde dostluk ve desteklerini esirgemediler. Hepsine tek tek teşekkür ediyorum. İÇİNDEKİLER GİRİŞ I. KONUNUN TANITIMI 1 II. KAVRAMLARDA BİRLİK SORUNU 5 III. İNCELEME PLANI 5 Birinci Bölüm ÇOCUKLUK VE VELAYET I. ÇOCUKLUK 7 II. ÇOCUKLUĞUN BAŞLANGICI VE SONAERMESİ 8 A. Çocukluğun Başlangıcı 9 B. Çocukluğun Sona Ermesi 13 1. Evlenmeye Bağlı Olarak Çocukluğun Sona Ermesi 13 2. Yargısal Erginlik (Çocukluktan Çıkma Talebi) 14 a. Onbeş Yaşını Bitirmiş Olmak 15 b. Çocuğun Talebi 15 c. Velinin Rızası 15 d. Erginlik Kararının Çocuğun Yararına Olması 16 e. Karar ve Etkisi 16 f. Erginlik Kararının Hukuki Sonuçları 17 3. Asgari Yaş Belirlemeleri ve Çocukluktan Çıkmada Alt Yaş Sınırı 17 III. VELAYET 19 A. Velayetin Tanımı 20 B. Velayetin Hukuki Niteliği 21 C. Velayetten Sorumlular 24 1. Velayetin Ana Baba Tarafından Birlikte Kullanımı ve Ana Babanın Anlaşamama Hali 25 2. Velayetin Ana veya Baba Tarafından Geçici Olarak Tek Başına Kullanılması 27 3. Velayetin Tek Başına Kullanılması 27 4. Ana Babanı Evli Olmaması Halinde Velayet Sorumluluğu 28 5. Medeni Kanunda Düzenlenmemiş Bir Konu Olarak Birlikte Velayet 28 D. Velayetin Sona Ermesi 32 İkinci Bölüm ÇOCUK VE ANA BABA HAKLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE ULUSLARARASI HUKUK I. VELAYETİN TARİHSEL GELİŞİMİ 35 A. Hıristiyanlığın Benimsenmesinden Sonraki Tarihi Gelişim 37 B. Rönesans Döneminden Kanunlaştırma Dönemine Kadar 37 C. Yirminci Yüzyılın İlk Yarısı -Kanunlaştırma Dönemi 39 II. ÇOCUK HAKLARININ ULUSLARARASI HUKUKTA TARİHSEL GELİŞİMİ 41 A. İnsan Hakları Belgelerinde Çocuklarla İlgili Hükümler 41 B. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Belgeleri 43 III. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER VE ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ\\\′NİN UYGULAMA GÜCÜ 45 Üçüncü Bölüm ÇOCUĞUN ANA BABASINI BİLME HAKKI, SOYBAĞI VE SOYBAGINA BAĞLANAN HUKUKİ SONUÇLAR I. ÇOCUĞUN ANA BABASINI BİLME HAKKI 50 II. SOYBAĞI, SOYBAĞININ KURULMASI VE KALDIRILMASI 53 A. Kan Bağına Dayanan Soybağı İlişkisi 53 1. Çocuğun Annesi ile Arasında Soybağmm Kurulması 54 2. Çocuğun Babası ile Arasında Soybağının Kurulması 55 a. Annenin Baba İle Evli Olması 55 b. Ana Babanın Çocuğun Doğumundan Sonra Evlenmesi 56 c. Tanıma 56 d. Babalık Hükmü 56 3. Yapay Döllenmede Çocuğun Soybağı 57 B. Evlat Edinilmeye Dayalı Soybağı Kurulması 57 1. Evlat Edinilmenin Koşulları 59 2. Evlat Edinilmede Usul 61 3. Evlat Edinmenin Hukuki Sonucu Olarak Soybağı Kurulması 63 C. Çocuğun Ana Babasını Bilme Hakkıyla İlgili Olarak Açabileceği Davalar 63 1. Babalık Karinesinden Doğan Soybağının İptali 64 2. Tanıma İşleminin Geçersizliği 65 3. Babalık Davasına Dayalı Soybağını Reddetme Davası 65 4. Evlat Edinme Yoluyla Kurulan Soybağının Kaldırılması 65 5. Soybağının Kaldırılmasına Bağlanan Sonuçlar 66 6. Davaların Açılmasında Hak Düşürücü Süreler 66 7. Davalarda Yetki ve Yargılama Usulü 67 III. SOYBAGINA BAĞLANAN HUKUKİ SONUÇLAR 69 A. Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerinin Karşılanması 69 1. Bakım ve Eğitim Giderlerinin Süresi 71 a. Dava Hakkı 73 b. Nafaka Miktarının Takdiri 73 B. Çocuğun Kişisel İlişki Kurma ve Doğrudan Görüşme Hakkı 74 1. Kişisel İlişki Hakkı Tanımı ve Hukuki Niteliği 76 a. Kişisel İlişki Kurma Hakkına Sahip Olanlar 77 aa. Çocuk 77 bb. Ana Baba 78 cc. Üçüncü Kişiler 79 2. Kişisel İlişki Kararının Verilmesi 80 a. Çocuğun Yaran İlkesi 81 b. Çocuğun Dinlenmesi 82 c. Kişisel İlişkinin Sınırlanması, Kişisel İlişki Kurma Talebinin Reddedilmesi veya Kaldırılması 84 d. Kişisel İlişki ve Doğrudan Görüşme Hakkının Uygulanması 85 e. Yetkili Mahkeme 87 C. Çocuğun veya Ana Babanın Çeşitli Nedenlerle Özgürlüğünün Sınırlı Olduğu Hallerde Görüşme, Ziyaret ve Bilgi Alma Hakları 87 Dördüncü Bölüm ÇOCUĞUN KİŞİLİK VE MALVARLIĞI HAKLARI VELAYETİN KULLANILMASINDA SINIRLAR 92 A. Çocuğun Menfaati İlkesi 92 B. Çocuğun Görüşünün Alınması İlkesi 96 1. Çocuğu Etkileyen Bütün Konularda Görüşünü Özgürce İfade Etme Hakkı 97 a. Bilgilendirme Hakkı 98 b. Dinlenilme Hakkı 100 c. Çocuğun Yaşına ve Olgunluğuna Göre Görüşüne \\\"Uygun Ağırlık Verilmesi\\\" 101 d. Çocuğun Diğer Usuli Hakları 103 C. Çocuğun Yararı ve Görüşünün Alınmasında Denge Sorunu 106 ÇOCUĞUN KİŞİVARLIĞI HAKLARI 107 A. Çocuğun Hukuki Kimliğini Oluşturan Hakları 108 1. Çocuğun Doğumdan İtibaren Bir İsme Sahip Olma Hakkı: 108 a. Çocuğun Ön Adını Seçme Yetkisi ve Bildirim Yükümlülüğü 109 b. Çocuğun Soyadı 109 c. Çocuğun Adının Seçiminde Sınırlar 111 d. Çocuğun Adını Değiştirme Hakkı 112 2. Çocuğun Vatandaşlığı 113 3. Hısımlık İlişkileri 114 4. Çocuğun Nüfusa Kaydedilme Hakkı ve Kişisel Durum Kayıtları 115 5. Çocuğun Seyahat Özgürlüğü ve Yerleşim Yeri Edinme Hakkı 116 a. Çocuğun Seyahat Özgürlüğü 116 b. Çocuğun Yerleşim Yeri Edinme Hakkı 117 aa. Çocuğun Yerleşim Yeri Dışında Yerleşme Hak ve Yükümü 118 bb. Çocuğun Ana Babasının Rızası ile Evden Ayrılması ve Bağımsız Yerleşim Yeri Edinmesi 119 cc. Çocuğun Ana Babasının Rızası Dışında Yerleşim Yerini Terk Etmesi 119 6. Çocuğun Ana Babası Tarafından Yetiştirilme Hakkı 121 a. Çocuğun Bakımı 122 b. Çocuğun Eğitimi 125 aa. Çocuğun Genel Eğitimi 126 bb. İlköğretim Hakkı 126 cc. Mesleki Eğitim 128 dd. Çocuğun İnanç Özgürlüğü ve Dinî Eğitimi 129 ee. Çocuğun Eğitiminin Bir Aracı Olarak Ana Babasının Sözünü Dinleme Yükümlülüğü 132 c. Ana Babanın Bakım ve Eğitim Kuruluşlarında Denetim Hakkı 134 7. Çocuğun Aile Kurma ve Evlenme Hakkı 135 8. Çocuğun Özel Yaşamına Saygı Hakkı 137 9. Çocuğun Dernek Kurma ve Barış İçinde Toplanma Hakkı 140 III. ÇOCUĞUN MALVARLIĞI HAKLARI 142 A. Çocuğun Mülkiyet ve Miras Edinme Hakkı 142 B. Çocuğun Mallarının Yönetimi ve Kullanılması 145 1. Çocuğun Malları Üzerinde Ana Babanın Hak ve Yükümlülükleri 145 a. Ana Babanın Çocuğun Mallarını Yönetme Hak ve Yükümlülüğü 145 b. Çocuğun Malları Üzerinde Ana Babanın Kullanma Hakkı 147 c. Ana Babanın Çocuğun Gelirlerini ve Sermaye Kısmını Sarfetme Hakkı ve Yükümlülüğü 148 d. Çocuğun Mallan Üzerinde Ana Babanın Hak ve Yükümlülüklerinin Sona Ermesi 149 e. Ana Babanın Çocuğun Malvarlığı İle ilgili Hak ve Yükümlülüklerinde Sorular, Sorunlar 149 2. Çocuğun Ana Baba Yönetimi ve Kullanımı Dışında Bırakılmış (Serbest) Malları 150 a. Karşılıksız Kazandırmalar 1 b. Çocuğa Bir Meslek veya Sanatla Uğraşması İçin Verilen Mallar 151 c. Çocuğun Kişisel Kazancı ve Bu Kazançla Elde Ettiği Mallar 152 3. Çocuğun Ana Babası Tarafından Temsili ve Çocuğun Hukuki İşlem Ehliyeti 152 a. Çocuğun Hukuki İşlem Ehliyeti 154 aa. Çocuğun Borçlandırıcı İşlem Yapma Ehliyeti 155 bb. Çocuğun Kazandırıcı İşlem Ehliyeti 157 cc. Çocuğun Kişilik Haklarıyla İlgili İşlem Yapma Ehliyeti 158 4. Çocuğun Hukuka Aykırı İşlemlerinden ve Haksız Fiillerinden Doğan Sorumluluğu 161 Beşinci Bölüm ÇOCUĞUN KORUNMASI AMACIYLA VELAYETE MÜDAHALE ÇOCUĞUN KORUNMASI 163 A. Çocuğun Menfaati ve Gelişmesinin Tehlikeye Düşmesi ve Tedbirler 165 1. Çocuğun Aile Ortamında Kalmasını Sağlayıcı Tedbirler 166 2. Çocukların Aile Ortamından Alınarak Kurum Bakım ve Gözetimi Altına Yerleştirilmesi 168 3. Velayetin Kaldırılması 169 a. Velayetten Doğan Yükümlülüğün İhmali ve Savsaklanması Sureti ile Çocuğun Menfaati ve Gelişiminin Tehlikeye Düşmesi... 170 b. Velayet Hakkının Kötüye Kullanılması 171 c. Velayet Hakkına Sahip Ana veya Babanın Yeniden Evlenmesi 172 4. Ana Babaya Uygulanacak Diğer Yaptırımlar 173 B. Yargılama 174 1. Çocuk Hakkında Koruma Tedbiri Verilmesine Hakim İlkeler 175 2. Şiddet Mağduru Çocuğun Rehabilitasyon ve Toplumla Bütünleşme Hakkı 177 3. Çocuk Hakkında Yerleştirme Kararı Verilmesi ve Sonuçları 178 4. Velayetin Kaldırılmasına Bağlanan Sonuçlar 178 ÇOCUĞUN MALLARININ KORUNMASI 180 A. Çocuğun Mallarının Korunmasında Önleyici Tedbirler 180 1. Çocuğun Mallarının Korunmasına Yönelik İşlemler 180 a. Evliliğin Sona Ermesi Halinde Defter Tutma ve Önemli Değişiklikleri Bildirme Yükümlülüğü 181 b. Hakimin Onayı 182 2. Çocuğun Mallarının Korunmasına Yönelik Önleyici Tedbir Kararı Verilmesi 183 B. Yönetimin Ana Babadan Alınarak Kayyıma Devredilmesi 183 C. Velayetin Sona Ermesi Halinde Malların Devri ve Ana Babanın Sorumluluğu 184
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı