Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
CISG Gereğince Alıcının Sözleşmeden Dönmesi
CISG Gereğince Alıcının Sözleşmeden Dönmesi
Kutluhan ERKAN
1.000,00
TL "Ülkemizde 2011 yılında yürürlüğe giren Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında BM Anlaşması (kısaca CISG), bugün aralarında uluslararası uzlaşı sağlamakta hayli zorluk yaşayan ABD, Rusya, Çin, Almanya, Fransa, İsrail, Suriye gibi çok sayıda ülkeyi bir araya getirebilmeyi başarmış önemli bir anlaşmadır. Anlaşmanın önemi, yalnızca farklı dilden, kültürden, ticari ve hukuki sistemden ülkeleri bir anlaşma etrafında toplayabilmesinde değildir elbet. Sağlanan bu uzlaşı, daha sonraki tarihli birçok özel hukuk yeknesaklaştırma çalışmasına da ilham vermiş; hatta CISG kural ve esasları hazırlanan bu metinlere kaynaklık etmiştir.
CISG'i bu kadar ayrıcalıklı ve özel kılanın ne olduğu sorusuna verilecek cevap gayet basittir: CISG son derece sade, kolay anlaşılır ve uygulanabilir, ticari hayatın gereklerini ve gerçeklerini en iyi şekilde karşılayan bir ifa engelleri sistemine sahiptir. İşte bu nedenledir ki, birçok Avrupa ülkesi, özellikle de Almanya, borçlar hukuku sistemlerini CISG modelini esas alarak modernize etmişlerdir. Maalesef ülkemizde de bu yönde gerçekleştirilebilecek bir yenilenme, son Borçlar Kanunu değişiklikleri sırasında kaçırılmıştır. Bunun en önemli nedeni ise, kanımca CISG hükümlerinin ve içerdiği sistemin Türk hukukçularınca yeterince bilinmemesidir.
İşte elinizdeki eser bu yöndeki eksikliği gidermeye yönelik çok önemli bir adımdır. Kutluhan Erkan, bir yüksek lisans tezinden bekleneni aşarak, güzel bir çalışma örneği verdiği bu eserinde, satıcının sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle alıcının sözleşmeden dönme hakkını, bütün koşulları ve sonuçlarıyla ayrıntılı biçimde ele almıştır. Kullandığı özenli ve akıcı dil, tartışmalı hususlarda yaptığı yorum ve öneriler ile eserin oluşmasında çok sayıda yerli ve yabancı kaynağı taramış olması ayrıca takdire değerdir. Yazarın bu eserinin, Türk Hukuk doktrininde önemli ve kalıcı bir eser olarak yerini alacağı düşüncesindeyim. Kendisine bundan sonraki akademik çalışmalarında da yürekten başarılar diliyorum."
Doç. Dr. Bilgehan ÇETİNER
(Arka Kapak'tan)
Kutluhan ERKAN
Karadeniz Teknik Üniversitesi
Medenî Hukuk Anabilim Dalı
Araştırma Görevlisi
CISG Gereğince
Alıcının Sözleşmeden Dönmesi
İÇİNDEKİLER
DANIŞMANIN ÖNSÖZÜ...............................................................................VII
ÖNSÖZ................................................................................................................... IX
İÇİNDEKİLER..................................................................................................... XI
KISALTMALAR.............................................................................................XVII
GİRİŞ..........................................................................................................................1
Birinci Bölüm
Genel Olarak Antlaşmanın Uygulama Alanı,
Satıcının Yükümlülükleri ve Bu Yükümlülüklerin
İhlali Hâlinde Alıcının Sahip Olduğu İmkânlar
I. Genel Olarak Uygulama Alanı.......................................................................5
II. CISG’ın Uygulama Alanı Bulması İçin Gerekli Şartlar...........................6
A. Tarafların İradi Olarak Uygulamayı Engellememiş Olması............6
B. Mal Satımı Sözleşmesinin Bulunması...................................................8
1. Satım Sözleşmesi.................................................................................8
2. Menkul Mal........................................................................................11
C. Taraf İşyerlerinin Farklı Devletlerde Bulunması..............................12
1. İşyeri Kavramı....................................................................................12
2. İşyerlerinin Farklı Devletlerde Bulunması Durumunun
Anlaşılır Olması.................................................................................14
3. İşyerlerinin Farklı Âkit Devletlerde Bulunması:
CISG’ın Doğrudan Uygulanması..................................................15
4. Milletlerarası Özel Hukuk Kurallarının Âkit Bir Devlet
Hukukuna Atıf Yapması: CISG’ın Dolaylı Olarak
Uygulanması.......................................................................................16
D. İhtilafın Konusunun CISG’ın Düzenleme Alanında Olması........17
III. CISG Uyarınca Satıcının Yükümlülükleri................................................18
A. Genel Olarak..............................................................................................18
B. Satıcının Mal ve Belgeleri Teslim Etme Yükümlülüğü...................19
1. Malları Teslim Etme Yükümlülüğü..............................................19
2. Belgeleri Verme Yükümlülüğü.......................................................21
3. Malların Teslimiyle İlgili Diğer Bazı Yükümlülükler.............. 22
C. Sözleşmeye Uygun Mal Teslim Etme Yükümlülüğü...................... 24
1. Genel Olarak...................................................................................... 24
2. Sözleşmeye Uygunluğun Satım Sözleşmesinin
Taraflarının Ortak İradelerine Göre Tespit Edilmesi............. 25
3. Sözleşmeye Uygunluğun CISG Metnindeki Objektif
Beklentilere Göre Tespit Edilmesi............................................... 25
4. Malın Muayenesi ve Sözleşmeye Aykırılığın İhbarı................ 26
IV. Satıcının Yükümlülüklerini İhlal Etmesi Hâlinde Alıcının
Sözleşmeden Dönme Dışında Sahip Olduğu Diğer İmkânlar..............29
A. Sözleşmeye Aykırılık Kavramı..............................................................29
B. Sözleşmeye Aykırılık Hâlinde Alıcının İmkânları.......................... 30
1. Genel Olarak...................................................................................... 30
2. Alıcının Aynen İfayı Talep Hakkı.................................................33
a. Asli İfa Talebi...............................................................................33
b. İkame Mal Teslimi Talebi.........................................................35
c. Malın Onarılması Talebi......................................................... 36
3. Alıcının Semenin Tenzilini Talep Hakkı................................... 38
a. Genel Olarak............................................................................... 38
b. Şartları...........................................................................................39
c. Tenzil Miktarının Hesaplanması............................................41
4. Alıcının Tazminat Talep Etme Hakkı..........................................42
a. Genel Olarak................................................................................42
b. Şartları...........................................................................................43
C. Alıcının Seçimlik Haklarının Satıcı Tarafından Engellenmesi....45
İkinci Bölüm
Alıcının Sözleşmeden Dönme Hakkı ve Bu
Hakkın Alıcı Tarafından Kullanılabileceği Hâller
I. Genel Olarak Sözleşmeden Dönme Hakkı...............................................51
A. Tarihi Gelişimi..........................................................................................51
B. CISG’da, Hukuk Uyumlaştırma Projelerinde, Türk
Hukukunda ve Diğer Bazı Ulusal Hukuklarda Sözleşmeden
Dönme Hakkının Sınırlandırılması....................................................53
II. CISG’da Alıcının Sözleşmeden Dönme Hakkının Genel
Olarak Düzenlenmesi.....................................................................................57
A. Kavram........................................................................................................57
B. Genel Olarak..............................................................................................58
C. Antlaşma Metninde Düzenleniş Tarzı............................................... 60
D. Genel Olarak Sözleşmeden Dönmenin Koşulları............................61
1. Sözleşmenin İhlali ve İhbar Külfeti..............................................61
2. Sözleşmeden Dönme Mesnedinin Bulunması...........................62
3. Sözleşmeden Dönme Beyanı..........................................................62
4. Malların İadesinin Mümkün Olması.......................................... 63
5. İhlalin Alıcının Eylemlerinden Kaynaklanmaması................. 63
III. Esaslı İhlal Nedeni ile Sözleşmeden Dönme........................................... 64
A. Esaslı İhlal Kavramı................................................................................ 64
B. Esaslı İhlalin Şartları.............................................................................. 64
1. Yükümlülüğe Aykırılık.....................................................................65
2. Olumsuzluk........................................................................................ 66
3. Sözleşmeden Beklenen Haklı Menfaatten Önemli
Ölçüde Yoksunluk............................................................................ 68
4. Öngörülebilirlik.................................................................................71
C. Sözleşmeden Dönme İmkânı Sağlayan Başlıca Esaslı İhlal
Hâlleri.........................................................................................................78
1. Vaktinde İfa Etmeme Hâli...............................................................78
2. Kesin İfa Etmeme Hâli.................................................................... 82
3. Sözleşmeye Aykırı Mal Teslimi Hâli.............................................85
a. Genel Olarak................................................................................85
b. Sözleşmeden Anlaşılan Esaslı İhlal....................................... 87
c. Alıcının Mala İlişkin Saikinden Anlaşılan Esaslı ihlal..... 88
i. Alıcının Malı Kendi Kullanımı İçin Satın Alması
Hâlinde..................................................................................89
ii. Alıcının Malı Tekrar Satma Amacı İle Satın Alması
Hâlinde..................................................................................91
d. Satıcının Giderim Hakkı ile Esaslı İhlal Sebebi ile
Sözleşmeden Dönme İmkânı Arasındaki İlişki................. 94
i. Satıcının CISG m. 48/f. 2’deki Giderim Hakkı.......... 94
ii. Satıcının CISG m. 48/f. 1’deki Giderim Hakkı............95
4. Üçüncü Kişilerin Üzerinde Hak Sahibi Olduğu Mal
Teslimi Hâli......................................................................................101
5. Belgelerde Sözleşmeye Aykırılık Hâli........................................ 102
6. Ek Yükümlülüklere Aykırılık Hâli............................................. 105
IV. Ek Süre (Nachfrist) İçinde İfa Etmeme Nedeni İle Sözleşmeden
Dönme............................................................................................................ 106
A. Genel Olarak Alıcının Ek Süre Vererek İfayı Talep İmkânı........ 106
B. Sözleşmeden Dönme Sebebi Olarak Ek Süre Vererek İfayı
Talep İmkânı ve Koşulları................................................................... 108
1. Teslim Etmeme Koşulu................................................................. 109
2. Alıcının Kurallara Uygun Ek Süre Bildirimi........................... 113
3. Bildirimde Tanınan Sürenin Makul Uzunlukta Olması........114
4. Satıcının Süre Sonunda Teslim Etmemesi Veya Sürenin
Bitiminden Evvel Teslim Etmeyeceğini Beyan Etmesi..........116
V. Bazı Özellik Arz Eden Hâllerde Sözleşmeden Dönme.........................116
A. Sözleşmeye Kısmi Aykırılık Hâlinde.................................................116
B. Öncelenmiş Sözleşmeye Aykırılık Hâlinde.................................... 120
C. Art Arda Teslimli Sözleşmelerde.......................................................124
Üçüncü Bölüm
Alıcının Sözleşmeden Dönme Beyanı ve
Sözleşmeden Dönmenin Sonuçları
I. Sözleşmeden Dönme Beyanı..................................................................... 131
A. Genel Olarak........................................................................................... 131
B. Beyanın Şekli ve İçeriği........................................................................ 133
C. Süre Sınırlaması (CISG m. 49/f. 2)................................................... 137
1. Satıcının İfa Etmemesi Hâlinde.................................................. 138
2. Satıcının Vaktinden Sonra İfa Etmesi Hâlinde....................... 138
3. Diğer Sözleşmeye Aykırılık Hâllerinde..................................... 140
D. Malların İade Edilebilir Olmamasına İlişkin Sınırlama
(CISG m. 82).......................................................................................... 147
II. Sözleşmeden Dönmenin Sonuçları.......................................................... 152
A. Genel Olarak........................................................................................... 152
B. Tarafların Sözleşmesel Yükümlülüklerden Kurtulması.............. 154
C. Tarafların İfa Edilmiş Olan Edimleri İade Yükümlülüğü........... 157
D. Tarafların Elde Edilen Yararları İade Yükümlülüğü..................... 159
1. Satıcının Faiz Ödeme Yükümlülüğü......................................... 160
2. Alıcının Elde Ettiği Yararları İade Yükümlülüğü................... 162
E. Alıcının Sözleşmeden Dönme Sonrası Tazminat İmkânı........... 164
1. Genel Olarak.................................................................................... 164
2. Alıcının Dönme Sonrası İkame Alım Yapmış Olduğu
Durumlarda Zararının Tazmini................................................. 166
3. Alıcının Dönme Sonrası İkame Alım Yapmamış
Olduğu Durumlarda Soyut Olarak Hesaplanan
Zararının Tazmini...........................................................................171
SONUÇ................................................................................................................. 177
KAYNAKÇA........................................................................................................181
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı