Ceza Yargılaması Hukukumuzda Bölge Adliye Mahkemesi ( İstinaf ) Cumhuriyet Başsavcılığı

SUNUŞ

  Ülkemizde adli yargıda davaların uzun sürmesi ve geciken kararların adaleti tesis edemediğine ilişkin eleştirilerin yoğunlaştığı alanlardan biri de kanun yolu muhakemesi ve bu aşamadan kaynaklanan sıkıntılardır. Yargıtay'ın temyiz mercii olarak ilk derece mahkemelerinden verilen hükümler yönünden hukuka aykırılığın mevcut olup olmadığı noktasında yapmış olduğu denetim, artık bir denetim muhakemesi için öngörülen süreleri aşmış, ilk derece mahkemelerinin neredeyse yargılama süresini geçen, hatta kimi zaman onun katlarına ulaşan bir zamanı alır hale gel­miştir. Yargıtay'da dosyaların zamanında denetim muhakemesine tabi tutulamamış olmasının temelde üç sebebi bulunduğu belirtilebilir. Bun­lardan birincisi ülke nüfusunun artışına paralel olarak artan iş yükü, ikin­cisi artan iş yüküne oranla Yargıtay'daki hâkim sayısı ve daire sayısı gibi fiziksel koşulların yeterince geliştirilememesi, üçüncüsü ise Yargıtay'ın temyiz denetiminin sınırlarını genişleterek sadece kanunen belirli hukuka aykırılıkları tespit etmek yerine, neredeyse dava dosyasını ilk derece mahkemesinin yerine geçerek denetleme inisiyatifidir.   Kanun yolu muhakemesinin etkinliği, adil bir yargılama için olmaz­sa olmaz kaidelerden bir tanesidir. Bu itibarla ilk derece mahkemelerin­den verilen kararların, tarafları tatmin edici bir şekilde denetime tabi ol­ması beklenmelidir. Ancak işi sadece hukuki denetim olan Yargıtay tem­yiz incelemesinin, yukarıda bahsedilen iyi niyetli çabaya rağmen bu im­kanı sağlaması mümkün değildir. Bu ihtiyacın da etkisiyle 2005 yılında 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile "istinaf kanun yolu benim­senmiş, ve 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Ad­liye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'da bu mahkemelerin yapılandırılması düzenlenmiştir. Ne var ki, istinaf mah­kemeleri henüz faaliyete geçememiştir.

 

Önümüzdeki dönemde istinaf mahkemelerinin kuruluşu ve istinaf kanun yolunun hayata geçirilmesi zaruri bir ihtiyaçtır. İstinaf hakkında yapılan bilimsel çalışmalar, hukukumuz yönünden yenilik içeren bu ka­nun yolunun anlaşılması ve doğru uygulamaların hayata geçmesi için büyük önem taşımaktadır. İstinaf kanun yolunun uygulamaya başlaması kadar, o gün geldiğinde doğru uygulama ve etkinliği ile başarılı olması da toplumun temel beklentilerinden bir tanesidir. Tüm bunlar bir arada de­ğerlendirildiğinde, uygulamanın içinden biri olarak Cumhuriyet Savcısı Dr. Barış Duman'in kaleme aldığı elinizdeki çalışma, hem istinaf kanun yoluna bir giriş, hem de İstinaf Cumhuriyet Başsavcıhğı'nın bu kanun yolundaki konumu, etkinliği, yetkileri açısından uygulamaya ışık tutacak bir eserdir. Bu kıymetli çalışması için Dr. Barış Duman'ı tebrik eder, kitabının okuyuculara ve hukukumuza katkı sağlamasını dilerim.  

Prof. Dr. A. Caner Yenidünya

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı

Acıbadem- 07.07.2014

 

ÖNSÖZ

 

Çalışmamızda, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanunda düzenlenen Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılık­larının kuruluş ve işleyişi, 5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Kanununda yer verilen ancak henüz faaliyete geçmeyen istinaf kanun yolundaki ko­numu çerçevesinde; öğretideki görüşler, Yargıtay kararları ve Cumhuri­yet Savcısı olarak görev yapmamız nazarında uygulamada tecrübe edilen hususlar birlikte ele alınarak incelenmiştir.

  Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf) Cumhuriyet Başsavcılığı, ülke­mizde, adil yargılanma hakkının temini ve içtihat mercii olarak kabul edilen Yargıtay'ın iş yükünü azaltmaya dönük ikincil bir soruşturma ma­kamı olarak, bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluklarına göre on beş ilimizde kurulmuş olup, henüz faaliyete geçmemelerine karşın, gerekli hazırlıkları tamamlamak üzere Cumhuriyet Başsavcıları atanmıştır.   Eserin ceza yargılaması hukukumuza ve okuyuculara yararlı olması­nı diler; dizgi ve basımı özenle gerçekleştiren Digesta Yayınevi sahibi ve çalışanlarına teşekkür ederim. 01/07/2014.
 

Dr. Barış DUMAN İstanbul Anadolu Cumhuriyet Savcısı

İÇİNDEKİLER

 

SUNUŞ.................................................................................................. V

ÖNSÖZ............................................................................................... VII

KISALTMALAR CETVELİ................................................................. IX

İÇİNDEKİLER.................................................................................... XI

BİRİNCİ BÖLÜM İSTİNAF 1)  Giriş................................................................................................... 2

1. İstinaf Kavramı.............................................................................. 3
2. İstinafın Hukuki Niteliği.................................................................. 6
3. İstinafın Diğer Kanun Yolları ile Karşılaştırılması.............................. 7

 

1. İstinaf-Temyiz........................................................................... 7
2. İstinaf-İtiraz.............................................................................. 9
3. İstinaf- Yargılamanın Yenilenmesi............................................ 10

D) İstinaf Kanun Yolunun Ülkemizdeki Tarihsel Gelişimi...................... 10

E) Ülkemizde İstinafa Duyulan İhtiyaç............................................... 12 2)  İstinaf Kanun Yolu............................................................................ 15

1. İstinafın Özelliği........................................................................... 15
2. İstinafın Kapsamı......................................................................... 16
3. İstinaf Kanun Yoluna Müracaat Usulü........................................... 22

a) Başvuru Hakkı Olanlar............................................................ 22

aa. Cumhuriyet Savcısı........................................................... 23

bb. Şüpheli............................................................................. 23

cc. Sanık................................................................................ 24

                                                                  

dd. Sanığın Kanuni Temsilcisi veya Eşi.................................... 24

ee. Avukatın başvuru hakkı ve başvurudan vazgeçmesi............. 25

ff. Davaya Katılan................................................................. 26

gg. Şahsi Hak Sahipleri........................................................... 27

b) Başvuru Şekli.......................................................................... 28

aa. Talep............................................................................... 28

bb. Sebep Gösterme ve Hukuki Yarar...................................... 30

c) Başvuru Süresi........................................................................ 31

d)  İstinafa Başvurudan Vazgeçme............................................... 33

D) İstinaf Nedenleri.......................................................................... 34

a) Mutlak İstinaf Nedenleri.......................................................... 35

aa. Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül

etmemiş olması.................................................................. 35

bb. Hâkimlik görevini yapmaktan kanun gereğince

yasaklanmış hâkimin hükme katılması................................. 35

cc. Geçerli şüphe nedeniyle hakkında ret istemi öne sürülmüş
olup da bu istem kabul olunduğu hâlde hâkimin hükme
katılması veya bu istemin kanuna aykırı olarak reddedilip
hâkimin hükme katılması.................................................... 36

dd. Mahkemenin kanuna aykırı olarak davaya bakmaya

kendini görevli veya yetkili görmesi.................................... 36

ee. Cumhuriyet savcısı veya duruşmada kanunen mutlaka
hazır bulunması gereken diğer kişilerin yokluğunda
duruşma yapılması............................................................ 37

ff. Duruşmalı olarak verilen hükümde açıklık kuralının

ihlâl edilmesi...................................................................... 37

gg. Hükmün gerekçe içermemesi............................................. 38

 

hh. Hüküm için önemli olan hususlarda mahkeme kararı ile

savunma hakkının sınırlandırılmış olması.............................. 39

ii. Hükmün hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen

delile dayanması.................................................................. 39

b) Nisbi İstinaf Nedenleri............................................................. 40

E) İstinaf Başvurusunun İlk Derece Mahkemesince İncelenmesi......... 41

1. Genel Olarak........................................................................... 41
2. İstinaf Başvurusunun Reddi...................................................... 43
3. İstinaf Başvurusunun Kabulü.................................................... 45

F)  İstinaf Başvurusunun, İlk Derece Mahkemesi Kararma Etkisi.......... 47

G) İstinaf Kanun Yolu Hükümlerinin Yürürlüğe Girmesinin

Temyiz Konusu Kararlara Etkisi.................................................... 48

İKİNCİ BOLUM İSTİNAF CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI 1.  Organlar............................................................................................ 50

A) Cumhuriyet Başsavcısı.................................................................. 51

a. Nitelikleri................................................................................. 51

b. Görevleri................................................................................. 53

B) Cumhuriyet Başsavcı Vekili ve Cumhuriyet Savcıları...................... 54

1. Nitelikleri................................................................................ 54
2. Görevleri................................................................................. 55

C) Müdürlükler................................................................................. 56 2.  İstinaf Cumhuriyet Başsavcılığında Başvurunun İncelenmesi................. 56

1. Kayıt ve Tevzii............................................................................. 56
2. Tebliğ Eksikliğinin Giderilmesi....................................................... 58
3. Soruşturma Yapma Yetkisi........................................................... 59

 

Yorum yapabilmek için üye girişi yapmalısınız, üye değilseniz tıklayınız...