Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
Mehmet SAYDAM
Sayfa Sayısı
:
223
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786054396658
1.120,00
TL
Mehmet Saydam :
09.01.1982de Adıyamanın Kahta ilçesinin Damlacık köyünde doğdu. İlk öğrenimini Damlacıkta, Orta öğrenimini Kahta ve İstanbulda tamamladı. 2000 yılında Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesinde lisans eğitimine başlayarak, 2004 yılında aynı fakülteden mezun oldu. 2005 yılında Erzincan Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalında Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı. 2005 -2006 eğitim ve öğretim döneminde Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bilim Dalında yüksek lisans eğitimine başladı. Halen Erzincan Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalında Araştırma Görevlisi olarak görev yapmaktadır. Evli ve iki çocuk babasıdır.
GİRİŞ
Ceza muhakemesi hukukunun amacı maddi gerçeğin araştırılarak gün yüzüne çıkarılmasıdır1. Günümüz Ceza Muhakemesi Hukuku, suçluları cezasız bırakmayarak toplumu korurken, masum olanların da haksız bir şekilde ceza almasını engelleyerek sanıkların haklarını korumuş olmaktadır2. Maddi gerçeğin gün yüzüne çıkarılmasında keyfi davranışlardan kaçınılması ve hukukun temel ilkelerine sadık kalınması bir zorunluluk olmasının yanı sıra, hukuk devletinin de bir gereğidir3. Bununsonucu da, devletin maddi gerçeğin araştırılmasında mutlak sorumluluğunun olduğudur4.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 15.04.2008 tarihli 2008/8-33 Esas, 2008/83 Karar sayılı kararında ceza muhakemesinin amacını şöyle tarif etmiştir; Ceza yargılamasının amacı, usul kurallarının öngördüğü ilkeler doğrultusunda somut gerçeğin her türlü kuşkudan uzak bir biçimde kesin olarak saptanmasıdır.
Maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasının hukuk devleti olmaktan kaynaklanması, hukuk devletinin üç ayaklı bir yapıya sahip olmasına dayanmaktadır. Hukuk devleti, insan haklarının gereklerinin yerine getirilmesi, adaletin tesis edilmesi6 ve güvenliğin sağlanmasını içinde barındırmaktadır. Devlet, insan haklarını uygulama alanına taşıdığı çerçevede hukuk devletinin gereklerini yerine getirmiş olur. Ceza muhakemesinde, koruma tedbirlerine başvurulmasında hakların en hafif şekilde etkilenmesine özen gösterilmesi ve masumluk karinesinin göz ardı edilmemesi gerekir8.
Ceza Muhakemesi Kanununda bugüne kadar yer almamış olan telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi, mülga 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanununun 2. maddesinde iletişimin dinlenmesi veya tespiti şeklinde düzenlenmişti9. Mülga Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda bu konuda herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Şüphesiz Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda düzenleme olmaması büyük bir eksiklik olarak karşımıza çıkmaktaydı. Ancak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Birinci Kitabının Dördüncü Kısmının Beşinci Bölümde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi başlığıyla 135, 136, 137 ve 138. maddelerde yapılan düzenleme ile bu alandaki kanuni eksiklik giderilmiştir10. Kanunun madde gerekçesinde de, bu düzenleme ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarına uygun olarak düzenleme yapıldığı belirtilmiştir.
Ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 132. maddesinde haberleşmenin gizliliğini ihlal, 133. maddesinde kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması, 134. maddesinde özel hayatın gizliliğini ihlal, 135. maddesinde kişisel verilerin kaydedilmesi, 136. maddede verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme ve 138. maddesinde verileri yok etmeme, başlığıyla haberleşme hürriyetine ilişkin kanuni bir korunma getirilmeye çalışılmıştır.
Bunun yanında Anayasanın 20 ve 22. maddelerinin de göz önünde bulundurulması gereklidir. Anayasanın 20. maddesine göre, Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.
Anayasanın 22. maddesinde ise, herkesin, haberleşme hürriyetine sahip olduğu ve haberleşmenin gizliliğinin esas olduğu belirtilerek, milli güvenlik, kamu düzeni, suçun işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık veahlakın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya bir kaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; haberleşmenin engellenemeyeceği ve gizliliğine dokunu-lamayacağı düzenlenmiştir.
Anayasasında demokratik bir hukuk devleti olduğu belirtilen ülkemizde, Avrupa Birliğine katılma sürecinde, çeşitli kanun değişiklikleri yapılmakta olup, daha şeffaf ve daha çok hukuka bağlı bir yapı sağlaml-maya çalışılmaktadır. Bu bağlamda yapılan kanun değişikliklerinden biri olan 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, ceza muhakemesinde maddi gerçeğin araştırılarak ortaya çıkarılması amacıyla yeni bir koruma tedbiri olan Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi tedbirini yasal zemine taşımıştır.
Çalışma konumuz, Ceza Muhakemesi Kanununda düzenlenmiş olan Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesidir. Bu çalışma temel bilgilerin ortaya konduğu birinci bölüm, mukayeseli hukuktaki düzenlemelerin incelendiği ikinci bölüm, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi koruma tedbirinin anlatıldığı üçüncü bölüm, tesadüfen elde edilen deliller ve delil yasaklarının konumuzla ilişkisinin tartışıldığı dördüncü bölüm ile sonuç bölümünden oluşmaktadır.
Bu çalışmada, sadece adli amaçlı iletişimin denetlenmesi ele alınmakta olup, önleme amaçlı denetim incelenmemiştir.
Çalışmamızda genel olarak Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Tedbiri kavramı kullanılmıştır. Ayrıca bu kavram yerine, İletişimin Denetlenmesi Tedbiri ve İletişimin Denetlenmesi kavramları da kullanılmıştır.
öNSöZ
Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi isimli bu çalışma 19 Ekim 2009 tarihinde Erzincan Hukuk Fakültesinde yüksek lisans tezi olarak sunulmuş ve Prof. Dr. Nihat BULUT, Doç.Dr. İbrahim ÖZBAY ve Yrd.Doç.Dr. Burhan Ca-ner Hacıoğlundan oluşan jüri tarafından başarılı bulunarak oy birliği ile kabul edilmiştir. Kitap haline getirilen bu çalışmada tezin aslından farklı olarak içeriğe etkisi olmayan çeşitli güncellemeler ve şekli değişikliklerle çalışma zenginleştirilmiş, eserin sonuna Türk Yargı Kararlarından örnekler eklenerek uygulamaya da bir katkı sağlaması amaçlanmıştır.
Çalışmamızın yayınlanması vesilesiyle; çalışmanın her aşamasında yol gösteren tez danışmanım sayın Yrd.Doç.Dr. Burhan Caner HACIOGLUna; akademik çalışmaların yoğun olduğu bir dönemde jüri üyeliğini kabul edip aydınlatıcı eleştirilerde bulunan değerli hocalarım, sayın Prof.Dr. Nihat BULUT ve sayın Doç.Dr. İbrahim ÖZBAYa; çalışmanın kitaba dönüştürülmesinde gösterdiği yakın ilgiden dolayı Yrd.Doç. Dr. Şafak NARBAYa; lisans ve yüksek lisans döneminde kendilerinden ders alma onurunu yaşadığım, sayın Doç.Dr. Sururi AKTAŞ, sayın Doç Dr. Ayhan CEYLAN ve sayın Yrd.Doç.Dr. Ayhan DÖNERe; akademik hayatımda ilgisi ve yönlendirmeleri ile desteğini esirgemeyen hocam sayın Doç.Dr. Cem BAYGINa teşekkürü zevkli bir görev kabul ediyorum. Ayrıca, tezle ilgili kaynakların toplanmasında ve çalışmanın basıma hazırlanmasında her zaman desteklerini gördüğüm değerli araştırma görevlisi arkadaşlarım Ömer GEDİKe, Ahmet NAR\\\′a, M. Akif ETGÜye, Zülküf AYRANGÖLe, Fatih AYDEMİRe, İsmail KÖKÜSARIya, Emel TEKTEN e, Şerife AKSAN a, Emrah BİLEZİKÇİye, Kahan Onur ARSLAN a, Serdar YILDIRIM a, Nesrin DABANLIOĞLUna ve Mustafa ÇİÇEKe de katkıları için müteşekkirim.
Teze başlamamdan itibaren desteğini esirgemeyen, yoğun çalışma temposu içerisinde zaman ayırıp tezi okuyan ve önemli tavsiyelerde bulunan değerli hocam, sayın Doç.Dr. Mahmut KOCAya da teşekkürlerimi sunuyorum.
Akademik hayata adım atmam konusunda beni cesaretlendiren ve her zaman koşulsuz desteğini yanımda hissettiğim hocam Prof.Dr. Yücel OGURLUya da teşekkürü bir borç bilirim.
Ayrıca hayatımın her döneminde desteklerini sürekli yanımda hissettiğim sevgili annem Feride ve babam Şevket SAYDAMa minnettarım.
Son olarak bu çalışmayı kendilerinden çaldığım vakitlerle gerçekleştirdiğim eşim Hanife SAYDAM ve kızım Ebrar ile oğlum Bilal e en zor anlarımda yanımda oldukları için teşekkür ediyorum.
Arş.Gör. Mehmet SAYDAM
Erzincan 2011
İÇİNDEKİLER :
ÖNSÖZ...................................................................................................................... v
İÇİNDEKİLER..................................................................................................... vii
KISALTMALAR...................................................................................................xv
GİRİŞ..........................................................................................................................1
1. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN
İLETİŞİMİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN TEMEL
BİLGİLER .........................................................................................................5
1.1. Koruma Tedbiri Kavramı .......................................................................5
1.1.1. Genel Olarak...................................................................................5
1.1.2. Koruma Tedbirlerinin Özellikleri.............................................6
1.1.2.1. Araç Olma.............................................................................6
1.1.2.2. Geçici Olma.........................................................................7
1.1.2.3. Temel Bir Hakkı Sınırlama...............................................7
1.1.3. Koruma Tedbirlerinin Ön Şartları............................................7
1.1.3.1. Kanuni Düzenleme Bulunması........................................7
1.1.3.2. Gecikemezlik.......................................................................8
1.1.3.3. Haklı Görünüş.....................................................................8
1.1.3.4. Orantılılık ............................................................................8
1.2. İletişimin Denetlenmesiyle İlgili Kavramlar.....................................9
1.2.1. İletişim Kavramı............................................................................9
1.2.2. Telekomünikasyon Kavramı....................................................11
1.2.3. İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması Kavramı...........12
1.2.4. İletişimin Tespiti.........................................................................13
İÇİNDEKİLER
viii
1.2.5. Sinyal Bilgisi.................................................................................13
1.2.6. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi....................................13
1.2.7. Veri Taşıyıcı..................................................................................14
1.3. Türk Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
Bağlamında İletişimin Denetlenmesinin Temel Hak ve
Hürriyetlerle İlişkisi................................................................................14
1.3.1. Türk Anayasasında Durum.......................................................14
1.3.1.1. Haberleşme Hürriyeti......................................................14
1.3.1.1.1. 1961 Anayasasında Haberleşme Hürriyeti ...16
1.3.1.1.2. 1982 Anayasasında Haberleşme Hürriyeti ...17
1.3.1.2. Özel Hayatın Gizliliği......................................................18
1.3.1.2.1. 1961 Anayasasında Özel Hayatın Gizliliği.. 20
1.3.1.2.2. 1982 Anayasasında Özel Hayatın Gizliliği...21
1.3.2. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde Haberleşme
Hürriyeti ........................................................................................... 23
1.3.2.1. Genel Olarak..................................................................... 23
1.3.2.2. AİHM İçtihatlarında İletişimin
Denetlenmesinin Sınırları...................................................... 26
1.3.2.2.1. Müdahalenin Varlığı......................................... 26
1.3.2.2.2. Müdahalenin Hukuka Uygun Olması...........27
1.3.2.2.3. Müdahalenin Amacı ........................................ 28
1.3.2.2.4. Müdahalenin Demokratik Toplumda
Gerekliliği.........................................................................29
2. MUKAYESELİ HUKUKTA TELEKOMÜNİKASYON
YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ..................31
2.1. Genel Olarak............................................................................................31
2.2. Avrupa Birliği Konseyinin İletişimin Yasal
Denetlenmesine İlişkin İlke Kararı......................................................33
2.3. Alman Hukuku...................................................................................... 34
2.3.1. Genel Olarak............................................................................... 34
2.3.2. Tedbirin Şartları........................................................................ 34
2.3.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 34
2.3.2.1.1. Tedbirin Uygulandığı Suçlar........................... 34
2.3.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Şahıslar......................39
2.3.2.1.2.1 Kapsamı ...............................................39
2.3.2.1.2.2 Suç Şüphesinin Yoğunluğu............. 40
2.3.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................41
2.3.2.2. Şekli Şartlar.......................................................................42
2.3.2.2.1. Yetki.......................................................................42
2.3.2.2.2. Tedbirin Uygulanması......................................42
2.3.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları......................................................43
2.3.3.1. Genel Olarak......................................................................43
2.3.3.2. Tesadüfen Elde Edilen Deliller.....................................45
2.3.4. Tedbirin Sona Ermesi............................................................... 46
2.4. Fransız Hukuku .....................................................................................47
2.4.1. Genel Olarak.................................................................................47
2.4.2. Tedbirin Şartları......................................................................... 48
2.4.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 48
2.4.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar........................ 48
2.4.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler....................... 49
2.4.2.1.2.1 Kapsam................................................. 49
2.4.2.1.2.2 Suç Şüphesinin Yoğunluğu............. 50
2.4.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği....................... 50
2.4.2.2. Tedbirin Şekli Şartları.................................................... 50
2.4.2.2.1. Yetki...................................................................... 50
2.4.2.2.2. Tedbirin Uygulanması......................................51
2.4.3. Hukuki Sonuçları.......................................................................52
2.4.4. Tedbirin Sona Ermesi................................................................52
2.5. Amerikan Hukuku................................................................................ 54
2.5.1. Genel Olarak............................................................................... 54
2.5.2. Tedbirin Şartları........................................................................ 56
2.5.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 56
2.5.2.1.1. Tedbirin Uygulandığı Suçlar........................... 56
2.5.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler....................... 56
2.5.2.1.2.1 Kapsamı............................................... 56
2.5.2.1.2.2 Suç Şüphesi..........................................57
2.5.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................57
2.5.2.2. Şekli Şartlar.......................................................................57
2.5.2.2.1. Yetki.......................................................................57
2.5.2.2.2. Tedbirin Uygulanması .....................................59
2.5.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları......................................................59
2.5.4. Tedbirin Sona Ermesi............................................................... 60
2.6. İngiliz Hukuku....................................................................................... 60
2.6.1. Genel Olarak............................................................................... 60
2.6.2. Tedbirin Şartları.........................................................................61
2.6.2.1. Maddi Şartlar ....................................................................61
2.6.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar.........................61
2.6.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler........................61
2.6.2.1.2.1 Kapsamı................................................61
2.6.2.1.2.2 Şüphenin Yoğunluğu.........................62
2.6.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................62
2.6.2.2. Şekli Şartlar...................................................................... 63
2.6.2.2.1. Yetki...................................................................... 63
2.6.2.2.2. Tedbirin Uygulanması..................................... 63
2.6.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları..................................................... 64
2.6.4. Tedbirin Sona Ermesi............................................................... 64
2.7. Avusturya Hukuku.................................................................................65
2.7.1. Genel Olarak.................................................................................65
2.7.2. Tedbirin Şartları......................................................................... 66
2.7.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 66
2.7.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar......................... 66
2.7.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler.........................67
2.7.2.1.2.1 Kapsamı.................................................67
2.7.2.1.2.2 Şüphenin Yoğunluğu......................... 68
2.7.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................ 68
2.7.2.2. Şekli Şartlar....................................................................... 68
2.7.2.2.1. Yetki....................................................................... 68
2.7.2.2.2. Tedbirin Uygulanması..................................... 69
2.7.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları...................................................... 69
2.7.4. Tedbirin Sona Ermesi.................................................................70
2.8. İsviçre Hukuku.......................................................................................70
2.8.1. Genel Olarak................................................................................70
2.8.2. Tedbirin Şartları........................................................................ 72
2.8.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 72
2.8.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar........................ 72
2.8.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler....................... 72
2.8.2.1.2.1 Kapsamı............................................... 72
2.8.2.1.2.2 Şüphenin Yoğunluğu.........................73
2.8.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................73
2.8.2.2. Şekli Şartlar.......................................................................74
2.8.2.2.1. Yetki.......................................................................74
2.8.2.2.2. Tedbirin Uygulanması......................................74
2.8.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları......................................................75
2.8.4. Tedbirin Sona Ermesi................................................................76
2.9. İtalyan Hukuku...................................................................................... 77
2.9.1. Genel Olarak................................................................................ 77
2.9.2. Tedbirin Şartları..........................................................................78
2.9.2.1. Maddi Şartlar.....................................................................78
2.9.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar..........................78
2.9.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler........................79
2.9.2.1.2.1 Kapsamı.................................................79
2.9.2.1.2.2 Şüphenin Yoğunluğu.........................79
2.9.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği.........................79
2.9.2.2. Şekli Şartlar....................................................................... 80
2.9.2.2.1. Yetki....................................................................... 80
2.9.2.2.2. Tedbirin Uygulanması..................................... 80
2.9.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları.......................................................81
2.9.4. Tedbirin Sona Ermesi.................................................................81
3. CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNA GÖRE
TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN
İLETİŞİMİN DENETLENMESİ............................................................. 83
3.1. İletişimin Denetlenmesinin Amacı, Kapsamı ve Türleri ............ 83
3.1.1. Amaç.............................................................................................. 83
3.1.2. Kapsamı........................................................................................ 84
3.1.3. Türleri............................................................................................85
3.1.3.1. İletişimin Tespiti...............................................................85
3.1.3.2. İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması................. 87
3.1.3.2.1. İletişimin Dinlenmesi....................................... 87
3.1.3.2.2. İletişimin Kayda Alınması.............................. 88
3.1.3.3. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi .........................89
3.1.3.4. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti.................................. 90
3.1.3.5. Diğer İletişim Bilgilerinin İstenmesi.......................... 92
3.2. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesinin Şartları ..................................................................... 92
3.2.1. Genel Olarak.............................................................................. 92
3.2.2. Denetimin Uygulanacağı Suçlar Açısından.........................93
3.2.2.1. Genel Olarak......................................................................93
3.2.2.2. Katalog Halinde Sayılan Suçlar....................................95
3.2.2.3. Özel Durumlar..................................................................98
3.2.2.3.1. Suçun Teşebbüs Halinde Kalması..................98
3.2.2.3.2. Suça İştirak Durumu........................................ 99
3.2.2.3.3. Örgüt Suçları ve Örgütün Faaliyeti
Çerçevesinde İşlenen Suçlar...................................... 100
3.2.2.3.4. Suçun Niteliğinin Değişmesi....................... 103
3.2.3. Şüphe Açısından....................................................................... 104
3.2.3.1. Şüphe Kavramı ve Çeşitleri......................................... 104
3.2.3.1.1. Genel Olarak..................................................... 104
3.2.3.1.2. Basit Şüphe (Başlangıç Şüphesi).................. 106
3.2.3.1.3. Makul Şüphe..................................................... 106
3.2.3.1.4. Yeterli Şüphe...................................................... 107
3.2.3.1.5. Kuvvetli Şüphe................................................. 108
3.2.3.2. İletişimin Denetlenmesi İçin Gerekli Olan
Şüphe ........................................................................................ 109
3.2.4. Başka Yolla Delil Elde Edilememesi (Son Çare Olması).114
3.2.5. Denetim Tedbirin Uygulanacağı Kişi Açısından .............118
xiii
3.2.5.1. Şüpheli ve Sanık..............................................................118
3.2.5.2. Diğer Kişiler................................................................... 121
3.2.5.2.1. Suça İştirak, Yardım ve Yataklık Edenler .. 122
3.2.5.2.2. Şikayette Bulunan veya Mağdur ya da
Mağdurun Rızası..........................................................124
3.2.5.3. Denetimi Özel Usule Tabi Olan Kişiler...................126
3.2.5.3.1. Kamu Görevlileri.............................................126
3.2.5.3.2. Hakim ve Savcılar........................................... 127
3.2.5.3.3. Milletvekilleri.................................................. 129
3.2.5.4. Denetimi Yasak Olan Kişiler ..................................... 131
3.2.5.4.1. Genel Olarak .................................................... 131
3.2.5.4.2. Tanıklıktan Çekinme Hakkına Sahip Olan
Kişilerle Yapılan İletişimin Denetlenmesi Yasağı
(CMK 135/2)................................................................ 131
3.2.5.4.2.1 Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan
Çekinme Hakkına Sahip Kişiler................ 131
3.2.5.4.2.2 Meslek ve Sürekli Uğraşıları
Sebebiyle Tanıklıktan Çekinme................. 133
3.2.5.4.2.3 Yasağın Kapsamı............................. 135
3.2.5.4.3. Müdafii ile Yapılan İletişimin Denetlenmesi
Yasağı.............................................................................. 136
3.2.6. İletişimin Denetlenmesi Açısından Talep ve Karar......... 139
3.2.6.1. Cumhuriyet Savcısının Talebi.................................... 139
3.2.6.2. Hakim Kararı................................................................. 140
3.2.6.3. Cumhuriyet Savcısının Kararı................................... 144
3.2.6.4. Tedbir Kararına Karşı Başvurulacak Kanun Yolu .146
3.2.7. Tedbirin Süresi ......................................................................... 148
3.2.7.1. Genel Olarak.................................................................... 148
3.2.7.2. Sürenin başlangıcı.......................................................... 149
3.2.7.3. Sürenin Kesintiye Uğraması, Uzatılması ve
Sona Ermesi............................................................................. 151
3.3. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Uygulanması..................... 152
3.3.1. Denetleme İşleminin Yerine Getirilmesi........................... 152
3.3.2. Gizlilik........................................................................................ 156
3.3.3. Tedbirin Uygulanmasına Son Verilmesi............................ 157
3.3.4. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Sona Ermesinin
Sonuçları.......................................................................................... 159
3.3.4.1. Verilerin Yok Edilmesi Yükümlülüğü....................... 159
3.3.4.2. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin
Uygulandığı Konusunda İlgiliye Bildirim....................... 163
4. İLETİŞİMİN DENETLENMESİ SONUCUNDA ELDE
EDİLEN BİLGİLERİN KULLANILMASI, TESADÜFİ
DELİLLER VE HUKUKA AYKIRILIK YAPTIRIMI..................... 167
4.1. İletişimin Denetlenmesi Sonucu Elde Edilen Bilgilerin
Niteliği ve Kullanılması ...................................................................... 167
4.1.1. Elde Edilen Bilgilerin Niteliği............................................... 167
4.1.2. Elde Edilen Bilgilerin Kullanılması......................................171
4.2. Tesadüfen Elde Edilen Deliller......................................................... 173
4.2.1. Genel Olarak ............................................................................. 173
4.2.2. Katalog Suçlarla İlgili Elde Edilen Tesadüfi Deliller........175
4.2.3. Katalog Kapsamında Olmayan Suçlarla İlgili Elde
Edilen Tesadüfi Deliller................................................................176
4.3. Hukuka Aykırı Olarak İletişimin Denetlenmesi ve Yaptırımı ..178
4.3.1. Genel Olarak..............................................................................178
4.3.2. Hukuka Aykırı Olarak İletişimin Denetlenmesinin
Yaptırımı.......................................................................................... 179
4.3.2.1. Cezai Yaptırım ............................................................... 179
4.3.2.2. Hukuki Yaptırım........................................................... 180
4.3.2.3. Disiplin Yaptırımı...........................................................181
SONUÇ................................................................................................................. 183
KONUYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI........................................191
KAYNAKÇA.......................................................................................................205
EKLER................................................................................................................... 221
09.01.1982de Adıyamanın Kahta ilçesinin Damlacık köyünde doğdu. İlk öğrenimini Damlacıkta, Orta öğrenimini Kahta ve İstanbulda tamamladı. 2000 yılında Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesinde lisans eğitimine başlayarak, 2004 yılında aynı fakülteden mezun oldu. 2005 yılında Erzincan Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalında Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı. 2005 -2006 eğitim ve öğretim döneminde Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bilim Dalında yüksek lisans eğitimine başladı. Halen Erzincan Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalında Araştırma Görevlisi olarak görev yapmaktadır. Evli ve iki çocuk babasıdır.
GİRİŞ
Ceza muhakemesi hukukunun amacı maddi gerçeğin araştırılarak gün yüzüne çıkarılmasıdır1. Günümüz Ceza Muhakemesi Hukuku, suçluları cezasız bırakmayarak toplumu korurken, masum olanların da haksız bir şekilde ceza almasını engelleyerek sanıkların haklarını korumuş olmaktadır2. Maddi gerçeğin gün yüzüne çıkarılmasında keyfi davranışlardan kaçınılması ve hukukun temel ilkelerine sadık kalınması bir zorunluluk olmasının yanı sıra, hukuk devletinin de bir gereğidir3. Bununsonucu da, devletin maddi gerçeğin araştırılmasında mutlak sorumluluğunun olduğudur4.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 15.04.2008 tarihli 2008/8-33 Esas, 2008/83 Karar sayılı kararında ceza muhakemesinin amacını şöyle tarif etmiştir; Ceza yargılamasının amacı, usul kurallarının öngördüğü ilkeler doğrultusunda somut gerçeğin her türlü kuşkudan uzak bir biçimde kesin olarak saptanmasıdır.
Maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasının hukuk devleti olmaktan kaynaklanması, hukuk devletinin üç ayaklı bir yapıya sahip olmasına dayanmaktadır. Hukuk devleti, insan haklarının gereklerinin yerine getirilmesi, adaletin tesis edilmesi6 ve güvenliğin sağlanmasını içinde barındırmaktadır. Devlet, insan haklarını uygulama alanına taşıdığı çerçevede hukuk devletinin gereklerini yerine getirmiş olur. Ceza muhakemesinde, koruma tedbirlerine başvurulmasında hakların en hafif şekilde etkilenmesine özen gösterilmesi ve masumluk karinesinin göz ardı edilmemesi gerekir8.
Ceza Muhakemesi Kanununda bugüne kadar yer almamış olan telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi, mülga 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanununun 2. maddesinde iletişimin dinlenmesi veya tespiti şeklinde düzenlenmişti9. Mülga Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda bu konuda herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Şüphesiz Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda düzenleme olmaması büyük bir eksiklik olarak karşımıza çıkmaktaydı. Ancak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Birinci Kitabının Dördüncü Kısmının Beşinci Bölümde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi başlığıyla 135, 136, 137 ve 138. maddelerde yapılan düzenleme ile bu alandaki kanuni eksiklik giderilmiştir10. Kanunun madde gerekçesinde de, bu düzenleme ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarına uygun olarak düzenleme yapıldığı belirtilmiştir.
Ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 132. maddesinde haberleşmenin gizliliğini ihlal, 133. maddesinde kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması, 134. maddesinde özel hayatın gizliliğini ihlal, 135. maddesinde kişisel verilerin kaydedilmesi, 136. maddede verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme ve 138. maddesinde verileri yok etmeme, başlığıyla haberleşme hürriyetine ilişkin kanuni bir korunma getirilmeye çalışılmıştır.
Bunun yanında Anayasanın 20 ve 22. maddelerinin de göz önünde bulundurulması gereklidir. Anayasanın 20. maddesine göre, Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.
Anayasanın 22. maddesinde ise, herkesin, haberleşme hürriyetine sahip olduğu ve haberleşmenin gizliliğinin esas olduğu belirtilerek, milli güvenlik, kamu düzeni, suçun işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık veahlakın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya bir kaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; haberleşmenin engellenemeyeceği ve gizliliğine dokunu-lamayacağı düzenlenmiştir.
Anayasasında demokratik bir hukuk devleti olduğu belirtilen ülkemizde, Avrupa Birliğine katılma sürecinde, çeşitli kanun değişiklikleri yapılmakta olup, daha şeffaf ve daha çok hukuka bağlı bir yapı sağlaml-maya çalışılmaktadır. Bu bağlamda yapılan kanun değişikliklerinden biri olan 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, ceza muhakemesinde maddi gerçeğin araştırılarak ortaya çıkarılması amacıyla yeni bir koruma tedbiri olan Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi tedbirini yasal zemine taşımıştır.
Çalışma konumuz, Ceza Muhakemesi Kanununda düzenlenmiş olan Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesidir. Bu çalışma temel bilgilerin ortaya konduğu birinci bölüm, mukayeseli hukuktaki düzenlemelerin incelendiği ikinci bölüm, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi koruma tedbirinin anlatıldığı üçüncü bölüm, tesadüfen elde edilen deliller ve delil yasaklarının konumuzla ilişkisinin tartışıldığı dördüncü bölüm ile sonuç bölümünden oluşmaktadır.
Bu çalışmada, sadece adli amaçlı iletişimin denetlenmesi ele alınmakta olup, önleme amaçlı denetim incelenmemiştir.
Çalışmamızda genel olarak Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Tedbiri kavramı kullanılmıştır. Ayrıca bu kavram yerine, İletişimin Denetlenmesi Tedbiri ve İletişimin Denetlenmesi kavramları da kullanılmıştır.
öNSöZ
Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi isimli bu çalışma 19 Ekim 2009 tarihinde Erzincan Hukuk Fakültesinde yüksek lisans tezi olarak sunulmuş ve Prof. Dr. Nihat BULUT, Doç.Dr. İbrahim ÖZBAY ve Yrd.Doç.Dr. Burhan Ca-ner Hacıoğlundan oluşan jüri tarafından başarılı bulunarak oy birliği ile kabul edilmiştir. Kitap haline getirilen bu çalışmada tezin aslından farklı olarak içeriğe etkisi olmayan çeşitli güncellemeler ve şekli değişikliklerle çalışma zenginleştirilmiş, eserin sonuna Türk Yargı Kararlarından örnekler eklenerek uygulamaya da bir katkı sağlaması amaçlanmıştır.
Çalışmamızın yayınlanması vesilesiyle; çalışmanın her aşamasında yol gösteren tez danışmanım sayın Yrd.Doç.Dr. Burhan Caner HACIOGLUna; akademik çalışmaların yoğun olduğu bir dönemde jüri üyeliğini kabul edip aydınlatıcı eleştirilerde bulunan değerli hocalarım, sayın Prof.Dr. Nihat BULUT ve sayın Doç.Dr. İbrahim ÖZBAYa; çalışmanın kitaba dönüştürülmesinde gösterdiği yakın ilgiden dolayı Yrd.Doç. Dr. Şafak NARBAYa; lisans ve yüksek lisans döneminde kendilerinden ders alma onurunu yaşadığım, sayın Doç.Dr. Sururi AKTAŞ, sayın Doç Dr. Ayhan CEYLAN ve sayın Yrd.Doç.Dr. Ayhan DÖNERe; akademik hayatımda ilgisi ve yönlendirmeleri ile desteğini esirgemeyen hocam sayın Doç.Dr. Cem BAYGINa teşekkürü zevkli bir görev kabul ediyorum. Ayrıca, tezle ilgili kaynakların toplanmasında ve çalışmanın basıma hazırlanmasında her zaman desteklerini gördüğüm değerli araştırma görevlisi arkadaşlarım Ömer GEDİKe, Ahmet NAR\\\′a, M. Akif ETGÜye, Zülküf AYRANGÖLe, Fatih AYDEMİRe, İsmail KÖKÜSARIya, Emel TEKTEN e, Şerife AKSAN a, Emrah BİLEZİKÇİye, Kahan Onur ARSLAN a, Serdar YILDIRIM a, Nesrin DABANLIOĞLUna ve Mustafa ÇİÇEKe de katkıları için müteşekkirim.
Teze başlamamdan itibaren desteğini esirgemeyen, yoğun çalışma temposu içerisinde zaman ayırıp tezi okuyan ve önemli tavsiyelerde bulunan değerli hocam, sayın Doç.Dr. Mahmut KOCAya da teşekkürlerimi sunuyorum.
Akademik hayata adım atmam konusunda beni cesaretlendiren ve her zaman koşulsuz desteğini yanımda hissettiğim hocam Prof.Dr. Yücel OGURLUya da teşekkürü bir borç bilirim.
Ayrıca hayatımın her döneminde desteklerini sürekli yanımda hissettiğim sevgili annem Feride ve babam Şevket SAYDAMa minnettarım.
Son olarak bu çalışmayı kendilerinden çaldığım vakitlerle gerçekleştirdiğim eşim Hanife SAYDAM ve kızım Ebrar ile oğlum Bilal e en zor anlarımda yanımda oldukları için teşekkür ediyorum.
Arş.Gör. Mehmet SAYDAM
Erzincan 2011
İÇİNDEKİLER :
ÖNSÖZ...................................................................................................................... v
İÇİNDEKİLER..................................................................................................... vii
KISALTMALAR...................................................................................................xv
GİRİŞ..........................................................................................................................1
1. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN
İLETİŞİMİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN TEMEL
BİLGİLER .........................................................................................................5
1.1. Koruma Tedbiri Kavramı .......................................................................5
1.1.1. Genel Olarak...................................................................................5
1.1.2. Koruma Tedbirlerinin Özellikleri.............................................6
1.1.2.1. Araç Olma.............................................................................6
1.1.2.2. Geçici Olma.........................................................................7
1.1.2.3. Temel Bir Hakkı Sınırlama...............................................7
1.1.3. Koruma Tedbirlerinin Ön Şartları............................................7
1.1.3.1. Kanuni Düzenleme Bulunması........................................7
1.1.3.2. Gecikemezlik.......................................................................8
1.1.3.3. Haklı Görünüş.....................................................................8
1.1.3.4. Orantılılık ............................................................................8
1.2. İletişimin Denetlenmesiyle İlgili Kavramlar.....................................9
1.2.1. İletişim Kavramı............................................................................9
1.2.2. Telekomünikasyon Kavramı....................................................11
1.2.3. İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması Kavramı...........12
1.2.4. İletişimin Tespiti.........................................................................13
İÇİNDEKİLER
viii
1.2.5. Sinyal Bilgisi.................................................................................13
1.2.6. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi....................................13
1.2.7. Veri Taşıyıcı..................................................................................14
1.3. Türk Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
Bağlamında İletişimin Denetlenmesinin Temel Hak ve
Hürriyetlerle İlişkisi................................................................................14
1.3.1. Türk Anayasasında Durum.......................................................14
1.3.1.1. Haberleşme Hürriyeti......................................................14
1.3.1.1.1. 1961 Anayasasında Haberleşme Hürriyeti ...16
1.3.1.1.2. 1982 Anayasasında Haberleşme Hürriyeti ...17
1.3.1.2. Özel Hayatın Gizliliği......................................................18
1.3.1.2.1. 1961 Anayasasında Özel Hayatın Gizliliği.. 20
1.3.1.2.2. 1982 Anayasasında Özel Hayatın Gizliliği...21
1.3.2. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde Haberleşme
Hürriyeti ........................................................................................... 23
1.3.2.1. Genel Olarak..................................................................... 23
1.3.2.2. AİHM İçtihatlarında İletişimin
Denetlenmesinin Sınırları...................................................... 26
1.3.2.2.1. Müdahalenin Varlığı......................................... 26
1.3.2.2.2. Müdahalenin Hukuka Uygun Olması...........27
1.3.2.2.3. Müdahalenin Amacı ........................................ 28
1.3.2.2.4. Müdahalenin Demokratik Toplumda
Gerekliliği.........................................................................29
2. MUKAYESELİ HUKUKTA TELEKOMÜNİKASYON
YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ..................31
2.1. Genel Olarak............................................................................................31
2.2. Avrupa Birliği Konseyinin İletişimin Yasal
Denetlenmesine İlişkin İlke Kararı......................................................33
2.3. Alman Hukuku...................................................................................... 34
2.3.1. Genel Olarak............................................................................... 34
2.3.2. Tedbirin Şartları........................................................................ 34
2.3.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 34
2.3.2.1.1. Tedbirin Uygulandığı Suçlar........................... 34
2.3.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Şahıslar......................39
2.3.2.1.2.1 Kapsamı ...............................................39
2.3.2.1.2.2 Suç Şüphesinin Yoğunluğu............. 40
2.3.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................41
2.3.2.2. Şekli Şartlar.......................................................................42
2.3.2.2.1. Yetki.......................................................................42
2.3.2.2.2. Tedbirin Uygulanması......................................42
2.3.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları......................................................43
2.3.3.1. Genel Olarak......................................................................43
2.3.3.2. Tesadüfen Elde Edilen Deliller.....................................45
2.3.4. Tedbirin Sona Ermesi............................................................... 46
2.4. Fransız Hukuku .....................................................................................47
2.4.1. Genel Olarak.................................................................................47
2.4.2. Tedbirin Şartları......................................................................... 48
2.4.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 48
2.4.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar........................ 48
2.4.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler....................... 49
2.4.2.1.2.1 Kapsam................................................. 49
2.4.2.1.2.2 Suç Şüphesinin Yoğunluğu............. 50
2.4.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği....................... 50
2.4.2.2. Tedbirin Şekli Şartları.................................................... 50
2.4.2.2.1. Yetki...................................................................... 50
2.4.2.2.2. Tedbirin Uygulanması......................................51
2.4.3. Hukuki Sonuçları.......................................................................52
2.4.4. Tedbirin Sona Ermesi................................................................52
2.5. Amerikan Hukuku................................................................................ 54
2.5.1. Genel Olarak............................................................................... 54
2.5.2. Tedbirin Şartları........................................................................ 56
2.5.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 56
2.5.2.1.1. Tedbirin Uygulandığı Suçlar........................... 56
2.5.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler....................... 56
2.5.2.1.2.1 Kapsamı............................................... 56
2.5.2.1.2.2 Suç Şüphesi..........................................57
2.5.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................57
2.5.2.2. Şekli Şartlar.......................................................................57
2.5.2.2.1. Yetki.......................................................................57
2.5.2.2.2. Tedbirin Uygulanması .....................................59
2.5.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları......................................................59
2.5.4. Tedbirin Sona Ermesi............................................................... 60
2.6. İngiliz Hukuku....................................................................................... 60
2.6.1. Genel Olarak............................................................................... 60
2.6.2. Tedbirin Şartları.........................................................................61
2.6.2.1. Maddi Şartlar ....................................................................61
2.6.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar.........................61
2.6.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler........................61
2.6.2.1.2.1 Kapsamı................................................61
2.6.2.1.2.2 Şüphenin Yoğunluğu.........................62
2.6.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................62
2.6.2.2. Şekli Şartlar...................................................................... 63
2.6.2.2.1. Yetki...................................................................... 63
2.6.2.2.2. Tedbirin Uygulanması..................................... 63
2.6.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları..................................................... 64
2.6.4. Tedbirin Sona Ermesi............................................................... 64
2.7. Avusturya Hukuku.................................................................................65
2.7.1. Genel Olarak.................................................................................65
2.7.2. Tedbirin Şartları......................................................................... 66
2.7.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 66
2.7.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar......................... 66
2.7.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler.........................67
2.7.2.1.2.1 Kapsamı.................................................67
2.7.2.1.2.2 Şüphenin Yoğunluğu......................... 68
2.7.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................ 68
2.7.2.2. Şekli Şartlar....................................................................... 68
2.7.2.2.1. Yetki....................................................................... 68
2.7.2.2.2. Tedbirin Uygulanması..................................... 69
2.7.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları...................................................... 69
2.7.4. Tedbirin Sona Ermesi.................................................................70
2.8. İsviçre Hukuku.......................................................................................70
2.8.1. Genel Olarak................................................................................70
2.8.2. Tedbirin Şartları........................................................................ 72
2.8.2.1. Maddi Şartlar.................................................................... 72
2.8.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar........................ 72
2.8.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler....................... 72
2.8.2.1.2.1 Kapsamı............................................... 72
2.8.2.1.2.2 Şüphenin Yoğunluğu.........................73
2.8.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği........................73
2.8.2.2. Şekli Şartlar.......................................................................74
2.8.2.2.1. Yetki.......................................................................74
2.8.2.2.2. Tedbirin Uygulanması......................................74
2.8.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları......................................................75
2.8.4. Tedbirin Sona Ermesi................................................................76
2.9. İtalyan Hukuku...................................................................................... 77
2.9.1. Genel Olarak................................................................................ 77
2.9.2. Tedbirin Şartları..........................................................................78
2.9.2.1. Maddi Şartlar.....................................................................78
2.9.2.1.1. Tedbirin Uygulanacağı Suçlar..........................78
2.9.2.1.2. Tedbirin Uygulanacağı Kişiler........................79
2.9.2.1.2.1 Kapsamı.................................................79
2.9.2.1.2.2 Şüphenin Yoğunluğu.........................79
2.9.2.1.2.3 Tedbirin Tali Niteliği.........................79
2.9.2.2. Şekli Şartlar....................................................................... 80
2.9.2.2.1. Yetki....................................................................... 80
2.9.2.2.2. Tedbirin Uygulanması..................................... 80
2.9.3. Tedbirin Hukuki Sonuçları.......................................................81
2.9.4. Tedbirin Sona Ermesi.................................................................81
3. CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNA GÖRE
TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN
İLETİŞİMİN DENETLENMESİ............................................................. 83
3.1. İletişimin Denetlenmesinin Amacı, Kapsamı ve Türleri ............ 83
3.1.1. Amaç.............................................................................................. 83
3.1.2. Kapsamı........................................................................................ 84
3.1.3. Türleri............................................................................................85
3.1.3.1. İletişimin Tespiti...............................................................85
3.1.3.2. İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması................. 87
3.1.3.2.1. İletişimin Dinlenmesi....................................... 87
3.1.3.2.2. İletişimin Kayda Alınması.............................. 88
3.1.3.3. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi .........................89
3.1.3.4. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti.................................. 90
3.1.3.5. Diğer İletişim Bilgilerinin İstenmesi.......................... 92
3.2. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesinin Şartları ..................................................................... 92
3.2.1. Genel Olarak.............................................................................. 92
3.2.2. Denetimin Uygulanacağı Suçlar Açısından.........................93
3.2.2.1. Genel Olarak......................................................................93
3.2.2.2. Katalog Halinde Sayılan Suçlar....................................95
3.2.2.3. Özel Durumlar..................................................................98
3.2.2.3.1. Suçun Teşebbüs Halinde Kalması..................98
3.2.2.3.2. Suça İştirak Durumu........................................ 99
3.2.2.3.3. Örgüt Suçları ve Örgütün Faaliyeti
Çerçevesinde İşlenen Suçlar...................................... 100
3.2.2.3.4. Suçun Niteliğinin Değişmesi....................... 103
3.2.3. Şüphe Açısından....................................................................... 104
3.2.3.1. Şüphe Kavramı ve Çeşitleri......................................... 104
3.2.3.1.1. Genel Olarak..................................................... 104
3.2.3.1.2. Basit Şüphe (Başlangıç Şüphesi).................. 106
3.2.3.1.3. Makul Şüphe..................................................... 106
3.2.3.1.4. Yeterli Şüphe...................................................... 107
3.2.3.1.5. Kuvvetli Şüphe................................................. 108
3.2.3.2. İletişimin Denetlenmesi İçin Gerekli Olan
Şüphe ........................................................................................ 109
3.2.4. Başka Yolla Delil Elde Edilememesi (Son Çare Olması).114
3.2.5. Denetim Tedbirin Uygulanacağı Kişi Açısından .............118
xiii
3.2.5.1. Şüpheli ve Sanık..............................................................118
3.2.5.2. Diğer Kişiler................................................................... 121
3.2.5.2.1. Suça İştirak, Yardım ve Yataklık Edenler .. 122
3.2.5.2.2. Şikayette Bulunan veya Mağdur ya da
Mağdurun Rızası..........................................................124
3.2.5.3. Denetimi Özel Usule Tabi Olan Kişiler...................126
3.2.5.3.1. Kamu Görevlileri.............................................126
3.2.5.3.2. Hakim ve Savcılar........................................... 127
3.2.5.3.3. Milletvekilleri.................................................. 129
3.2.5.4. Denetimi Yasak Olan Kişiler ..................................... 131
3.2.5.4.1. Genel Olarak .................................................... 131
3.2.5.4.2. Tanıklıktan Çekinme Hakkına Sahip Olan
Kişilerle Yapılan İletişimin Denetlenmesi Yasağı
(CMK 135/2)................................................................ 131
3.2.5.4.2.1 Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan
Çekinme Hakkına Sahip Kişiler................ 131
3.2.5.4.2.2 Meslek ve Sürekli Uğraşıları
Sebebiyle Tanıklıktan Çekinme................. 133
3.2.5.4.2.3 Yasağın Kapsamı............................. 135
3.2.5.4.3. Müdafii ile Yapılan İletişimin Denetlenmesi
Yasağı.............................................................................. 136
3.2.6. İletişimin Denetlenmesi Açısından Talep ve Karar......... 139
3.2.6.1. Cumhuriyet Savcısının Talebi.................................... 139
3.2.6.2. Hakim Kararı................................................................. 140
3.2.6.3. Cumhuriyet Savcısının Kararı................................... 144
3.2.6.4. Tedbir Kararına Karşı Başvurulacak Kanun Yolu .146
3.2.7. Tedbirin Süresi ......................................................................... 148
3.2.7.1. Genel Olarak.................................................................... 148
3.2.7.2. Sürenin başlangıcı.......................................................... 149
3.2.7.3. Sürenin Kesintiye Uğraması, Uzatılması ve
Sona Ermesi............................................................................. 151
3.3. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Uygulanması..................... 152
3.3.1. Denetleme İşleminin Yerine Getirilmesi........................... 152
3.3.2. Gizlilik........................................................................................ 156
3.3.3. Tedbirin Uygulanmasına Son Verilmesi............................ 157
3.3.4. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Sona Ermesinin
Sonuçları.......................................................................................... 159
3.3.4.1. Verilerin Yok Edilmesi Yükümlülüğü....................... 159
3.3.4.2. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin
Uygulandığı Konusunda İlgiliye Bildirim....................... 163
4. İLETİŞİMİN DENETLENMESİ SONUCUNDA ELDE
EDİLEN BİLGİLERİN KULLANILMASI, TESADÜFİ
DELİLLER VE HUKUKA AYKIRILIK YAPTIRIMI..................... 167
4.1. İletişimin Denetlenmesi Sonucu Elde Edilen Bilgilerin
Niteliği ve Kullanılması ...................................................................... 167
4.1.1. Elde Edilen Bilgilerin Niteliği............................................... 167
4.1.2. Elde Edilen Bilgilerin Kullanılması......................................171
4.2. Tesadüfen Elde Edilen Deliller......................................................... 173
4.2.1. Genel Olarak ............................................................................. 173
4.2.2. Katalog Suçlarla İlgili Elde Edilen Tesadüfi Deliller........175
4.2.3. Katalog Kapsamında Olmayan Suçlarla İlgili Elde
Edilen Tesadüfi Deliller................................................................176
4.3. Hukuka Aykırı Olarak İletişimin Denetlenmesi ve Yaptırımı ..178
4.3.1. Genel Olarak..............................................................................178
4.3.2. Hukuka Aykırı Olarak İletişimin Denetlenmesinin
Yaptırımı.......................................................................................... 179
4.3.2.1. Cezai Yaptırım ............................................................... 179
4.3.2.2. Hukuki Yaptırım........................................................... 180
4.3.2.3. Disiplin Yaptırımı...........................................................181
SONUÇ................................................................................................................. 183
KONUYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI........................................191
KAYNAKÇA.......................................................................................................205
EKLER................................................................................................................... 221
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı