Ceza Muhakemesi , Adli Tıp , Adli Bilimlerde Vücudun Muayenesi ,Örnek Alma
Ceza Muhakemesi , Adli Tıp , Adli Bilimlerde Vücudun Muayenesi ,Örnek Alma
Hakan KIZILARSLAN
Sayfa Sayısı
:
392
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2007
ISBN NO
:
97897501368
Öz
Tezimizin konusu "Ceza Muhakemesi Hukukunda Vücudun Muayenesi ve Örnek Alma" ′dır. Bu konu, Adli Tıp, însan Hakları ve Ceza Muhakemesi Hukuku bilimleri arasındaki multidisipliner alanda düzenlenmiştir. Teknolojiyle birlikte "bilimsel delil" anlayışının da gelişmesi ve muhakeme süjelerinin vücutları üzerinden elde edilen delillerin ceza muhakemesinde daha çok yer tutmaya başlaması konunun önemini artırmıştır.
Daha önce 1412 S. CMUK" un 66/3 maddesinde düzenlenen konu, ceza muhakemesi hukukumuza 5271 Sayılı CMK. 75 vd. maddeleriyle ayrıntılı olarak girmiş olduğundan, pozitif hukukta bu konuyla ilgili olarak bir boşluk bulunmaktadır.
Konu, uygulamacı ve araştırmacılara ışık tutacak şekilde Ceza Muhakeme Hukuku, Adli Tıp ve İnsan Hakları doktrinleri açısından sunulmaya çalışılmıştır. Konunun tarihsel gelişimi, çeşitli ülke uygulamaları, ulusal doktrinimizde kabul edilen fikirler ve her konuyla ilgili kanaatlerimiz ve olmasını doğru bulduğumuz hukuki yapı tartışmalı bir şekilde açıklanmaya, tezlerimiz bilimsel temellere dayandırılarak sunulmaya çalışılmıştır. Mehaz Alman Ceza Muhakemesi Hukukundaki düzenlemelerle, Anglo-Sakson Hukukunda mevcut yapı tartışmalı olarak incelenip aktarılmıştır.
Sağlık, kişi dokunulmazlığı ve özel hayatın gizliliği haklarını ihlal edebilecek bir koruma tedbiri olması nedeniyle, yargılama makamları, kolluk ve adli tıp birimlerince konunun iyi bilinmesi, insan haklan ihlallerini de engelleyeceğinden, hukukumuzdaki bu boşluğun kısmen de doldurulması amaçlanmıştır. Anlatımın dağılmaması düşüncesiyle ayrıntılı bilgi aktanmlan dipnotlarda verilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ülkemiz araştırmacı ve uygulayıcılanna faydalı olması umulmaktadır.
İÇİNDEKİLER
ÖZ ix
ABSTRACT xi
SUNUŞ xiii
ÖNSÖZ xv
İÇİNDEKİLER xix
KISALTMALAR xxix
GİRİŞ 1
CEZA MUHAKEMESİ ADLI TIP ve ADLI BİLİMLERDE VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA
I.BÖLÜM
METODOLOJİ- KAVRAM- TARİHSEL GELİŞİM-ULUSLARARASI HUKUK
A. METODOLOJİ 7
1. Sunum Yöntemi - Hukuk Ve Tıp Biliminin Metodolojik
Farklılıkları 9
2. Genel Felsefi Yaklaşım 11
3. Hekim Ve Hukukçu Arasındaki Bakış Farkı
(Tümdengelim Tümevarım) 13
4. Tıp Bilimi ("Bilim" midir? "Sanat" mıdır?) 14
5. Adli Tıp 15
6. Cesedin Adli Muayenesi Ve Otopsi İle Vücudun Muayenesi
Ve Örnek Alma Kavramlarının Farkları 17
B. KAVRAM 19
C.VÜCUT 21
D. TARİHSEL GELİŞİM 23
1. Dünyada Tarihsel Gelişim .23
2. Ülkemizde Tarihsel Gelişim 26
a) İlk Dönemler 26
b) İslamiyet′i Kabul Sonrası
Ve Tanzimat Öncesi Osmanlı Dönemi 27
c) Tanzimat Sonrası Osmanlı Dönemi 31
d) Cumhuriyet Dönemi 32
XIX
E. ULUSLARARASI HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER 35
1. Genel Olarak 35
2. KıtaAvrupası Hukuku′nda 36
a) Alman Hukukunda 36
b) Avusturya Hukukunda 41
c) Fransız Hukukunda 42
d) İsviçre Hukukunda 43
3. Anglo-Sakson (Common Law-England&Wales
(Galler) Hukukunda 44
a) İngiliz Hukukunda 44
b) Amerikan Hukukunda 48
c) Hindistan Hukukunda 50
4. Diğer Ülke Hukuklarında 51
a) İtalya 51
b) Hollanda 51
c) İspanya 52
d) Kanada-Yeni Zelanda 52
II. BOLUM
İNSAN HAKLARI VE TIBBİ DEONTOLOJİ YÖNÜYLE
VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA
A. İNSAN HAKLARI YÖNÜYLE VÜCUDUN MUAYENESİ
VE ÖRNEK ALMA 55
1. İnsan Hakları Kavramının Tarihsel Gelişimi 57
2. Özel Hayatın Korunması Hakkı Açısından Muayene 60
3. Sağlığın ve Yaşamın Korunması ve İşkenceye Karşı
Korunma Hakkı Açısından Muayene 63
4. İşkence Açısından Vücut Muayenesi Ve Örnek Alma-İstanbul
Protokolü 64
B. TIBBİ DEONTOLOJİ KURALLARI VE ETİK İLKELER 68
1. Tıp Etiği İle İlgili Kurumlar Ve Yazılı Metinler 69
a) Genel Olarak Tarihsel Süreçte Oluşturulan Metinler 69
b) Biyotıp Sözleşmesi 71
c) Gen Hakları Bildirgesi (1997-Unesco) 71
2. Ana Tıp Etiği İlkeleri 72
a) Hastana Zarar Verme! (Primum Non Nocere) 72
b) Hastana Yararlı Ol! (Primum NihilNocere) 72
c) Yapılacak Her Tıbbi İşlem İçin Hastanı Aydınlat Ve
Rızasını (Onanımı) Al! 73
d) Hastanın Sırrını Sakla! 74
e) Adil Ol! 74
3. Hasta Hakları 75
C. TIBBİ YÖNÜYLE MUAYENE VE ÖRNEK ALMA 77
1. Muayene 77
a) Genel Olarak 77
b) Tıp Sanatı Açısından Muayene Ve Tıbbi Müdahale
Kavramları (Propedötik) 79
c) Sistematik Muayene Protokolü 81
(1) Muayene Zamanı 83
(2) Muayene Koşulları 84
(3) Hastalığın Hikâyesi (Anamnez-Öykü-Hikâye Alınması) 87
(4) Fiziki Muayene 91
(a) Gözle muayene (İnspeksiyon) 93
(b) Elle Muayene (Palpasyon = Ayalama) 94
(c) Elle Vurarak Muayene-Tıklama (Perküsyon) 95
(d) Stetoskopla Veya Kulakla
Muayene-Dinleme (Oskültasyon) 95
XXI
D.
e) Tetkik İsteme Aşaması 96
f) Muayene Sonucunun Değerlendirilmesi- Teşhis 97
g) Adli Raporun Düzenlenmesi 97
2. Örnek Alma 115
a) Tanım ( Örnek-Biyolojik Materyal) 117
b) ÖrnekAlacak Kişiler Ve Zamanı 118
c) Örnek Alma Çeşitleri Ve Analize Uygun Şekilde Alınma
Yöntemleri 119
(1) Kan 119
(2) İdrar 122
(3) Gaita 123
(4) Cinsel Salgılar 123
(a) Vajinal Materyal 123
(b) Düşük-Küretaj Materyali Amniyon Sıvısı/Koryon
Villus Örneği 124
(c) Vulva Ve Perine Sürüntüsü (Vulva Ve Perine Swap).... 124
(d) Ağız Ve Yanak İçi Sürüntüsü (Buccal Swap) 124
(e) Penisten Sürüntüyle Örnek Alma (Penil Swap) 124
(f) Meni-Semen 125
(5) El-Kol-Yüz-Anal Sürüntüsü 125
(6) Saç-Kıl 126
(7) Kasık (Pubis) Kılları 126
(8) Tükürük-Isırık Veya Emilmeye Ait Lezyondan Tükürük.... 127
(9) Tırnak- Tırnak Arası 127
(10) Ter 128
(11) Post-Mortem (Yumuşak Doku, Organ,
Kemik, Diş) Örnekler 128
(12) Polenler 128
d) Vücudun Dışından Alınabilen Örnekler (Vücuda Müdahale
Niteliğinde Sayılmayanlar) 129
e) İnvaziv Yöntemlerle Alınabilen Örnekler 130
f) Koruma Yöntemleri- Laboratuara Sevk 132
g) Kimyasal Analizler (Toksikolojik-Narkotik-Gıda-Alkol) 133
h) DNA Ve Gen Teknolojisi 136
ı) Adli Amaçlı Biyolojik Materyal Ve Sonuçların İmhası 144
CEZA MUHAKEMESİ YÖNÜYLE VÜCUDUN MUAYENESİ
VE ÖRNEK ALMA ÇEŞİTLERİ 150
1. İç Muayene-Dış muayene Ayrımı 150
2. Basit Vücut Muayenesi 151
3. Vücuda Müdahale Niteliğindeki (İnvaziv) Muayeneler 152
E. ÖZELLİK ARZEDEN MUAYENELER VE USULLERİ 156
1. Alkol Muayenesi 156
2. Yakalama Ve Gözaltına Almalarda Muayene 163
3. Sanığın Ruhsal Durumunun Muayenesi (Akli Muayene-Şuurun
Tetkiki)- (CMK. Md.74) 164
4. Basit Suçlar Ve Kabahatlerde Muayene 167
5. Çocuğun Muayenesi (Çocuk Dostu Adli Muayene) 167
6. Cinsel Organların Muayenesi- Kızlık Zarı Muayenesi 170
7. Örgütlü Suçlarda Muayene 172
8. İdari Suçlar Ve Soruşturmalarda Muayene 176
9. Özel Hukuk Uyuşmazlıklarında Muayene 177
10 Nesep Tayini 178
F. ADLİ MUAYENELERDE HEKİMİN KUSURU NEDENİYLE
SORUMLULUĞU (ADLİ MALPRAKTİS) 179
III. BÖLÜM
KORUMA TEDBİRİ OLARAK VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA
A. KORUMA TEDBİRİ ÖĞRETİSİ 183
1. Kavram 183
2. Vücut Muayenesi Ve Örnek Almanın Koruma Tedbiri
Olarak Hukuki Niteliği 185
a) Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 185
b) Amaç Açısından Nitelik 186
c) Yöneldikleri Değer Açısından Niteliği 188
d) Yöneldiği Kişi Yönünden 188
B. HUKUKA UYGUNLUK 189
1 Baskın Hukuki Yarar 189
2. Delil Yasakları - Hukuka Aykırı Delil Ve Değerlendirilmesi 191
3. Hukuka Uygunluk Halleri 198
a) Yasanın Açık Hükmü
Ve Ceza Muhakemesinin Zorunlulukları 198
b) Rıza 200
(1) Rıza Kavramı 200
(2) Aydınlatma(Bilgilendirme) 204
(3) Rızanın Geri Alınması 206
c) Tıbbi Zorunluluk 207
4. Katlanma Zorunluluğu 208
a) Sanığın Katlanma Zorunluluğu 208
b) Sanık Dışındakilerin Katlanma Zorunluluğu 210
5. Zorla Muayene 212
6. Muayene Ve Örnek Almaya İtiraz 218
C. ARAMA İLE VÜCUT MUAYENESİNİN FARKLARI 220
D. VÜCUT MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMANIN ŞARTLARI 223
1. Yasalhk 223
2. Suç Şüphesi (Makul Kuşku) 223
3. Haklı Görünme-Gereklilik 224
4. Gecikmesinde Tehlike Bulunma 227
5. Orantıhhk 228
6. Sıhhate Zarar Vermeme 233
7. Hekim Tarafından Ve Hekimlik Sanatı Kuralları
Çerçevesinde Uygulanma 236
a) Hekim 237
xxiv
E.
(1) Genel Olarak 237
(2) Hekimlik Yapabilme Koşulları; 240
(a) Tıp Mezunu Olmak (Hekimlik Diploması Bulunmak).. 240
(aa) Genel Tıp Diploması; 240
(bb)Yabancı Ülkede Tıp Mezunu Olanlar 242
(cc) Tıpta Uzmanlık Diploması 243
(b) Hekimlik Yapılan Ülkenin Vatandaşı Olmak
(T.C. Vatandaşı Olmak) 244
(c) Tabip Odasına Kayıtlı Olmak 245
(d) Hekimliğe Engel Hali Olmamak 246
(aa) Geçici Olarak Hekimlik Mesleğinin
İcra Edilememesi 246
(bb) Sürekli Olarak Hekimlik Mesleğinin
İcra Edilememesi 247
(3) Askeri Hekimler 248
(4) Diş Hekimi 248
(5) Veteriner Ve Eczacılar 250
b) Hekimin Yardımcıları 250
c) Hekim Tarafından Tıp Sanatı Kurallarına
Göre İşlem Zorunluluğu 253
MUAYENE EDİLENİN NİTELİĞİNE GÖRE
VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA 256
1. Sanığın Muayenesi 256
2. Diğer Kişilerin Muayenesi 259
a) Mağdurun Muayenesi 261
b) Diğer Şahısların Muayenesi ve Sıralı Muayene 265
c) Çocukların Ve Akıl Hastalarının Muayenesi 266
d) Çekinme Hakkı Olanların Muayenesi 270
3. Kadının Muayenesi 271
4. Dokunulmazlık Hali Olanların Muayenesi 278
XXV
IV. BÖLÜM
DELİL NİTELİĞİYLE
VÜCUT MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA
A. DELİL ÖĞRETİSİ AÇISINDAN VÜCUDUN MUAYENESİ VE
ÖRNEK ALMA 281
1. Genel Olarak 281
2. Delil Kavramı 282
3. Bilimsel Delil-Tıbbi Delil 284
B. VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMADA
BİLİRKİŞİLİK 287
1. Genel Olarak 287
2. Bilirkişilik Kurumunun Hukuki Mahiyeti 288
3. Bilirkişinin Niteliği Ve Sayısı 291
4. Vücut Muayenesi Ve Örnek Almada Bilirkişiye
Başvurma Zorunluluğu 294
5. Bilirkişinin Görevleri-Yetkileri 295
a) Görev Ve Sorumlulukları 295
(1) Hazır Bulunma 295
(2) İnceleme-Araştırma-Müzakere-Dürüstlük 296
(3) Rapor Düzenleme 296
(4) Yemin 297
(5) Görevlerini Yapmamasının Yaptırımı 298
b) Yetkileri 299
(1) İstediği Gibi Muayene Ve İnceleme Yapma 299
(2) Bilirkişilikten Çekilme 300
(a) Kurumuyla İlgili Davalarda Bilirkişilik Yapamama 300
(b) Meslek Sırrı 302
(c) Hekimin İhbar Yükümlülüğü 305
(3) Ücret 306
6. Vücut Muayenesi Ve Örnek Almada Resmi Bilirkişiler 307
a) Özel Kişi Resmi Bilirkişiler 307
(1) Adli Tıp Uzmanları 307
(2) Sağlık Ocağı Tabipleri 308
(3) Hükümet Tabipleri 308
(4) Askeri Hekimler 309
(5) Belediye Hekimleri 309
b) Tüzel Kişi Resmi Bilirkişiler 310
(1) Adli Tıp Kurumu (ATK) 310
(2) Yüksek Sağlık Şurası (YSŞ) 314
(3) Üniversiteler Ve Adli Tıp Enstitüleri 315
XXVI
C. VÜCUT MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMADA KARAR
VE KARAR MAKAMLARI 317
D. CMK MADDE 75/(5) VE (7). FIKRALARI HÜKÜMLERİ 323
E. YASAYOLLARI-CEZAİ HÜKÜMLER 325
1. İtiraz 325
2. Temyiz 327
3. Cezai Hükümler 329
SONUÇ 331
KAYNAKÇA 335
KAVRAM İNDEKSİ 377
Tezimizin konusu "Ceza Muhakemesi Hukukunda Vücudun Muayenesi ve Örnek Alma" ′dır. Bu konu, Adli Tıp, însan Hakları ve Ceza Muhakemesi Hukuku bilimleri arasındaki multidisipliner alanda düzenlenmiştir. Teknolojiyle birlikte "bilimsel delil" anlayışının da gelişmesi ve muhakeme süjelerinin vücutları üzerinden elde edilen delillerin ceza muhakemesinde daha çok yer tutmaya başlaması konunun önemini artırmıştır.
Daha önce 1412 S. CMUK" un 66/3 maddesinde düzenlenen konu, ceza muhakemesi hukukumuza 5271 Sayılı CMK. 75 vd. maddeleriyle ayrıntılı olarak girmiş olduğundan, pozitif hukukta bu konuyla ilgili olarak bir boşluk bulunmaktadır.
Konu, uygulamacı ve araştırmacılara ışık tutacak şekilde Ceza Muhakeme Hukuku, Adli Tıp ve İnsan Hakları doktrinleri açısından sunulmaya çalışılmıştır. Konunun tarihsel gelişimi, çeşitli ülke uygulamaları, ulusal doktrinimizde kabul edilen fikirler ve her konuyla ilgili kanaatlerimiz ve olmasını doğru bulduğumuz hukuki yapı tartışmalı bir şekilde açıklanmaya, tezlerimiz bilimsel temellere dayandırılarak sunulmaya çalışılmıştır. Mehaz Alman Ceza Muhakemesi Hukukundaki düzenlemelerle, Anglo-Sakson Hukukunda mevcut yapı tartışmalı olarak incelenip aktarılmıştır.
Sağlık, kişi dokunulmazlığı ve özel hayatın gizliliği haklarını ihlal edebilecek bir koruma tedbiri olması nedeniyle, yargılama makamları, kolluk ve adli tıp birimlerince konunun iyi bilinmesi, insan haklan ihlallerini de engelleyeceğinden, hukukumuzdaki bu boşluğun kısmen de doldurulması amaçlanmıştır. Anlatımın dağılmaması düşüncesiyle ayrıntılı bilgi aktanmlan dipnotlarda verilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ülkemiz araştırmacı ve uygulayıcılanna faydalı olması umulmaktadır.
İÇİNDEKİLER
ÖZ ix
ABSTRACT xi
SUNUŞ xiii
ÖNSÖZ xv
İÇİNDEKİLER xix
KISALTMALAR xxix
GİRİŞ 1
CEZA MUHAKEMESİ ADLI TIP ve ADLI BİLİMLERDE VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA
I.BÖLÜM
METODOLOJİ- KAVRAM- TARİHSEL GELİŞİM-ULUSLARARASI HUKUK
A. METODOLOJİ 7
1. Sunum Yöntemi - Hukuk Ve Tıp Biliminin Metodolojik
Farklılıkları 9
2. Genel Felsefi Yaklaşım 11
3. Hekim Ve Hukukçu Arasındaki Bakış Farkı
(Tümdengelim Tümevarım) 13
4. Tıp Bilimi ("Bilim" midir? "Sanat" mıdır?) 14
5. Adli Tıp 15
6. Cesedin Adli Muayenesi Ve Otopsi İle Vücudun Muayenesi
Ve Örnek Alma Kavramlarının Farkları 17
B. KAVRAM 19
C.VÜCUT 21
D. TARİHSEL GELİŞİM 23
1. Dünyada Tarihsel Gelişim .23
2. Ülkemizde Tarihsel Gelişim 26
a) İlk Dönemler 26
b) İslamiyet′i Kabul Sonrası
Ve Tanzimat Öncesi Osmanlı Dönemi 27
c) Tanzimat Sonrası Osmanlı Dönemi 31
d) Cumhuriyet Dönemi 32
XIX
E. ULUSLARARASI HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER 35
1. Genel Olarak 35
2. KıtaAvrupası Hukuku′nda 36
a) Alman Hukukunda 36
b) Avusturya Hukukunda 41
c) Fransız Hukukunda 42
d) İsviçre Hukukunda 43
3. Anglo-Sakson (Common Law-England&Wales
(Galler) Hukukunda 44
a) İngiliz Hukukunda 44
b) Amerikan Hukukunda 48
c) Hindistan Hukukunda 50
4. Diğer Ülke Hukuklarında 51
a) İtalya 51
b) Hollanda 51
c) İspanya 52
d) Kanada-Yeni Zelanda 52
II. BOLUM
İNSAN HAKLARI VE TIBBİ DEONTOLOJİ YÖNÜYLE
VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA
A. İNSAN HAKLARI YÖNÜYLE VÜCUDUN MUAYENESİ
VE ÖRNEK ALMA 55
1. İnsan Hakları Kavramının Tarihsel Gelişimi 57
2. Özel Hayatın Korunması Hakkı Açısından Muayene 60
3. Sağlığın ve Yaşamın Korunması ve İşkenceye Karşı
Korunma Hakkı Açısından Muayene 63
4. İşkence Açısından Vücut Muayenesi Ve Örnek Alma-İstanbul
Protokolü 64
B. TIBBİ DEONTOLOJİ KURALLARI VE ETİK İLKELER 68
1. Tıp Etiği İle İlgili Kurumlar Ve Yazılı Metinler 69
a) Genel Olarak Tarihsel Süreçte Oluşturulan Metinler 69
b) Biyotıp Sözleşmesi 71
c) Gen Hakları Bildirgesi (1997-Unesco) 71
2. Ana Tıp Etiği İlkeleri 72
a) Hastana Zarar Verme! (Primum Non Nocere) 72
b) Hastana Yararlı Ol! (Primum NihilNocere) 72
c) Yapılacak Her Tıbbi İşlem İçin Hastanı Aydınlat Ve
Rızasını (Onanımı) Al! 73
d) Hastanın Sırrını Sakla! 74
e) Adil Ol! 74
3. Hasta Hakları 75
C. TIBBİ YÖNÜYLE MUAYENE VE ÖRNEK ALMA 77
1. Muayene 77
a) Genel Olarak 77
b) Tıp Sanatı Açısından Muayene Ve Tıbbi Müdahale
Kavramları (Propedötik) 79
c) Sistematik Muayene Protokolü 81
(1) Muayene Zamanı 83
(2) Muayene Koşulları 84
(3) Hastalığın Hikâyesi (Anamnez-Öykü-Hikâye Alınması) 87
(4) Fiziki Muayene 91
(a) Gözle muayene (İnspeksiyon) 93
(b) Elle Muayene (Palpasyon = Ayalama) 94
(c) Elle Vurarak Muayene-Tıklama (Perküsyon) 95
(d) Stetoskopla Veya Kulakla
Muayene-Dinleme (Oskültasyon) 95
XXI
D.
e) Tetkik İsteme Aşaması 96
f) Muayene Sonucunun Değerlendirilmesi- Teşhis 97
g) Adli Raporun Düzenlenmesi 97
2. Örnek Alma 115
a) Tanım ( Örnek-Biyolojik Materyal) 117
b) ÖrnekAlacak Kişiler Ve Zamanı 118
c) Örnek Alma Çeşitleri Ve Analize Uygun Şekilde Alınma
Yöntemleri 119
(1) Kan 119
(2) İdrar 122
(3) Gaita 123
(4) Cinsel Salgılar 123
(a) Vajinal Materyal 123
(b) Düşük-Küretaj Materyali Amniyon Sıvısı/Koryon
Villus Örneği 124
(c) Vulva Ve Perine Sürüntüsü (Vulva Ve Perine Swap).... 124
(d) Ağız Ve Yanak İçi Sürüntüsü (Buccal Swap) 124
(e) Penisten Sürüntüyle Örnek Alma (Penil Swap) 124
(f) Meni-Semen 125
(5) El-Kol-Yüz-Anal Sürüntüsü 125
(6) Saç-Kıl 126
(7) Kasık (Pubis) Kılları 126
(8) Tükürük-Isırık Veya Emilmeye Ait Lezyondan Tükürük.... 127
(9) Tırnak- Tırnak Arası 127
(10) Ter 128
(11) Post-Mortem (Yumuşak Doku, Organ,
Kemik, Diş) Örnekler 128
(12) Polenler 128
d) Vücudun Dışından Alınabilen Örnekler (Vücuda Müdahale
Niteliğinde Sayılmayanlar) 129
e) İnvaziv Yöntemlerle Alınabilen Örnekler 130
f) Koruma Yöntemleri- Laboratuara Sevk 132
g) Kimyasal Analizler (Toksikolojik-Narkotik-Gıda-Alkol) 133
h) DNA Ve Gen Teknolojisi 136
ı) Adli Amaçlı Biyolojik Materyal Ve Sonuçların İmhası 144
CEZA MUHAKEMESİ YÖNÜYLE VÜCUDUN MUAYENESİ
VE ÖRNEK ALMA ÇEŞİTLERİ 150
1. İç Muayene-Dış muayene Ayrımı 150
2. Basit Vücut Muayenesi 151
3. Vücuda Müdahale Niteliğindeki (İnvaziv) Muayeneler 152
E. ÖZELLİK ARZEDEN MUAYENELER VE USULLERİ 156
1. Alkol Muayenesi 156
2. Yakalama Ve Gözaltına Almalarda Muayene 163
3. Sanığın Ruhsal Durumunun Muayenesi (Akli Muayene-Şuurun
Tetkiki)- (CMK. Md.74) 164
4. Basit Suçlar Ve Kabahatlerde Muayene 167
5. Çocuğun Muayenesi (Çocuk Dostu Adli Muayene) 167
6. Cinsel Organların Muayenesi- Kızlık Zarı Muayenesi 170
7. Örgütlü Suçlarda Muayene 172
8. İdari Suçlar Ve Soruşturmalarda Muayene 176
9. Özel Hukuk Uyuşmazlıklarında Muayene 177
10 Nesep Tayini 178
F. ADLİ MUAYENELERDE HEKİMİN KUSURU NEDENİYLE
SORUMLULUĞU (ADLİ MALPRAKTİS) 179
III. BÖLÜM
KORUMA TEDBİRİ OLARAK VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA
A. KORUMA TEDBİRİ ÖĞRETİSİ 183
1. Kavram 183
2. Vücut Muayenesi Ve Örnek Almanın Koruma Tedbiri
Olarak Hukuki Niteliği 185
a) Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 185
b) Amaç Açısından Nitelik 186
c) Yöneldikleri Değer Açısından Niteliği 188
d) Yöneldiği Kişi Yönünden 188
B. HUKUKA UYGUNLUK 189
1 Baskın Hukuki Yarar 189
2. Delil Yasakları - Hukuka Aykırı Delil Ve Değerlendirilmesi 191
3. Hukuka Uygunluk Halleri 198
a) Yasanın Açık Hükmü
Ve Ceza Muhakemesinin Zorunlulukları 198
b) Rıza 200
(1) Rıza Kavramı 200
(2) Aydınlatma(Bilgilendirme) 204
(3) Rızanın Geri Alınması 206
c) Tıbbi Zorunluluk 207
4. Katlanma Zorunluluğu 208
a) Sanığın Katlanma Zorunluluğu 208
b) Sanık Dışındakilerin Katlanma Zorunluluğu 210
5. Zorla Muayene 212
6. Muayene Ve Örnek Almaya İtiraz 218
C. ARAMA İLE VÜCUT MUAYENESİNİN FARKLARI 220
D. VÜCUT MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMANIN ŞARTLARI 223
1. Yasalhk 223
2. Suç Şüphesi (Makul Kuşku) 223
3. Haklı Görünme-Gereklilik 224
4. Gecikmesinde Tehlike Bulunma 227
5. Orantıhhk 228
6. Sıhhate Zarar Vermeme 233
7. Hekim Tarafından Ve Hekimlik Sanatı Kuralları
Çerçevesinde Uygulanma 236
a) Hekim 237
xxiv
E.
(1) Genel Olarak 237
(2) Hekimlik Yapabilme Koşulları; 240
(a) Tıp Mezunu Olmak (Hekimlik Diploması Bulunmak).. 240
(aa) Genel Tıp Diploması; 240
(bb)Yabancı Ülkede Tıp Mezunu Olanlar 242
(cc) Tıpta Uzmanlık Diploması 243
(b) Hekimlik Yapılan Ülkenin Vatandaşı Olmak
(T.C. Vatandaşı Olmak) 244
(c) Tabip Odasına Kayıtlı Olmak 245
(d) Hekimliğe Engel Hali Olmamak 246
(aa) Geçici Olarak Hekimlik Mesleğinin
İcra Edilememesi 246
(bb) Sürekli Olarak Hekimlik Mesleğinin
İcra Edilememesi 247
(3) Askeri Hekimler 248
(4) Diş Hekimi 248
(5) Veteriner Ve Eczacılar 250
b) Hekimin Yardımcıları 250
c) Hekim Tarafından Tıp Sanatı Kurallarına
Göre İşlem Zorunluluğu 253
MUAYENE EDİLENİN NİTELİĞİNE GÖRE
VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA 256
1. Sanığın Muayenesi 256
2. Diğer Kişilerin Muayenesi 259
a) Mağdurun Muayenesi 261
b) Diğer Şahısların Muayenesi ve Sıralı Muayene 265
c) Çocukların Ve Akıl Hastalarının Muayenesi 266
d) Çekinme Hakkı Olanların Muayenesi 270
3. Kadının Muayenesi 271
4. Dokunulmazlık Hali Olanların Muayenesi 278
XXV
IV. BÖLÜM
DELİL NİTELİĞİYLE
VÜCUT MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMA
A. DELİL ÖĞRETİSİ AÇISINDAN VÜCUDUN MUAYENESİ VE
ÖRNEK ALMA 281
1. Genel Olarak 281
2. Delil Kavramı 282
3. Bilimsel Delil-Tıbbi Delil 284
B. VÜCUDUN MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMADA
BİLİRKİŞİLİK 287
1. Genel Olarak 287
2. Bilirkişilik Kurumunun Hukuki Mahiyeti 288
3. Bilirkişinin Niteliği Ve Sayısı 291
4. Vücut Muayenesi Ve Örnek Almada Bilirkişiye
Başvurma Zorunluluğu 294
5. Bilirkişinin Görevleri-Yetkileri 295
a) Görev Ve Sorumlulukları 295
(1) Hazır Bulunma 295
(2) İnceleme-Araştırma-Müzakere-Dürüstlük 296
(3) Rapor Düzenleme 296
(4) Yemin 297
(5) Görevlerini Yapmamasının Yaptırımı 298
b) Yetkileri 299
(1) İstediği Gibi Muayene Ve İnceleme Yapma 299
(2) Bilirkişilikten Çekilme 300
(a) Kurumuyla İlgili Davalarda Bilirkişilik Yapamama 300
(b) Meslek Sırrı 302
(c) Hekimin İhbar Yükümlülüğü 305
(3) Ücret 306
6. Vücut Muayenesi Ve Örnek Almada Resmi Bilirkişiler 307
a) Özel Kişi Resmi Bilirkişiler 307
(1) Adli Tıp Uzmanları 307
(2) Sağlık Ocağı Tabipleri 308
(3) Hükümet Tabipleri 308
(4) Askeri Hekimler 309
(5) Belediye Hekimleri 309
b) Tüzel Kişi Resmi Bilirkişiler 310
(1) Adli Tıp Kurumu (ATK) 310
(2) Yüksek Sağlık Şurası (YSŞ) 314
(3) Üniversiteler Ve Adli Tıp Enstitüleri 315
XXVI
C. VÜCUT MUAYENESİ VE ÖRNEK ALMADA KARAR
VE KARAR MAKAMLARI 317
D. CMK MADDE 75/(5) VE (7). FIKRALARI HÜKÜMLERİ 323
E. YASAYOLLARI-CEZAİ HÜKÜMLER 325
1. İtiraz 325
2. Temyiz 327
3. Cezai Hükümler 329
SONUÇ 331
KAYNAKÇA 335
KAVRAM İNDEKSİ 377