Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Çevre Zararlarından Doğan Hukuki Sorumluluk - BAŞAK BAŞOĞLU
.jpg){kind=small}
Çevre Zararlarından Doğan Hukuki Sorumluluk - BAŞAK BAŞOĞLU
Başak BAŞOĞLU - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
394
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2016
ISBN NO
:
9786059263351
955,00
TL İÇİNDEKİLER
PROF. DR. RONA SEROZAN’IN SUNUŞ YAZISI VII
PROF. DR. SAİBE OKTAY ÖZDEMİR’İN ÖNSÖZÜ IX
TEŞEKKÜR YAZISI XIII
KISALTMALAR XXVII
GİRİŞ 1
I. BÖLÜM
ÇEVRE KORUMA HUKUKUNUN ÖZELLİĞİ,
TEMEL KAVRAMLARI VE İLKELERİ
A. Hukukun Çevre Korunmasındaki Önemi 5
1. Çevre Hukukunun Gelişimi 5
2. Çevre Hakkı Kavramının Oluşumu 9
B. Çevre Hukukuna İlişkin Genel Kavramlar 13
1. Çevre Kavramı 13
a. Çevrenin Tanımı 13
(1) Çevrebilimi Açısından 13
(2) Hukuki Açıdan 13
b. Çevreyi Oluşturan Unsurlar 14
2. Çevre Kirliliği Kavramı 15
a. Giriş 15
b. Ekolojik Dengenin ve Çevrenin Bozulması 16
c. Su Kirliliği 17
d. Hava Kirliliği 18
e. Toprak Kirliliği 19
f. Gürültü Kirliliği 19
g. Elektromanyetik Kirlilik 20
3. Çevre Zararı Kavramı 20
a. Tanımı 20
b. Ortaya Çıkış Biçimlerine Göre Çevre Zararları 21
(1) Ani Çevre Zararları 21
(2) Tedrici Çevre Zararları 22
(3) Toplu Zararlar 24
c. Etki Alanlarına Göre Çevre Zararları 24
(1) Bireysel Çevre Zararları 24
(2) Ekolojik Zararlar (Ecological Damages) 25
(3) Mesafe Zararları 26
C. Çevre Hukukuna Hâkim olan İlkeler 26
1. Giriş 26
2. Önleme İlkesi (Principle of Prevention) 27
3. İhtiyat ilkesi (Precautionary Principle) 29
4. Sürdürülebilir Kalkınma İlkesi (Sustainable Development) 31
5. Bütünleşme İlkesi (Integration Principle) 34
6. Katılım (İşbirliği) İlkesi (Principle of Participation) 35
7. Kirleten Öder İlkesi (Polluter Pays Principle) 37
II. BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ÇEVREYİ
KİRLETENİN SORUMLULUĞU
A. Giriş 41
B. Amerikan Hukukunda Kirletenin Sorumluluğu 44
1. Haksız Fiiler Hukukunun Kavramsal Çerçevesi 44
2. Kirletenin Sorumluluğunun Dayanabileceği
Sorumluluk Hâlleri 49
a. İhmali Davranıştan Sorumluluk (Negligence) 49
b. Taşınmaza Saldırı (Trespass to Land) 51
c. Taşınmaza Zarar Verme (Taşkınlık) (Nuisance) 53
(1) Kavramsal Çerçeve 53
(2) Özel Mülkiyete Tabi Taşınmaza Zarar Verme
(Private Nuisance) 53
(3) Kamusal Taşınmaza Zarar Verme
(Public Nuisance) 55
d. Tehlike Sorumluluğu (Liability for Abnormally
Dangerous Activites) 56
e. Özel Bir Kurala Aykırılıktan Sorumluluk
(Statutory Liability) 61
(1) Kavramsal Çerçeve 61
(2) Kapsamlı Çevresel Müdahale, Tazminat ve
Sorumluluk Kanunu (Comprehensive Environmental
Response, Compensation, and Liability Act) 62
(3) Petrol Kirliliği Kanunu (Oil Pollution Act) 63
3. Nedensellik Bağına İlişkin Önem Arz Eden Hususlar 64
a. Kavramsal Çerçeve 64
b. Çoklu Nedensellik (Multiple Causation) Sorunu 65
c. İspat Sorunu Olarak Nedensellik 67
(1) Olgusal Nedensellik (Factual Causation) 67
(2) Seçimlik Nedensellik (Alternative Causation) 68
(3) Piyasa Payına Göre Sorumluluk
(Market Share Liability) 68
4. Kirletenin Sorumluluğunda Uygulanabilecek Yaptırımlar 69
a. Tazminat 69
(1) Kavramsal Çerçeve 69
(2) Zararın Telafisine Yönelik Tazminat
(Compensatory Damages) 70
(3) Nominal Tazminat (Nominal Damages) 71
(4) Cezalandırıcı Tazminat
(Exemplary veya Punitive Damages) 71
(5) Salt Ekonomik Zararın Tazmini
(Pure Economic Loss) 78
(6) Ekolojik Zararın Tazmini (Ecological Damages) 79
(7) Manevi Zararın Tazmini (Mental Distress) 81
(8) Öncelenmiş Tazminat Talepleri 81
i. Artan Riskin Tazmini (Increased Risk) 81
ii. Tıbbi Gözetim Masraflarının Tazmini
(Medical Monitoring Expenses) 83
b. Mahkeme Emirleri (Injunctions) 84
(1) Kavramsal Çerçeve 84
(2) Durdurma Emirleri (Prohibitory Injunctions) 85
(3) Önleyici Emirler (Quia Timet Injunctions) 85
(4) Zorunlu Emirler (Mandatory Injunctions) 85
(5) Mahkeme Emri Yerine Tazminat 86
5. Amerikan Usul Hukukunda Özellik Arz Eden Hususlar 87
a. Jüri Sistemi (Jury) 87
b. Sınıf Davaları (Class Action) 89
(1) Kavramsal Çerçeve 89
(2) Şartları 90
(3) Taraflar 92
(4) Yargılama Giderleri 94
(5) Yargılama Usulü 95
(6) Sınıf Davasının Sonuçları 96
c. Vatandaş Davaları (Citizen Suits) 97
C. Avrupa Birliği Mevzuatı uyarınca Kirletenin Sorumluluğu 98
1. Avrupa Çevre Politikalarının Gelişimi 98
2. Hukuki Sorumluluğa İlişkin Düzenlemelerin Gelişimi 101
a. Çevresel Sorumluluk Yönergesi Öncesi Gelişmeler 101
b. Çevresel Sorumluluk Yönergesi 105
D. Alman Hukukunda Kirletenin Sorumluluğu 109
1. Genel Bakış 109
2. Alman Çevresel Sorumluluk Kanunu
(Umwelthaftungsgezetsz) 110
a. Uygulama Alanı 110
b. Sorumluluğun Niteliği ve Unsurları 111
c. Nedensellik Bağının Kesilmesi 113
d. Birden Çok Kirletenin Çevre Etkisine Sebep Olması 114
e. Bilgi Edinme Hakkı 114
f. Sorumluluğun Kapsamı 114
3. Çevresel Sorumluluk Bakımından Önem Taşıyan
Diğer Düzenlemeler 117
4. Alman Ekolojik Zarar Kanunu (Umweltschädensgesetz) 119
a. Uygulama Alanı 119
b. Sorumluluğun Niteliği ve Unsurları 120
c. Bilgi Verme Yükümlülüğü 121
d. Zararı Önleme Yükümlülüğü 121
e. Zararı Azaltma ve Giderme Yükümlülüğü 122
E. İsviçre Hukukunda Kirletenin Sorumluluğu 123
1. Uygulama Alanı 123
2. Sorumluluğun Niteliği ve Unsurları 124
3. Birden Çok Kirletenin Çevre Etkisine Sebep Olması 126
4. Sorumluluğun Kapsamı 126
5. Nedensellik Bağının Kesilmesi 128
F. Ara Değerlendirme 128
III. BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA ÇEVREYİ KİRLETENİN
SORUMLULUĞU
A. Giriş 131
B. Kirlenmenin Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması
için Yapılan Masraflardan Sorumluluk 132
1. Genel Olarak 132
2. Kirlenmenin Önlenmesi Yükümlülüğü 132
3. Masrafların Karşılanması Yükümlülüğü 136
C. Kirletenin Sorumluluğu 142
1. Kirletenin Sorumluluğunun Sorumluluk Hukukundaki Yeri 142
a. Genel Bakış 142
b. Türk Hukukunda Sorumluluğun Dayandığı Esaslar 143
c. Ağırlaştırılmış Objektif Sorumluluk –
Tehlike Sorumluluğu Ayrımı 149
(1) Sözleşme Dışı Kusursuz Sorumluluk Türlerine
Genel Bakış 149
(2) Ağırlaştırılmış Objektif Sorumluluk 150
(3) Tehlike Sorumluluğu 153
d. Kirletenin Sorumluluğunun Dayandığı Esas ve Niteliği 156
(1) Genel Bakış 156
(2) Ağırlaştırılmış Objektif Sorumluluk Görüşü 159
(3) Sebep Olmaktan Sorumluluk (Sebep Olma Esası)
Görüşü 160
(4) Çerçeve Norm Görüşü 161
(5) Tehlike Sorumluluğu Görüşü 163
(6) Değerlendirme 166
2. Çevre Kanununun 28. maddesi uyarınca Aranan Unsurlar 170
a. Bir Kişinin Çevreyi Kirletmesi 170
(1) Sorumluluğun Dayandığı Olgu Olarak
‘Çevrenin Kirletilmesi’ 170
(2) Çevrenin Kirletilmesi Açısından Hukuka Aykırılık 172
i. Kavramsal Çerçeve 172
ii. Kirletenin Sorumluluğunda Hukuka Aykırılık
Unsurunun Aranıp Aranmadığı Sorunu 175
iii. Hukuka Aykırılık Unsurunun Tespiti 182
iv. Türk Borçlar Kanununun 71. Maddesinin
Son Fıkrasının Etkisi 185
(3) Sorumluluğun Süjesi olarak ‘Kirleten’ 189
b. Nedensellik Bağı 195
(1) Kavramsal Çerçeve 195
(2) Nedensellik Bağının Kurulması Bakımından
Tipik Tehlike 199
(3) Nedensellik Bağına İlişkin Sorunlar 201
(4) Birden Fazla Kirletenin Zarara Sebep Olması
(Sebeplerin Birleşmesi) 203
i. Ortak Nedensellik Sorunu 203
ii. Yarışan Nedensellik Sorunu 205
(5) Birden Çok Sebepten Yalnız Birinin Zarara
Sebep Olması 206
i. Seçimlik Nedensellik Sorunu 206
ii. Farazi Nedensellik 207
iii. Nedensellik Bağının Kesilmesi Sorunu 209
aa. Genel Bakış 209
bb. Mücbir Sebep 210
cc. Zarar Görenin Kusuru 213
dd. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 216
(6) de lege ferenda Bir Öneri olarak: Piyasa Payına
Göre Sorumluluk (Market Share Liability) 217
c. Çevre Zararı 218
(1) Kavramsal Çerçeve 218
(2) Salt Ekolojik Zararlar 219
(3) Bireysel Zararlar 226
i. Önleme ve Temizleme Masrafları 226
ii. Malvarlığı Zararları 228
aa. Eşya Zararları 228
bb. Salt Ekonomik Zararlar
(Saf Malvarlığı Zararları) 230
iii. Kişi Varlığı Zararları 234
aa. Maddi Zararlar 234
bb. Manevi Zararlar 236
D. Çevre Zararları Nedeniyle Açılabilecek Davalar 238
1. Önleme – Durdurma Davası 238
2. Tazminat Davası 242
a. Davanın Tarafları 242
(1) Davacılar 242
(2) Davalılar 244
b. Görevli ve Yetkili Mahkeme 247
c. Yargılama Giderleri 248
d. İspat Yükü 249
(1) Genel Olarak 249
(2) İspat Kolaylıkları 250
i. İlk Görünüş Kanıtı 250
ii. İspat Yükünün Dağılımının Farklılaştırılması 251
iii. Nedensellik Karineleri 252
e. Tazminat Miktarının Belirlenmesi 253
(1) Genel Olarak 253
(2) Zararın Varlığı ve Miktarının Hesaplanması 254
(3) Munzam Kusur 256
(4) Tazminatta İndirim Sebepleri 257
i. Zarar Görenin Rızası 257
ii. Zarar Görenin Kusuru (Birlikte Kusur) 258
iii. Beklenmeyen Durum 259
iv. Zarar Görenin Bünyesinden Kaynaklanan
Yatkınlıklar 261
v. Kirletenin Yoksulluğa Düşecek Olması 262
(5) Kirletenin Sorumluluğu Bakımından Geçici
Ödemelerin Uygulanabilirliği 263
(6) Sorumsuzluk Anlaşmalarının Kirletenin
Sorumluluğuna Etkisi 267
(7) de lege ferenda Öneriler 272
i. Sorumluluğun Sınırlandırılması 272
ii. Çevre Sorumluluğunda Zorunlu Sigorta
Sisteminin Gerekliliği 274
iii. Medeni Hukuk Cezası Yaptırımının Getirilmesi 277
f. Zamanaşımı 285
3. Topluluk Davası 288
a. Giriş 288
b. Kirletenin Sorumluluğu Bakımından Söz Konusu
Olabilecek Topluluk Davaları 292
c. de lege ferenda Bir Öneri Olarak: Kirletenin Sorumluluğu
Bakımından Tazminat Talebini Konu Alan Sınıf Davalarının
Düzenlenmesi 295
E. Çevre Kanununun 28. Maddesinin Diğer Sorumluluk
Hâlleri ile İlişkisi 301
1. Genel Bakış 301
2. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğundan Kaynaklanan
Talepler 305
3. Türk Borçlar Kanunu Uyarınca Çevreyi Kirletenin
Sorumluluğunu Doğuran Hâller 309
a. Kusur Sorumluluğu 309
b. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 312
c. Yapı Malikinin Sorumluluğu 315
d. Tehlike Sorumluluğu 317
4. Özel Sorumluluk Düzenlemeleri uyarınca Çevreyi
Kirletenin Sorumluluğunu Doğuran Hâller 321
a. Tehlikeli Kimyasal ve Atıklardan Sorumluluk 321
b. 5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı
Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve
Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun 322
c. Petrol Hakkı Sahibinin Sorumluluğu 323
d. Nükleer Enerji Alanında Sorumluluk 324
e. Biyogüvenlik Kanununa Göre Sorumluluk 330
F. Milletlerarası Özel Hukukta Kirletenin Sorumluluğu
Bakımından Önem Taşıyan Hususlar 334
1. Genel Bakış 334
2. Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi 336
3. Yabancılık Unsuru Taşıyan Çevre Zararlarına
Uygulanacak Hukuk 337
a. Türk Hukukunda 337
b. Sözleşme Dışı Borçlara Uygulanacak Hukuk
Hakkında AT Tüzüğünde (Roma II) 337
4. Kirletenin Sorumluluğuna İlişkin verilen Yabancı Mahkeme
Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi 339
a. Genel Bakış 339
b. Kirletenin Sorumluluğuna İlişkin verilen Yabancı Mahkeme
Kararlarının Tanıma ve Tenfizin Şartları Bakımından
Değerlendirilmesi 341
c. Amerikan Sınıf Davaları (Class Action) Sonucunda
Verilen Kararların Tenfizi 344
d. Cezalandırıcı Tazminata (Punitive Damage) İlişkin
Amerikan Kararlarının Tenfizi 346
SONUÇ 353
TOPLU DEĞERLENDİRME 357
KAYNAKÇA 365
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı