Çaplı Taşınmaza Elatmanın Önlenmesi Davaları
Çaplı Taşınmaza Elatmanın Önlenmesi Davaları
Aydın TEKDOĞAN
KÄ°TAP HAKKINDA
4721 s. Türk Medeni Kanunu'nun 683. maddesinde düzenlendiÄŸi üzere, bir ÅŸeye malik olan kimse hukuk düzeninin sınırları içinde o ÅŸey üzerinde dilediÄŸi gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik bu yetki kapsamında malını kanuni sınırları içerisinde dilediÄŸi gibi kullanmasına engel olana ve malını elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceÄŸi gibi her türlü haksız elatmanın önlenmesini de dava edebilir. Çünkü mülkiyet hakkı eÅŸyaya baÄŸlı ayni haklardan olup, herkese karşı ileri sürülebilir.
Bu kitapta ayni hak ve zilyetlikle ilgili konular dahil, çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi davası tüm yönleri ile ele alınmış, konuya iliÅŸkin açıklama kısmının hemen altında yer alacak ÅŸekilde ilgili Yargıtay içtihatlarına, Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına ve Yargıtayca onanmış ilk derece mahkemesi kararlarına yer verilmiÅŸ, örneklerle konunun anlaşılır hale gelmesi saÄŸlanmıştır. Ayrıca dipnotlarla bazı kavramlar açıklanmış, usul hukukuna iliÅŸkin gerekli açıklamalara yer verilmeye çalışılmıştır.
Konu Başlıkları
Mülkiyet Hakk – Zilyetlik
Birlikte Mülkiyet Halinde Elatmanın Önlenmesi
Elatmanın Önlenmesi Davalarında Ä°spat
Hüküm Kurulurken Dikkat Edilecek HususlarÄ°ÇÄ°NDEKÄ°LER
Ä°çindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 13
BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM:
AYNÄ° HAK
I. GENEL OLARAK 15
II. SINIRSIZ AYNÄ° HAK (MÜLKÄ°YET HAKKI) 16
A. Genel Olarak 16
B. Mülkiyetin Kapsamı 20
1. Bütünleyici Parça (mütemmim cüz) 20
a. Bütünleyici Parça Kavramı 20
b. Bütünleyici Parça Sayılabilmesi Ä°çin Gerekli KoÅŸullar 21
c. Bütünleyici Parça Olmanın Sonuçları 23
d. Ürün (Semere) 25
2. Eklenti 26
a. Eklenti Kavramı 26
b. Eklenti Sayılabilmesi Ä°çin Gereken KoÅŸullar 26
c. Eklenti Olmanın Sonuçları 27
C. Mülkiyetin ÇeÅŸitleri 28
1. Ferdi Mülkiyet 28
2. Birlikte Mülkiyet 28
a. Paylı (MüÅŸterek) Mülkiyet (TMK 688–700) 28
aa. Paylı Mülkiyetin NiteliÄŸi 28
ab. Paylı Mülkiyette Yönetim 32
ac. EÅŸyadan Yararlanma ve Kullanma 36
ad. PaydaÅŸların Üçüncü KiÅŸilere Karşı SorumluluÄŸu 38
ae. EÅŸyaya Yapılan Gider ve Yükümlülüklere Katılma 39
af. Eşyanın Korunması Konusundaki Yetkileri 40
ag. Hâkim Müdahalesi 43
b. ElbirliÄŸi (Ä°ÅŸtirak Halinde) Mülkiyet (TMK. 701–703) 43
ba. ElbirliÄŸi Mülkiyetinin NiteliÄŸi 43
bb. ElbirliÄŸi Mülkiyetinin Kurulması 44
bc. ElbirliÄŸi Mülkiyetinde Ortakların Hak ve Yetkileri 44
bd. ElbirliÄŸi Mülkiyetinin Sona Ermesi 51
D. Taşınmaz Mülkiyeti 51
1. Taşınmaz Mülkiyetinin Kapsamı 51
2. Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılması 57
a. Aslen Kazanılması–Devren Kazanılması 57
b. Tescille Kazanılması 61
c. Tescilsiz Kazanılması Halleri 67
ca. Miras 68
cb. Mahkeme Kararı (Cebri Tescil Davası) 73
cc. Cebri Ä°cra 78
cd. Ä°ÅŸgal 78
ce. Kamulaştırma 78
2. Sınırlı Ayni Haklar 79
Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM:
ZÄ°LYETLÄ°K
I. GENEL OLARAK 81
II. Ä°YÄ°NÄ°YETLÄ° ZÄ°LYEDÄ°N GERÄ° VERME SORUMLULUÄžU 83
III. KÖTÜNÄ°YETLÄ° ZÄ°LYEDÄ°N GERÄ° VERME SORUMLULUÄžU 87
A. Eşyayı İade Borcu 88
B. Ürünleri Ä°ade Borcu 88
IV. Ä°YÄ°NÄ°YETLÄ° ZÄ°LYEDÄ°N ZORUNLU VE YARARLI GÄ°DERLERÄ° TALEP HAKKI 90
A. Genel Olarak 90
B. Hapis Hakkı 96
1. Genel Açıklama 96
2. Taşınmazın Haricen Satın Alınması Halinde 102
3. Depo Kararı 113
4. Hapis Hakkı Halinde Yargılama Gideri ve Vekâlet Ücreti 115
V. KÖTÜNÄ°YETLÄ° ZÄ°LYEDÄ°N ZORUNLU GÄ°DERLERÄ° Ä°STEYEBÄ°LME HAKKI 116
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
ÇAPLI TAÅžINMAZA ELATMANIN ÖNLENMESÄ°
I. ELATMANIN ÖNLENMESÄ°NE KARAR VERÄ°LEBÄ°LMESÄ° Ä°ÇÄ°N GEREKEN KOÅžULLAR 119
A. Genel Olarak 119
B. Taşınmaza Fiilen Elatılması Koşulu 133
C. Fiili Elatmanın Haksız Olması Koşulu 145
1. Genel Olarak 145
2. Mülkiyet Hakkına Dair Kanundan Kaynaklanan Kısıtlamalar 153
a. Genel Olarak 153
b. Haksız Yapıdan Kaynaklanan Elatmalara Ä°liÅŸkin Düzenlemeler 156
c. TaÅŸkın Yapıdan Kaynaklanan Elatmalara Ä°liÅŸkin Düzenleme 160
d. KomÅŸuluk Hukukundan Kaynaklanan Elatmalara Ä°liÅŸkin Düzenlemeler 170
e. Ä°mar Uygulamasından Kaynaklanan Elatmalara Ä°liÅŸkin Düzenleme 172
3. Malikin Onayına Dayalı Elatma 174
4. Taşınmaz Satış Vaadi SözleÅŸmesine Dayalı Elatma 181
a. Genel Olarak 181
b. Yükleniciden Satış Vaadi SözleÅŸmesi ile Satın Alan Yönünden 186
5. Tapulu Taşınmazların Haricen Satın Alınmasına Dayalı Elatma 193
a. Genel Olarak 193
b. Birlikte Mülkiyette Harici Satış Halinde 214
c. Haricen Satın Alma Savunmasının İspatı 217
6. Kira SözleÅŸmesine Dayalı Elatma 219
a. Genel Olarak 219
b. Paylı (MüÅŸterek) Mülkiyette 241
c. ElbirliÄŸi (Ä°ÅŸtirak) Halinde Mülkiyette 250
d. 2886 sayılı Devlet Ä°hale Kanunu'ndaki Düzenleme 252
7. Tapu Tahsis Belgesine Dayalı Elatma Savunması 254
D. Taşınmaz Üzerindeki Yapının Ä°mara Uygun Olması KoÅŸulunun Aranmaması 263
II. TAPU KAYDININ YERÄ°NDE UYGULANMASI SURETÄ°YLE KAPSAMININ BELÄ°RLENMESÄ° 264
A. Tapu Kaydının Kapsamı 264
B. Kat Ä°rtifaklı Veya Kat Mülkiyetli Taşınmazlarda Esas Alınacak Proje 277
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:
BÄ°RLÄ°KTE MÜLKÄ°YET HALÄ°NDE ELATMANIN ÖNLENMESÄ°
I. PAYDAÅžIN ÜÇÜNCÜ KİŞİYE KARÅžI AÇTIÄžI ELATMANIN ÖNLENMESÄ° DAVASI 279
A. Paydaşın Diğer Paydaşları Temsil Yetkisi 279
B. Hükmün Taşınmazın Tamamına Ä°liÅŸkin Olması ZorunluluÄŸu 284
C. Davalı Üçüncü KiÅŸinin Yargılama Esnasında PaydaÅŸ Olması 286
II. PAYDAÅžIN PAYDAÅžA KARÅžI AÇTIÄžI ELATMANIN ÖNLENMESÄ° DAVASI 287
A. Genel Olarak 287
B. Fiili Kullanım Biçimi OluÅŸmuÅŸsa 297
1. Genel Olarak 297
2. Fiili Kullanım Durumu Oluşan Taşınmazda Pay Satışı 317
C. Paydaşın Kullandığı Veya Kullanabileceği Bir Kısım Varsa 320
D. Paylı Mülkiyetli Taşınmaz Bir Kısım PaydaÅŸlarca Kiraya VerilmiÅŸse 328
1. Kira SözleÅŸmesi Paylı Mülkiyet Hükümlerine Göre Geçerliyse 328
2. Kira SözleÅŸmesi Paylı Mülkiyet Hükümlerine Göre Geçerli DeÄŸilse 329
3. ElbirliÄŸi Mülkiyetli Taşınmaz Ortağın Katılımı Veya Onayı Olmadan Kiraya VerilmiÅŸse 330
E. Hükmün Pay Oranında Kurulması ZorunluluÄŸu 332
BEŞİNCÄ° BÖLÜM:
ELATMANIN ÖNLENMESÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N ÖZEL HALLER
I. Ä°MAR UYGULAMASI SONUCU OLUÅžAN ELATMA 337
A. İmar Uygulaması 337
B. TaÅŸkın Hale Gelen Yapı Açısından 340
II. KORUNMASI GEREKLÄ° KÜLTÜR VE TABÄ°AT VARLIKLARINDAN KAYNAKLANAN ELATMA 358
III. BOŞANMA İLE AİLE KONUTU NİTELİĞİ SONA EREN TAŞINMAZA ELATMA 359
A. Aile Konutu 359
B. Aile Konutu Niteliği Sona Eren Taşınmaza Elatma 360
IV. ZÄ°LYETLÄ°ÄžE DAYALI ELATMA 367
V. MUHDESAT ÅžERHÄ°NE DAYALI ELATMA VE ÅžERHÄ°N TERKÄ°NÄ° 375
VI. Ä°RTÄ°FAK HAKLARINA DAYALI ELATMANIN ÖNLENMESÄ° 382
A. İrtifak Hakkı 382
B. Ä°rtifak Hakkı ÇeÅŸitleri 385
1. Şahıs Lehine Tesis Olunan İrtifak Hakları 385
2. İntifa Hakkı 386
a. Genel Olarak 386
b. İntifa Hakkının Kurulması Şekli 388
c. İntifa Hakkı Sahibinin Hakları 389
d. Ä°ntifa Hakkı Sahibinin Yükümlülükleri 393
e. İntifa Konusu Eşya Malikinin Hakları 394
f. Ä°ntifa Konusu EÅŸya Malikinin Yükümlülükleri 394
g. İntifa Hakkının Sona Ermesi 395
3. Sükna (Oturma) Hakkı 396
4. Taşınmaz Lehine İrtifak Hakları 398
5. Diğer İrtifak Hakları 401
a. Üst Hakkı 401
b. Kaynak Hakkı 404
VII. ÅžAHSÄ° HAKKA DAYALI ELATMANIN ÖNLENMESÄ° 405
ALTINCI BÖLÜM:
ELATMANIN ÖNLENMESÄ° DAVASI
I. HUKUKİ NİTELİĞİ 417
II. GÖREVLÄ° MAHKEME 422
A. Genel Olarak 422
B. Elatmanın Önlenmesi Davalarında Görevli Mahkeme 429
1. Mülkiyet Hakkına Dayalı Davalarda 429
2. Tüketici ile Satıcı Arasındaki Elatmanın Önlenmesi Davalarında 433
3. Tacirler Arasındaki Elatmanın Önlenmesi Davalarında 435
4. BoÅŸanma Sonrası Aile Konutu Hakkında Açılan Elatmanın Önlenmesi Davalarında 437
5. Kira Ä°liÅŸkisi Halinde 439
6. Kat Mülkiyeti Kanunu'na Tabi Taşınmazlar Hakkında Açılan Elatmanın Önlenmesi Davalarında 443
III. YETKÄ°LÄ° MAHKEME 448
A. Genel Olarak 448
B. Elatmanın Önlenmesi Davalarında Yetkili Mahkeme 455
IV. ELATMANIN ÖNLENMESÄ° DAVASININ TARAFLARI 457
A. Taraf ve Dava Ehliyeti 457
B. Davacı 465
1. Ferdi Mülkiyette 465
2. Birlikte Mülkiyette 472
a. PaydaÅŸlar Arasında Açılan Elatmanın Önlenmesi Davasında 472
b. Üçüncü KiÅŸilere Karşı Açılan Elatmanın Önlenmesi Davasında 474
ba. Paylı Mülkiyette 474
bb. ElbirliÄŸi (Ä°ÅŸtirak) Halinde Mülkiyette 486
3. Sınırlı ayni hak sahipleri 489
4. KiÅŸisel Hak Sahipleri 490
5. Zilyetler 490
6. Hazine 492
7. Belediye 494
8. Köy Tüzel KiÅŸiliÄŸi 494
C. Davalı 494
1. Genel Olarak 494
2. Yıkım İstemi Varsa 504
3. Dava Devam Ederken Taşınmaz Devredilirse 513
V. YARGILAMA HARÇ VE GÄ°DERLERÄ° 515
A. Yargılama Giderleri 515
B. Harç 521
1. Genel Olarak 521
2. Elatmanın Önlenmesi Davalarında 525
C. Vekâlet Ücreti 535
1. Genel Olarak 535
2. Elatmanın Önlenmesi Davalarında 539
D. Ecrimisil ile Birlikte Açılmışsa Dava DeÄŸeri 546
VI. ELATMANIN ÖNLENMESÄ° DAVALARINDA Ä°SPAT 546
A. Genel Olarak Ä°spat 546
B. Elatmanın Önlenmesi Davalarında 549
VII. ELATMANIN ÖNLENMESÄ° DAVALARINDA BEKLETÄ°CÄ° MESELE 555
VIII. ELATMANIN ÖNLENMESÄ° DAVALARINDA KESÄ°N HÜKÜM 565
IX. HÜKÜM KURULURKEN DÄ°KKAT EDÄ°LECEK NOKTALAR 572
Kaynakça 579
Kavram Dizini 581