Belediyelerde Yıkım Hukuku
Belediyelerde Yıkım Hukuku
Sinan ÇINAR
Sayfa Sayısı
:
201
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2018
ISBN NO
:
9786053003519
Kentleşme sürecinin sağlıklı bir biçimde yaşanmadığı ülkemizde imar ve şehircilik sorunları hala güncelliğini korumaya devam etmektedir. Buna bağlı olarak bu alanlarda akademik ve uygulamaya dönük pek çok çalışma yapılmaktadır.
Ancak imar ve şehircilik alanında özellikli konuları inceleyen çalışmaların sayısı çok fazla değil maalesef. Bu alanlardan bir tanesi de yıkım sürecidir. Yıkım konusunda yapılan çalışmalar az olmakla birlikte bu çalışmalar ekseriyetle imar hukuku içerisinde ve 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılmıştır.
Bu noktada bizi bu kitabı yazmaya iten temel sebep yıkım sürecinin daha geniş bir perspektifle yıkım hukuku içerisinde bütün yanlarıyla ortaya konulması gerektiği yönündeki kanaatimiz ve yıkım sürecinde görev alan kamu görevlilerinin yaşamış olduğu sıkıntılar ile yurttaşların karşı karşıya kaldığı kayıplarını bilfiil görmüş olmamızdır.
Elinizdeki kitap bir yılı aşkın bir çalışmanın sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Uygulayıcıların mevcut sıkıntılarının giderilmesine ve hak kayıplarının önüne geçilmesinde ufak da olsa bir katkı sağlamak adına yıkım sürecine şekil veren yasal düzenlemeler tetkik edilmiş, yasal düzenlemelerin yetersiz kaldığı noktalarda mahkeme kararları incelenmiş ve konu ile ilgili literatür taranmıştır.
IX
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ .................................................................................................................... VII
İÇİNDEKİLER............................................................................................................. IX
ŞEKİL LİSTESİ..........................................................................................................XVI
KISALTMALAR.......................................................................................................XVII
GİRİŞ .................................................................................................................1
TERMİNOLOJİ ....................................................................................................3
MÜLKİYET HAKKI NEDİR? ................................................................................. 3
BİNA VE YAPI NEDİR?....................................................................................... 4
RESMİ BİNA NEDİR? ......................................................................................... 6
UMUMİ BİNA NEDİR? ...................................................................................... 6
KAÇAK YAPI NEDİR? ......................................................................................... 7
İMAR MEVZUATINA AYKIRI YAPI NEDİR?......................................................... 7
GECEKONDU NEDİR?........................................................................................ 8
YERİNDE KORUNMASI MÜMKÜN OLMAYAN YAPI NEDİR?.............................. 8
TAPU TAHSİS BELGESİ NEDİR? ......................................................................... 9
RUHSATA TABİ OLMAYAN YAPI NEDİR?......................................................... 10
RİSKLİ YAPI NEDİR? ........................................................................................ 10
TEHLİKELİ YAPI NEDİR? .................................................................................. 11
MAİL-İ İNHİDAM NE DEMEKTİR? ................................................................... 11
MUVAKKAT YAPI NEDİR? ............................................................................... 11
ŞANTİYE BİNASI NEDİR? ................................................................................. 13
MUHDESAT NE DEMEKTİR? ........................................................................... 13
İMAR UYGULAMASI NEDİR?........................................................................... 13
BELEDİYE SINIRI VE MÜCAVİR ALAN NEDİR? ................................................. 13
KÖY YERLEŞİK ALANI NEDİR?.......................................................................... 14
X
UMUMİ HİZMETE AYRILAN YER NE ANLAMA GELİR?.................................... 15
DÜZENLEME ORTAKLIK PAYI (DOP) NEDİR? .................................................. 16
KAMU ORTAKLIK PAYI (KOP) NEDİR?............................................................. 16
ESASLI TADİLAT NEDİR?................................................................................. 17
KABİL-İ TECVİZ HATA NEDİR?......................................................................... 17
TESPİT TUTANAĞI VE YAPI TATİL TUTANAĞI NEDİR? .................................... 18
KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDİR? ......................................................................... 19
RİSKLİ ALAN NEDİR?....................................................................................... 20
REZERV YAPI ALANI NEDİR?........................................................................... 21
YENİLEME ALANI NEDİR?............................................................................... 21
KENTSEL GELİŞİM VE DÖNÜŞÜM ALANI NEDİR? ........................................... 22
GECEKONDU ISLAH VE ÖNLEME BÖLGESİ NEDİR? ........................................ 23
AFETE MARUZ BÖLGE NEDİR? ....................................................................... 23
SİT ALANI NEDİR?........................................................................................... 24
ETKİLEŞİM GEÇİŞ SAHASI NEDİR? .................................................................. 25
KORUMA ALANI NEDİR? ................................................................................ 25
YIKIM RUHSATI NEDİR? ................................................................................. 25
İDARİ İŞLEM VE İDARİ EYLEM NEDİR?............................................................ 26
KAMU HİZMETİ NEDİR? ................................................................................. 27
KOLLUK FAALİYETİ NEDİR?............................................................................. 29
İDARİ YAPTIRIM NEDİR? ................................................................................ 30
İDARENİN KANUNİLİĞİ İLKESİ NE DEMEKTİR? ............................................... 31
FİİLİ YOL NEDİR? ............................................................................................ 32
KAMULAŞTIRMA NEDİR? ............................................................................... 33
DOLAYLI KAMULAŞTIRMA NEDİR?................................................................. 33
KENTE KARŞI SUÇ KAVRAMI NE ANLAMA GELMEKTEDİR?............................ 34
İMAR SUÇU NEDİR? ....................................................................................... 35
YIKIM NEDİR?................................................................................................. 36
SEÇİCİ YIKIM NEDİR?...................................................................................... 38
XI
YIKIM İŞLEMİNİN KANUNİ DAYANAĞI ..............................................................39
MÜLKİYET HAKKININ SINIRLANDIRILMASI..................................................... 40
HUKUK SİSTEMİMİZDE YIKIM İŞLEMİNİN KANUNİ DAYANAĞI....................... 41
YIKIM İŞLEMİNİN UNSURLARI ..........................................................................43
SEBEP UNSURU .............................................................................................. 43
Yıkım İşleminin Sebep Unsuru............................................................... 43
Estetik Gerekçeler ile Yıkım Kararı Alınabilir mi?................................... 45
Belediye Tarafından Resmi Binalara Yönelik Yıkım İşlemi Tesis
Edilebilir mi?.......................................................................................... 46
Amacı Dışında Kullanılan Yapı Yıkılabilir mi? ......................................... 47
Hukuka Uygun Yapılar Yıkılabilir mi? ..................................................... 49
Belediyece Sehven Verilen Ruhsat ve Eki Projesine Uygun Olarak
İnşa Edilen Yapı Yıkılabilir mi? ............................................................... 50
İnşaat Ruhsatı Tarihinden İtibaren 5 Yıl İçinde Tamamlanmayan
Yapı Yıkılabilir mi?.................................................................................. 50
KONU UNSURU .............................................................................................. 51
Yıkım İşleminin Konu Unsuru................................................................. 52
İdarenin Yıkım Konusunda Takdir Yetkisi .............................................. 52
YETKİ UNSURU ............................................................................................... 53
Yıkım İşleminin Yetki Unsuru................................................................. 54
Orman Alanlarında Yıkım Yetkisi ........................................................... 56
Organize Sanayi Bölgelerinde Yıkım Yetkisi........................................... 58
Köylerde Yıkım Yetkisi ........................................................................... 59
Koruma ve Sit Alanlarında Yıkım Yetkisi ................................................ 61
Kültür Varlıklarının Yıkımında Yetki ....................................................... 64
Kıyılarda Kalan Yapılara İlişkin Yıkım Yetkisi .......................................... 64
Askeri Bölgelerde Yıkım Yetkisi.............................................................. 66
Afet Bölgelerinde Yıkım Yetkisi.............................................................. 68
Belediye Başkanı Yıkım Kararı Verebilir mi? .......................................... 70
Belediye Meclisi Yıkım Kararı Verebilir mi? ........................................... 70
XII
Yıkım İşleminde Belediye Zabıtasının Yetkisi......................................... 71
Büyükşehir Belediyelerinin Yıkım Yetkisi............................................... 72
Büyükşehir Belediyesinin, İlçe Belediyesinin Ruhsat Verdiği
Alanlardaki Yıkım Yetkisi ....................................................................... 73
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, Belediyelerin Ruhsat Verdiği
Alanlardaki Yıkım Yetkisi ....................................................................... 74
Yıkım Kararı Verilen Yapının Bulunduğu Bölgenin İdari Sınırlarının
Değişmesi .............................................................................................. 76
ŞEKİL UNSURU ............................................................................................... 76
Yıkım İşleminin Şekil Unsuru ................................................................. 76
Yıkım Kararının Alınışı............................................................................ 77
Yıkım İşleminde Zaman Sınırlaması....................................................... 78
Hakkında Yıkım Kararı Alınan Yapının Elektrik ve Suyu Kesilebilir
mi? ........................................................................................................ 79
Hakkında Yıkım Kararı Bulunan Yapının Tahliyesi ................................. 79
Yıkım Kararının Tebliği........................................................................... 81
Tebligatlar Kime Yapılır? ....................................................................... 82
Yapı Tatil Tutanağının Taşıması Gereken Özellikler .............................. 82
Yapı Tatil Tutanağının Tebliği ................................................................ 85
Yıkım İşlemine İlişkin Tebligat Genel Vekâletname Verilen
Avukata Yapılabilir mi?.......................................................................... 85
Yapının Mühürlenmesi.......................................................................... 86
AMAÇ UNSURU.............................................................................................. 87
Yıkım İşleminin Amaç Unsuru................................................................ 87
YIKIM SÜRECİNDE ÖDENEN BEDELLER ..............................................................89
BİNA BEDELİ................................................................................................... 94
YAPI BEDELİ.................................................................................................... 96
ASGARİ LEVAZIM BEDELİ ............................................................................... 96
ENKAZ BEDELİ ................................................................................................ 99
YASAL DURUM DEĞERİ................................................................................ 101
MEVCUT DURUM DEĞERİ............................................................................ 101
XIII
BELEDİYELERDE YIKIM SÜRECİ........................................................................ 103
KÖYLERDE YIKIM .......................................................................................... 104
GECEKONDULARIN YIKIMI ........................................................................... 107
Gecekondularda Yıkım Süreci.............................................................. 108
Mülkiyeti İhtilaflı Yapılarda 775 sayılı Kanun Uygulanabilir mi?.......... 112
İMAR MEVZUATINA AYKIRI YAPILARIN YIKIMI............................................. 112
İmar Mevzuatına Aykırı Yapılarda Yıkım Süreci ................................... 113
Yapının Sonradan İmar Mevzuatına Aykırı Olması .............................. 115
İmar Planlarının İptal Edilmesinin Yapıya Etkisi................................... 116
Yapı Kullanma İzni ve Yapı Ruhsatı Bulunmakla Beraber Belediye
Arşivinde Binaya Ait Mimari Projenin Bulunamadığı Durumlarda
Yıkım İşlemi Yapılabilir mi?.................................................................. 117
Yıkım İşleminin Muhatabı.................................................................... 117
Hukuka Aykırı Yapılaşmada Rol Alan Müteahhitler, Yapı Denetim
Kuruluşları ve Teknik Personelin Sorumlulukları ................................. 118
RİSKLİ YAPILARIN YIKIMI .............................................................................. 124
Riskli Yapıların Tespiti.......................................................................... 124
Riskli Yapıya İlişkin Tebligat ................................................................. 124
Riskli Yapılarda Yıkım Süreci ................................................................ 125
Yıkım İşleminin Muhatabı.................................................................... 130
TEHLİKELİ YAPILARIN YIKIMI ........................................................................ 130
Tehlikeli Yapıların Tespiti..................................................................... 130
Tehlikeli Yapıya İlişkin Tebligat............................................................ 131
Tehlikeli Yapılarda Yıkım Süreci........................................................... 132
Yıkım İşleminin Muhatabı.................................................................... 134
Köylerdeki Tehlikeli Yapıların Yıkımı.................................................... 134
MUVAKKAT YAPILARIN YIKIMI ..................................................................... 135
Muvakkat Yapılarda Yıkım Süreci ........................................................ 136
Şantiye Binalarının Yıkımı .................................................................... 138
Yıkım İşleminin Muhatabı.................................................................... 138
XIV
İMAR UYGULAMA ALANLARINDA YIKIM ..................................................... 139
5393 sayılı Kanun Kapsamında Gerçekleştirilen Kentsel Dönüşüm
Alanlarında Yıkım Süreci...................................................................... 139
5366 sayılı Kanun Kapsamında Gerçekleştirilen Yenileme
Alanlarında Yıkım Süreci...................................................................... 142
3194 sayılı İmar Kanunun 18’inci Maddesi Kapsamında Arazi ve
Arsa Düzenlemesi Gerçekleştirilen Alanlarda Yıkım Süreci................. 146
SORUMLULUK................................................................................................151
MALİ SORUMLULUK..................................................................................... 152
Yıkım Sürecinde İdarenin Kusursuz Sorumluluğu................................ 153
Yıkım Sürecinde Ruhsatsız Yapı Yapanların Sorumluluğu.................... 155
Yıkım Sürecinde Manevi Tazminat ...................................................... 156
Yıkım Sürecinde Rücu Müessesesi ...................................................... 156
İdarenin Mali Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran/Azaltan Nedenler ...... 158
Yıkım Kararı Alınan Binanın İdare Tarafından Yıkılmayıp Binanın
Başka Nedenlerle Yıkılması Durumunda İdarenin Sorumluluğu ......... 159
Hukuka Aykırı Bir Şekilde Plan Oluşturan ve Bu Plana Göre
Ruhsat Veren İdarenin Sorumluluğu................................................... 160
İDARİ SORUMLULUK .................................................................................... 161
Yıkım Sürecinde Uygulayıcıların Karşılaşabileceği İdari Yaptırımlar .... 162
CEZA SORUMLULUĞU.................................................................................. 163
Yıkım Sürecinde Karşılaşılan Suç Türleri.............................................. 163
Görevi Kötüye Kullanma ............................................................. 163
Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi......................................... 165
Mühür Bozma Suçu..................................................................... 165
İnşaat veya Yıkımla İlgili Emniyet Kurallarına Uymama Suçu..... 166
İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu ............................................... 167
Resmi Belgede Sahtecilik Suçu.................................................... 168
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu ..................................... 169
Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu ve Çevrenin Taksirle
Kirletilmesi Suçu.......................................................................... 170
Yıkım Sürecinde Belediye Başkanının Cezai Sorumluluğu ................... 172
XV
YASAL BAŞVURU YOLLARI.............................................................................. 175
İDARİ BAŞVURU............................................................................................ 175
Yıkım Kararının Geri Alınması .............................................................. 176
Yıkım Kararının Değiştirilmesi.............................................................. 177
Yıkım Kararının Düzeltilmesi................................................................ 178
Riskli Yapı Tespitine İtiraz .................................................................... 178
İPTAL DAVASI ............................................................................................... 179
Yıkım Kararına Karşı İptal Davası ......................................................... 179
Hisseli Yapılarda Yıkım İşlemine Karşı Dava Açılması .......................... 180
Yapı Tatil Tutanağına Karşı İptal Davası............................................... 180
Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı Kararına Karşı İptal Davası ........... 181
Riskli Alan Kararına Karşı İptal Davası.................................................. 182
Rezerv Yapı Alanı Kararına Karşı İptal Davası ...................................... 184
Riskli Yapı Kararına Karşı İptal Davası .................................................. 184
Tehlikeli Yapı Tespitine Karşı İptal Davası............................................ 184
Yıkım Kararına Karşı Kim/Kimler İptal Davası Açabilir? ....................... 185
Yapıyı Kiracı Olarak Kullanan Kişi Yıkım Kararına Karşı Dava
Açabilir mi?.......................................................................................... 186
Maliki Olduğu Taşınmaza (Arsa/Arazi) Başkası Tarafından Yapılan
Binanın Yıkımına Karşı Taşınmaz Sahibi Dava Açabilir mi? .................. 187
Bir Yıkım İşleminin Fiili Yol Kapsamında Değerlendirilmesi
Yargısal Denetimi ve Sorumluluk İlkelerini Nasıl Etkileyecektir?......... 187
Görevli ve Yetkili Mahkemeler ............................................................ 188
TAM YARGI DAVASI...................................................................................... 191
Yıkım Kararına Karşı Kim/Kimler Tam Yargı Davası Açabilir?............... 192
SONUÇ .......................................................................................................... 193
KAYNAKÇA .................................................................................................... 195