Banka Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu - NEŞE CAYMAZ
Banka Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu - NEŞE CAYMAZ
Neşe CAYMAZ - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
154
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2018
ISBN NO
:
9786059263887
İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ
Kitabın ilk baskısı 2009 yılında yayınlanmıştı. O tarihte, yürürlükte olan yasa, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu olduğundan, kitapta, anılan kanunun hükümlerini dikkate almış; ancak yeni Türk Ticaret Kanunu tasarısına da yeri geldikçe değinmiş, görüşlerimi paylaşmıştım.
Bilindiği üzere, 01. Temmuz. 2012 tarihinde 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve takiben 30.12.2012 tarihinde 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu yürürlüğe girmiş; bu yeni kanunları, yeni alt düzenlemelerin yürürlüğü takip etmiştir. Halen yürürlükte olan 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda ise esaslı bir değişiklik yapılmayarak, yer yer bazı maddelerinde ve genellikle alt düzenlemelerinde değişiklikler yapılmıştır. Ancak, kitabın konusu olan “yönetim kurulu üyelerinin hukuki sorumluluğu” esas olarak Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen bir husus olduğundan ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda da, bu konu ile ilgili olarak esaslı değişiklikler yapılmış olduğundan, tüm bu gelişmeler doğrultusunda, 2009 yılında basılan kitabın, son duruma ve mevzuata göre yeniden gözden geçirilmesi ve güncellenmesi ihtiyacı doğmuş ve bu yöndeki çalışmamız neticesinde de, bu kitap ortaya çıkmıştır.
Bu çalışmanın, konu ile ilgilenen tüm hukukçular ve bankacılar için faydalı olmasını diliyorum.
İlk kitapta olduğu gibi, bu çalışmada da, çok kıymetli destekleri için, Saygıdeğer Hocam Prof. Dr. Hamdi YASAMAN’a teşekkürlerimi sunuyorum.
Av. Neşe Caymaz, LL.M.
İstanbul, 2018
İÇİNDEKİLER
ÖZGEÇMİŞ IV
İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ V
BİRİNCİ BASIYA ÖNSÖZ VII
KISALTMALAR XIII
I - GİRİŞ 1
II- 5411 SAYILI BANKACILIK KANUNU’NA
GENEL BAKIŞ 3
III- BANKALARDA YÖNETİM 5
A. Bankaların Organları 5
1. Genel Kurul 5
2. Yönetim Kurulu 6
3. Denetim Komitesi 6
4. Genel Müdür ve Yardımcıları 7
5. İç Sistemler 8
B. Kurumsal Yönetim İlkeleri 11
IV- BANKA YÖNETİM KURULU’NUN OLUŞUMU
İLE İLGİLİ HUSUSLAR 15
A. Yönetim Kurulu Üyelerinin Seçimi 16
B. Görev Süresi 21
C. Murahhas Üyelik 22
D. Yönetim Kurulu Üyelerinin Hisse Tevdi
Yükümlülüğünün Bulunmaması 22
E. Mal Bildirimi ve Yemin 24
F. Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevden Alınmaları 24
V- BANKACILIK KANUNU VE TÜRK TİCARET KANUNU
HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE, BANKA YÖNETİM
KURULU ÜYELERİNİN HUKUKİ GÖREV VE
SORUMLULUKLARI 27
A. Banka ile Yönetim Kurulu Üyeleri Arasındaki
Hukuki İlişki 27
B. Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu
ile ilgili Temel Hususlar 31
C. Türk Ticaret Kanunu Bakımından Sorumluluk 34
1. Kanundan ve Esas Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklerin
İhlal Edilmesi (TTK. Madde 553) 35
a. Müzakereye Katılma Yasağı (TTK. Madde 393) 37
b. Şirketle İşlem Yapma, Şirkete Borçlanma Yasağı
(TTK. Madde 395) 39
c. Rekabet Yasağı (TTK. Madde 396) 40
d. Sermayenin Kaybı, Borca Batık Olma Durumu,
Çağrı ve Bildirim Yükümü (TTK. Madde 376) 40
e. Şirketler Topluluğunda Hakimiyetin Hukuka
Aykırı Olarak Kullanılması ve Sorumluluk
(TTK. Madde 195 ve devamı): 41
f. Yönetim Kurulu Üyelerinin Bankanın Vergi ve
Prim Borçlarından Ötürü Sorumluluğu: 44
2. Belgelerin ve Beyanların Kanuna Aykırı Olması
(TTK. Madde 549) 47
3. Sermaye Hakkında Yanlış Beyanlar ve Ödeme
Yetersizliğinin Bilinmesi (TTK. Madde 550) 48
4. Değer Biçilmesinde Yolsuzluk (TTK.madde 551) 48
5. Halktan Para Toplamak (TTK. Madde 552) 49
D. Bankacılık Kanunu Bakımından Sorumluluk 49
1. Kredi Açma Yetkisi ve Bundan Kaynaklanan
Sorumluluk 49
2. Finansal Raporlama ile İlgili Görev ve Sorumluluk 52
3. Sırların Saklanması İle İlgili Görev ve Sorumluluk 53
4. Defter Tutma Görevi ve Bundan Kaynaklanan
Sorumluluk 56
5. İşlemlerin Kaydı ve Muhasebeleştirme ile İlgili
Görev ve Sorumluluk 57
6. Belgeleri Saklama Görevi ve Bundan Kaynaklanan
Sorumluluk 58
7. BDDK Denetimine Bağlı Olarak Gerekli Önlemlerin
Uygulanması Görevi ve Bundan Kaynaklanan
Sorumluluk 58
8. Faaliyet İzni Kaldırılan veya Fona Devredilen
Bankaların Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu 63
E. Bankacılık Kanunu’nda Suç Olarak Sayılan Eylemler 68
1. İzinsiz Faaliyette Bulunmak (Bank.K.m.150) 68
2. Mevduat ve Katılım Fonu Sahiplerinin Haklarını
Engellemek (Bank.K.m.151) 69
3. Düzeltici, İyileştirici ve Kısıtlayıcı Önlemleri
Almamak (Bank.K.m.152) 69
4. Yetkili Merciler ile Denetim Görevlilerince İstenen
Bilgi ve Belgeleri Vermemek ve Görevlerini Yapmalarını
Engellemek (Bank.K.m.153) 69
5. Belgelerin Saklanması Yükümlülüğü’ne Aykırı
Davranmak (Bank.K.m.154) 69
6. Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunmak (Bank.K.m.155) 70
7. İşlemlerin Kayıt Dışı Bırakılması ve Gerçeğe Aykırı
Muhasebeleştirme (Bank.K.m.156) 70
8. Sistemi Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya
Değiştirme (Bank.K.m.157) 70
9. İtibarın Zedelenmesi (Bank.K.m.158) 70
10.Sırların Açıklanması (Bank.K.m.159) 70
11.Zimmet (Bank.K.m.160) 71
12. Diğer Kanunlara Aykırılıklar (Bank.K.m.161) 73
VI- BANKA YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN, SERMAYE
PİYASASI MEVZUATINA GÖRE GÖREV VE
SORUMLULUKLARI 75
A. Sermaye Piyasası Kurulu tarafından Belirlenen
Kurumsal Yönetim İlkeleri 75
B. Sermaye Piyasası Kanunu’nda Düzenlenmiş Bazı
Temel Görev ve Sorumluluklar 83
VII- SORUMLULUĞUN SONA ERMESİ 89
A. İbra 89
B. Hak Düşürücü Süre 93
C. Zamanaşımı 93
VIII- BANKA YÖNETİM KURULU ÜYELERİ ALEYHİNE
SORUMLULUK DAVASI AÇILMASI 95
A. Sorumluluk Davasını Kimler Açabilir? 95
B. Doğrudan Zarar 95
C. Dolaylı Zarar 96
D. Zamanaşımı ve Yetkili Mahkeme 98
E. Bankacılık Kanunu’ndaki İstisnai Düzenlemeler 98
IX- SONUÇ 101
X- KONU İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARINDAN
ÖRNEKLER 103
KAYNAKÇA 153
I - GİRİŞ:
5411 sayılı Bankacılık Kanunu gereği anonim şirket olarak kurulması şart olan bankalar, anılan kanunda belirtilen bankacılık faaliyetlerini yürüten, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun ve sermaye piyasası faaliyetleri bakımından Sermaye Piyasası Kurulu’nun denetimine tabi olan, finansal kurum niteliğini haiz tüzel kişilerdir.
Cumhuriyet Döneminin ilk milli bankası, 26.Ağustos.1924 tarihinde Atatürk’ün talimatı ile kurulan, Türkiye İş Bankası’dır. Bunu takiben, Türkiye Sınai ve Maadin Bankası (Türkiye Sınai ve Kredi Bankası), Emlak ve Eytam Bankası (Türkiye Emlak Bankası) kurulmuştur.
Bankalara yönelik ilk özel kanun 30.05.1933 tarihli, 2243 sayılı Mevduatı Koruma Kanunu’dur ki, içeriği sebebiyle ilk Bankalar Kanunu olarak anılmaktadır.
Sonraki dönemlerde sırasıyla, 01.06.1936 tarihli, 2999 sayılı Bankalar Kanunu; 23.06.1958 tarihli, 7129 sayılı Bankalar Kanunu; 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de 02.05.1985 tarihinde yapılan değişikliklerle kanunlaşan 3182 sayılı Bankalar Kanunu; 18.06.1999 tarihli, 4389 sayılı Bankalar Kanunu (4491 sayılı, 4672 sayılı, 4743 sayılı Kanunlarla değişikliklere uğramıştır) bankalara ve bankacılık faaliyetlerine ilişkin olarak uygulanan özel nitelikli kanunlar olmuşlardır.
Banka yönetim kurulu üyelerinin hukuki sorumluluğuna ilişkin bu çalışmada, bugün halen yürürlükte olan 19.10.2005 tarihli, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu esas alınmıştır. Birinci baskıda, o tarihte yürürlükte olan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, genel hükümler bakımından dikkate alınmış iken; güncelleştirilmiş bu baskıda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri esas alınmıştır.