Banka Sözleşmeleri Hukuku
Banka Sözleşmeleri Hukuku
İbrahim KAPLAN
ÖNSÖZ
Bankacılık işlemleri, bankanın kuruluş amacını ve faaliyet alanını oluşturmaktadır. Gerçek ve tüzel kişi niteliğindeki müşteriler, bankanın kapısından içeri adımını attıkları andan itibaren, sadece bilgi almak amacında olsalar bile, banka ile bir “sözleşme” ilişkisi içine girmektedirler.
Banka ile müşteriler arasında kurulan borç ilişkileri; oldukça çeşitli ve hukuki nitelikleri farklı, banka ile müşterinin maddi mal varlıkları ilgili, karşılıklı borçlar ve haklar doğuran sözleşmelerden oluşmaktadır.
Uzun yıllardır üzerinde çalıştığım, “Banka Sözleşmeleri Hukuku” adlı kitabımın 2. Basısında; Kredi Sözleşmeleri ile Teminat Sözleşmelerini de kapsamına dahil ederek, Banka Sözleşmelerinin tamamını Banka Hukukçularına takdim ediyorum.
Bu kitabımın 1. Cildinde; banka sözleşmeleri ile ilgili müşterek konular, müşteri açısından “mevduat”, banka açısından ise “banka hesabı” kavramları ve türleri, tasarruf mevduatı, kiralık kasa, müşterek hesap portföy yönetimi sözleşmeleri incelenmiştim.
Banka Sözleşmelerinin tamamını kapsayan bu yeni baskısında;2019 yılına kadar, uluslararası finas piyasalarında internet üzerinden yapılan Banka İşlemleri ve Sözleşmelerinde dahil akıl almaz yeni gelişmeler ve yeni sözleşme tiplerini de dahil ederek, tamamen yeni bir içeriğin oluşmasını amaç edindim.
Kitabın diğer önemli bir amacı da, sadece Bankacılar ve banka hukukçularına banka sözleşmeleri hakkında bilgi vermek değil, banka ile işlem yapan gerçek kişiler ile kamu ve özel hukuk tüzel kişilerinin yöneticilerine, banka ile yaptıkları işlemlerin hukuki niteliği konusunda, kolay anlaşılabilecek, uygulamaya yönelik bilgiler sunmak olmuştur.
Eserimin; bankacılara, banka hukukçularına, hakim, avukatlara ve hukuk danışmanlarına, bankacılık işlemlerine ilgi duyan öğrencilere yararlı bir bilimsel kaynak olacağını düşünüyor ve ümit ediyorum.
Saygılarımla,
Ankara, Paris Caddesi Prof. Dr. İbrahim KAPLAN
3 Ocak 2020
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
1. BÖLÜM: GİRİŞ
BANKA KAVRAMI, TANIMI,
BANKACILIK İŞLEMLERİ
§ 1.BANKA KAVRAMI VE TANIMI 29
I.Kavram ve Tanım29
II.Bankacılık Kanununun Amacı29
III.Banka Kamu Hukuku32
IV.Banka Özel Hukuku33
1.Banka Sözleşmeleri Hukuku33
2. Banka Örgüt ve Kuruluşu Hukuku33
3. Banka Serbest Bağımsız Düzenlemeler Hukuk34
V.Bankaların Sınıflandırılması 34
1. Sermaye Yapısı Açısından Bankalar35
2. Yaptıkları Bankacılık Faaliyetleri Açısından Bankaların Sınıflandırılması 35
a.Emisyon Bankaları (Merkez Bankaları)35
VI.Bankacılık İşlemlerinin Türleri, Anlam ve Önemleri38
VII.Kanuni Dayanakları Açısından Bankacılık İşlemleri 39
VIII.Kanunun Kapsamı ve Uygulama Alanı 40
1. Kanun Hükümlerine Tabi Bankalar, Kurum ve Kuruluşlar 40
2.Banka Türleri40
a. Ticaret Bankaları (Universal Bankalar,
Çok Yönlü Bankalar) 40
b.Sanayi ve Yatırım Bankaları 41
c. İpotek Bankaları41
d. Ziraat Bankaları41
e. Katılım Bankaları42
IX.Özel Kanun ile Türkiye’de veya Yabancı Ülkede Kurulması
Açısından Bankaların Sınıflandırılması42
1. Özel Kanunlarla Kurulmuş Bankalar42
2. Yabancı Bankalar43
X.Bankacılık ile İlgili Kurum ve Kuruluşlar43
§ 2. Banka Sözleşmeleri Hukukunun Bağımsızlığı ve Özellikleri44
I.Genel Olarak Banka Hukuku Kavramı44
II.Banka Sözleşmeleri Hukuku45
III.Banka ile Müşteriler Arasındaki Hukuki İlişkileri Düzenleyen
Kurallar 45
1. Genel Olarak 45
2. Banka Standart (Numune) Sözleşmeleri46
3. Bankalararası Teamüller47
4. Paris Milletlerarası Ticaret Odasının Bankacılık İşlemlerine
İlişkin Yeknesak Kuralları 48
a. Vesaik Mukabili Krediler İçin Yeknesak Teamüller ve Uygulamaları İhtiva Eden 600 Sayılı Broşür49
b. Tahsiller İçin Yeknesak Kuralları İhtiva Eden 522 Sayılı
Broşür49
c. Akdi Teminatlara İlişkin Yeknesak Kuralları İhtiva Eden
1 Temmuz 2010 Tarihinde Yürürlüğe Giren 758 Sayılı
Broşür49
d.MTO’nun Talep Garantilerine İlişkin Yeknesak Kuralları İhtiva Eden 458 Sayılı Broşür50
5. Bankalar Birliğince Alınan Kararlar 50
6. Banka Sözleşmelerine ilişkin Özel Kanunlardaki Hükümler 52
IV.Banka Sözleşmesi Kavramı52
1. Genel Banka Sözleşmesinin Mevcut Olup Olmadığı Konusundaki Tartışmalar52
2.Banka Müşteri (Bankkonto) Hesabının Önemi54
3.Banka Sözleşmelerinde İç ve Dış İlişki Ayrımı55
a. Dış ve İç İlişkide Her İki İşlemin Borçlandırıcı İşlem Niteliğinde Oluşu56
b. Dış ve İç İlişkideki Her İki İşlemin Ekonomik Bir Bütünlük Teşkil Etmesi57
4. Banka Sözleşmelerini Nitelendirmenin güçlüğü58
V. Bankaların Yaptıkları Sözleşme Türleri Hakkında Genel Bilgiler59
II. BÖLÜM
BANKA SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN
MÜŞTEREK SORUNLAR
§ 3. Banka Sözleşmelerinin Yorumu ve Tamamlanması 63
I. Banka Sözleşmelerinin Yorumu 63
II.Banka Sözleşmelerinin Tamamlanması 65
1. Genel Olarak Sözleşme Boşluğu Kavramı ve Türleri65
a. Kavram65
b. Türleri66
aa. Gerçek Boşluk (praeter contractum)66
bb. Gerçek Olmayan Boşluk (intra contractum) 66
2. Banka Sözleşmelerinin Hakim Tarafından Tamamlanması
Sorunu66
§ 4. Bankanın Tüzel Kişi Olarak Hukuki Sorumluluğu69
I. Genel Olarak69
II. Bankanın Sözleşme Öncesi Sorumluluğu (Culpa in contrahendo) 70
III. Bankanın Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu 71
IV. Bankanın Sözleşme Sonrası Sorumluluğu76
V. Bankanın Haksız Fiil Sorumluluğu77
1. Genel Olarak77
2. Bankanın Müşterilere Karşı Haksız Fiil Sorumluluğu77
3. Bankanın Üçüncü Kişilere Karşı Haksız Fiil Sorumluluğu78
§ 5. Banka Gizliliği-Bankanın Sır Saklama Borcu79
I. Genel Olarak Sır Saklama Borcu79
II. Banka Gizliliği veya Sır Saklama Borcunun Hukuki Temelleri84
1. Banka Sözleşmeleri 84
2. Anayasa Hükümleri 84
3. Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu Hükümleri 85
4. Bankacılık Kanununun 73 ve 159. Maddeleri Hükümleri85
III. Sır Saklama Borcuna Aykırı Davranışın Hüküm ve Sonuçları 86
1.Genel Olarak86
2. Özel Hukuk Açısından Hukuki Sorumluluk87
a. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk87
b. Haksız Fiil Sorumluluğu92
3. Cezai Sorumluluk 94
IV.Banka Gizliliğinin Sınırları – Sır Saklama Borcuna Aykırılık Teşkil
Etmeyen Haller95
1. Genel Olarak95
2. Sır Saklama Borcuna Aykırılık Teşkil Etmeyen Haller95
a. Bankanın Kendiliğinden veya Müşterinin Muvafakati ile Açıkladığı Sırlar95
b. Banka ve Müşteri Sırrının Kanunen Yetkili Mercilere Açıklanması Halleri96
aa. Özel Hukuk, TMK. TBK. ve TTK. Hükümleri
Açısından96
bb. Ceza Usul Hukuku ve Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Hükümleri Açısından97
cc. Medeni Usul Hukuku ve Hukuk Usulü Muhakemesi Kanunu Hükümleri Açısından 97
dd. İcra ve İflas Hukuku ve İcra ve İflas Kanunu Hükümleri Açısından 97
ee. Bankalardan Bilgi İstemeye Kanunen Yetkili Olan Diğer Makam ve Kuruluşlar98
3. Uluslararası Adli Yardımlaşma Kuralları Çerçevesinde
Bankalarca Yetkili Mercilere Verilen Bilgiler 98
§ 6. Banka Standart Sözleşmeleri ve Banka Genel İşlem Şartları99
I. Genel Olarak99
II.Standart Sözleşme ve Genel İşlem Şartları Kavramları100
III.Türk Borçlar Kanununun Genel İşlem Koşullarına İlişkin
Hükümleri 102
1. GİK.larının Tanımı 102
2. GİK Kapsamı102
3. “Yok” Sayılan GİK’larının, Sözleşmenin Diğer Hükümlerine Etkisi106
4. GİŞ Hükümlerinin Yorumlanması106
5.GİK.’lardaki Kayıtların Tek Taraflı Değiştirilmesi Yasağı106
6. Dürüstlük Kurallarına Aykırı Hükümlerin Akıbeti106
IV. Genel İşlem Koşullarına ilişkin Yeni Türk Borçlar Kanununda
Yer Alan Hükümlerin Değerlendirilmesi104
1. Genel İşlem veya Sözleşme Koşulları Biçimindeki Öneri105
2. Banka Genel İşlem Şartları106
a.Kavram106
b.Hukuki Niteliği ve Sözleşmenin Muhtevasına Dahil Oluşu106
c. Yorumu 108
V. Banka Standart Sözleşmeleri ile GİŞ’rının Muhtevasının Hakim
Tarafından Kontrolü ve Mevcut Kayıtların Geçersiz Sayılması109
1. Genel Olarak109
2. Bireysel Sözleşmeye Aykırı Düşen Standart Sözleşme veya GİŞ.ları Kayıtlarının Uygulanmaması İlkesi111
3. Standart Sözleşmeler veya GİŞ.larında Mutad Olarak Yer Alan Boş Söz Biçimindeki Kayıtların Uygulanmayacağı İlkesi111
4. Alışılmamış Olağandışı Beklenilmeyen Kayıtların Geçersiz Sayılması İlkesi112
5. İhtilaf Durumunda Müşterinin Hakkının Korunmasını Daraltan ve Kişisel Hürriyetini Sınırlayan Kayıtların Geçerli Olmayacağı İlkesi114
6. Tamamlayıcı Hukuk Kurallarına Aykıra Düşen GİŞ.larındaki Kayıtların Geçersiz Sayılması İlkesi115
7. Kanunun Emredici Kurallarına Aykırı Genel İşlem Şartları Kayıtlarının Geçerli Olmayacağı İlkesi118
VI. Banka Standart Sözleşmeleri ile GİŞ.larının Kısmi Hükümsüzlüğü119
VII. Banka Standart Sözleşmeleri ile GİŞ.larının Değiştirilmesi120
VIII. Genel Olarak Banka Standart Sözleşmeleri ile GİŞ.larının
Muhtevası122
IX. Uygulamadaki Banka Standart Sözleşmeleri ile Banka GİŞ. larında
Yer Alan Kayıtların Değerlendirilmesi124
1. Genel Olarak124
2. Vadesiz Mevduat Hesabı-Cari Hesap Defteri-Vadesiz Mevduat Cüzdanlarında Yer Alan Kayıtların Değerlendirilmesi125
a. Para Çekerken Defterin İbrazı Zorunluluğu Kaydı125
b. Defterin Çalınma ve Kaybolması Durumunun Geç Haber Verilmesi Sonucunda Yapılacak Yanlış Ödemelerden Bankanın Sorumlu Olmayacağı Kaydı127
3. Kiralık Kasa Sözleşmesinde Yer Alan Kayıtların Değerlendirilmesi130
a. Bankanın, Kiralanan Kasaların İçinde Bulunanlardan Sorumluluk Kabul Etmeyeceği, Kaza ve Mücbir Sebep Sonuçlarından, Ağır Kusuru Dışındaki Hallerden Hiçbir Şekilde Sorumlu Olmayacağı Yönündeki Kaydın Değerlendirilmesi 131
b. Müşterinin Kasanın Anahtarını Kaybetmesi veya Kilidi Üzerinde Unutmasından Doğacak Zararlardan Bankanın Sorumlu Olmayacağı Kaydının Değerlendirilmesi 132
c. Kira Sözleşmesinin Sona Ermesinden Sonra Üç Ay veya Feshinden İtibaren Ongün İçinde Müşterinin Anahtarı İade Etmemesi ve Kira Bedelini Ödememesi Halinde Bankanın Noter Huzuru ile Kasayı Açıp İçindekileri Karşılıksız Olarak Almaya, Saklayamaya ve Satmaya Hakkı Bulunduğuna İlişkin Kaydın Değerlendirilmesi 133
4. Yurtiçi-Yurtdışı Kredi Kartı Üyelik Sözleşmelerindeki
Kayıtların Değerlendirilmesi 134
a. Satış Belgesinin Düzenlenmesi ve Hesaba Borç Kaydı 135
b. Kart Sahibi Üyenin Sorumluluğuna İlişkin Kayıt 135
c. Bankanın Teminatsız İhtiyati Haciz Talebi Hakkıyla İlgili Kayıt 136
5. Genel Kredi Sözleşmesi ve Genel Kredi Taahhütnamesinde
Yer Alan Kayıtların Değerlendirilmesi 136
a. Belgelerdeki Tahrifat Rizikosunu Müşteriye Yükleyen Kayıtlar 137
b. Bankanın Sorumluluğunu Tamamen Kaldıran veya Sınırlayan Kayıtların Durumu 138
c. Bankanın Teminatları Dilediği Şartlarla Satma Yetkisine İlişkin Kayıt 139
d. Avukatlık Vekalet Ücreti ile İcra İnkar Tazminatının Beş veya Üç Katına Kadar Cezai Şart Ödeneceğini Hükme Bağlayan Kayıtlar 140
e. Krediye Yürütülecek Faizlerle İlgili Kayıtlar 140
§ 7. Banka (İşlemlerinin) Sözleşmelerinin Sınıflandırılması 141
I. Genel Olarak 141
II. Pasif ve Aktif Banka İşlemleri 143
1. Pasif Kredi İşlemleri 143
2. Aktif Kredi İşlemleri 145
III. Bankaya Getirdiği Karşılığa Göre Sınıflandırma 146
1. Bankaya Belirli Faiz ve Kar Marjı Getiren Sözleşmeler 147
2. Müşteri Hizmeti İfasına İlişkin Banka Sözleşmeleri
(Komisyon İşlemleri) 148
3. Bağlantısız-Nötral Ticari Banka Sözleşmeleri 149
IV. Bankanın Müşteri ile Yaptığı İşlemin Konusuna Göre
Sınıflandırma 150
1. Para ve Menkul Eşyanın Muhafazasına İlişkin Banka
Sözleşmeleri 150
2. Kredi Sözleşmeleri151
3. Banka Teminat Sözleşmeleri 151
4. Bankanın Müşteri Hizmetinin İfasına Yönelik Yaptığı
Sözleşmeler 152
5.Bankanın Tüzel Kişi Olarak Üçüncü Şahıslarla Yaptığı Nötral Bağlantısız Sözleşmeler 152
III. BÖLÜM
BANKA TEVDİAT SÖZLEŞMELERİ
(TEVDİ İŞLEMLERİ)
§ 8. Tasarruf Mevduatı ve Banka Hesabı Kavramları 153
I. Genel Olarak Tevdi İşlemleri 153
II. “Mevduat” Kavramı, Türleri ve Uygulanacak Hükümler 154
1. Kavram 154
2. Türleri ve Uygulanacak Hükümler 155
a. Tasarruf Mevduatı 155
b. Resmi Kuruluşlar Mevduatı 156
c. Ticari Kuruluşlar Mevduatı 157
d. Diğer Kuruluşlar Mevduatı 157
e. Bankalararası Mevduat 158
3. Mevduata Uygulanacak Müşterek Hükümler 158
a. Mevduatın Çekilmesi 159
aa. Müşterinin Prensip Olarak Mevduatı Dilediği Anda Çekebilme Yetkisi 159
bb. Vadeli veya İhbarlı Mevduatlar 159
cc. Rehinli Mevduat Hesapları 160
dd. Mevduat Hesapları Üzerinde Bankanın Hapis Hakkı 161
ee. Bankanın Mevduat Üzerinde Takas ve Mahsup
Yetkisi 162
ff. Mevduat Hesaplarının Haczi164
gg. Mevduat Sahibinin Ölümü Halinde Bankanın Mevduat Üzerinde Yapacağı İşlemler 165
hh. Mevduat Hesaplarının Temliki 165
b. Mevduatta Zamanaşımı Süresi 166
§ 9. Banka Hesabı Kavramı ve Türleri167
I. Banka Hesabı Kavramı ve Fonksiyonu 167
II. Türleri 169
1. Şahsi Hesap 170
2. Yabancı Hesap 170
3. Nama Yazılı Hesap-Hamiline Yazılı Hesap-Numaralı Hesap172
4. Özel (Amaçlı) Hesap 174
5. İnançlı Hesap (Yed-i Adil Hesap) 175
6. Başkasının Hesabı 178
7. İnançlı Hesaplar ile Başkası Adına Açılan Hesaplarda Hesap Üzerinde İktisadi Açıdan Sahibi Olan Kişinin, Gerçek Hak Sahibinin Belirlenmesine İlişkin Kurallar 178
8. Vadesiz, Vadeli ve İhbarlı Hesaplar 179
9. Bloke Hesap - Rehinli Hesap - Hacizli Hesap 181
10. Müşterek Hesaplar 182
a. Münferiden Tasarrufa İmkan Veren Müşterek Hesap
(Aktif-alacaklılar) Teselsüllü-Tek İmzalı Müşterek Hesap183
b. Birlikte Tasarrufa İmkan Veren Müşterek Hesaplar184
c. Eşit Hisseli (Bölünebilir) Müşterek Hesap 184
11. Cari Hesap 185
III. Hak Sahibinin veya Hesap Üzerinde Tasarruf Yetkisine Haiz
Kimsenin ve Hesap Türünün Tayininde Uygulanacak Esaslar 187
IV.Müşteriye Ait Banka Hesapları Üzerinde Temsil ve Tasarruf
Yetkisi189
1. Banka Hesapları Üzerinde Temsil Yetkisi 189
a. Münferit veya Müşterek Temsil Yetkisi191
b. Özel veya Genel Temsil Yetkisi192
c. Tevkile Yetkili veya Yetkisiz Temsil 193
2. Temsil Yetkisinin Süresi 193
3. Temsilcinin Temsil Yetkisini Suistimali (Kötüye Kullanması)195
4. Temsil Yetkisinin Kapsamının Tayininde ve Suistimalinde Bankanın Özen Borcu 196
a. Temsil Yetkisinin Varlığı ve Kapsamının Tayininde Özen Borcu 196
b. Temsil Yetkisinin Suistimalinde Bankanın Özen Borcu 197
5. Bankanın Özen Borcuna Aykırı Davranışının Hukuki
Sonuçları200
6. Banka Hesapları Üzerinde Tasarruf Yetkisi201
§ 10. Genel Olarak Banka Tevdi İşlemleri202
I. Tevdi işlemleri Kavramı202
II. Tevdi İşlemlerinin Türleri203
1. Kapalı Tevdi203
2. Kiralık Kasa 204
3. Açık Tevdi 204
a. Düzenli (adi-basit) Tevdi 204
b. Usulsüz Tevdi (depositum irregulares) 204
c. Toplu Tevdi 205
d. Numaralı veya Şifreli Tevdi 205
III. Tevdi İşlemlerinin Hukuki Niteliği 206
§ 11. Tasarruf Mevduatı Sözleşmesi206
I. Tanım ve Konusu 206
II. İktisadi Fonksiyonu 207
III. Hukuki Niteliği 208
1. Görüşler208
2. Karz veya Usulsüz Tevdi Olarak Nitelendirmenin
Hukuki Sonuçları 210
a. Takas Dermeyanı 210
b. Muacceliyet Anı 211
c. Borcun İfa Mahalli 211
d. Faiz Ödenmesi 211
e. Müteselsil Sorumluluk 212
f. Paranın veya Misli Eşyanın Kullanılması212
g. Zamanaşımının Başlangıcı ve Süresi 212
3. Görüşümüz 214
IV. Tasarruf Mevduatı Sözleşmesinin Konusu Olan Hesap Türleri 215
V. Tasarruf Cüzdanı veya Mevduat Hesabı Defterinin Hukuki
Niteliği 215
VI. Bankanın Tasarruf Mevduatı Sözleşmesinden Doğan Hukuki
Sorumluluğu 217
VII.Sözleşmenin Sona Ermesi ve Zamanaşımı Süresi217
§ 12. Kiralık Kasa Sözleşmesi218
I.Tanım ve Konusu218
II. Sözleşmenin Hukuki Niteliği218
III.Kiralık Kasa Sözleşmesinin Kuruluşu ye Tarafları219
IV.Kiralık Kasa Sözleşmesinin Muhtevası220
V.Kiralık Kasa ile İlgili Zilyedlik Durumları222
1. Kiralanan Kasanın Zilyedliği222
2. Kasa Dış Kapağının Zilyedliği223
3. Kasa Dairesinin Zilyedliği223
4. Kasa İçinde Saklanan Menkul Eşyaların Zilyedliği223
VI.Bankanın Kiralık Kasa Sözleşmesinden Doğan Hukuki
Sorumluluğu225
1. Genel Olarak225
2. Zararın İspatı226
3. Bankanın Kusurlu Davranışı227
4. Uygun İlliyet Bağı Unsuru228
5. Mahkeme İçtihatları228
a. İsviçre Mahkeme Kararları228
b. Yargıtay Kararları229
c. Amerika Birleşik Devletleri Mahkemeleri Kararları229
d. Fransız Mahkeme İçtihatları231
VII. Kiralık Kasa Üzerinde Bankanın Hapis Hakkının Mevcut Olup
Olmadığı Hususu232
1. TBK.nunun 336 Maddesine Göre Hapis Hakkı 232
2. TMK.nunun 950. Maddesine Göre Hapis Hakkı 233
VIII.Kiralık Kasanın Haczi233
IX.Kiralık Kasanın İçindekilerin Müsaderesi234
X.Müşterinin Ölümü Halinde Kasa İçindekilerin Mirasçılara İntikali234
XI.Kiralık Kasa Sözleşmesinin Sona Ermesi235
§ 13.Müşterek Hesap Sözleşmesi236
I.Tanım ve Kavram236
II.Sözleşmenin Hukuki Niteliği236
III.Bankaca Hazırlanmış Matbu Müşterek Hesap Sözleşmesinin
Hükümleri237
IV.Teselsüllü Müşterek Hesap Sözleşmesinin Kuruluşu238
V.Müşterek Hesap Türleri241
VI.Müşterek Hesaptaki Mevduat ile İlgili İhtiyati Haciz, Haciz ve
İhtiyati Tedbir Kararları244
VII.Müşterek Hesaptaki Mevduatın Rehni244
VIII.Müşterek Hesap Sözleşmesinde Hesap Sahiplerinin Temsili245
IX.Müşterek Hesaptaki Mevduatın Temliki245
X.Bankanın Müşterek Hesap Sözleşmesinden Doğan Hukuki
Sorumluluğu246
XI.Müşterek Hesap Sözleşmesinin Sona Erme Sebepleri 247
§ 14.Portföy Yönetim Sözleşmesi
(Portfolio-Management-Agreement)248
I.Portföy Yönetimine îlişkin Temel Kavramlar248
1. Malvarlığı, Portföy ve Menkul Kıymet Kavramları248
2. Malvarlığı-Portföy-Menkul Kıymet Yönetimi Kavramları249
3. Malvarlığı veya Portföy Yönetiminin Konusu 249
4. Portföy Yönetiminin İktisadi Fonksiyonu 249
II. Portföy Yönetimi Sözleşmesi251
1. Sözleşmenin Kuruluş Gayesi ve Konusu251
2. Sözleşmenin Kuruluşu ve Tarafları253
a. Genel Olarak253
b. Sermaye Piyasası Kanunu ile Portföy Yöneticiliğine İlişkin Tebliğ hükümleri253
c. İsviçre Bankalar Birliğinin 2017 Tarihli Portföy
Yöneticiliğine İlişkin Yeknesak Kuralları254
3. Sözleşmenin Şekli ve Muhtevası254
4. Sözleşmenin Hukuki Niteliği258
5. Tarafların Sözleşmeden Doğan Hak ve Borçları260
a.Müşterinin Borçları260
b.Portföy Şirketinin Borçları261
6. Portföy Yönetim Sözleşmesindeki Vekaletin ve
Temsil Yetkisinin Kapsamı262
7. Portföy Yönetiminin Benzer Sözleşmelerden Ayırdedilmesi 264
a. Portföy Yönetimi ve Tevdi Sözleşmesi264
b. Portföy Yönetimi ve Komisyon Akdi264
c. Portföy Yönetimi ve Yatırım Danışmanlığı Sözleşmesi265
III.Müşteri ile Banka veya Portföy Yönetim Şirketinin Menfaatlerinin
Çatışma Durumları ve Bunların Çözüm Yolları265
1.Menfaatlerin Çatıştığı Durumlar ve Çözüm Yolları265
a. Genel Olarak265
b. Vekalet Akdine Özgü Vekilin Sadakat Borcu, Bundan Doğan Menfaatleri Koruma Yükümlülüğü266
c. Portföy Yönetimi Faaliyetinde Menfaat Çatışması Halleri267
aa. Portföy Yöneticisi Banka veya Şirket ile Müşteri Arasındaki Menfaat Çatışması Durumları268
bb. Müşteri ile Banka veya Portföy Yönetim Şirketinin Diğer Müşterilerinin Menfaatlerinin Çatıştığı Durumlar269
2.Menfaat Çatışmalarının Çözüm Yolları ve İlkeleri269
a. Doktrinde Savunulan Çözüm Yolları ve İlkeler269
aa. Yatırımcının Korunması İlkesi269
bb. Müşteri Menfaatinin Önceliği İlkesi270
cc. Menfaatler Dengesi İlkesi270
dd. Menfaatlerin Korunması İlkesi271
b. Mahkeme Kararlarındaki Çözüm Yolları ve İlkeler272
3. Menfaat Çatışmalarının Çözüm Yolları ve Buna Dair İlkelerle İlgili Görüşümüz272
a. Temel İlkeler272
b. Portföy Yöneticisinin Mutat Menfaatleri Açısından Değerlendirme273
c. Müşterinin Menfaati ile Portföy Yöneticisinin ve
Üçüncü Şahsın Menfaatlerinin Çatıştığı Durumların
Değerlendirilmesi274
IV.Banka veya Portföy Yönetim Şirketinin Sözleşmeden Doğan
Hukuki Sorumluluğu275
1. Genel Olarak Hukuki Sorumluluğun Şartları275
2. Özen Borcuna Aykırı Davranış ve Gösterilecek Özenin ölçüsü276
V.Portföy Yönetimi Sözleşmesinin Sona Erme Sebepleri ve
Hukuki Sonuçları278
1. Azil ve İstifa278
2. Sözleşmenin Feshi278
3. Ölüm, Temyiz Kudretinin Kaybı ve İflas278
4. Sona Ermenin Hukuki Sonuçları 278
VI.Sonuç280
§ 15. Bankaların Sermaye Piyasası Araçlarına, Mala, Kıymetli Madenlere ve Dövize Dayalı; Vadeli İşlem Sözleşmeleri ile
Opsiyon Sözleşmeleri, Birden Fazla Türev Aracı İçeren Basit veya Karmaşık Yapıdaki Finansal Araçların Alımı, Satımı ve Aracılık İşlemleri281
I.Genel Türev İşlemleri281
II.Türev İşlemlerinin Türleri282
1. Vadeli İşlemler282
2. Forward Sözleşmeler (Alive İşlem Sözleşmeleri)283
3. Opsiyon Sözleşmeleri284
a. Alım Opsiyonu284
b. Satım Opsiyonu285
4.Swap Sözleşmeleri285
a. Faizli Swap Sözleşmeleri, Sabit Faiz, Değişken Faiz Swap285
b. Döviz Swap Sözleşmeleri285
III.Sermaye Piyasası Araçlarının Alım ve Satımı ile Geri Alım veya
Tekrar Satım Taahhüdü İşlemleri285
IV.Sermaye Piyasası Kanunun 4. Maddesinin (k) Bendi ile (u) Bentleri
Arasında Sayılmış Bulunan İşlemler 286
IV. BÖLÜM
BANKA KREDİ SÖZLEŞMELERİ
§ 16. Banka Kredisi Kavramı ve Önemi289
I.Tanım ve Kavram289
II.Kredi Açma Sözleşmesi ve Kredi Sözleşmesi290
1. Kredi Açma Sözleşmesi290
2. Kredi Açma Sözleşmesinin Hukuki Niteliği290
a. Ödünç Para Sözleşmesi 291
b. Kendine Özgü “sui generis” Bir Sözleşme Olduğu Görüşü291
c. Çerçeve Sözleşme Niteliği Görüşü 291
III. Kredi Türleri 291
IV. Banka Kredilerinin Açılışta Tabi Olduğu İlkeler ve Sınırları 292
1. Kredi Limitleri 292
2. Kredi Teminatının Marjı ve Katlanma Sınırı 292
3. Büyük Krediler ve Organ Kredilerinde Riziko Dağılımı ve Paylaştırma Durumu 293
a. Büyük Krediler 293
b. Organ Kredileri 294
V.Nakdi Krediler294
1. Nakit Para Kredisi, Sorumluluk Üstlenme Kredisi 294
VI. Cari Hesap Kredisi295
VII. Ödünç Kredi - Sabit Kredi295
VIII. Teminatsız-Karşılıksız Kredi296
IX. Senet veya Emtia Senetleri Avansı Kredisi (lombard) Lombard
Sözleşmesi 296
X. Forfaiting Kredi Sözleşmesi 296
XI. Factoring Kredisi – Faktoring Sözleşmesi297
XII. Leasing Sözleşmesi ve Leasing Kredisi 297
XIII. Tüketici Kredisi 297
1. Tanımlar 297
2. Tüketici Kredi Sözleşmeleri 298
3. Konut Finansmanı Kredi Sözleşmeleri 298
4. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesi 299
XIV. İnşaat (Yapı) Kredisi 300
§ 17. Gayri Nakdi Krediler301
I. Banka Teminat Mektubu Kredisi 302
II. Banka Kefalet Sözleşmesi - Kefalet Kredisi 302
III. Poliçeyi Kabul Kredisi 302
IV. Aval Kredisi 303
V. Ciro Kredisi 303
V. BÖLÜM
BANKA KREDİleRİNİ teminat altına ALAN
temİnat sözleşmeleri
§ 18.Banka Kredilerini Teminat Altına Alan Teminat Sözleşmeleri ve Teminat Türleri 305
I. Genel Olarak Teminat Sözleşmeleri ve İşlemleri 305
1. Kavram 305
2. Türleri305
3. Gösterilen Teminatın Konusuna Göre 306
4. Verilen Teminatın Asıl Borç İlişkisi ile Bağlantısının Bulunup Bulunmamasına Göre 306
II. Banka İşlemlerine, Özellikle Banka Kredilerine İlişkin Teminatlar308
1. Genel Olarak Banka İşlemlerinden Alınan ve Alınması Gereken Teminatlar 308
2. Şahsi Teminatlar 308
a. Kredi Kefaleti 308
b. Borcu Üstlenme, Birlikte Borcu Sözleşmesi veya Borca Katılma Sözleşmesi 308
c. Borcun Dış Üstlenilmesi Sözleşmesi309
d. Banka Garantisi ve Banka Kontur Garanti Taahhüdü309
3. Nakdi Teminatlar 309
a. Bir Miktar Nakit Para 309
b. Banka Teminat Mektubu 309
4. Ayni Teminatlar 309
5. Taşınır Rehni Türleri 310
a. Kredi Borçlusunun Üçüncü Şahısta OlanAlacaklarını, Bankaya Teminat Olarak Devri 310
§ 19. Taşınmaz Rehni ve Türleri 314
I. Taşınmaz Rehninin Konusu 315
II. Taşınmaz Rehninin Tabi Olduğu İlkeler 315
1. Açıklık (Aleniyet) İlkesi315
2.Alacakta Belirlilik İlkesi316
3. Rehin Konusu Taşınmazda Belirlilik İlkesi316
4. Teminat İlkesi317
5. Sabit Dereceler İlkesi317
6. Rehinle Teminat Altına Alınan Alacağın Zamanaşımına Tabi Olmaması İlkesi319
III.Taşınmaz Rehninin Yabancı Para Üzerinden Kurulması319
IV.Güvence Altına Alınacak Para Tutarı 319
1.Ana para319
2.Faiz Tutarı 320
V.Taşınmaz Rehninin Sona Erme Sebepleri 320
KAYNAKÇA321
Prof. Dr. İbrahim KAPLAN’ın Yayınlarının Listesi 327