Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Banka Hukuku ( Ekonomi Hukuku Yaklaşımı İle )
Banka Hukuku ( Ekonomi Hukuku Yaklaşımı İle )
Kemal ÇEVİK
Sayfa Sayısı
:
457
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9789944265201
32,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ
1. baskısı 2007 yılında yapılan \′EKONOMİ HUKUKU YAKLAŞIMI İLE BANKA HUKUKU\′ kısa bir süre içinde tükendi. Kitabın birinci baskısı bankacılık sektörü ve Türk medyasından yakın ilgi gördü. Medyanın bu ilgisi kesintisiz devam etti. Kitap gündemden hiç düşmedi. Bankacılık sektörü ile ilgili hemen çok sayıda bilimsel toplantı ve tartışmalarda referans olarak ele alındı. Milliyet Gazetesi Yazan Merkez Bankası eski Başkanlarından Yaman Törüner\′in \′Kemal Çevik ve Adabank\′ başlıklı makalesi en ilginçlerindendir ve önemlidir. Zira; Adabank konusu kitabın arka kapağında; Ve Adabank Konusu başlığı altında özetlenmişti. Sayın Törüner bu özetlerden hareketle konunun Türk kamu oyunda sergilenmesine yardımcı oldu. İyi de oldu. Çünkü biz arka kapakta aynen; \′Başkaca da, kamu oyunun dikkatini çekecek imkanlarımız bulunmadığından konu buraya taşınmıştır\′ demekteydik. İkinci baskının arka kapağı yeterince işlevini yerine getirmiş sayılır. Nitekim Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Adabank\′ı devralan Kuveytli şirketin mali yetersizliği nedeniyle, devre izin vermediğini açıkladı. Oysa ki, bizim kitabın arka kapağında; \′Banka TMSF tarafından satışa çıkarılmış, önemli yerli bankalarımız Banka ile ilgilenmiş hatta satın alma işlemlerine başlanmış, fakat; banka birleşmeleri nedeniyle Adabank\′ın haiz olduğu imtiyazlar, satıştan kısa bir süre önce Fon Yönetim Kurulu tarafından kaldırılınca yerli bankalar alımdan vazgeçmek zorunda bırakılmıştır. Anılan banka tek alıcı olarak ihaleye giren yabancı (Kuveyt) şirkete kırkyedi trilyona satılmış olup, devir için BDDK\′nın izni beklenmektedir. Bankaya talip olan yerli banka Genel Müdürünün satış fiyatı olarak bize söylediği rakam bu fiyatın üç katıdır, gerçek tüm çıplaklığıyla ortaya konulmuştu. BDDK Bankanın devrine (belirtildiği üzere) devralanın mali yetersizliği yüzünden izin vermediğini açıkladı Bankayı FON\′dan alanlar ise, mali yeterliliklerinin tartışma konusu bile edilemeyeceğini ve yargıya başvuracaklarını açıkladılar. TMSF\′de bu durumdan rahatsızdı. Zira, Kuveytli şirketin mali yetersizliği olmadığını tespit etmişti. Aksi halde yabancı şirket ihaleye giremezdi.
TMSF Başkanı; Bankanın Kuveytli şirkete devrinin BDDK tarafından reddedilmesinden duyduğu rahatsızlığını; \′BDDK\′ın tüm kararlarının tartışmalı olduğunu ileri sürerek Adabank satışı için fiyatın düşük olduğunu söyleyen BDDK yetkilisine geri zekalıdır\′ diyerek basın yoluyla BDDK\′yı aşağıladı ve hakarete varan açıklamalarda bulunarak ifade etti. Kimdi bu geri zekalı BDDK yetkilisi? Ret kararını BDDK Kurulu verdiğine göre bu yetkili, organ olarak Kurul ve Kurul Başkanı Tevfik Bilgin\′den başkası değildi [sous-entendu bizim arka kapağa yollamada bulundu bize ima yoluyla hissettirildi ama üzerimize
alınmadık. Zira o tarihlerde BDDK yetkilisi değildik, gerçi, Törüner anılan makalesinde \′BDDK Kemal Çevik ile aynı görüşte olduğu için, BDDK -TMSF kavgası yaşandı demekteyse de] Halbuki, TMSF 20.03.2006 tarih ve B.02.2. TMS.0.24-000-0058 sayılı BDDK\′ya gönderdiği yazıyla; \′... bankalardan birinin diğer bir veya birkaç banka ile birleşmesi veya bütün borç, alacak ve mevduatını Türkiye\′de faaliyette bulunan diğer bir bankaya devretmesi ile ilgili esas ve usullerin düzenlenmesi amacıyla yayınlanmış bulunan; Bankaların Birleşme ve Devirleri Hakkında Yönetmelik\′in \′değiştirilmesi istemişti. Elbetteki bu değişiklik yapılmadan Adabank Kuveytlilere kırk yedi trilyona satılamazdı. Çünkü, Türk bankaları en az yüzelli trilyon (EYTL) hatta ihale şartlarında daha fazla ederli bankayı ciddi ciddi almak istiyorlardı. Türk bankalarının elimine edilmesi ancak anılan Yönetmeliğin değiştirilmesi ile mümkün olabilecekti. BDDK TMSF\′nin yazısına BDDK İkinci Başkanı Ahmet Şirin imzalı 5.04.2006 tarihli ya/ıyla verdiği cevapta Yönetmeliğin değiştirilmesine sıcak baktığını ima edecek ancak bu değişikliği yapma yetkisinin TMSF\′de olduğunu bildirecekti. Aslında TMSF BDDK\′nın cevabını beklemeden 23.3.2006 tarihli Resmi Gazetede 128 sayılı Kararını yayınladı. Bu Fon Kararı ile Bankaların Birleşme ve Devirleri Hakkında Yönetmeliğin 18. maddesinin b bendi değiştiriliyordu. Böylelikle \\ u/elli trilyondan fazla bir fiyata satılması söz konusu olan Banka kırk yedi ti ılyona Kuveytlilere satıldı.
Aslında BDDK\′nın devir kararını red gerekçesi belliydi. BDDK bankanın çok ucuza gittiğini biliyordu. Nitekim Başkan Kurul Üyesine konuyu aktarırken durumu açıklamıştı ama Kurul Kararı gerekçesi farklı olmuştu. Oysa ki; FON Bankanın imtiyazını kaldırmasaydı Kuveytliler veya başkaları ihalede oluşan fiyattan Bankayı gerçeğe yakın değeri ile satın alabilirdi.
Ne oldu? Banka ortada kaldı. Aslında TMSF\′nin en kısa zamanda Bankayı satışa çıkarması elzemdi. Çünkü banka canlı banka olarak FON\′un yönetiminde bulunuyordu. Hukuken bu mümkün mü? Hayır değil. Diğer taraftan hem canlı banka olup hem mevduat kabul etmeyen banka olur mu? Bankanın statik ve askıda olan durumundan kaynaklanan zararlar ne olacak bunları kimler karşılayacak? Bu sorulara evleviyetle BDDK ve TMSF\′in cevap vermeleri kronik problemi çözmeleri gerekirken konu hıfz edilmişti. Oysa ki, görevi kötüye kullanma suçları sadece yapılmaması gereken bir şeyi yapmaktan değil yapılması gereken bir işlemi yapmamak veya geciktirmekten de kaynaklanırlar. Konuyla ilgili gelişmeleri yakından takip ettik. Medyada konuya fazla verilmedi. İş yine bize düştü. Yine başımıza iş açtık. Bazı merciler bu konuyu gündeme getirmemizden tahatsız olabilirler. Hatta görevlerini yapmayanlar için soruşturma açtırıp sonra soruşturmaya gerek olmadığına karar verip onları legalize ederek bazı kan hısım-Lııını (soy adları aynı olan) daha önce yaptırdıkları gibi bu kurumlara tayin etti-
rebilirler. Biz ise, böylece bu konuyu burada gündeme getirebilmekle, elimizden geleni esirgememiş olduk. Bu vesile ile herşeye rağmen ülkemizde entelektüeller gerekli mi? Sorusunu kendi açımızdan cevaplandırmış oluyorduk, ama iş bununla da bitmedi. Zira; Adabank gecikmelere rağmen tekrar ihaleye çıkarıldı (Kuveytliler herhalde hukuk yollarına başvurmadılar. Bu bir bakıma onların BDDK\′nın Kuveytlilerin mali yetersizlikleri dolayısıyla Türkiye\′de banka sahibi olamayacakları görüşünü kabul ettikleri anlamına gelir. Ne kadar inandırıcıdır?)
12 Eylül 2008 tarihli Sabah Gazetesinde bir köşe yazarı; Özkök, Banka ve SABAH başlıklı yazısında \"... Özkök, Çalık\′ın bankasının mevduat toplama izni peşinde olduğunu yazıyor (doğrudur). BDDK bu izni verince, Çalık bankasını satıp SABAH\′ın borcunu bir kalemde ödeyecekmiş. Yani mevduat toplama izni olan bankayı 1 milyar doların üstünde bir fiyata satacakmış. Dediğim gibi, bu konular benim uzmanlık alanım değil ama Özkök\′ün yazısının çıktığı Hürri-yet\′in ekonomi sayfalarında Adabank\′ın satışıyla ilgili bir haber vardı. Adabank bildiğim kadarıyla mevduat toplama yetkisi olan, şubeleri bulunan bir banka. Bu banka önceki gün TMSF tarafından satışa çıkarıldı ve Sinpaş Grubu tarafından satın alındı. Sinpaş mevduat toplama yetkisi olan bu bankaya kaç lira verdi biliyor musunuz? Tam tamına 57.1 milyon dolar. 1 milyar küsur dolar nerede, 57 milyon dolar nerede? Ya TMSF mevduat toplama yetkisi olan bankayı ucuza satarak Hazineyi zarara uğrattı ya da Özkök ölçüsüz atıyor. Sizce hangisi geçerli dersiniz?\" Konunun uzmanı olarak bu sorunun cevabını verelim;
1) Hemen yukarda belirttiğimiz üzere bankanın imtiyazı anılan Fon kararı
ile kaldırılmasaydı, banka en az yüzelli trilyon (150 milyon dolar)\′a alıcı bula
caktı (ciddi alıcı olarak bankada due diligence yaptıran ve birinci baskıda belir
tilen Türk bankası genel müdürünün bize söylediği rakam)
2) BDDK bankanın Kuveyt şirketine satışını reddetmeseydi banka 47
trilyona satılmış olacaktı!
3) Banka 57.1 milyon dolara Sinpaş\′a satıldığına göre aradaki farktan kim
sorumlu olacaktı!
4) Bankanın gerçek değeri nedir?
a. Bankanın karine olarak değeri ihale ile belirlenendir.
b. Bankanın \′absolut praesumption(lat)\′ değeri 150 milyon dolardır.
c. Bankanın piyasa değerinin 1 milyar dolar olduğu Hürriyet Gazetesi
Genel Yayın Yönetmeni tarafından ileri sürülmektedir.
Konu BDDK\′nın kararına kalmıştır. Elbetteki bu tip işlemlerden doğacak sorumluluk bağımsız, özerk kuruluşlarındır. Siyasi iktidarın sorumluluğu söz konusu bile edilemez! Nitekim, uygulamada bağımsız kuruluşların yargı önüne getirilen kararlan konularında hükümet yetkisiz olduğunu söylemektedir. Baş-
bakan da bağımsız özerk kuruluşlardan rahatsız olduğunu medyada ifade etmiştir. Gerçek böyle mi? Hükümet PTT- Bank olayında olduğu gibi (konu kitapta incelenmiştir) mi davranmaktadır yoksa! Banka FON\′a alınsaydı kaç kuruş ederdi? Kanuni şartları oluşmadığı için bankanın Fon\′a alınmasına karşı çıkan ve bankanın canlı banka olarak kalmasını temin ederek hazineye en az şimdilik kaydıyla 57.1 (150-bir milyar) dolar kazandıran (mahkeme kararıyla sabit) Kurul Üye ve Üyeleri hakkında bankanın FON\′a alınmasına karşı çıktıkları gerekçesiyle dava açtıran zamanın hükümet mensuplarının (aktüel Başbakan ve Şener) düştüğü durumdan bu, günkü yöneticilerin ibret alması gerekmez mi?
Diğer yönden, aktüel bankacılık sektörünün krizden etkilenmemesini 2001 yılından itibaren alınan BDDK Kurul kararlarına bağlayan gerek yerli gerek yabancı bankacılık otoritelerinin görüşlerine yollama yapan siyasi iktidar yetkilileri, bu tedbirleri alanların yerine atama yaparken uyguladıkları sübjektif kriterlerin (hepsi değil çoğunlukla) sektöre ne kadar zarar vereceğini düşünmüşler midir? Yolunda sorular akla gelmektedir. (Bu hususlarla ilgili olarak kitapta müşahhas örneklere yer verilmiştir.) Bu halde akla gelen soru şu olmalıdır; hangi BDDK, sektörü ve ülkeyi kurtardığına inanarak 2001 krizinde çekinmeden ve geleceğini tehlikeye atarak elini taşın altına sokan her türlü iftiraya maruz kalan, yargı kararıyla aklanıncaya kadar akla karayı seçen Kurul üyelerinin temsil ettiği BDDK ve TMSF mi?
BDDK, TMSF başkanının geri zekalı ithamına suhuletle \′... faaliyetlerini objektif esaslar dahilinde yürüttüğü yolunda açıklama ile par riccoche cevap verdi, kişisel ve kurumsal geri zekalılık konusuna değinilmedi. Ancak, TMSF Başkanı \′Bankacılık sektörünün kötü yönetilmesi, istikran bozacak söylentilerin dolaşması sektöre zarar verir. Bu da TMSF\′yi rahatsız eder. TMSF bundan sonra da, bankacılık sektörüyle yakından ilgilenecek\′ açıklamasından sonra Kurucu Kurul üyesi olduğumuz BDDK konuya sessiz kaldı, herhalde kararlarıyla konuşmayı yeğledi.
Belirtmek gerekir ki; 5411 sayılı Bankacılık Kanunu\′nun 1 Kasım 2005 tarih ve 25983 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmesinden sonra Kanun dört kez çeşitli kanunlarla değişikliğe uğramış bulunmaktadır. Kitap yayınlandıktan sonra yürürlüğe giren kanunlar;
- Resmi Gazete\′nin 8 Mayıs 2008 tarih ve 26870 sayılı nüshasında yayım
lanan 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı \′Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigor
tası Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun\′
- Resmi Gazete\′nin 6 Haziran 2008 tarih ve 26870 sayılı nüshasında ya
yımlanan 17.04.2008 tarih ve 5766 sayılı \′Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun\′,
- Resmi Gazete\′nin 22 Kasım 20008 tarih 2702 sayılı nüshasında yayımlanan \′Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun.\′
Bu Kanunların sonuncusu olan 2702 sayılı Kanun ile 5411 sayılı Bankacılık Kanun\′unun 63 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında sigortaya tabi olacak tasarruf mevduatının ve gerçek kişilere ait katılım fonlarının kapsamını ve tutarını belirlemeye ilişkin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kuruluna verilen yetkiler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl süreyle doğrudan Bakanlar Kurulu\′na bırakılmıştır.
Bakanlar Kurulu, iki yıllık süre içinde tasarruf mevduatının ve gerçek kişilere ait katılım fonlarının kapsamını ve/veya tutarını ve sigorta kapsamı dışında tutulacak mevduat ve katılım fonlarının niteliğini belirlemeye de, yetkilidir. Görülüyor ki, Kanunla Tasarruf Mevduatı Sigorta Fon\′una verilmiş bulunan yetkiler iki yıllık süre için Bakanlar Kurulu\′na devredilmiş bulunmaktadır.
Diğer taraftan, kitap yayınlandıktan sonra Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından değişiklik yapılan yönetmelikler şu şekilde tespit edilmiştir;
Finansal Kiralama, Faktoring Ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş Ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (29/06/2009) (23/3/2008)
Bankalar ve Konsolide Denetime Tabi Kuruluşlarca Yapılabilecek Bağış ve Yardımlara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (09.06.2009)
Bankaların Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (23.1.2009) (5/4/2008) (9/6/2007)
Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (23/01/2009) (5/4/2008) (24/7/2007)
Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (23/01/2009) (6/2/2008)
Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (21/12/2008)
Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (30.11.2008) (14/6/2007)
Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (12.11.2008) (2/2/2007)
Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (15/08/2009) (22/03/2008) (10/10/2007)
Bankaların Destek Hizmeti Almalarına ve Bu Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (13/2/2008) (24/7/2007)
Bankaların Üst Yönetimine Atanacakların Bildirimi, Yemin ve Mal Beyanında Bulunulması ve Karar Defterlerinin Tutulmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (10/10/2007)
Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (29/9/2007)
Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik
Bankaların Kıymetli Maden Alım Satımına ve Alacaklarından Dolayı Edindikleri Emtia ve Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (1/8/2009) (21/12/2008)
Tamamen bankacılık tekniğine yönelik değişiklikler üzerinde ayrı ayrı durulmamış, ancak Kitabın birinci baskısında zikredilen yönetmelik değişikliklerine ayrıca yer verilmiştir. Kitabın arka kapağında ise, Bankalar ve Konsolide Denetime Tabi Kuruluşlarca Yapılabilecek Bağış ve Yardımlara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik üzerine dikkat çekilmek istenmiştir.
Ankara, Kasım 2009
Prof. Dr. İur. Kemal ÇEVİK
İÇİNDEKİLER
İkinci Baskıya Önsöz.
Önsöz
XI
İçindekiler xiii
Genel Literatür xxv
Kısaltmalar xxvii
BİRİNCİ BOLUM
TARİHÇE VE GELİŞİM
I. AVRUPA, ABD, İSLAM ÜLKELERİ VE TÜRKLERDE
BANKACILIK
A. Avrupa Ülkelerinde Bankacılık
B. Amerika Birleşik Devletleri
C. İslam Ülkeleri ve Türklerde Bankacılık 4
1. Selçuklularda Para ve Kredi 5
2. Osmanlılarda Bankacılık 6
a) Genel Olarak 6
b) Osmanlı\′da İlk Banka; Banque de Constantinople 10
c) Murabaha Nizamnamesi 10
d) Ottoman Bank 11
e) Osmanlı Bankası 13
f) Memleket Sandıkları Nizamnamesi 16
3. Cumhuriyet Dönemi 18
a) Genel Olarak 18
b) 30 Mayıs 1933 Tarihli Mevduatı Koruma Kanunu 19
c) 1 Haziran 1936 tarih ve 2999 Sayılı Bankalar Kanunu 20
d) 3182 Sayılı Kanun 21
e) 538 Sayılı KHK 22
f) 4389 Sayılı Bankalar Kanunu 22
g) 4491 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler 26
aa) Genel Gerekçe 26
bb) Madde Gerekçeleri 27
h) 4603 sayılı \"Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası\", Anonim Şirketi ve Türkiye
Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında 4603 Sayılı Kanun 32
aa) Genel Gerekçe 32
bb) Madde Gerekçeleri 33
ı) 4762 Sayılı Kanunla Getirilen Değişiklikler 35
aa) Genel Gerekçe 36
bb) Madde Gerekçeleri 37
i) Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 4743 Sayılı Kanun .. 47
aa) Genel Gerekçe 48
bb) Madde Gerekçeleri 49
j) 4739 Sayılı Kanun\′un Cumhurbaşkanınca Geri Gönderilmesinin
Gerekçeleri 57
k) Bankalar Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına
İlişkin 5020 Sayılı Kanun 69
aa) Genel Gerekçe 69
bb) Madde Gerekçeleri 72
5021 sayılı Kanun 88
1) Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Bankalar Kanunu Hükümlerine İstinaden Bankacılık Yapma ve Mevduat Kabul Etme İzni Kaldırılan Türkiye İmar Bankası Türk Anonim Şirketi Hakkında Tesis Edilecek Bazı İşlemler Hakkında 5021 Sayılı
Kanun 88
aa) Genel Gerekçe 88
bb) Madde Gerekçeleri 91
cc) Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu 93
m) Bankalar Kanununun 14 üncü Maddesinin (3) Numaralı Fıkrası
Uyarınca Bankacılık İşlemleri Yapma ve Mevduat Kabul Etme
İzni Kaldırılan T. İmar Bankası T.A.Ş. Nezdinde Bulunan
Tasarruf, Ticari Kuruluşlar ve Diğer Kuruluşlar Mevduatının
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca Ödenmesine İlişkin Esas ve
Usuller Hakkında Karar 106
n) Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair
5189 Sayılı Kanun 113
II. BANKACILIK KANUNLARI VE IMF 115
A. Genel Olarak 115
B. İstanbul Kararları (IMF ve Dünya Bankasının Ekim 2009 Yıllık
Toplantıları) 116
C. Bretton Woods\′un İflası 118
xıv
D. Banka Hukukunda Uluslararası Gelişmeler 123
E. Avrupa Birliği Hukukunda Gelişmeler 124
1. Genel Olarak 124
2. Avrupa Merkez Bankası (AMB) 125
a) Genel Görevler 127
b) Özel Görevler 127
İKİNCİ BÖLÜM
EKONOMİ HUKUKU VE BANKA HUKUKU
I. EKONOMİ HUKUKU 129
A. Ekonomi ve Hukukun Ayrılmazlığı 132
1. Ekonominin Hizmetinde Olan Hukuk 132
2. Hukuk Kuralının Etkinliği 134
3. Hukukun Ekonominin Dışında Olmaması 135
B. Ekonomi Hukukunun Kapsamı 136
1. Ekonomi Hukuku ve Ekonomi İlmi 136
a) Makro Ekonomik Açıdan 136
b) Mikro Ekonomik Açıdan 136
2. Ekonomi Hukuku ve Diğer Hukuk Bilimleri 137
a) Anayasa Hukuku ve Ekonomi Hukuku 137
b) Kanunlar 139
c) Ekonomi Hukukunun Dış Kaynaklan
Avrupa Birliği (AB) Hukuku 139
C. Ekonomi Hukukunun Formasyonu 140
1. Ekonomik Olaylar ve Düşünceler 140
a) Olaylar (Olgular) 140
b) Düşünceler 141
aa) Düşünürler 141
bb) Ekonomistler 141
c) Tesbitimiz 142
2. Ticaret Hukukunun Doğuşu 142
3. Ticaret Hukukunun Yetersizliği 143
4. Klasik Ticaret Hukukunun Aktüel Durumu 144
a) İlerleme görünümü 144
b) Gerileme görünümü 144
D. Ekonomi Hukukunun Diğer Kaynakları 144
1. Ekonomik Kamu İktidarları 145
XV
a) Geleneksel kamu iktidarları 145
b) Yeni kamu iktidarları 145
2. Özel Ekonomik İktidarlar 145
a) Özel Yetkililerin Çeşitliliği 145
b) Özel Ekonomik İktidarların Rolleri 146
3. Özel Ekonomik İktidarlar İle Kamu Ekonomik İktidarları
Arasındaki İlişkiler 146
E. Ekonominin Kadroları 147
1. Rekabet ve Fiyatlar 147
a. Rekabet 147
aa) Kamu yararı sebebiyle getirilen sınırlamalar 147
bb) Özel menfaatlerle ilgili sınırlamalar 148
i) Tekel hakkının tanınması 148
ii) Tekel hakkının korunması 148
İH) Uzlaşmalar ve hakim durumun kötüye kullanılması 149
2. Fiyatlar 150
a. Fiyatların Taraflarca Tespiti 150
aa) Maddi veriler 150
bb) Hukuki veriler (Fiyatın hukuki tabiatı) 151
cc) Fiyatlar hakkında bilgi edinilmesi 151
3. Para ve Kredi 152
II. BANKA HUKUKU 152
A. Banka Hukukunun Tanımı ve Özellikleri 152
1. Genel Olarak 152
2. Ekonomik Kamu Hukuku 154
3. Ekonomik Özel Hukuk Normları 155
4. Bankanın Kanuni Tanımı ve Banka Çeşitleri, Faaliyet Konuları.... 156
a) Tanım 156
b) Faaliyet Konuları 158
B. Dünyada, Türkiye\′de Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Otoriteleri 159
1. ABD ve ABD\′de Bankacılık Düzenleme ve Denetim Otoriteleri ... 159
a) ABD\′de Bankacılık Düzenleme ve Denetim Otoriteleri 159
b) AB Düzenleme ve Denetim Otoriteleri 161
aa) Almanya 161
bb) Fransa 161
cc) İngiltere 164
2. Türkiye\′de Bağımsız İdari Otorite Olarak BDDK 165
XVI
a) Genel Olarak 165
b) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun
Teşkilat Yapısı 171
aa) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu 172
bb) Başkan ve üyelerin görev süreleri 173
cc) Yasaklar 178
c) Kurulun Görev ve Yetkileri 179
d) Kurulun Çalışma Esasları 181
e) Başkanlık Teşkilatı 183
aa) Başkan\′ın görev yetkileri (Md.89/2) 183
bb) Başkan Yardımcıları 185
cc) Kurumun hizmet birimleri 185
dd) Kurumun görev ve yetkileri 186
ee) Sektörün geliştirilmesi 187
ff) Yerinde denetim ve gözetim 188
gg) Bilgi ve belge isteme 190
hh) Şeffaflık ve hesap verebilirlik 191
ıı) Kurumlararası İşbirliği 192
ii) Finansal Sektör Komisyonu (md. 99) 193
jj) Eşgüdüm Komitesi 193
kk) Kurumun bütçesi, hesap ve harcamaların denetimi 194
11) Ücretler, malî ve diğer sosyal haklar 195
mm) Kurul üyelerinin görevden ayrılması (md. 103) 197
nn) Kurul üyeleri ile Kurum personelinin cezaî ve hukukî
sorumluluğu (md. 104) 197
oo) Kurul kararlarına karşı yargı yolu 199
C. Bankacılık Kanununa Tabi Banka Anonim Ortaklığı 199
1. Genel Olarak 199
2. Bankaların Kuruluşları ve Faaliyete Geçme Esasları 200
3. Kuruluşa Uygulanacak Hükümler ve Kuruluş İlkeleri 202
4. İzinlerin Hukuki Mahiyeti 203
5. Kuruluş İzni Vermenin Süresi 205
6. Kuruluş Şartları 206
7. Kurucularda Aranan Şartlar 207
8. Merkezi Yurt Dışında Bulunan Bankaların Türkiye\′de
Şube Açmaları (md. 9) 211
9. Faaliyet İzni 212
10. Kuruluş İzninin İptali 213
11. Faaliyet İzninin İptali Veya Sınırlandırılması (md. 12) 213
12. Yurt İçinde Şube Açma 214
XVII
13. Sınır Ötesi Faaliyetler (md. 14) 215
14. İzin Başvurularının Reddi 216
D. Malvarlığına İlişkin Düzenlemeler 217
1. Genel Olarak 217
2. Sermaye, Sermaye Artırımı ve Sermaye Azaltımı 217
a) Sermaye Artırımı 217
b) Sermaye Azaltımı 218
3. Sermaye Yeterliliği 218
4. Ödenmiş Sermaye 220
5. Yedek Akçeler, Karşılıklar ve Teminatlar 221
6. Özkaynak 222
a) Ana sermaye 223
b) Katkı Sermaye 225
c) Üçüncü Kuşak 225
d) Birincil Sermaye Benzeri Borçlar 226
e) İkincil Sermaye Benzeri Borçlar 227
f) Sermaye Benzeri Borçlarda İndirim 230
g) Sermayeden İndirilen Değerler 231
7. Özkaynak ve Konsolide Özkaynak Hesaplaması, Hesaplama
Dönemleri 232
a) Özkaynak Hesaplaması ve Hesaplama Dönemi 232
b) Konsolide Özkaynak Hesaplaması ve Hesaplama Dönemi 232
E. Kurumsal Yönetim 233
1. Genel Olarak 233
2. Yönetim Kurulu 234
3. Denetim Komitesi 236
4. Genel Müdür ve Yardımcıları, Genel Müdür Vekili Benzerleri 238
a) Genel müdür 238
b) Genel müdür yardımcıları 239
c) Genel müdür vekili benzerleri 239
d) Görevden ayrılmaların Kuruma bildirilme zorunluluğu 240
e) Çalışma yasağı ve imza yetkisinin kaldırılması 240
f) Yemin ve mal beyanı, 243
aa) Yemin 243
bb) Mal Beyanı 244
g) Karar Defteri 244
F. İç Sistemler 245
1. Genel Olarak 245
xvıu
H.
2. İç Kontrol 246
3. Risk Yönetimi Sistemi 247
4. İç Denetim Sistemi 249
Yetkili kuruluşlar 250
1. Bağımsız Denetim Kuruluşları 251
a) Bağımsızlık 252
b) Yetkilendirme 254
c) Bağımsız Denetim Sözleşmesi 255
d) Bağımsız denetim sözleşmesinin yürürlüğü 257
e) Bağımsız denetim sözleşmesi değişiklikleri 257
f) Bağımsız denetim sözleşmesinin sona ermesi 258
g) Bağımsız denetim kuruluşlarının üçüncü şahıslara
verdikleri zarar dolayısıyla sorumlulukları 259
2. Değerleme Kuruluşları 261
a) Yetkilendirme 261
b) Değerleme faaliyeti 263
aa) Değerleme sözleşmesi 263
bb) Değerleme hizmeti 263
cc) Yetkilerin kaldırılması 264
3. Derecelendirme Kuruluşları 265
a) Derecelendirme faaliyetinin kapsamı (Derecelendirme
Yönetmeliği, md.5) 266
b) Derecelendirme kuruluşlarının yetkilendirilmesi 267
c) Derecelendirme sözleşmesi 268
d) Derecelendirme sözleşmesinin feshi 269
e) Yetki iptali 270
aa) Yetkinin geçici olarak kaldırılması 270
bb) Yetkinin sürekli olarak kaldırılması (Yön. md. 27/1, 2, 3) 270
4. Destek Hizmeti Kuruluşları 271
a) Genel olarak 271
b) Destek hizmeti kuruluşlarında aranacak şartlar. (Destek
Yönetmeliği, md.69) 271
c) Yetkilendirme (Destek Yön. md.7) 272
d) Sorumluluk sigortası 273
Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına
İlişkin Usul ve Esaslar 274
1. Genel Olarak 274
2. Faaliyetlerin Muhasebeleştirilmesi (Muh. Yön. md. 4) 275
3. Finansal Tablolar (Muh. Yön. md. 5) 275
XIX
4. Bilanço (Muh. Yön. md. 6) 276
5. Gelir Tablosu (Muh. Yön. md. 7) 277
6. Nakit Akış Tablosu (Muh. Yön. md. 8) 278
7. Özkaynak Değişim Tablosu (md. 9) 278
8. Finansal Raporlar (Muh. Yön. md. 10) 278
9. Yurt Dışı Şubelere Ait Finansal Tabloların Konsolide Edilmesi
(Muh. Yön. md. 11) 278
10. Yönetim Kurulunun Sorumluluğu (Muh. Yön. md. 12) 279
11. Finansal Raporların Yetkili Kişilerce İmzalanması 280
12. Finansal Raporların Sunumu ve Yayımlanması
(Muh. Yön. md. 14) 280
13. Yıllık Faaliyet Raporu (BK.md. 40) 282
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MEVDUAT VE TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (TMSF)
I. MEVDUAT VE KATILIM FONU KABULÜ (BK. md. 60), 283
A. Mevduat Kavramı ve Mevduatın Hukuki Niteliği 283
B. Mevduat ve Katılım Fonu Kabulü ve Çekilmesi 287
1. Genel Olarak 287
2. Mevduat ve Katılım Fonunun Çekilmesi 297
3. Mevduat ve Katılım Fonunun Vadeli Veya İhbarlı Olması 298
4. Mevduat ve Katılım Fonunun Rehnedilmesi 298
5. Mevduat ve Katılım Fonu Üzerinde Hapis Hakkı 299
6. Mevduat ve Katılım Fonunun Çekilmesini Engellemenin
Müeyyidesi 300
7. Zamanaşımı 301
8. Mevduat ve Katılım Fonunun Sigortalanması (B.K. md. 63) 303
II. TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU 306
Genel Olarak 306
Tasarruf Mevduatı Sigortasının Sigorta Özelliği Arzettiği Görüşü. 310
Tasarruf Mevduatı Sigortasının Sigorta Özelliği
Arzetmediği Görüşü 311
4. 5411 Sayılı Yeni Bankalar Kanunu İle Getirilen Düzenleme 312
5. Tam Garanti ve İmar Bankası Olayı 317
a) Kısa tarihçe 318
b) İmar Bankasının TMSF\′ye devrinden önceki olağanüstü
gelişmeler 318
XX
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KREDİ DÜZENİ
I. KREDİ 325
A. Genel Olarak 325
B. Terim 326
C. Kredinin Ekonomi Hukuku Niteliği 326
D. Nakdi Krediler 328
E. Spot Krediler 330
F. Cari Hesap Sözleşmesi 330
G. Tüketici Kredileri 332
H. Kredi Kartları 333
1. Genel Olarak 333
2. Ekonomi Hukuku Niteliği 334
3. Kredi Kartı Limiti (KKK. md. 9) 338
4. Döviz Kredisi 341
a) Dövize endeksli krediler 341
b) Döviz kredileri 342
5. Gayrı Nakdi Krediler ve Gayrı Nakdi Kredi Niteliğini Haiz
Taahhütler 344
a) Teminat mektupları 345
b) Kontrgarantiler 347
c) Kefalet 347
d) Aval ve ciro 349
e) Ciro 350
f) Kabuller 350
g) Akreditif 351
I. Gayrı Nakdi Kredi Niteliğini Haiz Taahhütler 352
J. Risk Grubu 353
1. Genel Olarak 353
2. Gerçek ve Tüzel Kişinin Dahil Olduğu Risk Grubu 356
3. Bankanın Dahil Olduğu Risk Grubu 357
4. Sermayesinin Çoğunluğu Kamuya Ait Bankalar 357
5. Bankalar Dışındaki KİT Veya Hisselerinin Çoğunluğu
Özelleştirme İdaresi Altında Bulunanlar 357
6. Kurulca Belirlenecek Riskler 358
xxı
II. KREDİ AÇMA 361
A. Genel Olarak 361
B. Kredi Açma Yetkisinin Devri 361
C. Kredi Komitesinin Oluşumu 362
D. Kredi Komitesinin Çalışma Esasları (Kredi İliş. Yön. md.7) 362
E. Hesap Durumu Belgesi Alınması (Kredi. İliş. Yön. md.8) 363
E. Müeyyide 364
G. Karşılıklar ve Teminatlar 365
H. Kredi Sınırlarında Dikkate Alınma Oranları, Kredi Sınırlarının
Konsolide Esasa Göre Hesaplanması, Kredi Sınırlamalarına
Tabi Olmayan İşlemler (md. Kredi. İliş. Yön. Md. L2) 366
İ. Kredi Sınırlamalarına Tabi Olmayan İşlemler
(Kanun, md. 55, Yön. md 16) 374
1. Genel Olarak 374
2. Kredi Sınırlamalarına Tabi Olmayan İşlemler (Yön. md. 16) 376
J. Kredi Sınırlarının İzlenmesi (Yön. md. 17) 376
K. Aşımların Giderilmesi 376
L. Katılım Bankalarınca Finansman Sağlama Yöntemleri (Yön. md. 19) 377
M. Ortaklık Paylarına İlişkin Sınırlamalar 379
N. Gayrimenkul ve Emtia Üzerinde İşlemler (md.57) 381
O. Sandık ve Vakıflara İlişkin İşlemler (md.58) 383
Ö. Bağışlar (md.59) 385
P. Bağış ve Yardım Sınırları (Yön. md.6) 387
R. Müeyyide 388
BEŞİNCİ BÖLÜM
DENETİM VE ALINACAK ÖNLEMLER
I. DENETİM VE ALINACAK ÖNLEMLER 389
A. Genel Olarak 389
B. Eski Mevzuat 389
1. 3182 Sayılı Kanun 389
2. Eski Bankalar Kanunu (4389 Sayılı Kanun) 391
C. 5411 Sayılı Yeni Bankacılık Kanunu 396
1. Genel Olarak 396
2. Önlem Alınmasını Gerektiren Haller (md.67) 399
XXII
a) Düzeltici önlemler 401
b) İyileştirici önlemler 402
c) Kısıtlayıcı önlemler (md. 70) 403
D. Faaliyet İzninin Kaldırılması Veya Fona Devir (md. 71) 406
1. Genel Olarak 406
2. Kanuni Yükümlülükler 409
a) Sırların Saklanması (md.73) 410
b. Sır Saklama Yükümlülüğü 415
c. İtibarın Korunması (md. 74) 420
d. Etik İlkeler (md. 75) 422
e. Müşteri Hakları 423
II. KALKINMA VE YATIRIM BANKALARI VE
FİNANSAL HOLDİNG ŞİRKETİ 425
A. Kalkınma ve Yatırım Bankaları 425
B. Finansal Holding Şirketi 426
C. Kurumsal Yönetime İlişkin Hükümler 428
D. Özkaynaklar 429
Ek - 1 Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin
Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik 431
KAYNAKÇA 449
DİZİN 453
1. baskısı 2007 yılında yapılan \′EKONOMİ HUKUKU YAKLAŞIMI İLE BANKA HUKUKU\′ kısa bir süre içinde tükendi. Kitabın birinci baskısı bankacılık sektörü ve Türk medyasından yakın ilgi gördü. Medyanın bu ilgisi kesintisiz devam etti. Kitap gündemden hiç düşmedi. Bankacılık sektörü ile ilgili hemen çok sayıda bilimsel toplantı ve tartışmalarda referans olarak ele alındı. Milliyet Gazetesi Yazan Merkez Bankası eski Başkanlarından Yaman Törüner\′in \′Kemal Çevik ve Adabank\′ başlıklı makalesi en ilginçlerindendir ve önemlidir. Zira; Adabank konusu kitabın arka kapağında; Ve Adabank Konusu başlığı altında özetlenmişti. Sayın Törüner bu özetlerden hareketle konunun Türk kamu oyunda sergilenmesine yardımcı oldu. İyi de oldu. Çünkü biz arka kapakta aynen; \′Başkaca da, kamu oyunun dikkatini çekecek imkanlarımız bulunmadığından konu buraya taşınmıştır\′ demekteydik. İkinci baskının arka kapağı yeterince işlevini yerine getirmiş sayılır. Nitekim Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Adabank\′ı devralan Kuveytli şirketin mali yetersizliği nedeniyle, devre izin vermediğini açıkladı. Oysa ki, bizim kitabın arka kapağında; \′Banka TMSF tarafından satışa çıkarılmış, önemli yerli bankalarımız Banka ile ilgilenmiş hatta satın alma işlemlerine başlanmış, fakat; banka birleşmeleri nedeniyle Adabank\′ın haiz olduğu imtiyazlar, satıştan kısa bir süre önce Fon Yönetim Kurulu tarafından kaldırılınca yerli bankalar alımdan vazgeçmek zorunda bırakılmıştır. Anılan banka tek alıcı olarak ihaleye giren yabancı (Kuveyt) şirkete kırkyedi trilyona satılmış olup, devir için BDDK\′nın izni beklenmektedir. Bankaya talip olan yerli banka Genel Müdürünün satış fiyatı olarak bize söylediği rakam bu fiyatın üç katıdır, gerçek tüm çıplaklığıyla ortaya konulmuştu. BDDK Bankanın devrine (belirtildiği üzere) devralanın mali yetersizliği yüzünden izin vermediğini açıkladı Bankayı FON\′dan alanlar ise, mali yeterliliklerinin tartışma konusu bile edilemeyeceğini ve yargıya başvuracaklarını açıkladılar. TMSF\′de bu durumdan rahatsızdı. Zira, Kuveytli şirketin mali yetersizliği olmadığını tespit etmişti. Aksi halde yabancı şirket ihaleye giremezdi.
TMSF Başkanı; Bankanın Kuveytli şirkete devrinin BDDK tarafından reddedilmesinden duyduğu rahatsızlığını; \′BDDK\′ın tüm kararlarının tartışmalı olduğunu ileri sürerek Adabank satışı için fiyatın düşük olduğunu söyleyen BDDK yetkilisine geri zekalıdır\′ diyerek basın yoluyla BDDK\′yı aşağıladı ve hakarete varan açıklamalarda bulunarak ifade etti. Kimdi bu geri zekalı BDDK yetkilisi? Ret kararını BDDK Kurulu verdiğine göre bu yetkili, organ olarak Kurul ve Kurul Başkanı Tevfik Bilgin\′den başkası değildi [sous-entendu bizim arka kapağa yollamada bulundu bize ima yoluyla hissettirildi ama üzerimize
alınmadık. Zira o tarihlerde BDDK yetkilisi değildik, gerçi, Törüner anılan makalesinde \′BDDK Kemal Çevik ile aynı görüşte olduğu için, BDDK -TMSF kavgası yaşandı demekteyse de] Halbuki, TMSF 20.03.2006 tarih ve B.02.2. TMS.0.24-000-0058 sayılı BDDK\′ya gönderdiği yazıyla; \′... bankalardan birinin diğer bir veya birkaç banka ile birleşmesi veya bütün borç, alacak ve mevduatını Türkiye\′de faaliyette bulunan diğer bir bankaya devretmesi ile ilgili esas ve usullerin düzenlenmesi amacıyla yayınlanmış bulunan; Bankaların Birleşme ve Devirleri Hakkında Yönetmelik\′in \′değiştirilmesi istemişti. Elbetteki bu değişiklik yapılmadan Adabank Kuveytlilere kırk yedi trilyona satılamazdı. Çünkü, Türk bankaları en az yüzelli trilyon (EYTL) hatta ihale şartlarında daha fazla ederli bankayı ciddi ciddi almak istiyorlardı. Türk bankalarının elimine edilmesi ancak anılan Yönetmeliğin değiştirilmesi ile mümkün olabilecekti. BDDK TMSF\′nin yazısına BDDK İkinci Başkanı Ahmet Şirin imzalı 5.04.2006 tarihli ya/ıyla verdiği cevapta Yönetmeliğin değiştirilmesine sıcak baktığını ima edecek ancak bu değişikliği yapma yetkisinin TMSF\′de olduğunu bildirecekti. Aslında TMSF BDDK\′nın cevabını beklemeden 23.3.2006 tarihli Resmi Gazetede 128 sayılı Kararını yayınladı. Bu Fon Kararı ile Bankaların Birleşme ve Devirleri Hakkında Yönetmeliğin 18. maddesinin b bendi değiştiriliyordu. Böylelikle \\ u/elli trilyondan fazla bir fiyata satılması söz konusu olan Banka kırk yedi ti ılyona Kuveytlilere satıldı.
Aslında BDDK\′nın devir kararını red gerekçesi belliydi. BDDK bankanın çok ucuza gittiğini biliyordu. Nitekim Başkan Kurul Üyesine konuyu aktarırken durumu açıklamıştı ama Kurul Kararı gerekçesi farklı olmuştu. Oysa ki; FON Bankanın imtiyazını kaldırmasaydı Kuveytliler veya başkaları ihalede oluşan fiyattan Bankayı gerçeğe yakın değeri ile satın alabilirdi.
Ne oldu? Banka ortada kaldı. Aslında TMSF\′nin en kısa zamanda Bankayı satışa çıkarması elzemdi. Çünkü banka canlı banka olarak FON\′un yönetiminde bulunuyordu. Hukuken bu mümkün mü? Hayır değil. Diğer taraftan hem canlı banka olup hem mevduat kabul etmeyen banka olur mu? Bankanın statik ve askıda olan durumundan kaynaklanan zararlar ne olacak bunları kimler karşılayacak? Bu sorulara evleviyetle BDDK ve TMSF\′in cevap vermeleri kronik problemi çözmeleri gerekirken konu hıfz edilmişti. Oysa ki, görevi kötüye kullanma suçları sadece yapılmaması gereken bir şeyi yapmaktan değil yapılması gereken bir işlemi yapmamak veya geciktirmekten de kaynaklanırlar. Konuyla ilgili gelişmeleri yakından takip ettik. Medyada konuya fazla verilmedi. İş yine bize düştü. Yine başımıza iş açtık. Bazı merciler bu konuyu gündeme getirmemizden tahatsız olabilirler. Hatta görevlerini yapmayanlar için soruşturma açtırıp sonra soruşturmaya gerek olmadığına karar verip onları legalize ederek bazı kan hısım-Lııını (soy adları aynı olan) daha önce yaptırdıkları gibi bu kurumlara tayin etti-
rebilirler. Biz ise, böylece bu konuyu burada gündeme getirebilmekle, elimizden geleni esirgememiş olduk. Bu vesile ile herşeye rağmen ülkemizde entelektüeller gerekli mi? Sorusunu kendi açımızdan cevaplandırmış oluyorduk, ama iş bununla da bitmedi. Zira; Adabank gecikmelere rağmen tekrar ihaleye çıkarıldı (Kuveytliler herhalde hukuk yollarına başvurmadılar. Bu bir bakıma onların BDDK\′nın Kuveytlilerin mali yetersizlikleri dolayısıyla Türkiye\′de banka sahibi olamayacakları görüşünü kabul ettikleri anlamına gelir. Ne kadar inandırıcıdır?)
12 Eylül 2008 tarihli Sabah Gazetesinde bir köşe yazarı; Özkök, Banka ve SABAH başlıklı yazısında \"... Özkök, Çalık\′ın bankasının mevduat toplama izni peşinde olduğunu yazıyor (doğrudur). BDDK bu izni verince, Çalık bankasını satıp SABAH\′ın borcunu bir kalemde ödeyecekmiş. Yani mevduat toplama izni olan bankayı 1 milyar doların üstünde bir fiyata satacakmış. Dediğim gibi, bu konular benim uzmanlık alanım değil ama Özkök\′ün yazısının çıktığı Hürri-yet\′in ekonomi sayfalarında Adabank\′ın satışıyla ilgili bir haber vardı. Adabank bildiğim kadarıyla mevduat toplama yetkisi olan, şubeleri bulunan bir banka. Bu banka önceki gün TMSF tarafından satışa çıkarıldı ve Sinpaş Grubu tarafından satın alındı. Sinpaş mevduat toplama yetkisi olan bu bankaya kaç lira verdi biliyor musunuz? Tam tamına 57.1 milyon dolar. 1 milyar küsur dolar nerede, 57 milyon dolar nerede? Ya TMSF mevduat toplama yetkisi olan bankayı ucuza satarak Hazineyi zarara uğrattı ya da Özkök ölçüsüz atıyor. Sizce hangisi geçerli dersiniz?\" Konunun uzmanı olarak bu sorunun cevabını verelim;
1) Hemen yukarda belirttiğimiz üzere bankanın imtiyazı anılan Fon kararı
ile kaldırılmasaydı, banka en az yüzelli trilyon (150 milyon dolar)\′a alıcı bula
caktı (ciddi alıcı olarak bankada due diligence yaptıran ve birinci baskıda belir
tilen Türk bankası genel müdürünün bize söylediği rakam)
2) BDDK bankanın Kuveyt şirketine satışını reddetmeseydi banka 47
trilyona satılmış olacaktı!
3) Banka 57.1 milyon dolara Sinpaş\′a satıldığına göre aradaki farktan kim
sorumlu olacaktı!
4) Bankanın gerçek değeri nedir?
a. Bankanın karine olarak değeri ihale ile belirlenendir.
b. Bankanın \′absolut praesumption(lat)\′ değeri 150 milyon dolardır.
c. Bankanın piyasa değerinin 1 milyar dolar olduğu Hürriyet Gazetesi
Genel Yayın Yönetmeni tarafından ileri sürülmektedir.
Konu BDDK\′nın kararına kalmıştır. Elbetteki bu tip işlemlerden doğacak sorumluluk bağımsız, özerk kuruluşlarındır. Siyasi iktidarın sorumluluğu söz konusu bile edilemez! Nitekim, uygulamada bağımsız kuruluşların yargı önüne getirilen kararlan konularında hükümet yetkisiz olduğunu söylemektedir. Baş-
bakan da bağımsız özerk kuruluşlardan rahatsız olduğunu medyada ifade etmiştir. Gerçek böyle mi? Hükümet PTT- Bank olayında olduğu gibi (konu kitapta incelenmiştir) mi davranmaktadır yoksa! Banka FON\′a alınsaydı kaç kuruş ederdi? Kanuni şartları oluşmadığı için bankanın Fon\′a alınmasına karşı çıkan ve bankanın canlı banka olarak kalmasını temin ederek hazineye en az şimdilik kaydıyla 57.1 (150-bir milyar) dolar kazandıran (mahkeme kararıyla sabit) Kurul Üye ve Üyeleri hakkında bankanın FON\′a alınmasına karşı çıktıkları gerekçesiyle dava açtıran zamanın hükümet mensuplarının (aktüel Başbakan ve Şener) düştüğü durumdan bu, günkü yöneticilerin ibret alması gerekmez mi?
Diğer yönden, aktüel bankacılık sektörünün krizden etkilenmemesini 2001 yılından itibaren alınan BDDK Kurul kararlarına bağlayan gerek yerli gerek yabancı bankacılık otoritelerinin görüşlerine yollama yapan siyasi iktidar yetkilileri, bu tedbirleri alanların yerine atama yaparken uyguladıkları sübjektif kriterlerin (hepsi değil çoğunlukla) sektöre ne kadar zarar vereceğini düşünmüşler midir? Yolunda sorular akla gelmektedir. (Bu hususlarla ilgili olarak kitapta müşahhas örneklere yer verilmiştir.) Bu halde akla gelen soru şu olmalıdır; hangi BDDK, sektörü ve ülkeyi kurtardığına inanarak 2001 krizinde çekinmeden ve geleceğini tehlikeye atarak elini taşın altına sokan her türlü iftiraya maruz kalan, yargı kararıyla aklanıncaya kadar akla karayı seçen Kurul üyelerinin temsil ettiği BDDK ve TMSF mi?
BDDK, TMSF başkanının geri zekalı ithamına suhuletle \′... faaliyetlerini objektif esaslar dahilinde yürüttüğü yolunda açıklama ile par riccoche cevap verdi, kişisel ve kurumsal geri zekalılık konusuna değinilmedi. Ancak, TMSF Başkanı \′Bankacılık sektörünün kötü yönetilmesi, istikran bozacak söylentilerin dolaşması sektöre zarar verir. Bu da TMSF\′yi rahatsız eder. TMSF bundan sonra da, bankacılık sektörüyle yakından ilgilenecek\′ açıklamasından sonra Kurucu Kurul üyesi olduğumuz BDDK konuya sessiz kaldı, herhalde kararlarıyla konuşmayı yeğledi.
Belirtmek gerekir ki; 5411 sayılı Bankacılık Kanunu\′nun 1 Kasım 2005 tarih ve 25983 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmesinden sonra Kanun dört kez çeşitli kanunlarla değişikliğe uğramış bulunmaktadır. Kitap yayınlandıktan sonra yürürlüğe giren kanunlar;
- Resmi Gazete\′nin 8 Mayıs 2008 tarih ve 26870 sayılı nüshasında yayım
lanan 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı \′Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigor
tası Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun\′
- Resmi Gazete\′nin 6 Haziran 2008 tarih ve 26870 sayılı nüshasında ya
yımlanan 17.04.2008 tarih ve 5766 sayılı \′Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun\′,
- Resmi Gazete\′nin 22 Kasım 20008 tarih 2702 sayılı nüshasında yayımlanan \′Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun.\′
Bu Kanunların sonuncusu olan 2702 sayılı Kanun ile 5411 sayılı Bankacılık Kanun\′unun 63 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında sigortaya tabi olacak tasarruf mevduatının ve gerçek kişilere ait katılım fonlarının kapsamını ve tutarını belirlemeye ilişkin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kuruluna verilen yetkiler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl süreyle doğrudan Bakanlar Kurulu\′na bırakılmıştır.
Bakanlar Kurulu, iki yıllık süre içinde tasarruf mevduatının ve gerçek kişilere ait katılım fonlarının kapsamını ve/veya tutarını ve sigorta kapsamı dışında tutulacak mevduat ve katılım fonlarının niteliğini belirlemeye de, yetkilidir. Görülüyor ki, Kanunla Tasarruf Mevduatı Sigorta Fon\′una verilmiş bulunan yetkiler iki yıllık süre için Bakanlar Kurulu\′na devredilmiş bulunmaktadır.
Diğer taraftan, kitap yayınlandıktan sonra Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından değişiklik yapılan yönetmelikler şu şekilde tespit edilmiştir;
Finansal Kiralama, Faktoring Ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş Ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (29/06/2009) (23/3/2008)
Bankalar ve Konsolide Denetime Tabi Kuruluşlarca Yapılabilecek Bağış ve Yardımlara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (09.06.2009)
Bankaların Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (23.1.2009) (5/4/2008) (9/6/2007)
Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (23/01/2009) (5/4/2008) (24/7/2007)
Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (23/01/2009) (6/2/2008)
Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (21/12/2008)
Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (30.11.2008) (14/6/2007)
Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (12.11.2008) (2/2/2007)
Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (15/08/2009) (22/03/2008) (10/10/2007)
Bankaların Destek Hizmeti Almalarına ve Bu Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (13/2/2008) (24/7/2007)
Bankaların Üst Yönetimine Atanacakların Bildirimi, Yemin ve Mal Beyanında Bulunulması ve Karar Defterlerinin Tutulmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (10/10/2007)
Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (29/9/2007)
Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik
Bankaların Kıymetli Maden Alım Satımına ve Alacaklarından Dolayı Edindikleri Emtia ve Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (1/8/2009) (21/12/2008)
Tamamen bankacılık tekniğine yönelik değişiklikler üzerinde ayrı ayrı durulmamış, ancak Kitabın birinci baskısında zikredilen yönetmelik değişikliklerine ayrıca yer verilmiştir. Kitabın arka kapağında ise, Bankalar ve Konsolide Denetime Tabi Kuruluşlarca Yapılabilecek Bağış ve Yardımlara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik üzerine dikkat çekilmek istenmiştir.
Ankara, Kasım 2009
Prof. Dr. İur. Kemal ÇEVİK
İÇİNDEKİLER
İkinci Baskıya Önsöz.
Önsöz
XI
İçindekiler xiii
Genel Literatür xxv
Kısaltmalar xxvii
BİRİNCİ BOLUM
TARİHÇE VE GELİŞİM
I. AVRUPA, ABD, İSLAM ÜLKELERİ VE TÜRKLERDE
BANKACILIK
A. Avrupa Ülkelerinde Bankacılık
B. Amerika Birleşik Devletleri
C. İslam Ülkeleri ve Türklerde Bankacılık 4
1. Selçuklularda Para ve Kredi 5
2. Osmanlılarda Bankacılık 6
a) Genel Olarak 6
b) Osmanlı\′da İlk Banka; Banque de Constantinople 10
c) Murabaha Nizamnamesi 10
d) Ottoman Bank 11
e) Osmanlı Bankası 13
f) Memleket Sandıkları Nizamnamesi 16
3. Cumhuriyet Dönemi 18
a) Genel Olarak 18
b) 30 Mayıs 1933 Tarihli Mevduatı Koruma Kanunu 19
c) 1 Haziran 1936 tarih ve 2999 Sayılı Bankalar Kanunu 20
d) 3182 Sayılı Kanun 21
e) 538 Sayılı KHK 22
f) 4389 Sayılı Bankalar Kanunu 22
g) 4491 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler 26
aa) Genel Gerekçe 26
bb) Madde Gerekçeleri 27
h) 4603 sayılı \"Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası\", Anonim Şirketi ve Türkiye
Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında 4603 Sayılı Kanun 32
aa) Genel Gerekçe 32
bb) Madde Gerekçeleri 33
ı) 4762 Sayılı Kanunla Getirilen Değişiklikler 35
aa) Genel Gerekçe 36
bb) Madde Gerekçeleri 37
i) Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 4743 Sayılı Kanun .. 47
aa) Genel Gerekçe 48
bb) Madde Gerekçeleri 49
j) 4739 Sayılı Kanun\′un Cumhurbaşkanınca Geri Gönderilmesinin
Gerekçeleri 57
k) Bankalar Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına
İlişkin 5020 Sayılı Kanun 69
aa) Genel Gerekçe 69
bb) Madde Gerekçeleri 72
5021 sayılı Kanun 88
1) Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Bankalar Kanunu Hükümlerine İstinaden Bankacılık Yapma ve Mevduat Kabul Etme İzni Kaldırılan Türkiye İmar Bankası Türk Anonim Şirketi Hakkında Tesis Edilecek Bazı İşlemler Hakkında 5021 Sayılı
Kanun 88
aa) Genel Gerekçe 88
bb) Madde Gerekçeleri 91
cc) Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu 93
m) Bankalar Kanununun 14 üncü Maddesinin (3) Numaralı Fıkrası
Uyarınca Bankacılık İşlemleri Yapma ve Mevduat Kabul Etme
İzni Kaldırılan T. İmar Bankası T.A.Ş. Nezdinde Bulunan
Tasarruf, Ticari Kuruluşlar ve Diğer Kuruluşlar Mevduatının
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca Ödenmesine İlişkin Esas ve
Usuller Hakkında Karar 106
n) Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair
5189 Sayılı Kanun 113
II. BANKACILIK KANUNLARI VE IMF 115
A. Genel Olarak 115
B. İstanbul Kararları (IMF ve Dünya Bankasının Ekim 2009 Yıllık
Toplantıları) 116
C. Bretton Woods\′un İflası 118
xıv
D. Banka Hukukunda Uluslararası Gelişmeler 123
E. Avrupa Birliği Hukukunda Gelişmeler 124
1. Genel Olarak 124
2. Avrupa Merkez Bankası (AMB) 125
a) Genel Görevler 127
b) Özel Görevler 127
İKİNCİ BÖLÜM
EKONOMİ HUKUKU VE BANKA HUKUKU
I. EKONOMİ HUKUKU 129
A. Ekonomi ve Hukukun Ayrılmazlığı 132
1. Ekonominin Hizmetinde Olan Hukuk 132
2. Hukuk Kuralının Etkinliği 134
3. Hukukun Ekonominin Dışında Olmaması 135
B. Ekonomi Hukukunun Kapsamı 136
1. Ekonomi Hukuku ve Ekonomi İlmi 136
a) Makro Ekonomik Açıdan 136
b) Mikro Ekonomik Açıdan 136
2. Ekonomi Hukuku ve Diğer Hukuk Bilimleri 137
a) Anayasa Hukuku ve Ekonomi Hukuku 137
b) Kanunlar 139
c) Ekonomi Hukukunun Dış Kaynaklan
Avrupa Birliği (AB) Hukuku 139
C. Ekonomi Hukukunun Formasyonu 140
1. Ekonomik Olaylar ve Düşünceler 140
a) Olaylar (Olgular) 140
b) Düşünceler 141
aa) Düşünürler 141
bb) Ekonomistler 141
c) Tesbitimiz 142
2. Ticaret Hukukunun Doğuşu 142
3. Ticaret Hukukunun Yetersizliği 143
4. Klasik Ticaret Hukukunun Aktüel Durumu 144
a) İlerleme görünümü 144
b) Gerileme görünümü 144
D. Ekonomi Hukukunun Diğer Kaynakları 144
1. Ekonomik Kamu İktidarları 145
XV
a) Geleneksel kamu iktidarları 145
b) Yeni kamu iktidarları 145
2. Özel Ekonomik İktidarlar 145
a) Özel Yetkililerin Çeşitliliği 145
b) Özel Ekonomik İktidarların Rolleri 146
3. Özel Ekonomik İktidarlar İle Kamu Ekonomik İktidarları
Arasındaki İlişkiler 146
E. Ekonominin Kadroları 147
1. Rekabet ve Fiyatlar 147
a. Rekabet 147
aa) Kamu yararı sebebiyle getirilen sınırlamalar 147
bb) Özel menfaatlerle ilgili sınırlamalar 148
i) Tekel hakkının tanınması 148
ii) Tekel hakkının korunması 148
İH) Uzlaşmalar ve hakim durumun kötüye kullanılması 149
2. Fiyatlar 150
a. Fiyatların Taraflarca Tespiti 150
aa) Maddi veriler 150
bb) Hukuki veriler (Fiyatın hukuki tabiatı) 151
cc) Fiyatlar hakkında bilgi edinilmesi 151
3. Para ve Kredi 152
II. BANKA HUKUKU 152
A. Banka Hukukunun Tanımı ve Özellikleri 152
1. Genel Olarak 152
2. Ekonomik Kamu Hukuku 154
3. Ekonomik Özel Hukuk Normları 155
4. Bankanın Kanuni Tanımı ve Banka Çeşitleri, Faaliyet Konuları.... 156
a) Tanım 156
b) Faaliyet Konuları 158
B. Dünyada, Türkiye\′de Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Otoriteleri 159
1. ABD ve ABD\′de Bankacılık Düzenleme ve Denetim Otoriteleri ... 159
a) ABD\′de Bankacılık Düzenleme ve Denetim Otoriteleri 159
b) AB Düzenleme ve Denetim Otoriteleri 161
aa) Almanya 161
bb) Fransa 161
cc) İngiltere 164
2. Türkiye\′de Bağımsız İdari Otorite Olarak BDDK 165
XVI
a) Genel Olarak 165
b) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun
Teşkilat Yapısı 171
aa) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu 172
bb) Başkan ve üyelerin görev süreleri 173
cc) Yasaklar 178
c) Kurulun Görev ve Yetkileri 179
d) Kurulun Çalışma Esasları 181
e) Başkanlık Teşkilatı 183
aa) Başkan\′ın görev yetkileri (Md.89/2) 183
bb) Başkan Yardımcıları 185
cc) Kurumun hizmet birimleri 185
dd) Kurumun görev ve yetkileri 186
ee) Sektörün geliştirilmesi 187
ff) Yerinde denetim ve gözetim 188
gg) Bilgi ve belge isteme 190
hh) Şeffaflık ve hesap verebilirlik 191
ıı) Kurumlararası İşbirliği 192
ii) Finansal Sektör Komisyonu (md. 99) 193
jj) Eşgüdüm Komitesi 193
kk) Kurumun bütçesi, hesap ve harcamaların denetimi 194
11) Ücretler, malî ve diğer sosyal haklar 195
mm) Kurul üyelerinin görevden ayrılması (md. 103) 197
nn) Kurul üyeleri ile Kurum personelinin cezaî ve hukukî
sorumluluğu (md. 104) 197
oo) Kurul kararlarına karşı yargı yolu 199
C. Bankacılık Kanununa Tabi Banka Anonim Ortaklığı 199
1. Genel Olarak 199
2. Bankaların Kuruluşları ve Faaliyete Geçme Esasları 200
3. Kuruluşa Uygulanacak Hükümler ve Kuruluş İlkeleri 202
4. İzinlerin Hukuki Mahiyeti 203
5. Kuruluş İzni Vermenin Süresi 205
6. Kuruluş Şartları 206
7. Kurucularda Aranan Şartlar 207
8. Merkezi Yurt Dışında Bulunan Bankaların Türkiye\′de
Şube Açmaları (md. 9) 211
9. Faaliyet İzni 212
10. Kuruluş İzninin İptali 213
11. Faaliyet İzninin İptali Veya Sınırlandırılması (md. 12) 213
12. Yurt İçinde Şube Açma 214
XVII
13. Sınır Ötesi Faaliyetler (md. 14) 215
14. İzin Başvurularının Reddi 216
D. Malvarlığına İlişkin Düzenlemeler 217
1. Genel Olarak 217
2. Sermaye, Sermaye Artırımı ve Sermaye Azaltımı 217
a) Sermaye Artırımı 217
b) Sermaye Azaltımı 218
3. Sermaye Yeterliliği 218
4. Ödenmiş Sermaye 220
5. Yedek Akçeler, Karşılıklar ve Teminatlar 221
6. Özkaynak 222
a) Ana sermaye 223
b) Katkı Sermaye 225
c) Üçüncü Kuşak 225
d) Birincil Sermaye Benzeri Borçlar 226
e) İkincil Sermaye Benzeri Borçlar 227
f) Sermaye Benzeri Borçlarda İndirim 230
g) Sermayeden İndirilen Değerler 231
7. Özkaynak ve Konsolide Özkaynak Hesaplaması, Hesaplama
Dönemleri 232
a) Özkaynak Hesaplaması ve Hesaplama Dönemi 232
b) Konsolide Özkaynak Hesaplaması ve Hesaplama Dönemi 232
E. Kurumsal Yönetim 233
1. Genel Olarak 233
2. Yönetim Kurulu 234
3. Denetim Komitesi 236
4. Genel Müdür ve Yardımcıları, Genel Müdür Vekili Benzerleri 238
a) Genel müdür 238
b) Genel müdür yardımcıları 239
c) Genel müdür vekili benzerleri 239
d) Görevden ayrılmaların Kuruma bildirilme zorunluluğu 240
e) Çalışma yasağı ve imza yetkisinin kaldırılması 240
f) Yemin ve mal beyanı, 243
aa) Yemin 243
bb) Mal Beyanı 244
g) Karar Defteri 244
F. İç Sistemler 245
1. Genel Olarak 245
xvıu
H.
2. İç Kontrol 246
3. Risk Yönetimi Sistemi 247
4. İç Denetim Sistemi 249
Yetkili kuruluşlar 250
1. Bağımsız Denetim Kuruluşları 251
a) Bağımsızlık 252
b) Yetkilendirme 254
c) Bağımsız Denetim Sözleşmesi 255
d) Bağımsız denetim sözleşmesinin yürürlüğü 257
e) Bağımsız denetim sözleşmesi değişiklikleri 257
f) Bağımsız denetim sözleşmesinin sona ermesi 258
g) Bağımsız denetim kuruluşlarının üçüncü şahıslara
verdikleri zarar dolayısıyla sorumlulukları 259
2. Değerleme Kuruluşları 261
a) Yetkilendirme 261
b) Değerleme faaliyeti 263
aa) Değerleme sözleşmesi 263
bb) Değerleme hizmeti 263
cc) Yetkilerin kaldırılması 264
3. Derecelendirme Kuruluşları 265
a) Derecelendirme faaliyetinin kapsamı (Derecelendirme
Yönetmeliği, md.5) 266
b) Derecelendirme kuruluşlarının yetkilendirilmesi 267
c) Derecelendirme sözleşmesi 268
d) Derecelendirme sözleşmesinin feshi 269
e) Yetki iptali 270
aa) Yetkinin geçici olarak kaldırılması 270
bb) Yetkinin sürekli olarak kaldırılması (Yön. md. 27/1, 2, 3) 270
4. Destek Hizmeti Kuruluşları 271
a) Genel olarak 271
b) Destek hizmeti kuruluşlarında aranacak şartlar. (Destek
Yönetmeliği, md.69) 271
c) Yetkilendirme (Destek Yön. md.7) 272
d) Sorumluluk sigortası 273
Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına
İlişkin Usul ve Esaslar 274
1. Genel Olarak 274
2. Faaliyetlerin Muhasebeleştirilmesi (Muh. Yön. md. 4) 275
3. Finansal Tablolar (Muh. Yön. md. 5) 275
XIX
4. Bilanço (Muh. Yön. md. 6) 276
5. Gelir Tablosu (Muh. Yön. md. 7) 277
6. Nakit Akış Tablosu (Muh. Yön. md. 8) 278
7. Özkaynak Değişim Tablosu (md. 9) 278
8. Finansal Raporlar (Muh. Yön. md. 10) 278
9. Yurt Dışı Şubelere Ait Finansal Tabloların Konsolide Edilmesi
(Muh. Yön. md. 11) 278
10. Yönetim Kurulunun Sorumluluğu (Muh. Yön. md. 12) 279
11. Finansal Raporların Yetkili Kişilerce İmzalanması 280
12. Finansal Raporların Sunumu ve Yayımlanması
(Muh. Yön. md. 14) 280
13. Yıllık Faaliyet Raporu (BK.md. 40) 282
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MEVDUAT VE TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (TMSF)
I. MEVDUAT VE KATILIM FONU KABULÜ (BK. md. 60), 283
A. Mevduat Kavramı ve Mevduatın Hukuki Niteliği 283
B. Mevduat ve Katılım Fonu Kabulü ve Çekilmesi 287
1. Genel Olarak 287
2. Mevduat ve Katılım Fonunun Çekilmesi 297
3. Mevduat ve Katılım Fonunun Vadeli Veya İhbarlı Olması 298
4. Mevduat ve Katılım Fonunun Rehnedilmesi 298
5. Mevduat ve Katılım Fonu Üzerinde Hapis Hakkı 299
6. Mevduat ve Katılım Fonunun Çekilmesini Engellemenin
Müeyyidesi 300
7. Zamanaşımı 301
8. Mevduat ve Katılım Fonunun Sigortalanması (B.K. md. 63) 303
II. TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU 306
Genel Olarak 306
Tasarruf Mevduatı Sigortasının Sigorta Özelliği Arzettiği Görüşü. 310
Tasarruf Mevduatı Sigortasının Sigorta Özelliği
Arzetmediği Görüşü 311
4. 5411 Sayılı Yeni Bankalar Kanunu İle Getirilen Düzenleme 312
5. Tam Garanti ve İmar Bankası Olayı 317
a) Kısa tarihçe 318
b) İmar Bankasının TMSF\′ye devrinden önceki olağanüstü
gelişmeler 318
XX
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KREDİ DÜZENİ
I. KREDİ 325
A. Genel Olarak 325
B. Terim 326
C. Kredinin Ekonomi Hukuku Niteliği 326
D. Nakdi Krediler 328
E. Spot Krediler 330
F. Cari Hesap Sözleşmesi 330
G. Tüketici Kredileri 332
H. Kredi Kartları 333
1. Genel Olarak 333
2. Ekonomi Hukuku Niteliği 334
3. Kredi Kartı Limiti (KKK. md. 9) 338
4. Döviz Kredisi 341
a) Dövize endeksli krediler 341
b) Döviz kredileri 342
5. Gayrı Nakdi Krediler ve Gayrı Nakdi Kredi Niteliğini Haiz
Taahhütler 344
a) Teminat mektupları 345
b) Kontrgarantiler 347
c) Kefalet 347
d) Aval ve ciro 349
e) Ciro 350
f) Kabuller 350
g) Akreditif 351
I. Gayrı Nakdi Kredi Niteliğini Haiz Taahhütler 352
J. Risk Grubu 353
1. Genel Olarak 353
2. Gerçek ve Tüzel Kişinin Dahil Olduğu Risk Grubu 356
3. Bankanın Dahil Olduğu Risk Grubu 357
4. Sermayesinin Çoğunluğu Kamuya Ait Bankalar 357
5. Bankalar Dışındaki KİT Veya Hisselerinin Çoğunluğu
Özelleştirme İdaresi Altında Bulunanlar 357
6. Kurulca Belirlenecek Riskler 358
xxı
II. KREDİ AÇMA 361
A. Genel Olarak 361
B. Kredi Açma Yetkisinin Devri 361
C. Kredi Komitesinin Oluşumu 362
D. Kredi Komitesinin Çalışma Esasları (Kredi İliş. Yön. md.7) 362
E. Hesap Durumu Belgesi Alınması (Kredi. İliş. Yön. md.8) 363
E. Müeyyide 364
G. Karşılıklar ve Teminatlar 365
H. Kredi Sınırlarında Dikkate Alınma Oranları, Kredi Sınırlarının
Konsolide Esasa Göre Hesaplanması, Kredi Sınırlamalarına
Tabi Olmayan İşlemler (md. Kredi. İliş. Yön. Md. L2) 366
İ. Kredi Sınırlamalarına Tabi Olmayan İşlemler
(Kanun, md. 55, Yön. md 16) 374
1. Genel Olarak 374
2. Kredi Sınırlamalarına Tabi Olmayan İşlemler (Yön. md. 16) 376
J. Kredi Sınırlarının İzlenmesi (Yön. md. 17) 376
K. Aşımların Giderilmesi 376
L. Katılım Bankalarınca Finansman Sağlama Yöntemleri (Yön. md. 19) 377
M. Ortaklık Paylarına İlişkin Sınırlamalar 379
N. Gayrimenkul ve Emtia Üzerinde İşlemler (md.57) 381
O. Sandık ve Vakıflara İlişkin İşlemler (md.58) 383
Ö. Bağışlar (md.59) 385
P. Bağış ve Yardım Sınırları (Yön. md.6) 387
R. Müeyyide 388
BEŞİNCİ BÖLÜM
DENETİM VE ALINACAK ÖNLEMLER
I. DENETİM VE ALINACAK ÖNLEMLER 389
A. Genel Olarak 389
B. Eski Mevzuat 389
1. 3182 Sayılı Kanun 389
2. Eski Bankalar Kanunu (4389 Sayılı Kanun) 391
C. 5411 Sayılı Yeni Bankacılık Kanunu 396
1. Genel Olarak 396
2. Önlem Alınmasını Gerektiren Haller (md.67) 399
XXII
a) Düzeltici önlemler 401
b) İyileştirici önlemler 402
c) Kısıtlayıcı önlemler (md. 70) 403
D. Faaliyet İzninin Kaldırılması Veya Fona Devir (md. 71) 406
1. Genel Olarak 406
2. Kanuni Yükümlülükler 409
a) Sırların Saklanması (md.73) 410
b. Sır Saklama Yükümlülüğü 415
c. İtibarın Korunması (md. 74) 420
d. Etik İlkeler (md. 75) 422
e. Müşteri Hakları 423
II. KALKINMA VE YATIRIM BANKALARI VE
FİNANSAL HOLDİNG ŞİRKETİ 425
A. Kalkınma ve Yatırım Bankaları 425
B. Finansal Holding Şirketi 426
C. Kurumsal Yönetime İlişkin Hükümler 428
D. Özkaynaklar 429
Ek - 1 Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin
Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik 431
KAYNAKÇA 449
DİZİN 453
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı