Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
BAKANLAR KURULU ( Hükümet Sistemleri Önceki Anayasalar ve Özellikle 1982 Anayasası Çerçevesinde )
BAKANLAR KURULU ( Hükümet Sistemleri Önceki Anayasalar ve Özellikle 1982 Anayasası Çerçevesinde )
Mustafa OKŞAR
Sayfa Sayısı
:
629
Kitap Ölçüleri
:
16x28 cm
Basım Yılı
:
2013
ISBN NO
:
9789754647358
350,00
TL GİRİŞ
Yürütme kuvveti, hükümet sistemlerinin özelliklerine bağlı olarak ülke yönetiminde merkezi bir role sahip bulunmaktadır. Diğer yandan çağdaş demokrasilerde, yürütme kavramı ve buna bağlı olarak yürütmenin güçlendi¬rilmesi tartışması, sürekli gündemde kalma özelliği göstermektedir. Nitekim 1982 Anayasasında da, yürütme kuvvetinin güçlendirilmesi ve etkin yetkiler¬le donatılması yolu tercih edilmiştir. Demokratik yapılanma açısından yü¬rütme kuvvetinin önemi, yadsmamayacak kadar açıktır. Günümüz anayasal demokrasilerinde, görev ve yetkileri artma eğilimi gösteren yürütme kuvve¬tinin, hükümet sistemi içindeki etkinliği ve sorumluluğu, diğer kuvvetlerle olan ilişkiler ağına bağlı olmakla birlikte; kendi yapısal iç ilişkileri açısından da yadsmamayacak bir önem göstermektedir. Bu bağlamda, yürütme kuvve¬tinin bir organı olan Bakanlar Kurulunun incelenmesi, kaçınılmaz olarak ilişkili olduğu kavram ve kurumların irdelenmesini ve bunlar arasındaki ilişkiler ağının ortaya konmasını; diğer kuvvetlerle olan ilişkilerine açıklık getirilmesini ve bir bütün olarak hükümet sistemleri içindeki konumunun belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Yürütme organının iki kanatlı/iki başlı yapısına bağlı olarak, siyasal so¬rumluluğu üzerinde taşıyan Bakanlar Kurulunun gerek Cumhurbaşkanı, gerek parlamento ile olan ilişkileri ve bunun yanında kendi iç yapısından kaynaklanan Başbakan-bakanlar arası ilişkileri, inceleme konusu yapılabile¬cek bir özellik ve önem taşımaktadır. Bu ilişkiler ağı, kuvvetler ayrılığı ilkesi ve hükümet sistemleri bağlamında, birçok sorun ve tartışmayı gündeme ge¬tirmektedir. Bakanlar Kumlunun hükümet sistemlerine bağlı olarak konumu; hükümet sistemleri içinde kuvvetlerin karşılıklı ilişkilerinin uygulamadaki yansımaları; Bakanlar Kurulunun yürütmenin diğer organları ve parlamento ile olan ilişkileri; 1982 Anayasası çerçevesinde, çatışma, denge ve kaynaş¬manın hangi yönde ilerlediği; soyut (anayasal) ve somut (uygulama) düz¬lemde Başbakan ve bakanlar arası ilişki ve etkileşimin kapsamı; Bakanlar Kurulunda, Başbakanın etkinliği ve gücünün nasıl bir gelişme ve değişme gösterdiği; Başbakanın, Bakanlar Kurulu içindeki etkin konumu; 1982 Ana¬yasası kapsamında, Bakanlar Kurulunun yapısı, işleyişi, görev ve yetkileri¬nin, ihtiyaçları ve siyasal gelişmeleri karşılayıp karşılayamadığı ve uygula¬madaki etkinliği; güçlü bir yürütmenin gerekli olup olmadığı; güçlü bir yü¬rütme içinde Bakanlar Kurulunun işlevsel rolünün ne olduğu; 1982 Anayasa¬sında Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi yönünde getirilen deği¬şikliğin, yürütme organları üzerindeki olası etkileri ve getirilen bu yeni se¬çim esasının Bakanlar Kurulunun işlevselliği açısından bir etki yaratıp ya¬ratmayacağı; Cumhurbaşkanı ile Bakanlar Kurulu ilişkisinin nasıl bir sapma veya etkileşim göstereceği gibi konuların tamamı, tartışmalı ve sorunlu alan¬ları oluşturmaktadır. 1982 Anayasasında, yürütme kuvvetinin daha etkin ve güçlü bir eksen üzerine oturtulduğu; yürütme içi ilişkilerde ise, teorik olarak Cumhurbaşka¬nının geniş yetkilerle donatılarak ön plana çıkarıldığı görülmektedir. Diğer yandan öğretide, 2007 yılı değişikliği öncesi 1982 Anayasasının kabul ettiği hükümet sisteminin, parlamenter hükümet sistemi olduğu yönünde genel bir uzlaşma bulunmakla birlikte; aynı şekilde bu hükümet sisteminden uzakla-şıldığına işaret eden tartışmalı özellikler üzerinde de yoğun bir şekilde du¬rulmaktadır. 1982 Anayasasının, yürütmeye tanıdığı güçlü ve etkin alan içinde, Cumhurbaşkanına tanınan yetkilerin genişliği ve niteliksel özelliği, parlamenter hükümet sistemi mantığı içinde sembolik yetkilerle donatılması gereken Cumhurbaşkanı rolünden uzaklaşmaya yol açmış bulunmaktadır. Cumhurbaşkanının bu güçlü durumu, kaçınılmaz olarak, Başbakan/Bakanlar Kurulu ile Cumhurbaşkanı ilişkilerinin ve etkinlik yönünün dönemsel farklı¬lıklarını gündeme taşımaktadır. Ayrıca Anayasada yapılan 2007 yılı değişik¬liğiyle, demokratik bir meşruiyet düzlemine çekilen Cumhurbaşkanının gü¬cünün katmerleşmesi, bu ilişkinin olası etkinlik sınırlarım da sorunlu bir hale getirmektedir. Bu bağlamda, Başbakan başkanlığında işlev gören ve kolektif sorumluluğa sahip olan bir kurul olarak Bakanlar Kurulunun konum ve et¬kinliğinin nasıl bir eksen üzerinden yürütüleceği tartışmalı bir alan olarak ortaya çıkmaktadır. Gerçekte parlamenter hükümet sisteminde kilit organı, Bakanlar Kurulu oluşturmaktadır. Başbakan ve Bakanlar Kurulunun üyeleri arasındaki tek yönlü baskın ilişki, Başbakanı odak noktaya oturtmakta ise de, bize göre, sistem mantığı içinde temel eksen Bakanlar Kurulu üzerinden yapılandırıl¬mak zorundadır. En azından görünümün bu şekilde olması, parlamenter hü¬kümet sistemi gereklerinin kaçınılmaz bir sonucu olarak algılanmaktadır. Ancak uygulama gerek ülkemizde, gerek diğer ülkelerde farklı bir yönde ilerlemekte; Bakanlar Kurulu bütünü içinde Başbakan, farklı ve etkin bir noktaya çekilmektedir. Bu çerçevede, parlamenter hükümet sistemi içerisin¬de, birey bazında Başbakan, Bakanlar Kurulu üzerinden egemen bir konuma sahip olmakta; diğer kuvvetler karşısında da siyasi parti disiplini, seçim sis¬temi gibi siyasal yapının ortaya çıkardığı özellikler sayesinde güçlü ve etkin bir rol üstlenebilmektedir. 1982 Anayasasının öngördüğü sistem kapsamın¬da, Başbakan odaklı Bakanlar Kurulu, siyasal alt yapının açmış olduğu avan¬tajlı yolda ilerleyerek, diğer siyasi organlar/aktörler ve özellikle yasama kar¬şısında güçlü bir konuma gelmiş bulunmaktadır. Meclis çoğunluğuna üstün bir şekilde sahip olma durumu, bir tür iktidar partisi-Bakanlar Kurulu-Meclis özdeşleşmesi yolunu açmakta; bu düzlem üzerinden şekillenen ilişki¬ler dengesi, yasama karşısında geniş bir hareket serbestliğini elinde bulunduran hükümetin yasamaya karşı soaımluluğunu, uygulamada nnıhalefet-iktidar/hükiimet çatışmasına dönüştürmektedir. Çalışmanın daha sağlam bir temele oturtulması amacı, hükümet sistemle¬rinin irdelenmesini de zorunlu kılmıştır. Anayasal bir tercih olarak soyut düzlemde kabul gören hükümet sistemleri, iktidar ve iktidar gücünün kulla¬nımında etkin bir rol üstlenmektedir. Kuvvetler ayrılığı veya birliği ilkeleri çerçevesinde, teorik kaynaklı farklılıklar gösteren hükümet sistemleri, uygu¬lama açısından da yaşamsal bir öneme sahiptir. Anayasal düzenlemeler ve uygulama arasında yaşanan gerilimin sürekliliğinde sorunlu bir alanı oluştu¬ran hükümet sistemleri, akademik açıdan bir tanımlama getirmenin ötesinde; iktidar kaynağının belirlenmesinden, iktidarın etkin olarak kullanılmasının hangi erkin veya organın eline bırakılacağı, hükümet ve rejim istikrarının sağlanması, etkin iktidar yolunun açılması, bireysel hak ve özgürlüklerin yaşatılmasına kadar geniş bir yelpazede irdelenecek konuları içermektedir. Bu geniş içerik, uygulamanın getirdiği soranlara bağlı olarak, soyut hükümet sistemi tercihlerinin sorgulanmasının yolunu açmakta; ülkemizde olduğu gibi, yeni hükümet sistemi arayışlarını sürekli gündemde tutmaktadır. Nite- -kim 1982 Anayasasında, Cumhurbaşkanının seçilme esasına ilişkin getirilen değişiklik, bu çalışmada, hükümet sisteminin belirlenmesi ve Bakanlar Ku¬rulunun olası konumunun irdelenmesi zorunluluğunu doğurmuştur. Anayasal düzlemde kurgulanan bir hükümet sisteminin, başlangıçtan itibaren iktidar gücünün uygulama alanının sınırlarını çizdiği kabul gören bir yaklaşımdır. Ancak, anayasa kaynağından beslenerek oluşturulan soyut çer¬çevenin, iktidara sahip olan siyasal organların (özellikle hükümetin) somut yetki kullanımındaki başarı veya başarısızlıklarıyla şekillendiğini de söyle¬mek gerekmektedir. Soyut olanın somuta aktanmındaki birebir eşitlik, soru¬nun çözümünde, bizi, soyut hükümet sistemi tercih ve tasarımı üzerinden yapılacak bir sorgulamaya götürecektir. Bu aktarımsürecindeyansımabulansomut yetki kullanımında yaşanan başarısızlık ise, tasarlanan hükümet sis¬teminin uygulamayla sınanması yolunu tıkamış veya uygun veriler eldeedilmesini engellemiş olacaktır. Uygulamanın getirdiği sınama olanağında yoksun bir değerlendirme ise, kaçınılmaz olarak soyut ve teorik olana yöne¬lecektir. Bu şekilde uygulamanın getirdiği sorunları dışlayan bir betimlemenin ve bu kapsam içinde yapılan yeni hükümet sistemi arayışlarının anlamsız bir çaba olduğunu belirtmek yanlış olmasa gerektir. Bu bağlamda, soyut olandan kaynaklanan sorunların, somut olanla giderilmesi, sistemin işleyi¬şinde bir başarı olarak algılanırken; hukuksuzluğun kapısını aralamak gibi bir çıkmaza da neden olacaktır. Somut olandan kaynaklanan sorunların, soyut olana/anayasaya bağlanamaması durumunda yapılacak bir sorgula¬ma/irdeleme, hükümet sisteminin sahip olduğu ilkeleri dışlayan bir düzlem yüzerinden yürümek zorunda kalacaktır. Diğer yandan, ampirik olarak farklı görünümlere işaret eden parlamenter hükümet sistemleri, tasan ve uygulama alanlarının sınırlarını ülke özelliklerine göre çizmektedir. Ülkenin sahip ol¬duğu kültürel, siyasal ve sosyal yapılar, genel değerlendirmelerin ötesinde, öznel betimlemeleri kaçınılmaz olarak ön plana çıkarmaktadır. Benimsenen seçim sistemi ve siyasi parti yapısının gösterdiği niteliksel ve niceliksel özel¬likler, sistemin ve sistem içindeki aktörlerin şekillenmesinde etkin bir rol oynamaktadır. Bu çerçevede, hükümet sistemleri alanında yapılacak bir irde¬lemenin, soyut (anayasal) ve somut (uygulama) düzleminden kaynaklanan verilerin ve soyut-somut arasındaki aktarımdan kaynaklanan sorunların dışlanarak yapılması mümkün gözükmemektedir. Görüldüğü üzere, Bakanlar Kurulu hakkında yapılan bir incelemenin, Başbakan ve diğer siyasi aktörlerden bağımsız bir şekilde ele alınması daha başlangıçtan itibaren bir eksikliğe işaret edecektir. Bu nedenle, bu çalışma, Bakanlar Kurulunun görev ve yetkileri yanında Başbakanın yetki ve görevle¬ri, Bakanlar Kurulunun diğer siyasi aktörlerle olan ilişkileri üzerinden yürü¬tülmüştür. Bakanlar Kurulunun, bir bütün olarak hükümet sistemleri içindeki konum ve işlevi genel hatlarıyla ortaya konmaya çalışıldıktan sonra, 1982 Anayasası ve kabul edilen hükümet sistemi çerçevesinde Bakanlar Kurulu¬nun konum, işlev, görev ve yetkileri, etkinliği, diğer siyasi aktör ve organlar ile olan ilişkileri irdeleme kapsamı içinde tutulmuştur. Bu çalışmada, Bakanlar Kurulunun hükümet sistemleri içindeki genel konumundan, 1982 Anayasası çerçevesindeki özel konumuna doğru bir ince¬leme yöntemi benimsenmiştir. Bu bağlamda, öncelikle kuvvetler ayrılığı ilkesi ve hükümet sistemleri ana hatlarıyla irdelenmiştir. Diğer yandan, 1982 Anayasası temel esaslarına bağlı kalınarak, yürütme kuvvetinin bir organı olan Bakanlar Kurulunun yapısı, işlevi, etkinliği, görev ve yetkileri, yürütme içi ve dışı ilişkileri, siyasi ve cezai sorumluluğu, mümkün olduğu kadar, anayasal yetkiler ve anayasal pratikler/uygulama üzerinden incelenmeye çalışılmıştır. Kitap, izlenen amaç kapsamında, dört ana bölümde ele alınmıştır. Birinci bölüm \"Kuvvetler Ayrılığı ve Hükümet Sistemleri Çerçevesinde Yürütme Organlarının Konum ve İşlevi\" başlığını; ikinci bölüm \"1982 Anayasası Öncesinde Bakanlar Kurulunun Tarihi ve Hukuki Gelişimi\" başlığını; üçün¬cü bölüm \"1982 Anayasası Çerçevesinde Bakanlar Kurulunun Kuruluş, Gö¬rev ve Yetkileri\" başlığını ve dördüncü bölüm ise, \"Bakanlar Kurulunun Parlamento ve Cumhurbaşkanı ile İlişkileri\" başlığını taşımaktadır. Birinci bölümde, öncelikle yürütme kuvveti ve organları kapsamında, kavramların tanımlanması ve içeriklerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Teo¬rik düzlemde, kuvvetler ayrılığı ilkesinin, hükümet sistemleri üzerindeki önemi dikkate alınarak, bu ilkenin gelişim süreci, günümüzdeki yansımaları ve hükümet sistemleri ile olan ilişkileri irdelenmiştir. Daha sonra, hükümet sistemlerinin tanımlanması, sınıflandırılması ve ilkesel özellikleri ele alın¬mıştır. Çalışmamızda kabul ettiğimiz beşli sınıflandırma kapsamında, hükü¬met sistemlerinin özellikleri ve genel yapısı, gerektiğinde model ülke sistem¬leri üzerinden gidilerek ortaya konulmaya çalışılmıştır. Son aşamada ise, yürütmenin bir kanadı olan Bakanlar Kurulunun, bir bütün olarak hükümet sistemleri içindeki konumu ve işlevi incelenmiştir. İkinci bölümde, ülkemiz açısından Bakanlar Kurulunun tarihi ve hukuki gelişimine yer verilmiştir. Osmanlığı İmparatorluğu döneminden başlanıla¬rak, tarihsel süreçte yerini alan Anayasalar üzerinden, Bakanlar Kurulu ve onu simgeleyen/karşılayan kurullar irdelenmiştir. Günümüzde Bakanlar Ku¬rulu adıyla somut yansımasını bulan bu kurulun, Türk tarihi kapsamında hangi aşamalardan geçerek, hangi konum ve işleve ulaştığının belirlenmesi¬ne çalışılmıştır. Üçüncü bölüm, gerek hacim, gerek nitelik olarak çalışmamızın ana ekse¬nini oluşturmaktadır. Bu bölümde, öncelikle 1982 Anayasasının hazırlık aşaması ve bu süreçte yaşanan ara dönem, Bakanlar Kurulu açısından kısaca le alınmış olup, daha sonra 1982 Anayasası düzleminde, Bakanlar Kurulu¬nun kuruluşu, konumu, işlevi, görev ve yetkileri, çalışma yöntemleri, uygu¬lamadan da örnekler verilmek suretiyle irdelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca, Bakanlar Kurulunu oluşturan unsurlar olarak Başbakan ve bakanların görev ve yetkilerine de ilgisi oranında yer verilmiştir. Çalışmada, Bakanlar Kurulu, izlediğimiz yönteme uygun olarak, birinci bölümde farklı hükümet sistemleri kapsamında bir bütün olarak irdelenirken; bu bölümde, 1982 Anayasasının benimsediği hükümet sistemi içinde yer alan bir bütün ve bütünün unsurları açısından masaya yatırılmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise, 1982 Anayasasının kurguladığı hükümet sistemi için¬de, Bakanlar Kurulunun yasama organıyla olan ilişkileri, siyasi ve cezai so¬rumlulukları, Cumhurbaşkanıyla olan ilişkileri irdelenmiştir. Ayrıca, 1982 Anayasasına getirilen Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi yönün¬deki esas çerçevesinde, hükümet sisteminin betimlenmesine ve Cumhurbaş-kanı-Bakanlar Kurulu arasındaki ilişkilerde hükümetin konumuna açıklık getirilmeye çalışılmıştır. ÖNSÖZ Bu kitap, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü\"nde savunulan ve 24 Mayıs 2012 tarihinde oybirliği ile kabul edilen \"1982 Anayasası Çerçevesinde Bakanlar Kurulu\" adlı doktora tezinden oluşmaktadır. Bu çalışmada, Tezin adından da anlaşılacağı üzere, ağırlıklı olarak 1982 Anayasası\′nda öngörülen Bakanlar Kurulunun incelenmesi esas alınmıştır. Ancak konunun kapsamlı olması ve sağlam teorik bir temele oturtulma zorunluluğu, Bakanlar Kurulunun beş farklı hükümet sistemi ve kuvvetler ayrılığı ilkesi açısından irdelenmesini de gündeme taşımıştır. Diğer yandan 1982 Anayasası\′nda betimlenen Bakanlar Kurulunun mevcut konum ve yapısının açık bir şekilde ortaya çıkarılmasına ve yaşanılan sürece ışık tutacağı düşünülen tarihsel irdelemeye de yer verilmiştir. Son olarak anayasal düzlemde Cumhurbaşkanı seçimine getirilen değişiklik, 1982 Anayasasında kurgulanan hükümet sisteminin tanımlanmasını zorunlu kılmıştır. Tezin kitap olarak basılması aşamasında sadece güncellemeler yapılmıştır. Yukarıda belirtildiği üzere bu çalışma, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim dalında yapılan doktora eğitiminin bir ürünüdür. Adı geçen Tez, 24 Mayıs 2012 tarihinde Prof. Dr. Erdal ONAR başkanlığında, Prof. Dr. Hasan TUNÇ, Prof. Dr. Merih ÖDEN, Doç. Dr. Levent GÖNENÇ ve Yrd. Doç. Dr. Ersoy KONTACTdan oluşan jüri önünde savunulmuş ve oybirliği ile kabul edilmiştir. Bu vesileyle, Tez konusunun belirlenmesinden başlayarak çalışmam boyuncaşgörü , önerileri ve eleştirileriyle büyük katkıda bulunan, destek ve yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen Tez Danışmanım Prof. Dr. Erdal ONAR\′a gönülden teşekkürlerimi ve saygılarımı sunarım. Ayrıca öneri ve eleştirileriyle katkıda bulunan değerli jüri üyelerine de teşekkürü bir borç bilirim. Hoşgörü ve sınırsız anlayışlarıyla, bana mükemmel ve sevgiyle yoğrulmuş huzurlu bir çalışma ortamı sağlayan eşim Zerrin Zehra OKŞAR ve oğlum Yusuf Can OKŞAR\′a ne kadar teşekkür etsem azdır. Ayrıca tüm yokluklara rağmen fedakarhklarıyla benim bu günlere gelmemi sağlayan rahmetli annem Yaşar OKŞAR ve babam Temel OKŞAR\′ın anılan önünde sonsuz saygı ve şükranla eğilmeyi bir borç bilirim. Son olarak, tez çalışmamda kaynaklara ulaşabilmem konusunda yardımını hiçbir zaman esirgemeyen Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kütüphanesi Okuyucu Hizmetleri Şefi Mustafa KARACA\′ya, kitabı basan ve yayımlayan Yetkin A.Ş. yetkilisi sayın Muharrem BAŞER başta olmak üzere, emeği geçen tüm Yetkin yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim.
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM KUVVETLER AYRILIĞI VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ ÇERÇEVESİNDE YÜRÜTME ORGANLARININ KONUM VE İŞLEVİ I. KUVVETLER AYRILIĞI İLKESİ 24 A. Kuvvetler Ayrılığı İlkesi Çerçevesinde Yürütme Kuvveti 24 1. Yürütme Kuvvetinin Kavramsal Çerçevesi ve Genel Yapısı ..24 2. Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Tarihi ve Hukuki Temelleri 29 B. Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Günümüzdeki Yansıması 45 1. İlkenin Genel Olarak Günümüzdeki Yansımaları 45 2. Devlet İktidarının İşlevsel Olarak Paylaşımı ve Farklı Kuvvetlerin Karşılıklı Etkileşimi (Denge/Çatışma/Erime) 49 II. HÜKÜMET SİSTEMLERİ 57 A. Kuvvetler Ayrılığı İlkesi ile Hükümet Sistemleri Arasındaki İlişki 57 B. Hükümet Sistemlerine Yaklaşım ve Sınıflandırma Sorunu 60 C. Hükümet Sistemleri Çerçevesinde Yürütme Kuvveti ve Bakanlar Kurulu 63 1. Parlamenter Hükümet Sisteminin Özellikleri ve Yürütme Organının / Bakanlar Kurulunun Genel Yapısı 67 a. Parlamenter Hükümet Sisteminin Özellikleri ve İşleyişi ..67 b. Yürütme Organı İçinde Bakanlar Kurulunun Genel Yapısı ve İşlevi 79 2. Başkanlık Hükümet Sisteminin Özellikleri ve Yürütme Organının Genel Yapısı 92 a. Başkanlık Hükümet Sisteminin Özelliklen ve İşleyişi 92 b. Yürütme Organının Genel Yapısı ve İşlevi 99 3. Yarı-Başkanlık Hükümet Sisteminin Özellikleri ve Yürütme Organının Genel Yapısı 103 a. Yarı-Başkanlık Hükümet Sisteminin Özellikleri ve İşleyişi 103 b. Yürütme Organının Genel Yapısı ve İşlevi 110 4. Başkanlı Parlamenter ve Süper Başkanlık Hükümet Sistemlerinin Özellikleri ve Yürütme Organının Genel Yapısı 116 a. Başkanlı Parlamenter ve Süper Başkanlık Hükümet Sistemlerinin Özellikleri ve İşleyişi 116 b. Yürütme Organının Genel Yapısı ve İşlevi 122 İKİNCİ BÖLÜM 1982 ANAYASASI ÖNCESİNDE BAKANLAR KURULUNUN TARİHİ VE HUKUKİ GELİŞİMİ I. 1876 ANAYASASINA (KANUN-İ ESASİ) KADAR OLAN DÖNEM 127 II. 1876 ANAYASASI (KANUN-İ ESASİ) DÖNEMİ 146 A. 1876 Anayasası Döneminde Bakanlar Kurulu 147 B. 1909 Değişiklikleri 157 III. 1921 ANAYASASI (TEŞKİLAT-I ESASİYE) DÖNEMİ 164 A. 1921 Anayasası Öncesi Hazırlık Döneminde (23 Nisan 1920-20 Ocak 1921) İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) 164 B. 1921 Anayasası Döneminde İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) 170 IV. 1924 ANAYASASI (TEŞKİLAT-I ESASİYE) DÖNEMİ 177 V. 1961 ANAYASASI DÖNEMİ 191 A. Milli Birlik Komitesi - Geçici Anayasa Döneminde Bakanlar Kurulu 191 B. 1961 Anayasası Çerçevesinde Bakanlar Kurulu 198 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 1982 ANAYASASINDA BAKANLAR KURULUNUN KURULUŞU, GÖREV VE YETKİLERİ I. 1982 ANAYASASINDA YÜRÜTME KUVVETİNİN GENEL YAPISI 217 A. Milli Güvenlik Konseyi-Ara Dönem ve 1982 Anayasası Hazırlıkları 217 B. Yürütme Organının Güçlendirilmiş Genel Yapısı 226 II. BAKANLAR KURULUNUN YAPISI 234 A. Başbakan 235 1. Başbakanın Belirlenmesi ve Atanması 235 2. Başbakanlık Teşkilatı 252 3. Başbakana Vekâlet Etme Sorunu ve Başbakan Yardımcılığı 257 B. Bakanlar 265 1. Seçilme ve Atanmaları 265 2. Bakanlıkların Kurulması ve Sayısı 270 3. Bakanlık Teşkilatı 279 4. Devlet Bakanları 284 5. Bakan Yardımcılığı ve Bakana Vekâlet 296 a. Bakan Yardımcılığı 296 b. Bakana Vekâlet 306 III. BAKANLAR KURULUNUN GÖREVE BAŞLAMASI 310 A. Bakanlar Kurulunun Kurulması ve Göreve Başlaması 3 10 B. Bakanlar Kurulu (Hükümet) Programı ve Güvenoyu 319 IV. BAKANLAR KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ 325 A. Başbakanın Görev ve Yetkileri 326 1. Bakanlar Kuruluna Başkanlık Etmek 327 2. Eşgüdümü Sağlamaya Yönelik Görev ve Yetkileri 329 a. Bakanlıklar Arasında İşbirliği Sağlamak 329 b. Genel Siyaseti Belirlemek ve Yürütülmesini Gözetmek 331 3. Bakanların Görevlerinin Anayasa ve Kanunlara Uygun Olarak Yerine Getirilmesini Gözetmek ve Düzeltici Önlemler Almak 333 4. Bakanları Seçmek 336 5. Bakanların Görevlerine Son Verilmesini Önermek 337 6. Milli Güvenlikle İlgili Görev ve Yetkileri 340 a. Başbakan ile Genelkurmay Başkanı Arasındaki İlişkinin Çerçevesi 340 b. Milli Güvenlik Kurulu\′na Katılmak 346 c. Yüksek Askeri Şura\′ya Başkanlık Etmek 348 7. Diğer Görev ve Yetkileri 352 B. Bakanların Görev ve Yetkileri 354 1. Devlet Tüzel Kişiliğini Temsil Yetkisi 354 2. Hiyerarşi Yetkisi 354 3. Harcama Yetkisi 355 4. Yönetmelik Çıkarma Yetkisi 355 5. İdari Vesayet Yetkisi 357 6. Karşı-İmza Yetkisi 358 C. Kurul Olarak Görev ve Yetkileri 358 1. Anayasada Belirtilen Yetkiler 360 a. Genel Siyaseti Yürütmek 360 b. Kanun Tasarısı Sunmak 365 c. Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisi 367 ç. Tüzük Çıkarma Yetkisi 391 d. Bakanlar Kurulu Yönetmelik Çıkarma Yetkisiyle Donatılmış mıdır? 395 e. Bütçe ve Kesin Hesap Kanun Tasarılarını Hazırlamak...397 f. Türkiye Büyük Millet Meclisi\′nin Toplantıya Çağırılmasını İsteme Yetkisi ..400 g. Olağanüstü Yönetim Usullerine İlişkin Yetkileri 402 h. Milli Güvenlik Siyasetini Sağlamak ve Silahlı Kuvvetleri Yurt Savunmasına Hazırlamak 409 ı. Genelkurmay Başkanının Atanmasını Teklif Etme Yetkisi 413 i. Anayasada Düzenlenmiş Diğer Görev ve Yetkileri 419 (1) Mahalli İdarelerin Kendi Aralarında Birlik Kurmalarına İzin Vermek 419 (2) Yüksek Öğretim Kuruluna Üye Seçmek 420 (3) Mali Konularda Bakanlar Kurulunun Düzenleme Yetkisi 421 (4) Milletlerarası Andlaşmaları İmzalamak 425 2. Kanunlarla Verilen Görev ve Yetkiler 426 3. Bakanlar Kurulunun Görev ve Yetkilerini Uygulamaya Aktarma Araçları 428 V. BAKANLAR KURULUNUN ÇALIŞMA YÖNTEMİ 432 A. Genel Çalışma Esaslarına İlişkin Sorunlar 433 1. Çalışma Yöntemine İlişkin İçtüzük Bulunmaması Sorunu ...434 2. Bakanlar Kurulunun Sekreterlik Hizmetlerinin Yürütülmesi 438 B. Toplantı Yeri, Zamanı ve Toplantılara Hazırlık 442 C. Toplantıya Katılacak Olanlar 444 Ç. Toplantı Gündeminin Belirlenmesi 446 D. Toplantılarda Görüşme Yöntemi 447 E. Kararların Alınması 451 F. Kararların Açıklanması ve Uygulanması 455 VI. BAKANLAR KURULUNUN GÖREVİNİN SONA ERMESİ 458 A. Güvensizlik Oyu Verilmesi 459 B. Bakanlar Kurulunun Bir Bütün Olarak İstifası 470 C. Bütçenin Reddi 472 Ç. Genel Seçimlerden Sonra Meclisin Toplanması 476 D. Başbakanın Görevinin Son Bulması 479 1. İstifa 481 2. Ölüm 483 3. Güvensizlik Oyu 484 4. Milletvekilliği Sıfatının Sona Ermesi 485 5. Meclis Seçimlerinin Yenilenmesi 488 6. Yüce Divana Sevk 488 7. Cumhurbaşkanı Seçilme Nedeniyle Görevin Sona Ermesi ...494 8. Parti Liderliğini Kaybetmesi 495 9. Bütçe Kanunu Tasarısının Reddedilmesi 496 E. Bakanların Görevinin Sona Ermesinin Bakanlar Kuruluna Etkisi 497 VII. GEÇİCİ BAKANLAR KURULU 504 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BAKANLAR KURULUNUN PARLAMENTO VE CUMHURBAŞKANI İLE İLİŞKİLERİ I. BAKANLAR KURULU İLE PARLAMENTO ARASINDAKİ İLİŞKİLER 509 A. Parlamentonun Bakanlar Kurulu Üzerindeki Yetkileri ve Etkinliği 510 B. Bakanlar Kurulunun Parlamento Üzerindeki Yetkileri ve Etkinliği 528 II. BAKANLAR KURULU İLE CUMHURBAŞKANI ARASINDAKİ İLİŞKİLER 532 A. Cumhurbaşkanının Bakanlar Kuruluna Başkanlık Etmesi 533 B. Bakanlar Kurulu Kararnamelerinin Cumhurbaşkanı Tarafından İmzalanması 538 C. Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçilmesinin Hükümet Sistemine ve Bakanlar Kurulunun Konumuna Etkisi 543 SONUÇ 563 KAYNAKÇA 581 ÖZET 627
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı