Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Ayıplı Hizmetten Doğan Sorumluluk
Ayıplı Hizmetten Doğan Sorumluluk
Betül TİRYAKİ
Sayfa Sayısı
:
260
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2007
ISBN NO
:
9789754644005
100,00
TL SUNUŞ Ülkemizde çağdaş anlamda tüketicinin korunması son yirmi yılda önem kazanarak I995*te doğrudan kanuni düzenlemeye kavuşturulan bir konudur. 8 Eylül 1995 tarihinde yürürlüğe giren 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun , tüketiciyi korumaya yönelik dağınık mevzuatı biraraya toplama ve Avrupa Birliği mevzuatı ile uyum açısından atılmış önemli adımlardan biridir. Bununla birlikte, sosyal ve ekonomik alanda yaşanan gelişmelere paralel olarak tüketicinin korunması konusundaki ihtiyaçlar artış göstermektedir. Teknolojik gelişmeler sonucu mal ve hizmetlerin çeşit ve kalitesinde oluşan farklılıklar, mal ve hizmetlerle ilgili verilen teknik bilgilerin yetersizliği, kalitenin düşük olması, satış sonrası servis hizmetlerinin eksikliği, yanıltıcı reklamlar, insan sağlığına ve güvenliğine aykırı mal ve hizmetlerin üretilmesi ve ayıplı mallar ve hizmetler gibi pek çok sorun hem tüketicileri hem de ülkelerin ekonomilerini olumsuz yönde etkilemektedir. Yaşanan bu gelişmeler Avrupa Birliği mevzuatında ayıplı mal ve hizmetlere karşı tüketicinin korunması yönünde düzenlemelere vücut vermiştir. Ülkemizde de sözü edilen gelişmeler karşısında yetersiz kalan 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 4822 sayılı kanunla değiştirilerek, bu alanda Avrupa Birliği mevzuatı ile uyum amacıyla olumlu adım atılmıştır. Çalışmamızın konusunu, tüketicinin korunması bağlamında ayıplı hizmetlerden ve ayıplı hizmetlerin neden olduğu zarardan sorumluluk oluşturmaktadır. TKHK′nın 4. maddesinde, imalatçı-üreticinin ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan hallerde sorumlu olduğu düzenlenmiştir. Bu sorumluluğun şartlarının ve niteliğinin hukuki açıdan incelenmesi çalışmanın hedeflerindendir. TKHK′nın 4/A maddesinde ise, sağlayıcı, bayi, acente ve 10. maddesi beşinci fıkrasına göre kredi verenin, ayıplı hizmetten ve ayıplı hizmetin neden olduğu her türlü zarardan ve tüketicinin bu maddede yeralan seçimlik haklarından dolayı müteselsil sorumlu olacağı hükme bağlanmıştır. Kanun′da "ayıplı hizmet" başlığı altında, ayıplı mallardan ayrı olarak düzenlenen "ayıplı hizmetlerden sorumluluk" konusunda, bugüne kadar bir çalışma yapılmamıştır. Adı geçen kanun, metin içerisinde bundan sonra "TKHK" şeklinde anılacaktır. İmalatçı, hammadde işleyerek mal üreten kişi; üretici ise maddi refahın yaratılması, dağılımı ve değişimi konularını kapsayan ekonomik etkinliklerin tümünü yerine getiren kişi olarak tanımlanmaktadır (bkz. Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, 7. Bası, C. I, Ankara 1998, s. 1075 ve 2311). Üretici teriminin, imalatçı terimini de kapsaması nedeniyle, çalışmamızın izleyen kısımlarında "üretici" terimini kullanmayı tercih edeceğiz. Çalışmamızda, ayıplı mal ve hizmet karşısında tüketiciyi korumaya ilişkin TKHK′daki değişiklikler, özellikle ayıplı hizmetler karşısında tüketiciye nasıl bir koruma getirildiği, ayıba karşı tekeffül ve üreticinin sorumluluğu bağlamında; Avrupa Birliği hukuku, zengin içtihat ve doktrine sahip Alman hukuku ve Amerikan hukuku ile karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Çalışmamızın giriş bölümünde, tüketicinin korunması kavramı üzerinde durulup, genel olarak tüketicinin korunma amacı açıklandıktan ve tüketicinin korunmasıyla ilgili temel kavramların tanımı verildikten sonra tüketici sözleşmesi ele alınacaktır. Birinci bölüm, ayıplı hizmet kavramına ayrılmıştır. Bu bölümde öncelikle "hizmet" kavramının üzerinde durulacak, daha sonra TKHK kapsamında "ayıplı hizmet" kavramına yer verilecektir. "Ayıplı hizmet nedeniyle sorumluluk" başlığını taşıyan ikinci bölümde ise, genel olarak hukuki sorumluluk, ayıplı hizmet nedeniyle sorumluluğun türü, müteselsil sorumluluk niteliği ve tüketicinin haklarını kullanmasındaki zamanaşımı incelenecektir. Bu bölümde, son olarak mallar bakımından ayıba karşı tekeffül hükümlerinden sadece birkaç noktada farklılık arzeden ayıplı hizmet ifasından sorumluluk, Borçlar Kanıınu′nun ve TKHK′nın ilgili hükümleri çerçevesinde ele alınacaktır. Ayıplı hizmetin neden olduğu zarardan sorumluluk konusuna ayrılan üçüncü bölümde, öncelikle ayıplı mallar bakımından üreticinin sorumluluğu düzenlemesine değinilecek, daha sonra ayıplı hizmetler bakımından benzer bir üreticinin sorumluluğu düzenlemesinin gerekliliği üzerinde durularak, ayıplı hizmetin neden olduğu zarardan sorumluluk ile ilgili Avrupa Birliği Direktif Tasarısı inceleme konusu yapılacaktır. Dördüncü bölümde ise, ayıplı hizmetin neden olduğu zarardan sorumluluk ile ilgili Amerikan hukuku düzenlemeleri incelenecek: ilgili Alman Hukuku düzenlemeleri de gözönünde bulundurularak, hizmetler bakımından üreticinin sorumluluğunun uygulanmasına ilişkin değerlendirmede bulunulacaktır. İÇİNDEKİLER SUNUŞ 9 KISALTMALAR 17 GİRİŞ TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ § 1.TÜKETİCİNİN KORUNMASI 21 I. GENEL OLARAK TÜKETİCİNİN KORUNMASI 21 A. YABANCİ HUKUKTA TÜKETİCİNİN KORUNMASI 21 B. TÜRK HUKUKUNDA TÜKETİCİNİN KORUNMASI 25 II. TÜKETİCİNİN KORUNMA AMACI 26 III. TÜKETİCİNİN KORUNMASI İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 29 A. TÜKETİCİ 29 B. SATICI 30 C. SAĞLAYICI 31 I). İMALATÇI-ÜRETİCİ 32 H. KREDİ VE KREDİ KURUMU 33 Ş2.TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ 34 I. GENEL OLARAK TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI 34 II. TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNİN AYIRICI ÖZELLİKLERİ 36 BİRİNCİ BÖLÜM AYIPLI HİZMET KAVRAMI §3. HİZMET KAVRAMI 41 I. HİZMET TANIMI 44 II. HİZMET ÇEŞİTLERİ 44 A. DOĞRUDAN MAL İLE İLGİLİ HİZMETLER 44 1. Mal Tanımı 44 2. Mal Çeşitleri 47 a. Maddi Mal 47 aa. Taşınır Mal 47 bb. Taşınmaz Mal 53 b. Gayri Maddi Mal 53 B. DOĞRUDAN KİŞİ İLE İLGİLİ HİZMETLER 56 C. DOLAYLI MAL VEYA KİŞİ İLE İLGİLİ HİZMETLER 56 § 4. AYIPLI HİZMET KAVRAMI VE AYIP ÇEŞİTLERİ 58 I. AYIBA KARŞI TEKEFFÜL KAPSAMINDA AYIPLI HİZMET KAVRAMI 65 A. HİZMET VERENİN AYIBA KARŞI TEKEFFÜL YÜKÜMLÜLÜĞÜ 65 B. AYIBA KARŞI TEKEFFÜL KAPSAMINDA AYIP VE AYIP ÇEŞİTLERİ 66 11 1. Ayıp 66 2. Ayıp çeşitleri 72 a. Maddi Ayıp 74 b. Hukuki Ayıp 74 e. Ekonomik Ayıp 75 II. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU KAPSAMİNDA AYIPLI HİZMET KAVRAMI 75 A. HİZMET VERENİN TEHLİKEYİ UZAKLAŞTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ....75 B. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU KAPSAMINDA AYIP VE AYIP ÇEŞİTLERİ 77 1. Ayıp 77 2. Ayıp Çeşitleri 80 a. Tasarım Ayıpları (Hataları) 80 b. Fabrikasyon Ayıpları (Hataları) 81 c. Talimat Ayıpları (Hataları) 81 d. Gelişim Ayıpları (Hataları) 82 İKİNCİ BÖLÜM AYIPLI HİZMET NEDENİYLE SORUMLULUK § 5. GENEL OLARAK HUKUKİ SORUMLULUK 85 1. SORUMLULUK KAVRAMI 86 II. SORUMLULUĞUN TÜRLERİ 86 A. SÖZLEŞME SORUMLULUĞU 86 B. SÖZLEŞME DİŞİ SORUMLULUK 86 1. Kusur Sorumluluğu 86 2. Sebep Sorumluluğu 87 a. Olağan Sebep Sorumluluğu 88 b. Tehlike Sorumluluğu 88 c. Hukuka Uygun Müdahaleden Doğan Sorumluluk 88 § 6.AYIPLI HİZMET NEDENİYLE SORUMLULUK 90 1. SORUMLULUĞUN TÜRÜ 90 A. GENEL OLARAK 90 B. AYİPLİ HİZMET İFASI NEDENİYLE SORUMLULUK VE AYIBA KARŞİ TEKEFFÜL SORUMLULUĞU 92 C. AYIPLI IIİZMETİN NEDEN OLDUĞU ZARARDAN SORUMLULUK VE ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU 93 11. SORUMLULUĞUN MÜTESELSİL SORUMLULUK OLMASI 99 A. GENEL OLARAK MÜTESELSİL SORUMLULUK 99 B. TK1IK KAPSAMINDA MÜTESELSİL SORUMLULUK 100 III. AYIPLI HİZMETTEN SORUMLULUK HALİNDE TÜKETİCİNİN HAKLARINI KULLANMASINDAKİ ZAMANAŞIMI 101 A. AYİPLİ HİZMET İFASI NEDENİYLE SORUMLULUK 101 B. AYİPLİ HİZMETİN NEDEN OLDUĞU ZARARDAN SORUMLULUK 101 : 7. AYIPLI HİZMET İFASI NEDENİYLE SORUMLULUK 103 I. GENEL OLARAK AYIPLI İFA 103 II. AYIPLI HİZMETLER BAKİMİNDAN AYIBA KARŞI TEKEFFÜL SORUMLULUĞU 104 III. AYIPLI HİZMETLER BAKIMINDAN AYIBA KARŞI TEKEFFÜL SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 105 A. MADDİ ŞARTLAR 105 1. Tüketici Sözleşmesi Konusu Hizmetin Ayıplı Olması 105 2. Ayıbın Yarar ve Hasarın Tüketiciye Geçtiği Anda Bulunması 106 3. Tüketicinin Ayıbı Bilmemesi 107 R. ŞEKLİ SARILAR 108 IV. AYİPLİ HİZMET İFASINDAN SORUMLULUK NEDENİYLE TÜKETİCİNİN HAKLARI 109 A. SFÇİMI.İRMAKLAR 110 1. Seçimlik Hakların Hukuki Niteliği 110 2. Seçimlik Hak Türleri 111 a. Sözleşmeden Dönme Hakkı 111 b. Hizmetin Yeniden Görülmesini İsteme Hakkı 112 c. Ayıp Oranında Bedel İndirimini İsteme Hakkı 113 B. TAZMİNAT İSTEME HAKKI I 14 1. Seçimlik Hakları Kııllanmaksızın Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tazminat Hakkı 114 2. Seçimlik Haklarla Beraber Tazminat İsteme Hakkı 114 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AYIPLI HİZMETİN NEDEN OLDUĞU ZARARDAN SORUMLULUK § 8. GENEL OLARAK ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU 117 I. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU DÜZENLEMESİNİN GEREKLİLİĞİ... 1 17 A. MAL SEKTÖRÜNDEKİ GKLİŞİM 119 B. MKVCUT NORMLARIN YETERSİZLİĞİ 120 1. Genel Olarak Sorumluluk Şartları ve Sorumluluk Şartlarının Üreticinin Sorumluluğu Bakımından Değerlendirilmesi 123 a. Fiil 124 b. Fiilin Hukuka Aykırı Olması 125 c. Zarar 129 d. İlliyet (nedensellik) Bağı 129 e. Hukuka Aykırılık Bağı 130 f. Kusur 131 2. İspat Yükü 135 a. Prima-facie İspat Kuralı (Anschenbevveis) 136 b. İspat Yükünün Ters Çevrilmesi 136 II. ÜRÜN SORUMLULUĞU DİREKTİFİNE GÖRE ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU 137 A. SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ 137 B. SORUMLULUĞUN SARILARI 138 1. Hukuka Aykırılık 138 2. Malın Ayıplı Olması 138 3. Zarar 138 4. İlliyet Bağı 140 C. SORUMSUZLUK KAYDI 141 D. KURTULUŞ KANITI 141 E. İSPAT YÜKÜ 142 ı 9.HİZMETLER BAKIMINDAN ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU 143 I. GENEL OLARAK 143 II. HİZMETLER BAKIMINDAN ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU DÜZENLEMESİNİN GEREKLİLİĞİ 143 A. HİZMET SEKTÖRÜNÜN EKONOMİK YERİ 143 13. IIİZMET SEKTÖRÜNÜN MAL SEKTÖRÜ İLE BENZERLİKLERİ 146 1. Zarar Tehlikesinin Ayıplı Hizmetler Tarafından Yaratılma Olasılığı 146 2. Mal Üretimi Alanına Göre Şekillenmiş Sürüm Zinciri 148 3. Sürüm Zincirinden Bağımsız Zarar Tazmini 149 C. MEVCUT NORMLARIN YETERSİZLİĞİ 151 1. Genel Olarak Sorumluluk Şartlan ve Sorumluluk Şartlarının Ayıplı Hizmetlerden Doğan Zararlardan Sorumluluk Bakımından Değerlendirilmesi 152 a. Fiil 152 b. Fiilin Hukuka Aykırı Olması 153 c. Zarar 154 d. İlliyet (nedensellik) Bağı 158 e. Hukuka Aykırılık Bağı 158 f. Kusur 158 2. İspat Yükü 160 a. İspat Yükünün Ters Çevrilmesi Kuralının Yeni Mal Üreticisi İle Kısıtlanması 161 aa. Düşey İşbölümü 162 bb. Yatay İşbölümü 163 b. İspat Yükünün Ters Çevrilmesi Kuralının Uygulama Alanı Bakımından Tehlike Alanı Teorisi 165 aa. İşletme Büyüklüğü 168 bb. İşletme Faaliyetinin Yerine Getirildiği Yer 173 c. Hizmet Paketi 176 d. Üretim Sürecinin Bilimsel Karmaşıklığı 176 aa. Mal Üretimi 176 bb. Hizmetin Yerine Getirilmesi 177 III. HİZMETLER BAKIMINDAN ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN AVRUPA BİRLİĞİ DİREKTİF TASARISI 178 A. TASARININ KAPSAMINDAKİ IIİZMETLER 180 B. SORUMLULUK KOŞULLARI 182 1. Kusur İlkesi 182 2. İlliyet Bağı 183 3. Zarar Kavramı 183 C. TASARININ KMRHDİCİ NİTKLİĞİ 184 D. ZAMANAŞIMI 185 E. TASARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 185 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM AYIPLI HİZMETİN NEDEN OLDUĞU ZARARDAN SORUMLULUK İLE İLGİLİ AMERİKAN HUKUKU DÜZENLEMELERİ VE HİZMETLER BAKIMINDAN ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME I0.HİZMETLER BAKIMINDAN ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN AMERİKAN HUKUKU DÜZENLEMELERİ 187 I. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ DAYANAĞI 187 A. SÖZLEŞME SORUMLULUĞU (BREACH of WARRANTY) 187 B. İHMAL SORUMLULUĞU (NEÜLIGENCE LIABILITY) 189 C. KUSURSUZ SORUMLULUK (STRICT LIABILITY) 191 1. § 402 A Restatement ofTorts2d 191 2. Üreticinin Sorumluluğu 193 II. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞUNUN UYGULAMA ALANI 194 A. RESTATEMENT ol′TORTS 2d i} 402 A"NIN BAŞLANGIÇTAKİ UYGULAMA ALANI 196 1. Sorumlu Kişiler 196 2. Sorumluluğun Konusu 196 B. RESTATEMENT of TORTS 2d § 402 A′NIN KULLANIM ALANINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER 197 1. Sorumlu Kişiler 197 2. Sorumluluğun Konusu 201 III. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞUNUN HİZMETLER ALANINDA UYGULANMASI 202 A. DOĞRUDAN KİŞİ İLE İLGİLİ HİZMETLER 202 1. Hizmet Faaliyetinin Kendisindeki Ayıp 202 2. Hizmet Faaliyeti Sırasında Kullanılan Mallardaki Ayıp 203 3. Hizmet Faaliyeti Çerçevesinde Devredilen Mallardaki Ayıp 205 B. DOĞRUDAN MAL İLE İLGİLİ HİZMETLER 208 I. Hizmet Faaliyetindeki Ayıp 208 2. Hizmet Faaliyeti Çerçevesinde Devredilen Mallardaki Ayıp 209 C. MAL VE KİŞİ İLE DOLAYLI İLGİLİ HİZMETLER 210 1. Basılı Eserler 210 2. Bilginin Kişisel Kullanıma Sunumu (Plan, Tasarım, Rapor) 212 3. Bilgisayar Programlan 213 IV. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞUNUN HİZMETLER ALANİNDA UYGULANMASİNİ KISITLAMA ÇABALARI 213 V. SONUÇ 215 § 11.HİZMETLER BAKIMINDAN ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 216 1. GENEL OLARAK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ 216 A. ZARAR RİSKİNİN AZALTILMASI İMKÃNI 216 1. Mallar 216 a. Tehlike Kaynaklarına Hakim Olunması 216 b. Haksız Fiil Sorumluluğunun Önleme Etkisi 217 2. Hizmetler 218 a. Tehlike Kaynaklarına Hakim Olunması 218 b. Haksız Fiil Sorumluluğunun Önleme Etkisi 219 B. TÜKETİCİNİN GÜVENİ 219 1. Mallar 219 2. Hizmetler 220 C. YARAR-ZARAR (NUTZEN-NACHTEIL) PRENSİBİ 222 1. Mallar 222 a. Üreticinin Yararı 222 b. Tüketicinin ve Üçüncü Kişinin Yararı 222 2. Hizmetler 223 D. TARAFLARIN ZARARI GİDERME İMKÃNI (DEEP-POCKET) PRENSİBİ 223 1. Mallar 223 2. Hizmetler 224 II. DEĞERLENDİRME SONUCU 224 A. HAKSIZ FİİLE DAYALI İSPAT YÜKÜNÜN TERS ÇEVRİLMESİ KURALININ DEĞERLENDİRİLMESİ 224 B. ÖZEN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İLE SÖZLEŞMEDEN DOĞAN KORUMA YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN İSPAT HUKUKU AÇİSİNDAN UYUMLAŞTIRILMASI 226 SONUÇ 235 SUMMARY 243 ZUSAMMENFASSUNG 245 KAYNAKÇA 247
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı