Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma
Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma
M. Serhat SARISÖZEN
Sayfa Sayısı
:
328
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9789754646085
200,00
TL
ÖNSÖZ
Avukatlık Kanunu′nda 2001 yılında yapılan değişiklikten sonra 35/A maddesi eklenmiştir. Buna göre: Avukatlar dava açılmadan veya dava açılmış olup da henüz duruşma başlamadan önce kendilerine intikal eden iş ve davalarda, tarafların kendi iradeleriyle istem sonucu elde edebilecekleri ko¬nulara inhisar etmek kaydıyla, müvekkilleriyle birlikte karşı tarafı uzlaştır¬maya davet edebilirler. Karşı taraf bu davete icabet eder ve uzlaşma sağla¬nırsa, uzlaşma konusunu, yerini, tarihini, karşılıklı yerine getirmeleri gere¬ken hususları içeren tutanak, avukatlar ile müvekkilleri tarafından birlikte imza altına alınır. Bu tutanaklar İcra ve İflas Kanunu′nun 38 inci maddesi anlamında ilâm niteliğindedir.
Bu düzenlemeyle avukatlara ilâm mahiyetinde belge düzenleme hak ve yetkisi verilmiş olmasına karşın, bu yetkinin geçen 10 yıllık süre içinde avukatlar tarafından çok az kullanılması, bu yolun yeterince bilinemediği inan¬cını hâkim kılmıştır.
Avukatın uzlaştırmayla taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözmesi, bir uyuşmazlığı, dava yolundan daha az maliyetle ve daha az zaman içinde çözecektir. Avukatlık Kanunu m. 35/A′daki yetkinin kullanımının teşviki taraf¬ların ve toplumun çıkarına olacağı gibi mahkemelerin de iş yükünü azalta¬caktır.
Dr. Serhat Sansözen, çalışmaya başladığında uygulamada hemen hiç örneği görülmeyen; çalışması devam ederken ise, uygulamada örneği az görü¬len bir konuda incelemesini tamamlamıştır. Dr. Serhat Sansözen çalışmasın¬da, genel olarak uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerini, avukatın mesleğinin getirdiği niteliklerle uzlaştırma tutanağı arasındaki ilişkileri, avu¬katın uzlaştırma görüşmelerini yürütürken kullandığı yöntemleri, yine avu¬katın uzlaştırma esnasında sahip olduğu hak ve yükümlülükleri, tarafları uzlaştırmaya iten sebepleri, uzlaştırma görüşmelerinin başarıya ulaşmasında etkili olan unsurları, uzlaştırmanın başarısız olma sebeplerini, uzlaştırmanın geçerli olmasımn şartlarını ve uzlaştırma tutanağının geçersizlik türlerini ele almıştır.
Bu çalışma, Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yollan konusunda hukukçulara; uzlaştırma yoluna başvurma sıklığını arttırarak avukatlara; uzlaşarak taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözecek olduğundan ve yargının yükünü hafifleteceğinden hâkimlere faydası olacağı inancındayım.
Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora eğitiminde "Usta"hğım üstlendiğimi Dr. Serhat Sansözen′i başansından dolayı tebrik ediyor, kitabını tüm hukukçulara tavsiye ediyorum.
Prof. Dr. Ömer ULUKAPI
Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Medeni Usul ve İcra-İflas Hukuku
Anabilim Dalı Başkam
TEŞEKKÜR
Bu çalışma Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, Medeni Usul ve İcra - İflas Hukuku Bitim Dalı′nda doktora tezi olarak hazırlanmış olup, Prof. Dr. Ömer Ulukapı, Doç. Dr. Recep Ak¬çan, Doç. Dr. İbrahim Ercan, Doç. Dr. İbrahim Özbay ve Prof. Dr. Mehmet Ayan′dan oluşan jüri huzurunda savunularak oybirliğiyle başarılı bulunmuş¬tur.
Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yollan Işığında Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma konusunu ele ahp incelerken, iki konu beni oldukça zorladı. Bunlardan ilki üniversite dışından çalışmalarımı yapmam ve bir akademis¬yen gibi vaktimin tümünü bu çalışmaya verememiş olmamdı. Aslında başlıbaşma bir iş olan doktora yapmak ve bu konuda bir tez yazmanın "dışa¬rıdan" kolayca yapılabilecek bir iş olmadığını geçen bu zaman içinde gör¬müş bulunmaktayım. Bununla birlikte çok da kolayca yapılabilecek bir iş olmayan tez yazımında aşağıda isimlerini sayacağım hocalarımın desteği olmasa idi, bu işin yapılabilirliği de olmazdı.
Tez yazımında beni zorlayan diğer konu ise, tez konumun yurt içi uygulamasının son derece sınırlı olması idi, özellikle hukukçuların her uyuşmaz¬lıkta dava yoluna başvurması daha kolay olan uzlaştırma yolunu işletmemesi uzlaşı kültürünün bu kadar yaygın olduğu geçmişimizle de çelişiyordu esa¬sında. Bu çalışmanın uzlaştırma ile uyuşmazlıkların çözümünün sağlanma¬sında hukukçulara kaynak olacağını ve uzlaştırmayla uyuşmazlıkların çözü¬mümün yaygınlaşacağını umut ediyorum.
Avukatlık Hukukunda yer alan uzlaştırmanın avukata ilâm mahiyetinde belge oluşturma gücü vermesi, üstelik kimi ülkelerde olduğu gibi mahkeme incelemesinden geçmeden ilâm gücü oluşturması yabancı hukuk sistemlerinde de sıklıkla görülebilen bir uygulama olmadığından özellikle karşılaştırma¬lı hukukta bu konuyu incelerken uyuşmazlıkların alternatif çözüm yollanna atıfta bulunarak konunun değerlendirilmesi sağlanmıştır.
Yüksek Lisans ve Doktora eğitimim boyunca tez danışmanım olan ve yoğun akademik ve idari çalışmalanna karşın zaman ayıran "çırağı" olmaktan her zaman gurur duyacağım hocam Prof. Dr. Ömer Ulukapı′ya vermiş olduğu destek ve ilgiden dolayı teşekkür ederim.
Selçuk Üniversitesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Ana Bilim Dalı Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Recep Akçan ve Doç. Dr. İbrahim Ercan′a çok değerli eleştiri ve yönlendirmelerinden dolayı teşekkür ederim.
Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. İbrahim Özbay′a geçen yıllar içerisinde
yaptığı ağabeylikten ve hocalıktan dolayı ne kadar teşekkür etsem azdır.) Böylesine sıcak bir bilim adamını tanımak, İbrahim Hocayla çalışma fırsatı | bulmak benim açımdan büyük bir şanstı.
Ayrıca haklannı asla ödeyemeyeceğim anne ve babama ve tezi başts sona okuyarak imlâya ilişkin düzeltmeleri yapan Nevin Soysal′a teşekkür ederim.
Son olarak tezi Türkiye′nin en iyi yayınevinde kitaplaştırmış olmanın mutluluğunu yaşıyorum. Bunun için Sn, Muharrem Başer ve Yetkin Yayıne¬vi ′nin değerli çalışanlarına teşekkürlerimi belirtmek isterim.
Maslak, Ocak 2011
Yrd. Doç. Dr. M. Serhat Sansözen sarisozen(£)hotmail. com
GİRİŞ
Taraflar arasında ortaya çıkan bütün uyuşmazlıkların çözümünün devlet yargısına bırakılması mahkemelerin yoğun iş yükü altında kal¬malarına ve yargılamanın makul sürede bitiriİnlemesine sebep olmak¬tadır. Mahkemeler tarafından verilen karar sonucunda çoğunlukla ta¬raflardan sadece birinin tatmin olması tarafları, uyuşmazlıkların alter¬natif çözüm yöntemlerine itmektedir. Uyuşmazlıkların alternatif çö¬züm yöntemleriyle uyuşmazlığın çözümü, çözüm sürecini hem zaman, hem gider olarak azaltacak, usul ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak hizmet edecektir.
Avukatlık Kanunu m. 35/A ile getirilen avukatın uzlaştırma yetki¬si, uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerinden biridir. Avukatlık Kanunu′nda belirtilen uzlaştırmada da, uyuşmazlığı çözen bir üçüncü kişi bulunmakta, üçüncü kişi konumunda olan taraf avukatları iki ya da daha çok taraf arasındaki uyuşmazlığı çözmek için işbirliğine git¬mekte, taraflara uyuşmazlığın çözümünde öneriler sunmaktadır. Avu¬kat, tıpkı bir uzlaştırıcı gibi uyuşmazlıkla ilgili hususları taraflarla görüşüp, mümkün olan uzlaştırma anlaşmasına göre taraflara öneriler götürmektedir.
Avukatın uzlaştırmayla uyuşmazlığı çözmesi, bir uyuşmazlığı, da¬va yolundan daha az maliyetle ve daha az zaman içinde dostane bir şekilde çözeceğinden şüphesiz müvekkilinin de çıkanna olacaktır. Bu sebeple avukatın uzlaştırma yetkisi, avukat için bir hak olarak görül¬mesinin yanı sıra aynı zamanda uzlaştırma yöntemini kullanmak, bu yolu müvekkiline teşvik etmek avukat için hem sadakat hem de aydın¬latma yükümlülüğünün sonucu olarak bir yükümlülüktür.
Ülkemizde de uyuşmazlıklann, yargı dışındaki yöntemlerle çö¬zülmesi, Avukatlık Kanunu′nda, avukatlara tanınan yetkinin etkin biçimde kullanılması, öncelikle tarafları, daha sonra toplumu tatmin edecektir. Bu sebeple, Avukatlık Kanunu m. 35/A′daki yetkinin etkin şekilde kullanılmasının teşvik edilmesi tarafların çıkanna olacağı gibi mahkemelerin de iş yükünü hafifletecektir.
Bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Avukatlık hukukunda ı laştırma yöntemi uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerini biri olduğundan birinci bölümde, genel olarak uyuşmazlıkların alterff natif çözüm yöntemleri ve bu yöntemlerin başta kamu düzeni ve yargılanma olmak üzere çeşitli kurumlarla ilişkisi incelenecektir.
îkinci bölümde, karşılaştırmalı hukuktaki ve Türk hukukunda durum ele alınacak, uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemleri baş] liklar halinde incelenecek, bu yöntemlerden özellikle uzlaştırma, aia-l buluculuk ve müzakere yönteminin üstünde durularak, bu yöntemler-1 den hangilerinin bu çalışmamızın konusunu teşkil eden uzlaştırmaya! yakın durduğu anlatılacaktır. Yine bu bölümde hukukumuzda usule ilişkin sözleşmelerin yapılmasındaki serbestlik ve medeni usul huku¬kumuzda bulunan, uzlaştırmaya benzer yöntemler ele alınacak, aynca′ sulh ve kayıtsız şartsız tek taraflı para borcu ikrarı içeren resen düzen¬leme biçimindeki noter senetlerinin uzlaştırmayla benzerlikleri ele alınacaktır.
Üçüncü bölümde, serbest meslek mensubu olup aynı zamanda ka¬mu hizmeti ifa eden avukatın mesleğinin getirdiği niteliklerle uzlaş¬tırma tutanağı arasındaki ilişkiye, avukatın uzlaştırma görüşmelerini yürütürken kullandığı yöntemlere, yine avukatm uzlaştırma esnasında sahip olduğu hak ve yükümlülüklere yer verilecektir. Bu bölümde özellikle avukatın uzlaştırma görüşmelerini yürütürken sır saklama yükümlülüğü, özen yükümlülüğü, sadakat yükümlülüğü ve müvekki¬lini aydınlatma yükümlülüğünün üzerinde durulacaktır.
Dördüncü bölüm uzlaştırmanın yapılmasının nasıl bir süreyle sınır¬landığı, uzlaştırmanın yapılış amacı, uzlaştırmanın ve uzlaştırma tuta¬nağının hukuki niteliği, uzlaştırmanın şartlarıyla ilgili olup; usulüne uygun biçimde tamamlanarak ilâm gücüne kavuşan uzlaştırma tutana¬ğının ilamlı icraya konu edilişi de bu bölümde anlatılacaktır. Aynca tarafları uzlaştırmaya iten sebepler, uzlaştırma görüşmelerinin başarı¬ya ulaşmasında etkili olan unsurlar ve uzlaştırmanın başarısız olma sebepleri, genel işlem şartlan içinde yer alan uzlaştırmanın geçerli olup olamayacağı yine bu bölümde üzerinde durulacak konular ara¬sındadır.
Beşinci ve son bölümde ise, uzlaştırmanın geçerli olmasının şartla¬rı ve uzlaştırma tutanağının geçersizlik türleri ele alınacak olup, hangi hallerde butlan sebebiyle uzlaştırma tutanağının kendiliğinden geçer¬siz olduğu ve yine hangi hallerde hata, hile ve tehdit ile uzlaştırmatutanağının iptal ettirilebileceği ya da uzlaştırmanın olmazsa olmazı olan avukatın baştan sona süreçte olmasına karşın gabin iddiasının dinlenip dinlenemeyeceği, uzlaştırma tutanağının gabin sebebiyle ipta¬linin sağlanıp sağlanmayacağı bu bölümün konusunu oluşturacaktır.
Çalışmamız çeşitli değerlendirmelerin yapılacağı ve önerilerin ge¬tirileceği sonuç kısmıyla sona erecektir.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BOLUM
UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF ÇÖZÜMÜ
§ 1- GENEL OLARAK UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF
ÇÖZÜMÜ 25
I- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü Kavramı 25
II- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Amacı 29
III- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Tanımı 32
IV- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yöntemlerinde
Dürüstlük İlkeleri 33
§ 2- UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF ÇÖZÜMÜNÜN
ÇEŞİTLİ KURUMLARLA İLİŞKİSİ 36
I- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Kamu Düzeniyle İlişkisi...36 II- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Adil Yargılanma
Hakkıyla İlişkisi 37
1- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Kanuni Hakim
İlkesiyle İlişkisi 40
2- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Hak Arama
Özgürlüğüyle İlişkisi 41
3- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü Ve Uyuşmazlığı Çözen
Üçüncü Kişilerin Tarafsızlığı 42
4- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Hukuki Dinlenilme
Hakkıyla İlişkisi 45
5- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü ve
Gerekçeli Karar İlişkisi 47
İKİNCÃ BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ VJE
TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM, BENZER YÖNTEMLER,
GENEL OLARAK UZLAŞTIRMA VE MEDENİ USUL
HUKUKUNDAKİ BAZI KURUMLARLA İLİŞKİSİ
§ 3- KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UYUŞMAZLIKLARIN
ALTERNATİF ÇÖZÜMÜ 51
I- İngiliz Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 51
II- ABD Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 53
III- Fransız Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 56
IV- Alman Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 58
V- Japon Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 60
VI- Çin Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 62
§4- UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF
ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 64
1- Kısa Duruşma 64
2- Kısa Jüri Duruşması 67
3- Vakıaların Saptanması 69
4- Tarafsız Ön Değerlendirme Yöntemi (Çözüm Konferansı) 72
5- Ombudsmanlık 73
6- Müzakere 74
a) Genel Olarak Müzakere 74
b) Müzakerenin Aşamaları 76
aa) Müzakereye Hazırlık 76
bb) Bilgi Alışverişi 77
cc) Öneride Uzlaşma 77
dd) Karar 77
7- Arabuluculuk 78
a) Genel Olarak Arabuluculuk 78
b) Arabuluculuk Ve İhtiyari Tahkimin Karşılaştırması 79
c) Arabuluculuğun Taraflara Sağladığı Katkılar 81
d) Arabulucunun Kullandığı Yöntemler 81
e) Arabuluculuk Kanunu Tasarısı ve Getirdikleri 82
8- Arabuluculuk - Tahkim 86
9- Uzlaştırma 88
a) Genel Olarak Uzlaştırma 88
b) Uzlaştırma Ve Arabuluculuğun Karşılaştırılması 89
§ 5- TÜRK HUKUKUNDA USULE İLİŞKİN SÖZLEŞMELERİN
YAPILMASINDA SERBESTLİK, UYUŞMAZLIKLARIN
ALTERNATİF ÇÖZÜMÜ SÖZLEŞMESİ 92
I- Usulî Sözleşmeler ve Genel Olarak Uyuşmazlıkların
Alternatif Çözümü Sözleşmesi 92
II- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü Sözleşmesinin Şartlan 95
1- Sözleşme Yapma Yetkisi 95
2- Sözleşme İradesi, İcap, Kabul 96
3- Tarafsız Üçüncü Kişinin Varlığı 97
4- Sözleşmenin Konusu 97
5- Sözleşmenin Şekli 98
6- Sözleşmenin Belirli Bir Uyuşmazlığa İlişkin Olması 98
III- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü Sözleşmesinin
Hukuki Niteliği 98
§ 6- UZLAŞTIRMA VE MEDENİ USUL HUKUKUNDAKİ
BAZI KURUMLARLA UZLAŞTIRMANIN İLİŞKİSİ 100
A) Genel Olarak Uzlaştırma 100
B) Medeni Usul Hukukundaki Bazı Kurumlarla Uzlaştırmanın
İlişkisi 104
a) Uzlaştırmanın Sulh İle İlişkisi 105
aa) Genel Olarak Sulh 105
bb) Sulhun Hukuki Niteliği Ve Konusu 107
cc) Mahkeme Dışı Sulh İle Uzlaştırma İlişkisi 108
dd) Sulhun Etkisi Ve Uzlaştırmayla İlişkisi 111
b) Uzlaştırmanın Sulh Dışındaki İlâm Niteliğindeki
Belgelerle İlişkisi 114
aa) Mahkeme Huzurunda Yapılan Kabulle ile
Uzlaştırmanın İlişkisi 115
bb) Mahkeme Huzurunda Yapılan Feragatle ile
Uzlaştırmanın İlişkisi 117
cc) Kayıtsız Şartsız, Tek Taraflı Para Borcu İkrarı İçeren
Resen Düzenleme Biçimindeki Noter Senetleri ile
Uzlaştırmanın İlişkisi 118
c) Bilirkişilik, Hakem-Bilirkisilik ve Uzlaştırma İlişkisi 120
d) İhtiyari Tahkim İle Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm
Yöntemlerinin Karşılaştırılması 125
aa) Genel Olarak İhtiyari Tahkim ,
bb) İhtiyari Tahkimin Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm
Yöntemlerinden Biri Olup Olmadığı Sorunu
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVUKATIN UZLAŞTIRMADAKİ ROLÜ, YÖNTEMLERİ, HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§ 7- UZLAŞTIRMAYI YAPILABİLECEK KİŞİLER
A) Genel Olarak 133
B) Uzlaştırma İle Avukatlık Mesleğinin Niteliği Arasındaki İlişki 135
a) Uzlaştırmanın Avukatlığın Kamu Hizmeti Olması ile İlişkisi..135
b) Uzlaştırmanın Avukatlığın Serbest Meslek Olması ile İlişkisi .137
c) Uzlaştırmanın Avukatın Bağımsızlığı İle İlişkisi 137
d) Uzlaştırmanın Avukatlık Tekeli İle İlişkisi 139
C) Avukatlık Ortaklığı Bakımından Uzlaştırma 141
D) Uzlaştırma Görüşmelerini Yürüten Avukatın Yöntemleri 142
1- Müvekkilinin İhtiyaçlarım Öğrenme 143
2- Görüşme Becerilerini Kullanma 144
3- Öneride Bulunma 144
§ 8- UZLAŞTIRMANIN AVUKATIN HAK VE
YÜKÜMLÜLÜKLERİYLE İLİŞKİSİ
I- Uzlaştırmanın Avukatın Yükümlülükleriyle İlişkisi 146
A) Uzlaştırmada Avukatın Sır Saklama Yükümlülüğü 147
a) Genel Olarak Sır Ve Meslek Sırrı 147
b) Avukatın Meslek Sim 148
c) Sırrın Açıklanmasında Hukuka Uygunluk Nedenleri 150
aa) Kanunun Hükmünü Yerine Getirme 150
bb) Meşru Müdafaa Ve Iztırar Hali 151
cc) Müvekkilinin Rızası 152
d) Sır Saklama Yükümlülüğünün Sona Ermesi 153
B) Uzlaştırmada Avukatın Özen Yükümlülüğü 154
C) Uzlaştırmada Avukatın Sadakat Yükümlülüğü 160
D) Uzlaştırmada Avukatın Aydınlatma Yükümlülüğü 163
E) Uzlaştırmada Karşı Tarafin Avukatıyla Görüşme
Yükümlülüğü 16
F) Uzlaştırma Ve Avukatın İşi Red Yükümlülüğü
(Ve İşi Red Hakkı) 167
G) Uygun Olmayan Zamanda Vekaletten Çekilmekten Kaçınma
Yükümlülüğü 168
H) Avukatın Kendi Düzenlediği Bir Belgenin Geçersizliğini İleri
Sürememe Yükümlülüğü 169
I) Müvekkilin Talimatıyla Bağlı Olma, Hesap Verme, İşi Şahsen
Yapma Yükümlülüğü 171
J) Dosya Tutma Yükümlülüğü 172
K) Reklam Yasağına Uyma Yükümlülüğü 173
II- Uzlaştırmanın Avukatın Haklarıyla İlişlisi 174
A) Ücret Talep Etme Hakkı 174
B) Masraf, Avans, Uğradığı Zararı Talep Etme Hakkı 183
C) Dosyayı İnceleme, Bilgi Ve Belge İsteme Hakkı 185
D) Örnek Çıkarma Ve Onaylama Hakkı 186
E) Görevinden Dolayı Avukata Karşı Suç İşlenmesi Durumunda
Hakimlere Karşı Suç İşlenmesine İlişkin Hükümlerden
Yararlanma Hakkı 187
§ 9. AVUKATIN UZLAŞTIRMADAKİ GÖREVİNİN r
SONA ERMESİ 188
A) Genel Olarak 188
B) Uzlaştırma Görüşmelerinde Avukatın İstifası 188
C) Uzlaştırma Görüşmelerinde Avukatın Azli 189
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
UZLAŞTIRMANIN YAPILMA SÜRESİ, AMACI,
HUKUKİ NİTELİĞİ, ŞARTLARI, UZLAŞTIRMA USULÜ VE
İLÃM NİTELİĞİ
§ 10- TARAFLARI UZLAŞTIRMAYA İTEN SEBEPLER 193
1- Daha Dostça ve İşbirlikçi Bir Çözümün Seçilmiş Olması 193
2- Tarafların Çözüme Katılma İmkanı ve Çözümde Tarafların
Egemenliği 193
3- Ilımlı ve Üretici Tercihler Sunması 194
4- İki Tarafın da Kazançlı Çıkması 194
5- Aleniyetin Gerekli Olmaması 195
6- Uzman Kişilerin Uyuşmazlıktan Çözmesi 198
7- Usul Ekonomisine Hizmet Etmesi 195′
a) Giderlerin Ucuz Olması
b) Çözüm Sürecinin Kısa Sürmesi (Zamandan Tasarruf)
aa) Mahkemelerin Teşkilatıyla İlgili Sebepler
bb) Mahkeme Çalışanları Ve Avukatlarla İlgili Sebepler
cc) Diğer Sebepler 204′
8- Uyuşmazlığı Analiz Ve İletişim Kurma 206
9- Aşın Taleplerden Vazgeçirme
§ 11-UZLAŞTIRMANIN YAPILMA SÜRESİ, AMACI,
HUKUKİ NİTELİĞİ 207
I- Uzlaştırmanın Yapılma Süresi 207
II- Uzlaştırmanın Amacı 210
III- Uzlaştırmanın ve Uzlaştırma Tutanağının Hukuki Niteliği 211
§ 12- UZLAŞTIRMANIN ŞARTLARI 214
1- Avukat ile Müvekkili Arasında Bir Uzlaşma Bulunması 214
2- Süresinde Uzlaştırma Görüşmelerine Başlanması 214
3- Uzlaşmaya Elverişli Bir Konu Olması 215
4- Uzlaştırma Tutanağının Şekle Bağlılığı 220
§ 13- UZLAŞTIRMANIN AŞAMALARI 224
A) Uzlaştırma Önerisi (Uzlaştırmanın Başlaması) 224
B) Uzlaştırma Görüşmeleri 226
C) Uzlaştırma Tutanağı Ve İçeriği 228
§ 14- GENEL İŞLEM ŞARTLARININ İÇİNDE UZLAŞTIRMANIN
YER ALMASI 232
§ 15-UZLAŞTIRMA GÖRÜŞMELERİNİN BAŞARIYA
ULAŞMASINDA ETKİLİ OLAN DİĞER UNSURLAR 234
1- Uzlaştırıcının Uzman Olması 234
2- Karşılıklı Güven 235
3- Karşılıklı Anlayış 235
§ 16- UZLAŞTIRMANIN BAŞARISIZ OLMASI VE SEBEPLERİ .237
§ 17- UZLAŞTIRMA TUTANAĞI VE İLÃM NİTELİĞİ 239
I- Genel Olarak İlâm Kavramı Ve Uzlaştırma Tutanağıyla İlişkisi....239
II- İhtiyati Hacizler Yönünden Uzlaştırma Tutanağı 241
III- Uzlaştırma Tutanağı Ve İlamlı İcra 242
IV- İcra Mahkemesinde Tutanak İçeriğine İlişkin Şikâyet 244
V- Uzlaştırma Tutanağına Dayanan İlamlı İcra Takibinin
Geri Bırakılması 245
VI- Uzlaştırma Tutanağına Dayanan İlamlı İcra Takibinin
Durdurulması ve İcranın İadesi 246
VII- İlamlı İcrada Uzlaştırma Tutanağının Sahteliği İddiası 247
BEŞİNCİ BÖLÜM
UZLAŞTIRMA TUTANAĞININ GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI VE GEÇERSİZLİK TÜRLERİ
§ 18-UZLAŞTIRMA TUTANAĞININ GEÇERLİ OLMASININ
ŞARTLARI 249
§19- UZLAŞTIRMA TUTANAĞININ GEÇERSİZLİK TÜRLERİ....251
I- Butlan (Mutlak Butlan) Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının
Geçersizliği 251
1- Ehliyetsizlik 253
2- Emredici Hukuk Kurallarına, Kamu Düzenine Aykırılık 254
3- Ahlaka Aykırılık 255
4- Kişilik Haklarına Aykırılık 256
5- İmkânsızlık 256
6- Şekle Aykırılık 257
7- İradeyle Beyan Arasında İstenerek Yaratılan Uyumsuzluğun
Uzlaştırma Tutanağında Doğurduğu Durum 260
a) Uzlaştırma Tutanağında Tek Taraflı Uyumsuzluğun
Mümkün Olup Olmadığı Sorunu 261
aa) Şaka Beyanı 261
bb) Zihni Kayıt 262
b) Uzlaştırma Tutanağında İki Taraflı Uyumsuzluk
(Muvazaa, Danışıklılık) 263
aa) Muvazaanın Unsurları ve Uzlaştırma Tutanağının
Geçersizliğine Etkileri 264
bb) Uzlaştırma Tutanağında Muvazaanın İsbatı 266
aaa) Taraflar Bakımından 266
bbb) Üçüncü Kişiler Bakımından 24
II- Uzlaştırma Tutanağının İptali (Nisbi Butlan)
A) Genel Olarak İptal 26f
B) İradeyle Beyan Arasında İstenmeden Meydana Gelen
Uygunsuzluklar 26Ãİ
1- Hata Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali
aa) Genel Olarak Uzlaştırma Tutanağında Hata
bb) Hata Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali 273İ
2- Hile Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali 274
aa) Genel Olarak Uzlaştırma Tutanağında Hile 2741
bb) Temsilciyle Yapılan - Yardımcıyla Yapılan
Sözleşmelerde Hile Ve Üçüncü Kişinin Hilesi 277
cc) Hilenin Sonuçlan 278
aaa) Uzlaştırma Tutanağının İptali 278
bbb) Zararın Tazmini 280
dd) Hilenin İspatı 281
3- Tehdit Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali 282
4- Gabin Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali 284
aa) Genel Olarak Gabin 284
bb) Gabinin Sonuçları 289
IH- Kısmî Butlan 290
SONUÇ 291
KAYNAKÇA 299
Avukatlık Kanunu′nda 2001 yılında yapılan değişiklikten sonra 35/A maddesi eklenmiştir. Buna göre: Avukatlar dava açılmadan veya dava açılmış olup da henüz duruşma başlamadan önce kendilerine intikal eden iş ve davalarda, tarafların kendi iradeleriyle istem sonucu elde edebilecekleri ko¬nulara inhisar etmek kaydıyla, müvekkilleriyle birlikte karşı tarafı uzlaştır¬maya davet edebilirler. Karşı taraf bu davete icabet eder ve uzlaşma sağla¬nırsa, uzlaşma konusunu, yerini, tarihini, karşılıklı yerine getirmeleri gere¬ken hususları içeren tutanak, avukatlar ile müvekkilleri tarafından birlikte imza altına alınır. Bu tutanaklar İcra ve İflas Kanunu′nun 38 inci maddesi anlamında ilâm niteliğindedir.
Bu düzenlemeyle avukatlara ilâm mahiyetinde belge düzenleme hak ve yetkisi verilmiş olmasına karşın, bu yetkinin geçen 10 yıllık süre içinde avukatlar tarafından çok az kullanılması, bu yolun yeterince bilinemediği inan¬cını hâkim kılmıştır.
Avukatın uzlaştırmayla taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözmesi, bir uyuşmazlığı, dava yolundan daha az maliyetle ve daha az zaman içinde çözecektir. Avukatlık Kanunu m. 35/A′daki yetkinin kullanımının teşviki taraf¬ların ve toplumun çıkarına olacağı gibi mahkemelerin de iş yükünü azalta¬caktır.
Dr. Serhat Sansözen, çalışmaya başladığında uygulamada hemen hiç örneği görülmeyen; çalışması devam ederken ise, uygulamada örneği az görü¬len bir konuda incelemesini tamamlamıştır. Dr. Serhat Sansözen çalışmasın¬da, genel olarak uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerini, avukatın mesleğinin getirdiği niteliklerle uzlaştırma tutanağı arasındaki ilişkileri, avu¬katın uzlaştırma görüşmelerini yürütürken kullandığı yöntemleri, yine avu¬katın uzlaştırma esnasında sahip olduğu hak ve yükümlülükleri, tarafları uzlaştırmaya iten sebepleri, uzlaştırma görüşmelerinin başarıya ulaşmasında etkili olan unsurları, uzlaştırmanın başarısız olma sebeplerini, uzlaştırmanın geçerli olmasımn şartlarını ve uzlaştırma tutanağının geçersizlik türlerini ele almıştır.
Bu çalışma, Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yollan konusunda hukukçulara; uzlaştırma yoluna başvurma sıklığını arttırarak avukatlara; uzlaşarak taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözecek olduğundan ve yargının yükünü hafifleteceğinden hâkimlere faydası olacağı inancındayım.
Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora eğitiminde "Usta"hğım üstlendiğimi Dr. Serhat Sansözen′i başansından dolayı tebrik ediyor, kitabını tüm hukukçulara tavsiye ediyorum.
Prof. Dr. Ömer ULUKAPI
Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Medeni Usul ve İcra-İflas Hukuku
Anabilim Dalı Başkam
TEŞEKKÜR
Bu çalışma Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, Medeni Usul ve İcra - İflas Hukuku Bitim Dalı′nda doktora tezi olarak hazırlanmış olup, Prof. Dr. Ömer Ulukapı, Doç. Dr. Recep Ak¬çan, Doç. Dr. İbrahim Ercan, Doç. Dr. İbrahim Özbay ve Prof. Dr. Mehmet Ayan′dan oluşan jüri huzurunda savunularak oybirliğiyle başarılı bulunmuş¬tur.
Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yollan Işığında Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma konusunu ele ahp incelerken, iki konu beni oldukça zorladı. Bunlardan ilki üniversite dışından çalışmalarımı yapmam ve bir akademis¬yen gibi vaktimin tümünü bu çalışmaya verememiş olmamdı. Aslında başlıbaşma bir iş olan doktora yapmak ve bu konuda bir tez yazmanın "dışa¬rıdan" kolayca yapılabilecek bir iş olmadığını geçen bu zaman içinde gör¬müş bulunmaktayım. Bununla birlikte çok da kolayca yapılabilecek bir iş olmayan tez yazımında aşağıda isimlerini sayacağım hocalarımın desteği olmasa idi, bu işin yapılabilirliği de olmazdı.
Tez yazımında beni zorlayan diğer konu ise, tez konumun yurt içi uygulamasının son derece sınırlı olması idi, özellikle hukukçuların her uyuşmaz¬lıkta dava yoluna başvurması daha kolay olan uzlaştırma yolunu işletmemesi uzlaşı kültürünün bu kadar yaygın olduğu geçmişimizle de çelişiyordu esa¬sında. Bu çalışmanın uzlaştırma ile uyuşmazlıkların çözümünün sağlanma¬sında hukukçulara kaynak olacağını ve uzlaştırmayla uyuşmazlıkların çözü¬mümün yaygınlaşacağını umut ediyorum.
Avukatlık Hukukunda yer alan uzlaştırmanın avukata ilâm mahiyetinde belge oluşturma gücü vermesi, üstelik kimi ülkelerde olduğu gibi mahkeme incelemesinden geçmeden ilâm gücü oluşturması yabancı hukuk sistemlerinde de sıklıkla görülebilen bir uygulama olmadığından özellikle karşılaştırma¬lı hukukta bu konuyu incelerken uyuşmazlıkların alternatif çözüm yollanna atıfta bulunarak konunun değerlendirilmesi sağlanmıştır.
Yüksek Lisans ve Doktora eğitimim boyunca tez danışmanım olan ve yoğun akademik ve idari çalışmalanna karşın zaman ayıran "çırağı" olmaktan her zaman gurur duyacağım hocam Prof. Dr. Ömer Ulukapı′ya vermiş olduğu destek ve ilgiden dolayı teşekkür ederim.
Selçuk Üniversitesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Ana Bilim Dalı Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Recep Akçan ve Doç. Dr. İbrahim Ercan′a çok değerli eleştiri ve yönlendirmelerinden dolayı teşekkür ederim.
Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. İbrahim Özbay′a geçen yıllar içerisinde
yaptığı ağabeylikten ve hocalıktan dolayı ne kadar teşekkür etsem azdır.) Böylesine sıcak bir bilim adamını tanımak, İbrahim Hocayla çalışma fırsatı | bulmak benim açımdan büyük bir şanstı.
Ayrıca haklannı asla ödeyemeyeceğim anne ve babama ve tezi başts sona okuyarak imlâya ilişkin düzeltmeleri yapan Nevin Soysal′a teşekkür ederim.
Son olarak tezi Türkiye′nin en iyi yayınevinde kitaplaştırmış olmanın mutluluğunu yaşıyorum. Bunun için Sn, Muharrem Başer ve Yetkin Yayıne¬vi ′nin değerli çalışanlarına teşekkürlerimi belirtmek isterim.
Maslak, Ocak 2011
Yrd. Doç. Dr. M. Serhat Sansözen sarisozen(£)hotmail. com
GİRİŞ
Taraflar arasında ortaya çıkan bütün uyuşmazlıkların çözümünün devlet yargısına bırakılması mahkemelerin yoğun iş yükü altında kal¬malarına ve yargılamanın makul sürede bitiriİnlemesine sebep olmak¬tadır. Mahkemeler tarafından verilen karar sonucunda çoğunlukla ta¬raflardan sadece birinin tatmin olması tarafları, uyuşmazlıkların alter¬natif çözüm yöntemlerine itmektedir. Uyuşmazlıkların alternatif çö¬züm yöntemleriyle uyuşmazlığın çözümü, çözüm sürecini hem zaman, hem gider olarak azaltacak, usul ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak hizmet edecektir.
Avukatlık Kanunu m. 35/A ile getirilen avukatın uzlaştırma yetki¬si, uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerinden biridir. Avukatlık Kanunu′nda belirtilen uzlaştırmada da, uyuşmazlığı çözen bir üçüncü kişi bulunmakta, üçüncü kişi konumunda olan taraf avukatları iki ya da daha çok taraf arasındaki uyuşmazlığı çözmek için işbirliğine git¬mekte, taraflara uyuşmazlığın çözümünde öneriler sunmaktadır. Avu¬kat, tıpkı bir uzlaştırıcı gibi uyuşmazlıkla ilgili hususları taraflarla görüşüp, mümkün olan uzlaştırma anlaşmasına göre taraflara öneriler götürmektedir.
Avukatın uzlaştırmayla uyuşmazlığı çözmesi, bir uyuşmazlığı, da¬va yolundan daha az maliyetle ve daha az zaman içinde dostane bir şekilde çözeceğinden şüphesiz müvekkilinin de çıkanna olacaktır. Bu sebeple avukatın uzlaştırma yetkisi, avukat için bir hak olarak görül¬mesinin yanı sıra aynı zamanda uzlaştırma yöntemini kullanmak, bu yolu müvekkiline teşvik etmek avukat için hem sadakat hem de aydın¬latma yükümlülüğünün sonucu olarak bir yükümlülüktür.
Ülkemizde de uyuşmazlıklann, yargı dışındaki yöntemlerle çö¬zülmesi, Avukatlık Kanunu′nda, avukatlara tanınan yetkinin etkin biçimde kullanılması, öncelikle tarafları, daha sonra toplumu tatmin edecektir. Bu sebeple, Avukatlık Kanunu m. 35/A′daki yetkinin etkin şekilde kullanılmasının teşvik edilmesi tarafların çıkanna olacağı gibi mahkemelerin de iş yükünü hafifletecektir.
Bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Avukatlık hukukunda ı laştırma yöntemi uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerini biri olduğundan birinci bölümde, genel olarak uyuşmazlıkların alterff natif çözüm yöntemleri ve bu yöntemlerin başta kamu düzeni ve yargılanma olmak üzere çeşitli kurumlarla ilişkisi incelenecektir.
îkinci bölümde, karşılaştırmalı hukuktaki ve Türk hukukunda durum ele alınacak, uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemleri baş] liklar halinde incelenecek, bu yöntemlerden özellikle uzlaştırma, aia-l buluculuk ve müzakere yönteminin üstünde durularak, bu yöntemler-1 den hangilerinin bu çalışmamızın konusunu teşkil eden uzlaştırmaya! yakın durduğu anlatılacaktır. Yine bu bölümde hukukumuzda usule ilişkin sözleşmelerin yapılmasındaki serbestlik ve medeni usul huku¬kumuzda bulunan, uzlaştırmaya benzer yöntemler ele alınacak, aynca′ sulh ve kayıtsız şartsız tek taraflı para borcu ikrarı içeren resen düzen¬leme biçimindeki noter senetlerinin uzlaştırmayla benzerlikleri ele alınacaktır.
Üçüncü bölümde, serbest meslek mensubu olup aynı zamanda ka¬mu hizmeti ifa eden avukatın mesleğinin getirdiği niteliklerle uzlaş¬tırma tutanağı arasındaki ilişkiye, avukatın uzlaştırma görüşmelerini yürütürken kullandığı yöntemlere, yine avukatm uzlaştırma esnasında sahip olduğu hak ve yükümlülüklere yer verilecektir. Bu bölümde özellikle avukatın uzlaştırma görüşmelerini yürütürken sır saklama yükümlülüğü, özen yükümlülüğü, sadakat yükümlülüğü ve müvekki¬lini aydınlatma yükümlülüğünün üzerinde durulacaktır.
Dördüncü bölüm uzlaştırmanın yapılmasının nasıl bir süreyle sınır¬landığı, uzlaştırmanın yapılış amacı, uzlaştırmanın ve uzlaştırma tuta¬nağının hukuki niteliği, uzlaştırmanın şartlarıyla ilgili olup; usulüne uygun biçimde tamamlanarak ilâm gücüne kavuşan uzlaştırma tutana¬ğının ilamlı icraya konu edilişi de bu bölümde anlatılacaktır. Aynca tarafları uzlaştırmaya iten sebepler, uzlaştırma görüşmelerinin başarı¬ya ulaşmasında etkili olan unsurlar ve uzlaştırmanın başarısız olma sebepleri, genel işlem şartlan içinde yer alan uzlaştırmanın geçerli olup olamayacağı yine bu bölümde üzerinde durulacak konular ara¬sındadır.
Beşinci ve son bölümde ise, uzlaştırmanın geçerli olmasının şartla¬rı ve uzlaştırma tutanağının geçersizlik türleri ele alınacak olup, hangi hallerde butlan sebebiyle uzlaştırma tutanağının kendiliğinden geçer¬siz olduğu ve yine hangi hallerde hata, hile ve tehdit ile uzlaştırmatutanağının iptal ettirilebileceği ya da uzlaştırmanın olmazsa olmazı olan avukatın baştan sona süreçte olmasına karşın gabin iddiasının dinlenip dinlenemeyeceği, uzlaştırma tutanağının gabin sebebiyle ipta¬linin sağlanıp sağlanmayacağı bu bölümün konusunu oluşturacaktır.
Çalışmamız çeşitli değerlendirmelerin yapılacağı ve önerilerin ge¬tirileceği sonuç kısmıyla sona erecektir.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BOLUM
UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF ÇÖZÜMÜ
§ 1- GENEL OLARAK UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF
ÇÖZÜMÜ 25
I- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü Kavramı 25
II- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Amacı 29
III- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Tanımı 32
IV- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yöntemlerinde
Dürüstlük İlkeleri 33
§ 2- UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF ÇÖZÜMÜNÜN
ÇEŞİTLİ KURUMLARLA İLİŞKİSİ 36
I- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Kamu Düzeniyle İlişkisi...36 II- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Adil Yargılanma
Hakkıyla İlişkisi 37
1- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Kanuni Hakim
İlkesiyle İlişkisi 40
2- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Hak Arama
Özgürlüğüyle İlişkisi 41
3- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü Ve Uyuşmazlığı Çözen
Üçüncü Kişilerin Tarafsızlığı 42
4- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümünün Hukuki Dinlenilme
Hakkıyla İlişkisi 45
5- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü ve
Gerekçeli Karar İlişkisi 47
İKİNCÃ BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ VJE
TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM, BENZER YÖNTEMLER,
GENEL OLARAK UZLAŞTIRMA VE MEDENİ USUL
HUKUKUNDAKİ BAZI KURUMLARLA İLİŞKİSİ
§ 3- KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UYUŞMAZLIKLARIN
ALTERNATİF ÇÖZÜMÜ 51
I- İngiliz Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 51
II- ABD Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 53
III- Fransız Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 56
IV- Alman Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 58
V- Japon Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 60
VI- Çin Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü 62
§4- UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF
ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 64
1- Kısa Duruşma 64
2- Kısa Jüri Duruşması 67
3- Vakıaların Saptanması 69
4- Tarafsız Ön Değerlendirme Yöntemi (Çözüm Konferansı) 72
5- Ombudsmanlık 73
6- Müzakere 74
a) Genel Olarak Müzakere 74
b) Müzakerenin Aşamaları 76
aa) Müzakereye Hazırlık 76
bb) Bilgi Alışverişi 77
cc) Öneride Uzlaşma 77
dd) Karar 77
7- Arabuluculuk 78
a) Genel Olarak Arabuluculuk 78
b) Arabuluculuk Ve İhtiyari Tahkimin Karşılaştırması 79
c) Arabuluculuğun Taraflara Sağladığı Katkılar 81
d) Arabulucunun Kullandığı Yöntemler 81
e) Arabuluculuk Kanunu Tasarısı ve Getirdikleri 82
8- Arabuluculuk - Tahkim 86
9- Uzlaştırma 88
a) Genel Olarak Uzlaştırma 88
b) Uzlaştırma Ve Arabuluculuğun Karşılaştırılması 89
§ 5- TÜRK HUKUKUNDA USULE İLİŞKİN SÖZLEŞMELERİN
YAPILMASINDA SERBESTLİK, UYUŞMAZLIKLARIN
ALTERNATİF ÇÖZÜMÜ SÖZLEŞMESİ 92
I- Usulî Sözleşmeler ve Genel Olarak Uyuşmazlıkların
Alternatif Çözümü Sözleşmesi 92
II- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü Sözleşmesinin Şartlan 95
1- Sözleşme Yapma Yetkisi 95
2- Sözleşme İradesi, İcap, Kabul 96
3- Tarafsız Üçüncü Kişinin Varlığı 97
4- Sözleşmenin Konusu 97
5- Sözleşmenin Şekli 98
6- Sözleşmenin Belirli Bir Uyuşmazlığa İlişkin Olması 98
III- Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü Sözleşmesinin
Hukuki Niteliği 98
§ 6- UZLAŞTIRMA VE MEDENİ USUL HUKUKUNDAKİ
BAZI KURUMLARLA UZLAŞTIRMANIN İLİŞKİSİ 100
A) Genel Olarak Uzlaştırma 100
B) Medeni Usul Hukukundaki Bazı Kurumlarla Uzlaştırmanın
İlişkisi 104
a) Uzlaştırmanın Sulh İle İlişkisi 105
aa) Genel Olarak Sulh 105
bb) Sulhun Hukuki Niteliği Ve Konusu 107
cc) Mahkeme Dışı Sulh İle Uzlaştırma İlişkisi 108
dd) Sulhun Etkisi Ve Uzlaştırmayla İlişkisi 111
b) Uzlaştırmanın Sulh Dışındaki İlâm Niteliğindeki
Belgelerle İlişkisi 114
aa) Mahkeme Huzurunda Yapılan Kabulle ile
Uzlaştırmanın İlişkisi 115
bb) Mahkeme Huzurunda Yapılan Feragatle ile
Uzlaştırmanın İlişkisi 117
cc) Kayıtsız Şartsız, Tek Taraflı Para Borcu İkrarı İçeren
Resen Düzenleme Biçimindeki Noter Senetleri ile
Uzlaştırmanın İlişkisi 118
c) Bilirkişilik, Hakem-Bilirkisilik ve Uzlaştırma İlişkisi 120
d) İhtiyari Tahkim İle Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm
Yöntemlerinin Karşılaştırılması 125
aa) Genel Olarak İhtiyari Tahkim ,
bb) İhtiyari Tahkimin Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm
Yöntemlerinden Biri Olup Olmadığı Sorunu
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVUKATIN UZLAŞTIRMADAKİ ROLÜ, YÖNTEMLERİ, HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§ 7- UZLAŞTIRMAYI YAPILABİLECEK KİŞİLER
A) Genel Olarak 133
B) Uzlaştırma İle Avukatlık Mesleğinin Niteliği Arasındaki İlişki 135
a) Uzlaştırmanın Avukatlığın Kamu Hizmeti Olması ile İlişkisi..135
b) Uzlaştırmanın Avukatlığın Serbest Meslek Olması ile İlişkisi .137
c) Uzlaştırmanın Avukatın Bağımsızlığı İle İlişkisi 137
d) Uzlaştırmanın Avukatlık Tekeli İle İlişkisi 139
C) Avukatlık Ortaklığı Bakımından Uzlaştırma 141
D) Uzlaştırma Görüşmelerini Yürüten Avukatın Yöntemleri 142
1- Müvekkilinin İhtiyaçlarım Öğrenme 143
2- Görüşme Becerilerini Kullanma 144
3- Öneride Bulunma 144
§ 8- UZLAŞTIRMANIN AVUKATIN HAK VE
YÜKÜMLÜLÜKLERİYLE İLİŞKİSİ
I- Uzlaştırmanın Avukatın Yükümlülükleriyle İlişkisi 146
A) Uzlaştırmada Avukatın Sır Saklama Yükümlülüğü 147
a) Genel Olarak Sır Ve Meslek Sırrı 147
b) Avukatın Meslek Sim 148
c) Sırrın Açıklanmasında Hukuka Uygunluk Nedenleri 150
aa) Kanunun Hükmünü Yerine Getirme 150
bb) Meşru Müdafaa Ve Iztırar Hali 151
cc) Müvekkilinin Rızası 152
d) Sır Saklama Yükümlülüğünün Sona Ermesi 153
B) Uzlaştırmada Avukatın Özen Yükümlülüğü 154
C) Uzlaştırmada Avukatın Sadakat Yükümlülüğü 160
D) Uzlaştırmada Avukatın Aydınlatma Yükümlülüğü 163
E) Uzlaştırmada Karşı Tarafin Avukatıyla Görüşme
Yükümlülüğü 16
F) Uzlaştırma Ve Avukatın İşi Red Yükümlülüğü
(Ve İşi Red Hakkı) 167
G) Uygun Olmayan Zamanda Vekaletten Çekilmekten Kaçınma
Yükümlülüğü 168
H) Avukatın Kendi Düzenlediği Bir Belgenin Geçersizliğini İleri
Sürememe Yükümlülüğü 169
I) Müvekkilin Talimatıyla Bağlı Olma, Hesap Verme, İşi Şahsen
Yapma Yükümlülüğü 171
J) Dosya Tutma Yükümlülüğü 172
K) Reklam Yasağına Uyma Yükümlülüğü 173
II- Uzlaştırmanın Avukatın Haklarıyla İlişlisi 174
A) Ücret Talep Etme Hakkı 174
B) Masraf, Avans, Uğradığı Zararı Talep Etme Hakkı 183
C) Dosyayı İnceleme, Bilgi Ve Belge İsteme Hakkı 185
D) Örnek Çıkarma Ve Onaylama Hakkı 186
E) Görevinden Dolayı Avukata Karşı Suç İşlenmesi Durumunda
Hakimlere Karşı Suç İşlenmesine İlişkin Hükümlerden
Yararlanma Hakkı 187
§ 9. AVUKATIN UZLAŞTIRMADAKİ GÖREVİNİN r
SONA ERMESİ 188
A) Genel Olarak 188
B) Uzlaştırma Görüşmelerinde Avukatın İstifası 188
C) Uzlaştırma Görüşmelerinde Avukatın Azli 189
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
UZLAŞTIRMANIN YAPILMA SÜRESİ, AMACI,
HUKUKİ NİTELİĞİ, ŞARTLARI, UZLAŞTIRMA USULÜ VE
İLÃM NİTELİĞİ
§ 10- TARAFLARI UZLAŞTIRMAYA İTEN SEBEPLER 193
1- Daha Dostça ve İşbirlikçi Bir Çözümün Seçilmiş Olması 193
2- Tarafların Çözüme Katılma İmkanı ve Çözümde Tarafların
Egemenliği 193
3- Ilımlı ve Üretici Tercihler Sunması 194
4- İki Tarafın da Kazançlı Çıkması 194
5- Aleniyetin Gerekli Olmaması 195
6- Uzman Kişilerin Uyuşmazlıktan Çözmesi 198
7- Usul Ekonomisine Hizmet Etmesi 195′
a) Giderlerin Ucuz Olması
b) Çözüm Sürecinin Kısa Sürmesi (Zamandan Tasarruf)
aa) Mahkemelerin Teşkilatıyla İlgili Sebepler
bb) Mahkeme Çalışanları Ve Avukatlarla İlgili Sebepler
cc) Diğer Sebepler 204′
8- Uyuşmazlığı Analiz Ve İletişim Kurma 206
9- Aşın Taleplerden Vazgeçirme
§ 11-UZLAŞTIRMANIN YAPILMA SÜRESİ, AMACI,
HUKUKİ NİTELİĞİ 207
I- Uzlaştırmanın Yapılma Süresi 207
II- Uzlaştırmanın Amacı 210
III- Uzlaştırmanın ve Uzlaştırma Tutanağının Hukuki Niteliği 211
§ 12- UZLAŞTIRMANIN ŞARTLARI 214
1- Avukat ile Müvekkili Arasında Bir Uzlaşma Bulunması 214
2- Süresinde Uzlaştırma Görüşmelerine Başlanması 214
3- Uzlaşmaya Elverişli Bir Konu Olması 215
4- Uzlaştırma Tutanağının Şekle Bağlılığı 220
§ 13- UZLAŞTIRMANIN AŞAMALARI 224
A) Uzlaştırma Önerisi (Uzlaştırmanın Başlaması) 224
B) Uzlaştırma Görüşmeleri 226
C) Uzlaştırma Tutanağı Ve İçeriği 228
§ 14- GENEL İŞLEM ŞARTLARININ İÇİNDE UZLAŞTIRMANIN
YER ALMASI 232
§ 15-UZLAŞTIRMA GÖRÜŞMELERİNİN BAŞARIYA
ULAŞMASINDA ETKİLİ OLAN DİĞER UNSURLAR 234
1- Uzlaştırıcının Uzman Olması 234
2- Karşılıklı Güven 235
3- Karşılıklı Anlayış 235
§ 16- UZLAŞTIRMANIN BAŞARISIZ OLMASI VE SEBEPLERİ .237
§ 17- UZLAŞTIRMA TUTANAĞI VE İLÃM NİTELİĞİ 239
I- Genel Olarak İlâm Kavramı Ve Uzlaştırma Tutanağıyla İlişkisi....239
II- İhtiyati Hacizler Yönünden Uzlaştırma Tutanağı 241
III- Uzlaştırma Tutanağı Ve İlamlı İcra 242
IV- İcra Mahkemesinde Tutanak İçeriğine İlişkin Şikâyet 244
V- Uzlaştırma Tutanağına Dayanan İlamlı İcra Takibinin
Geri Bırakılması 245
VI- Uzlaştırma Tutanağına Dayanan İlamlı İcra Takibinin
Durdurulması ve İcranın İadesi 246
VII- İlamlı İcrada Uzlaştırma Tutanağının Sahteliği İddiası 247
BEŞİNCİ BÖLÜM
UZLAŞTIRMA TUTANAĞININ GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI VE GEÇERSİZLİK TÜRLERİ
§ 18-UZLAŞTIRMA TUTANAĞININ GEÇERLİ OLMASININ
ŞARTLARI 249
§19- UZLAŞTIRMA TUTANAĞININ GEÇERSİZLİK TÜRLERİ....251
I- Butlan (Mutlak Butlan) Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının
Geçersizliği 251
1- Ehliyetsizlik 253
2- Emredici Hukuk Kurallarına, Kamu Düzenine Aykırılık 254
3- Ahlaka Aykırılık 255
4- Kişilik Haklarına Aykırılık 256
5- İmkânsızlık 256
6- Şekle Aykırılık 257
7- İradeyle Beyan Arasında İstenerek Yaratılan Uyumsuzluğun
Uzlaştırma Tutanağında Doğurduğu Durum 260
a) Uzlaştırma Tutanağında Tek Taraflı Uyumsuzluğun
Mümkün Olup Olmadığı Sorunu 261
aa) Şaka Beyanı 261
bb) Zihni Kayıt 262
b) Uzlaştırma Tutanağında İki Taraflı Uyumsuzluk
(Muvazaa, Danışıklılık) 263
aa) Muvazaanın Unsurları ve Uzlaştırma Tutanağının
Geçersizliğine Etkileri 264
bb) Uzlaştırma Tutanağında Muvazaanın İsbatı 266
aaa) Taraflar Bakımından 266
bbb) Üçüncü Kişiler Bakımından 24
II- Uzlaştırma Tutanağının İptali (Nisbi Butlan)
A) Genel Olarak İptal 26f
B) İradeyle Beyan Arasında İstenmeden Meydana Gelen
Uygunsuzluklar 26Ãİ
1- Hata Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali
aa) Genel Olarak Uzlaştırma Tutanağında Hata
bb) Hata Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali 273İ
2- Hile Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali 274
aa) Genel Olarak Uzlaştırma Tutanağında Hile 2741
bb) Temsilciyle Yapılan - Yardımcıyla Yapılan
Sözleşmelerde Hile Ve Üçüncü Kişinin Hilesi 277
cc) Hilenin Sonuçlan 278
aaa) Uzlaştırma Tutanağının İptali 278
bbb) Zararın Tazmini 280
dd) Hilenin İspatı 281
3- Tehdit Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali 282
4- Gabin Sebebiyle Uzlaştırma Tutanağının İptali 284
aa) Genel Olarak Gabin 284
bb) Gabinin Sonuçları 289
IH- Kısmî Butlan 290
SONUÇ 291
KAYNAKÇA 299
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı