Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde ve Türk Hukukunda Çocuğun Bedensel Cezaya Karşı Korunması
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde ve Türk Hukukunda Çocuğun Bedensel Cezaya Karşı Korunması
H. Burak GEMALMAZ
Sayfa Sayısı
:
269
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2005
ISBN NO
:
9758654810
272,00
TL ÖNSÖZ Bu çalışma İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku bölümünde yüksek lisans tezi olarak savunulmuş1 araştırmanın kitaplaştı-nlmış halidir. Tezin konusu çocukların dövülmesidir; özellikle terbiye etmek için başvurulanı. Bunun tez konusu olarak seçilmesinin uzun bir hikayesi var; İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi birinci sınıf öğrencisi olduğum 1996 yılına kadar gidebilecek bir hikaye bu. O tarihte çift numaralı öğrencilere \\\"kişiler hukuku\\\" dersini veren Medeni Hukuk Kürsüsü öğretim üyelerinden sayın Prof. Dr. Abdülkadir Arpacı\\\′nın \\\"Kişiler Hukuku\\\" başlıklı kitabının 106. sayfasında okuduğum bir ifade dikkatimi çocukların disiplin yaptırımı olarak dövülmesi sorununa çekti. Yazarın ifadesi şöyledir: \\\"...ana ve babanın çocuk üzerindeki tedip (uslandırma) haklarını kullanarak çocuğu MK. 2/II hükmünü ihlal etmeyecek ölçüde dövmeleri, çocuğun terbiyesi gibi üstün bir amaca yöneldiği için, hukuka aykırı sayılmamıştır (MK. 267)\\\",2 İşte bu ifade, Hocam\\\′in affına sığınarak itiraf etmeliyim ki, kitapta altını çizdiğim tek yer oldu. Birinci sınıf öğrencisi olarak beni rahatsız eden bir şeyler vardı; çocukların yasal olarak dövülebilmesi adil olamazdı, ortada bir haksızlık olmalıydı. Hemen durumu kavramak için okumalara giriştim. Fakat okuduklarımı kavramakta güçlük çekiyordum. Gündelik hayatın telaşesi içinde ve bir öğrencinin dağınık ilgi alanları karşısında konu kendiliğinden geri planda kaldı. Derken ikinci sınıfa geçildi ve ceza hukukuyla tanışıldı. Meğer çocukların yasal olarak dövülmesinin ceza hukuku boyutu da varmış. Sayın Or. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer ve sayın Prof. Dr. Sahir Erman, \\\"Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Cilt 1\\\" başlıklı ünlü kitaplarında şöyle demekteydiler: \\\"(Ç)ocuklarını terbiye etmek amacı ile onlara çok hafif derecede, kötü muamele teşkil etmeyecek surette müessir fiilde bulunan ana babaya ceza veril(mez)\\\"3. Sorunun sandığımdan daha karışık olduğunu böylelikle anlamış oldum. Nihayet dördüncü sınıfta insan haklan hukukuyla karşılaşıp bu konuda farklı seslerin hem var olduğunu hem de insan haklan hukuk dalının iç hukuklarda öngörülenlerden farklı fikirler üretmek için elverişli olduğunu öğrendim. Tez yazma zamanı geldiğinde de yıllardır bir şekilde kafamı kurcalayan bedensel ceza konusunun iyi bir seçim olabileceğini düşündüm. İşte elinizde tuttuğunuz bu kitap, temelde iç hukuk sorunu olan bir disiplin yaptmmı olarak bedensel cezaya ve özellikle dayak olgusuna insan haklan perspektifinden bakmaktadır ve sadece iç hukuk normlarıyla söylenemeyecek şeyleri söylemeye çalışmaktadır. Bir başka değişle, hukuk birinci sınıf öğrencisinin haksızlık ve adaletsizlik olarak hissettiği duygunun normatif ve içtihadı, yani hukuki ifadesidir. Söz konusu haksızlığın hukuki ifadesinin ortaya çıkmasında bir çok kişinin katkısı rol oynamıştır. Bu kişilerin en başında, doğal olarak, tez danışmanım sayın Doç. Dr. Oktay Uygun gelmektedir. Danışman hocam sayın Doç Dr. Uygun, tezi başından sonuna, hem içerik bakımından hem de dil bilgisi bakımından okumuş ve değerli eleştirileriyle bana yol göstermiştir. Kendisine ne kadar teşekkür etsem azdır. Ayrıca hocam sayın Prof. Dr. Mehmet Semih Gemalmaz\\\′a da teşekkür etmeliyim. Sayın Prof. Dr. Gemalmaz konunun ele alınışı, çalışmanın sistematiğinin belirlenmesi ve kullanılan kaynakların büyük çoğunluğunun sağlanması ile eşsiz bir çalışma ortamının yaratılmasında katkılarını esirgememiştir. Çalışma, eğer okunursa, görüleceği üzere, yer yer inter-disipliner bir özellik göstermektedir. însan haklan hukuku disiplininin bir özelliğidir bu aslında. Disiplinler arası çalışmalann yarattığı güçlük ise bilinmektedir. İşte bu güçlüğün aşılmasında ilgili disiplinlerden bir çok kişinin katkısı önemli bir rol oynamıştır. Bu kişilerin başında da İÜHF Ceza Hukuku ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı öğretim üyesi sayın Doç Dr. Yener Ünver gelmektedir. Özellikle tezin kitaplaşma aşamasında tüm çalışmayı baştan sona okumuş ve değerli eleştirileriyle çalışmanın yetkinleşmesini sağlamıştır. Kendisine çok teşekkür ederim. Ayrıca tezin bazı bölümlerinin taslaklannı okuyarak, aklıma takılan sorulan benimle sesli tartışarak ve maçlan eğlenceli hale getirerek inter-disipliner bir çalışmanın bilinen güçlüklerinin azaltılmasında yaptıklan katkı için İÜHF Medeni Hukuk Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Zekeriya Kurşat ve Ceza Hukuku ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Hasan Sınar\\\′a da teşekkür ederim. Bu isimlerin yanına, tezin kitaplaşma aşamasında sunduğu katkı için İÜHF Medeni Hukuk Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Başak Baysal Erman\\\′ı eklemeyi ihmal etmemeliyim. Yardım aldığım kişiler yukanda isimleri geçenlerden ibaret değil. Arkadaşım Av. Senem Özyavuz, çalışma konusu bakımından önemli sayılabilecek kaynaklan Hollanda\\\′dan bana yollayarak, kaynakçamın zenginleşmesini sağladı. Yine Dr. Ursula Kilkelly, İrlanda\\\′dan yazdığı makaleleri yollamak lütfunda bulunarak, beni uluslararası doktrindeki son gelişmelerden haberdar etti. Nitekim, bu çalışmanın en önemli bölümlerinin esin kaynağı Dr. Kilkelly\\\′nin çalışmaları olmuştur. Kendisine şükran borçluyum. Yine İngiltere\\\′den Dr. Michael Addo\\\′ya ve kendisiyle iletişimimi sağlayan İÜHF Devletler Umumi Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Engin Şimşek\\\′e burada teşekkürlerimi alenileştirmek isterim. Nihayet İÜHF Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Gülay Arslan, tezin kaynakçasının, kısaltmalar listesinin yapılmasında kıt zamanını ayırarak katkısını sunduğu için teşekkür etmeyi ihmal etmemem gereken kişiler arasındadır. Bu kitabın yayımlanmasını Legal Yayınevi üstlendi. Titiz çalışmalarından ötürü Legal Yayınevi\\\′nin yöneticileri sayın Lütfü Başöz ve sayın Ramazan Çakmakçı\\\′ya ve yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim. Bunca yardıma rağmen çalışmada var olan hataların ve eksikliklerin tüm sorumluluğu benim üzerimdedir. H. Burak Gemalmaz \\\"Not: Bu çalışmadaki veriler, 01/01/2005 tarihine kadar güncellenmiştir. Söz konusu tarihten yayımlanma tarihine kadar gerçekleşen gelişmelere yer verilmemiştir. İÇİNDEKİLER Önsöz v İçindekiler ix Kısaltmalar listesi xv GİRİŞ I) Konunun Önemi ve Güncelliği (Olgusal Boyut) 1 II) Çalışmanın Kavramsal Çerçevesi 7 III) Konuya Yaklaşım 10 IV) Çalışmanın Planı, Çalışmanın Yöntemi ve Çalışmada Ortaya Atılan Tezler.. 13 BÖLÜM I AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNDE İŞKENCE ve KÖTÜ MUAMELE YASAĞI BAĞLAMINDA BEDENSEL CEZA I) Genel Olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde İşkence ve Kötü Muamele Yasağı 17 II) Vaka Hukuku Işığında Çocuklara Uygulanan Bedensel Ceza 22 A) Aşağılayıcı Ceza Olarak Yargısal Bedensel Ceza: Tyrer v. Birleşik Krallık 22 B) Aşağılayıcı Muamele Olarak Bedensel Ceza 26 1) Campbell ve Cosans v. Birleşik Krallık (Baş No.7511/76 ve 7743/76) 26 2) Maxine ve Karen Warwick v. Birleşik Krallık (Baş. No. 9471/81) 29 3) A Ailesi v. Birleşik Krallık (Baş. No. 10592/83) 32 C) Devletin Pozitif Yükümlülüklerinin Bir Sonucu Olarak Sözleşme Madde 3\\\′ün Bedensel Ceza Bağlamında Yatay Uygulanması 32 1) Y v. Birleşik Krallık (Baş. No. 14229/88) 33 2) Costello-Roberts v. Birleşik Krallık ( Baş. No. 13134/87) 37 3) A v. Birleşik Krallık (Baş. No.25599/94) 41 III) Vaka Hukukunun Değerlendirilmesi ve Bazı Ara Sonuçlar 47 A) Madde 3 Yargısında Görelilik Olgusu ve Bunun Sonucu: Bedensel Ceza Kendiliğinden (Per se) İhlal Oluşturmaz 47 1) Genel Olarak Madde 3 Yargısında Görelilik Olgusu 47 2) Bedensel Cezaya İlişkin Vakalarda Göreli Değerlendirme Yöntemi 49 3) Denetim Organları Tarafından Uygulanan Çeşitli Yöntemlerin Görelilik Olgusunun Olumsuz Sonuçlarını Aşmaktaki Yetersizliği 62 a) Evrimci Yorum Metodunun Mahkemece Kullanılışı 62 b) Yığılmalı Değerlendirme Metodu 63 4) Sonuç: Yaklaşım Hatası 65 B) AİHS\\\′in Bedensel Cezaya İlişkin Vakalarda ÇHS Işığında Yorumu 66 1) Bu Yaklaşımın Yeniliği ve Gerekliliği 67 2) Genel Olarak İHH Belgelerinin AİHS Yorumunda Uygulanabilirliği 69 a) AİHS\\\′in Etkili Uygulanması Gereği 69 b) Evrimci Yorum Metodu: İç Hukuklara ve Uluslararası Hukuka Yollama 70 3) ÇHS\\\′nin Uygulanabilirliği Sorunu 78 a) Etkililik İlkesine Uygunluk 78 b) Evrimci Yorum Metoduna Uygunluk 84 4) Sonuç 90 C) Bedensel Cezanın Engellenmesi Devletlerin Sorumluluğudur (Pozitif Yükümlülükler): Madde 3\\\′ün Yatay Uygulanması 92 1) Genel olarak AİHS\\\′de Pozitif Yükümlülük Yatay Uygulanma İlişkisi 92 a) Pozitif Yükümlülükler 92 b) Pozitif Yükümlülüklerin AİHS\\\′in Yatay Uygulanmasını Sonuçlaması 94 c) Takdir Marjı 103 2) Madde 3 Bakımından Pozitif Yükümlülük Yatay Uygulanma İlişkisi 105 a) Genel Olarak 105 b) Bedensel Cezaya ve Aile İçi İstismara İlişkin Vakalarda 107 c) Taraf Devletlerin Takdir Marjının Sınırlılığı 111 3) Sonuç 113 D) Vaka Hukukunda Madde 3-Madde 8 İlişkisi 116 1) Madde 8\\\′in Kapsamı ve Koruduğu Hukuksal Çıkarlar 116 2) Madde 8\\\′deki Özel Yaşam Kategorisi Bağlamında Lex Specialis/Özel Hüküm olarak Madde 3 121 3) Bedensel Ceza Bağlamında Gündeme Gelebilecek Başka Bir Çıkar/Değer: Aile Yaşamı 124 4) Sonuç 127 BÖLÜM II AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ EĞİTİM HARKI (PROTOKOL 1 MADDE 2) BAĞLAMINDA BEDENSEL CEZA I) Genel Olarak Protokol 1 Madde 2: Eğitim Hakkı ,. 129 II) Vaka Hukuku Işığında Çocuklara Bedensel Ceza Uygulaması 131 A) Campbell ve Cosans v. Birleşik Krallık (Baş. No.7511/76 ve 7743/76) 132 B) Bayan X. v. Birleşik Krallık (Baş.No.7907/77) 133 C) X., Y. ve Z. v. Birleşik Krallık (Baş. No. 8566/79) 135 D) Yedi İsveçli v. İsveç (Baş.No. 8811/79) 136 E) Kamharaj Durairaj, Margaret Durairaj ve Anthony Durairaj v. Birleşik Krallık (Baş. No. 9114/80) 138 F) Tovvnend ve Townend v. Birleşik Krallık (Baş. No. 9119/80) 139 G) Joan Vera ve E. Brant v. Birleşik Krallık (Baş. No. 9303/81) 140 H) Maxine ve Karen Warwick v. Birleşik Krallık (Baş. No. 9471/81) 142 J) Janice Jarman v. Birleşik Krallık (Baş. No. 11648/85) 143 III) Vaka Hukukunun Değerlendirilmesi ve Bazı Ara Sonuçlar 144 A) Bedensel Ceza Sorunu Açısından Çocuğun Eğitim Hakkıyla Ebeveynin Çocuğun Eğitimini Belirleme Hakkı Arasındaki İlişki 144 1) Bedensel Cezanın Çocuğun Eğitim Hakkı Açısından Sorun Doğurması 144 2) Bedensel Cezanın Ebeveynlerin Felsefi ve Dini İnançları/Kanaatleri Açısından Sorun Doğurması 146 a) \\\"İnanç/Kanaat\\\" Kategorisinin Saptanması 147 b) İnanç/Kanaatin \\\"Felsefi\\\" Olması 148 c) Ölçütlerin Uygulanması 149 3) Ebeveynlerin Felsefi İnançlarının/Kanaatlerinin Çocuğun Eğitim Hakkı Karşısında İkincil Konumu 150 4) Sonuç 151 B) Bedensel Ceza Sorunu Açısından Çocuğun Kendi İnançları/Kanaatleri Doğrultusunda Eğitilme Hakkı 152 1) Sorunun Ortaya Konulusu ve Gerçekliği 152 2) Çocuğun Kendi İnançları/Kanaatleri Doğrultusunda Eğitilme Hakkı İnanç Özgürlüğü Hakkı Kapsamına Girmekte midir? 154 a) AİHS\\\′de İnanç Özgürlüğü Hakkının Alanı ve Çocukların Hak Sahipliği 155 b) Ebeveynin İnançları Doğrultusunda Çocuğun Eğitilme Hakkı İnanç Özgürlüğü\\\′nün Özel Hükmüdür? 157 c) Kanaat/İnanç Özgürlüğünün Bir Öğesi Olarak Çocuğun Kendisinin İlgilendiren Her Konuda Görüş Açıklama Hakkı? 159 3) Sonuç 162 C) Bedensel Ceza Vakalarında Dostane Çözüm 167 1) AİHS\\\′de Dostane Çözüm Genel Rejimi 168 a) Strasbourg Organlarının (Mahkemenin) Tarafları Dostane Çözüme Ulaştırmaya Çalışma Görevi 168 b) Dostane Çözümün İçeriği 169 c) İnsan Haklarına Saygı Gereği: Kamu Yararı 171 d) Dostane Çözüm Benzeri Usulller 172 2) Bedensel Ceza Vakalarındaki Dostane Çözümlerin Değerlendirilmesi.... 174 a) Strasbourg Organlarının Tarafları Dostane Çözüme Ulaştırma Görevi 174 b) Bedensel Ceza Vakalarında Dostane Çözümlerin İçeriği 174 c) Dostane Çözümlerin İçeriklerinin İnsan Haklarına Saygı Gereğini Karşılaması 176 d) Dostane Çözüm Benzeri Usullle Sona Eren Bedensel Ceza Vakasının Değerlendirilmesi ..■ 177 3) Sonuç 178 BÖLÜM III TÜRK HUKUKUNDA BİR DİSİPLİN YAPTIRIMI OLARAK BEDENSEL CEZA I) Bedensel Cezanın Kaynağı Olarak Türk Hukuku 181 A) Bedensel Cezanın Kaynağı Olarak Eski Medeni Kanun: Tedip Hakkı 181 B) Bedensel Cezanın Kaynağı Olarak Yeni Medeni Kanun: Tedip Hakkının Kaldırılmış Olması Yanılsaması 184 C) Bedensel Cezanın Kaynağı Olarak Eski ve Yeni Türk Ceza Kanunu 189 D) Bedensel Cezanın Kaynağı Olarak Alt Derece Mevzuat Örnekleri 194 E) Türk Hukukunda İstisnai Bir Düzenleme: İlk ve Orta Tedrisat Muallimlerinin Terfi ve Tecziyeleri Hakkında Kanun 195 F) Sonuç: Türk Hukuku Bedensel Cezanın Birincil Kaynağıdır Ama İstisnai Düzenlemeler de Görülmektedir 198 II) Uygulama Yetkisinin Sınırları 199 A) Doktrinde İleri Sürülen Sınırlar ve Değerlendirme Ölçütleri 199 B) Yargılayın Benimsediği Sınırlar 201 C) Değerlendirme ve Sonuç 202 III) Öngörülen Sınırlar Aşıldığında (Uygulanan Bedensel Ceza Aşırılaştığında) Devreye Giren Koruma Mekanizması Olarak Türk Hukuku 203 A) Özel Hukukun Öngördüğü Koruma 203 1) Medeni Kanunun Koruma Hükümleri 203 2) Ailenin Korunmasına Dair Kanun\\\′un Koruma Önlemleri 205 B) Kamu Hukukunun Öngördüğü Koruma 208 1) Türk Ceza Kanununun Öngördüğü Koruma Hükümleri 208 a) Eski TCK 208 b) 2004 tarih ve 5237 sayılı Yeni TCK 211 2) Çocuk Mahkemeleri Kanununun Öngördüğü Koruma Hükümleri 212 C) Türk Hukukunun Koruyucu Düzenlemelerinin Etkililiğinin Değerlen dirilmesi ve Bazı Ara Sonuçlar 213 1) Özel Hukukun Esasa ve Usule İlişkin Yetersizlikleri 214 a) Medeni Kanun ve Bağlantılı Mevzuat Hükümlerinin Esasa ve Usule İlişkin Etkisizliği 214 b) Ailenin Korunmasına Dair Kanunun Esasa ve Usule İlişkin Etkisizliği 220 2) Kamu Hukukunun Esasa ve Usule İlişkin Yetersizlikleri 223 a) Çocuk Mahkemeleri Kanununun Usule İlişkin Etkisizliği 223 b) Eski TCK ve Yeni TCK\\\′nın Esasa ve Usule İlişkin Etkisizlikleri 225 IV) Bedensel Cezanın Kaynağı Olarak Türk Hukukunun 1982 Anayasası Karşısındaki Durumu 227 A) Kötü Muamele Yasağı ve Bedensel Ceza 227 B) Kötü Muamele Yasağı Karşısında Tedip ve Terbiye Hakkı 228 C) Özellikle Çocuklarla İlgili Diğer Anayasa Normları 230 D) Sonuç 231 SONUÇ 233 BİBLİYOGRAFYA 247
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı