Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Basın Özgürlüğü
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Basın Özgürlüğü
Metin BAYKAN
Sayfa Sayısı
:
117
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786055336110
150,00
TL
GÄ°RÄ°Åž
Basın özgürlüğü özgürlükler yelpazesinde çok önemli bir yer teşkil eder. Zira teknolojinin bu kadar ileri seviyede olduğu bir or¬tamda, düşüncelerin geniş kitlelere aktarılmasının en iyi yöntemi şüphesiz kitle iletişim araçlarıdır. Günümüzde kitle iletişim araçları¬nın aracı olarak kullanılmadığı bilgilerin, kanıların, haberlerin ve düşüncelerin topluma etkili bir şekilde yayılması pek mümkün gö¬rünmemektedir. Basın ise kitle iletişim araçlarının en önemlilerinden birisidir. Hatta denilebilir ki ifade özgürlüğünün tam manasıyla an¬lam kazanabilmesi için basın özgürlüğünü gerçekleştirmek olmazsa olmaz (sine qua non) şartlardan birisidir1. Ayrıca basın özgürlüğü diğer özgürlüklerin korunmasında da büyük rol oynar. Anayasalarla tanınan tüm hak ve özgürlüklerden vatandaşı haberdar eden, hak arama yollarını gösteren, hukuk dışı olgu ve gidişatı gözler önüne seren basındır2.
Basın özgürlüğü bu kadar önemli olmakla birlikte özgürlükler hukukunda zor bir alanda yer alır. Bunun sebebi ise basın özgürlü¬ğünün kendisiyle çatışan bazı deÄŸerlerle uyumlulaÅŸtırılabilmesinin zorluÄŸudur. Gerçekten de birçok somut olayda özel hayatın gizliliÄŸi, soruÅŸturmanın gizliliÄŸi, kiÅŸilik hakları gibi deÄŸerlerle basın özgürlüğü arasındaki makul dengeyi saÄŸlamak oldukça güçtür. Öte yandan ge¬nel olarak özgürlüklerin -özellikle ifade özgürlüğü- kullanımına geti¬rilen ortak sınırlamaların basın özgürlüğü noktasında ne oranda uy¬gulanması gerektiÄŸi yönündeki tartışmalar da basın özgürlüğünün incelenmesini zorlaÅŸtırmaktadır. Basının yönetimi denetlemek ve yönetim hakkında bilgi aktarmak, kamuoyunun kanaatlerini yansıt¬mak vb. iÅŸlevlerinden3 dolayı onun ayrıcalıklı bir konumda olması gerektiÄŸini savunan görüşler, haliyle basın özgürlüğüne getirilecek sınırlamalarda daha hoÅŸgörülü olunup olunmaması konusunda tar¬tışmalara yol açmaktadır. Basın özgürlüğünün sınırlarının tespit edilmesinde yukarıda sayılan sebeplerden kaynaklanan güçlüklerin varlığını kanıtlamak için Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi\\\\\\\\\\\\\\\′nin karar¬larına bakmak tek başına yeterlidir. Bu kararlar incelendiÄŸinde ifade özgürlüğü kapsamında ortaya çıkan sorunların önemli bir kısmını basın özgürlüğüyle ilgili konuların oluÅŸturduÄŸu görülmektedir.
Basın özgürlüğünün tarihi gelişimine dikkat edildiğinde bu öz¬gürlük alanına ilişkin sorunların ve tartışmaların gittikçe arttığı görü¬lür. Bunda basın teknolojisinde yaşanan gelişmeler sonucu haber, kanı, bilgi ve düşüncelerin daha kısa zamanda daha fazla sayıda in¬sana ulaşabilmesiyle doğru orantılı olarak basın yoluyla yapılan hak ihlallerinin etkisinin daha şiddetli bir şekilde ortaya çıkması başat rol oynamaktadır. Bununla birlikte basın özgürlüğüne ilişkin daha spesi¬fik bazı meselelerde vardır. Örneğin basında tekelleşme bunlardan bir tanesidir. Devletlerin benimsedikleri ekonomik sistemler veya basın konusundaki cari hukuk düzenlemeleri basında tekelleşme gibi bir problemi su yüzüne çıkarmıştır. Basında tekelleşmenin basın öz¬gürlüğünün önünde önemli bir engel olduğu kabul edilmekle birlikte bu sorunun çözümünün nasıl olması gerektiği konusunda son yıllar¬da hararetli tartışmalar akademik alanlarda sıkça yaşanmıştır.
Aynı şekilde basın özgürlüğünün tam manasıyla gerçekleşme¬sinde devletin pozitif yükümlülüğünün olup olmadığı da başka bir tartışma konusudur. Bu sorunun cevabı da farklı siyasal rejim veya görüşlere göre farklılaşmaktadır.
Bu çalışmanın amacı da basın özgürlüğünün önündeki engelleri kaldırmaya yönelik uÄŸraşılara fikri bir katkıda bulunmaktır. Basın özgürlüğünün temel ilke ve prensiplerinin Avrupa Ä°nsan Haklan SözleÅŸmesi ve Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi kararlan çerçeve¬sinde incelenmesinin ise özel bir sebebi vardır. Amacımız bu sayede Türk hukuk uygulayıcıları için özgürlükler açısından oldukça prob¬lemli olan cari basın mevzuatımıza alternatif oluÅŸturacak ilke ve yön¬temler sunmaktır. Zira anayasamızın 90. maddesi aracılığıyla AÄ°HS\\\\\\\\\\\\\\\′in ve AÄ°HM kararlarının iç hukukumuzu etkileyeceÄŸi aÅŸikâr¬dır4. Dolayısıyla, öncelikle yukarıda deÄŸinmiÅŸ bulunduÄŸumuz basın özgürlüğünün sorunlu alanlarına ve genel olarak basın özgürlüğü konusuna AÄ°HM\\\\\\\\\\\\\\\′in de yaklaşım ÅŸeklini deÄŸerlendirmiÅŸ olmak ayrı bir hususiyet gerektirmektedir.
Çalışmanın içerik ve yöntemine gelince, tez esas olarak üç ana bölümden oluşmaktadır. Basın özgürlüğü kavramının teorik çerçeve¬sinin inceleneceği ilk bölümde öncelikle terminoloji problemine göz atılacaktır. Hemen başta belirtmek gerekir ki, bu çalışmada \\\\\\\\\\\\\\\"basın\\\\\\\\\\\\\\\" kavramından gazete, kitap, dergi vb. bünyesinde barındıran yazılı basın kastedilmektedir. Bunun haricindeki televizyon, radyo, internet gibi haberleşmeyi sağlayan diğer kitle iletişim araçları konumuzun dışında kalmaktadır. Bunun sebebine ileride değinilecektir. Ayrıca basın özgürlüğüne giriş olması itibariyle, bu özgürlük türünün tarihi arka planını da gösterecek şekilde çeşitli siyasal rejimlerdeki basın özgürlüğü anlayışlarına yer verilecektir. Daha sonra ise basın özgür¬lüğünün ifade özgürlüğünün norm alanı ile ilişkisi diğer uluslararası belgelerin sistematiği de göz önünde bulundurulmak suretiyle ince¬lenecektir.
İkinci bölümde ise basın özgürlüğünün muhtevası AİHM karar¬larına da değinmek suretiyle belirlenmeye çalışılacaktır. Özellikle sansür yasağı, basında tekelleşme, devletin basın özgürlüğü konu¬sundaki pozitif yükümlülüğü, haber kaynağını açıklamama hakkı gibi tartışmalı hususlara bu bölümde yer verilecektir.
Üçüncü ve son bölümde ise basın özgürlünün sınırları, içerisinde içtihat haline gelmiş çok sayıda kararında yer aldığı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi pratiğine göre incelenecektir. Buna göre, basın özgürlüğünün sınırları; genel ahlakın korunması, başkalarının şöhret ve haklarının korunması ve devletin ve toplumun korunması şeklin¬de üç kategoriye ayrılacaktır.
ÖNSÖZ
Son yıllarda ülkemizde en tartışmalı alanda yer alan konulardan birisi de basın özgürlüğü. Bu tartışmalara yol açan önemli sebepler¬den biri de şüphesiz ki özgürlük-otorite dengesinde otoriteye ağırlık veren mevzuatlarımız ve hakim-savcılarımızın birey karşısında dev¬leti önceleyen tutumu. Anayasamızın 90. maddesinin atfıyla iç huku¬kumuzda kendisine yer bulan Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi ve Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi\\\\\\\\\\\\\\\′nin içtihatları, ülkemizdeki bu soruna çözüm olabilecek nitelik arz etmekte. Biz de bundan ötürü, basın özgürlüğünü gerçek manasıyla saÄŸlama noktasında Türk hu¬kuk uygulayıcılarına yol gösterici olması amacıyla, bu özgürlüğün muhtevasının ve sınırlarının AÄ°HM kararlarında ne ÅŸekilde tespit edildiÄŸini bu çalışmamızda incelemeye çalıştık.
\\\\\\\\\\\\\\\"Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Basın Özgürlü¬ğü\\\\\\\\\\\\\\\" isimli bu çalışma Selçuk Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı\\\\\\\\\\\\\\\′nda yürütülmüş ve savunulmuÅŸ bir yüksek lisans tezinin gözden geçirilmiÅŸ halidir. Akademik gelenekle¬re daha uygun olduÄŸu düşüncesiyle, bu çalışmayı okuyucuya aslına baÄŸlı kalarak sunmayı tercih ettiÄŸimiz için tezin orijinalinde esaslı bir deÄŸiÅŸiklik yapılmamıştır.
Her bir akademik çalışmanın belirli bir bilgi birikiminin ürünü olduÄŸunda şüphe yoktur. Öte yandan bu tarz çalışmaların yürütül¬mesinde yazarın emeÄŸine birçok kiÅŸinin katkısının eklendiÄŸi de bir gerçekliktir. Bu baÄŸlamda, hukuk fakültesi öğrencilik yıllarımdan baÅŸlayarak, sahip olduÄŸum bilgi birikiminin oluÅŸmasında ve fikriya¬tımın ÅŸekillenmesinde çok büyük emeÄŸi olan tez danışmanım ve say¬gıdeÄŸer hocam Prof. Dr. Yavuz ATAR\\\\\\\\\\\\\\\′a en içten saygılarımı ve son¬suz teÅŸekkürlerimi sunmayı bir görev biliyorum. Ayrıca eleÅŸtiri ve önerileriyle çalışmanın ortaya çıkmasında katkıları olan jüri üyeleri Doç. Dr. Faruk BÄ°LÄ°R ve Yard. Doç. Dr. Murat TUMAY ile asistanlığını büyük bir zevk ile sürdürmekte olduÄŸum ve benden hiçbir zaman desteÄŸini esirgemeyen deÄŸerli hocam Doç. Dr. Erdal ABDULHAKIMOGULLARI\\\\\\\\\\\\\\\′na da içtenlikle teÅŸekkür ediyorum.
Öte yandan, elinizdeki çalışmanın hazırlanması aÅŸamasında tı¬kandığım noktalarda yol göstererek bana zengin kütüphanesini açan Yard. Doç. Dr. Ali Tarık Gümüş\\\\\\\\\\\\\\\′e de sonsuz teÅŸekkürlerimi sunuyo¬rum. Ãœmid ederim ki bu çalışma konuyla ilgilenen bütün akademis¬yen, uygulayıcı ve diÄŸer okuyuculara yararlı olur.
İÇİNDEKİLER
BÄ°RÄ°NCÄ° BOLUM
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMININ TEORİK ÇERÇEVESİ
I. TERMÄ°NOLOJÄ° 19
II. ÇEŞİTLİ SİYASAL REJİMLERDE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ 21
III. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ÖZEL BİR ÇEŞİDİ OLARAK
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ 27
A. İfade Özgürlüğü ve Basın Özgürlüğü İlişkisi 27
B. Militan Demokrasi Anlayışı ve Basın Özgürlüğü
Denklemi 31
C. Bazı Uluslararası Belgelerin Sistematiğinde İfade-Basın
Özgürlüğü İlişkisi 34
Ä°KÄ°NCÄ° BOLUM
AİHM KARARLARI IŞIĞINDA BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN MUHTEVASI
GENEL OLARAK 37
II. HABER, KANI, BİLGİ VE DÜŞÜNCELERE ULAŞMA
A. Bilgi Edinme Hakkı
B. Haber Kaynağını Açıklamama Hakkı.
HAKKI 38
III. HABER, KANI, BİLGİ VE DÜŞÜNCELERİ YORUMLAMA
VE ELEÅžTÄ°RME HAKKI 44
IV. HABER, KANI, BİLGİ VE DÜŞÜNCELERİ YAYINLAMA
VE DAÄžITABÄ°LME HAKKI 50
A. Sansür Yasağı 51
B. Dağıtabilme Özgürlüğü 54
C. Basında Tekelleşme 57
D. Devletin Pozitif Yükümlülüğü 61
V. YARATMA HAKKI VE KARÄ°KATÃœRLERÄ°N DURUMU 65
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AİHM KARARLARINDA BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARI
I. AÄ°HS SÄ°STEMÄ°NDE SINIRLANDIRMANIN GENEL
ÖZELLİKLERİ 69
A. Basın Özgürlüğüne Müdahalenin Meşru Amacı
Olmalıdır 71
B. Basın Özgürlüğüne Getirilen Sınırlama Kanunla
Belirlenmiş Olmalıdır 73
C. Basın Özgürlüğüne Müdahale Demokratik Bir
Toplumda Gerekli Olmalıdır 75
II. GENEL AHLAKIN KORUNMASI NEDENÄ°YLE
SINIRLANDIRMA 79
III. BAŞKALARININ ŞÖHRET VE HAKLARININ
KORUNMASI NEDENÄ°YLE SINIRLANDIRMA 82
A. Dini DeÄŸerlere Hakaret 82
B. Kişinin Onuru ve Saygınlığı 84
C. Kişinin Özel Hayatı 91
D. Soykırım İnkârı ve Irkçı Söylem Yasağı 95
IV. DEVLETÄ°N VE TOPLUMUN KORUNMASI NEDENÄ°YLE
SINIRLANDIRMA 99
A. Suçun ve Düzensizliğin Önlenmesi Amacıyla Basın
Özgürlüğünün Sınırlandırılması 100
B. Ulusal Güvenliğin ve Ülke Bütünlüğünün Korunması
Amacıyla Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılması 103
1. Yazının İçeriği 104
2. Yazarın Toplumdaki Konumu 106
3. Açıklamaların Yapıldığı Ortam 106
C. Gizli Bilgilerin Açığa Vurulmasının Önlenmesi
Amacıyla Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılması 107
D. Yargı Organının Tarafsızlığının Korunması Amacıyla
Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılması 108
SONUÇ 111
KAYNAKÇA 113
Basın özgürlüğü özgürlükler yelpazesinde çok önemli bir yer teşkil eder. Zira teknolojinin bu kadar ileri seviyede olduğu bir or¬tamda, düşüncelerin geniş kitlelere aktarılmasının en iyi yöntemi şüphesiz kitle iletişim araçlarıdır. Günümüzde kitle iletişim araçları¬nın aracı olarak kullanılmadığı bilgilerin, kanıların, haberlerin ve düşüncelerin topluma etkili bir şekilde yayılması pek mümkün gö¬rünmemektedir. Basın ise kitle iletişim araçlarının en önemlilerinden birisidir. Hatta denilebilir ki ifade özgürlüğünün tam manasıyla an¬lam kazanabilmesi için basın özgürlüğünü gerçekleştirmek olmazsa olmaz (sine qua non) şartlardan birisidir1. Ayrıca basın özgürlüğü diğer özgürlüklerin korunmasında da büyük rol oynar. Anayasalarla tanınan tüm hak ve özgürlüklerden vatandaşı haberdar eden, hak arama yollarını gösteren, hukuk dışı olgu ve gidişatı gözler önüne seren basındır2.
Basın özgürlüğü bu kadar önemli olmakla birlikte özgürlükler hukukunda zor bir alanda yer alır. Bunun sebebi ise basın özgürlü¬ğünün kendisiyle çatışan bazı deÄŸerlerle uyumlulaÅŸtırılabilmesinin zorluÄŸudur. Gerçekten de birçok somut olayda özel hayatın gizliliÄŸi, soruÅŸturmanın gizliliÄŸi, kiÅŸilik hakları gibi deÄŸerlerle basın özgürlüğü arasındaki makul dengeyi saÄŸlamak oldukça güçtür. Öte yandan ge¬nel olarak özgürlüklerin -özellikle ifade özgürlüğü- kullanımına geti¬rilen ortak sınırlamaların basın özgürlüğü noktasında ne oranda uy¬gulanması gerektiÄŸi yönündeki tartışmalar da basın özgürlüğünün incelenmesini zorlaÅŸtırmaktadır. Basının yönetimi denetlemek ve yönetim hakkında bilgi aktarmak, kamuoyunun kanaatlerini yansıt¬mak vb. iÅŸlevlerinden3 dolayı onun ayrıcalıklı bir konumda olması gerektiÄŸini savunan görüşler, haliyle basın özgürlüğüne getirilecek sınırlamalarda daha hoÅŸgörülü olunup olunmaması konusunda tar¬tışmalara yol açmaktadır. Basın özgürlüğünün sınırlarının tespit edilmesinde yukarıda sayılan sebeplerden kaynaklanan güçlüklerin varlığını kanıtlamak için Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi\\\\\\\\\\\\\\\′nin karar¬larına bakmak tek başına yeterlidir. Bu kararlar incelendiÄŸinde ifade özgürlüğü kapsamında ortaya çıkan sorunların önemli bir kısmını basın özgürlüğüyle ilgili konuların oluÅŸturduÄŸu görülmektedir.
Basın özgürlüğünün tarihi gelişimine dikkat edildiğinde bu öz¬gürlük alanına ilişkin sorunların ve tartışmaların gittikçe arttığı görü¬lür. Bunda basın teknolojisinde yaşanan gelişmeler sonucu haber, kanı, bilgi ve düşüncelerin daha kısa zamanda daha fazla sayıda in¬sana ulaşabilmesiyle doğru orantılı olarak basın yoluyla yapılan hak ihlallerinin etkisinin daha şiddetli bir şekilde ortaya çıkması başat rol oynamaktadır. Bununla birlikte basın özgürlüğüne ilişkin daha spesi¬fik bazı meselelerde vardır. Örneğin basında tekelleşme bunlardan bir tanesidir. Devletlerin benimsedikleri ekonomik sistemler veya basın konusundaki cari hukuk düzenlemeleri basında tekelleşme gibi bir problemi su yüzüne çıkarmıştır. Basında tekelleşmenin basın öz¬gürlüğünün önünde önemli bir engel olduğu kabul edilmekle birlikte bu sorunun çözümünün nasıl olması gerektiği konusunda son yıllar¬da hararetli tartışmalar akademik alanlarda sıkça yaşanmıştır.
Aynı şekilde basın özgürlüğünün tam manasıyla gerçekleşme¬sinde devletin pozitif yükümlülüğünün olup olmadığı da başka bir tartışma konusudur. Bu sorunun cevabı da farklı siyasal rejim veya görüşlere göre farklılaşmaktadır.
Bu çalışmanın amacı da basın özgürlüğünün önündeki engelleri kaldırmaya yönelik uÄŸraşılara fikri bir katkıda bulunmaktır. Basın özgürlüğünün temel ilke ve prensiplerinin Avrupa Ä°nsan Haklan SözleÅŸmesi ve Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi kararlan çerçeve¬sinde incelenmesinin ise özel bir sebebi vardır. Amacımız bu sayede Türk hukuk uygulayıcıları için özgürlükler açısından oldukça prob¬lemli olan cari basın mevzuatımıza alternatif oluÅŸturacak ilke ve yön¬temler sunmaktır. Zira anayasamızın 90. maddesi aracılığıyla AÄ°HS\\\\\\\\\\\\\\\′in ve AÄ°HM kararlarının iç hukukumuzu etkileyeceÄŸi aÅŸikâr¬dır4. Dolayısıyla, öncelikle yukarıda deÄŸinmiÅŸ bulunduÄŸumuz basın özgürlüğünün sorunlu alanlarına ve genel olarak basın özgürlüğü konusuna AÄ°HM\\\\\\\\\\\\\\\′in de yaklaşım ÅŸeklini deÄŸerlendirmiÅŸ olmak ayrı bir hususiyet gerektirmektedir.
Çalışmanın içerik ve yöntemine gelince, tez esas olarak üç ana bölümden oluşmaktadır. Basın özgürlüğü kavramının teorik çerçeve¬sinin inceleneceği ilk bölümde öncelikle terminoloji problemine göz atılacaktır. Hemen başta belirtmek gerekir ki, bu çalışmada \\\\\\\\\\\\\\\"basın\\\\\\\\\\\\\\\" kavramından gazete, kitap, dergi vb. bünyesinde barındıran yazılı basın kastedilmektedir. Bunun haricindeki televizyon, radyo, internet gibi haberleşmeyi sağlayan diğer kitle iletişim araçları konumuzun dışında kalmaktadır. Bunun sebebine ileride değinilecektir. Ayrıca basın özgürlüğüne giriş olması itibariyle, bu özgürlük türünün tarihi arka planını da gösterecek şekilde çeşitli siyasal rejimlerdeki basın özgürlüğü anlayışlarına yer verilecektir. Daha sonra ise basın özgür¬lüğünün ifade özgürlüğünün norm alanı ile ilişkisi diğer uluslararası belgelerin sistematiği de göz önünde bulundurulmak suretiyle ince¬lenecektir.
İkinci bölümde ise basın özgürlüğünün muhtevası AİHM karar¬larına da değinmek suretiyle belirlenmeye çalışılacaktır. Özellikle sansür yasağı, basında tekelleşme, devletin basın özgürlüğü konu¬sundaki pozitif yükümlülüğü, haber kaynağını açıklamama hakkı gibi tartışmalı hususlara bu bölümde yer verilecektir.
Üçüncü ve son bölümde ise basın özgürlünün sınırları, içerisinde içtihat haline gelmiş çok sayıda kararında yer aldığı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi pratiğine göre incelenecektir. Buna göre, basın özgürlüğünün sınırları; genel ahlakın korunması, başkalarının şöhret ve haklarının korunması ve devletin ve toplumun korunması şeklin¬de üç kategoriye ayrılacaktır.
ÖNSÖZ
Son yıllarda ülkemizde en tartışmalı alanda yer alan konulardan birisi de basın özgürlüğü. Bu tartışmalara yol açan önemli sebepler¬den biri de şüphesiz ki özgürlük-otorite dengesinde otoriteye ağırlık veren mevzuatlarımız ve hakim-savcılarımızın birey karşısında dev¬leti önceleyen tutumu. Anayasamızın 90. maddesinin atfıyla iç huku¬kumuzda kendisine yer bulan Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi ve Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi\\\\\\\\\\\\\\\′nin içtihatları, ülkemizdeki bu soruna çözüm olabilecek nitelik arz etmekte. Biz de bundan ötürü, basın özgürlüğünü gerçek manasıyla saÄŸlama noktasında Türk hu¬kuk uygulayıcılarına yol gösterici olması amacıyla, bu özgürlüğün muhtevasının ve sınırlarının AÄ°HM kararlarında ne ÅŸekilde tespit edildiÄŸini bu çalışmamızda incelemeye çalıştık.
\\\\\\\\\\\\\\\"Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Basın Özgürlü¬ğü\\\\\\\\\\\\\\\" isimli bu çalışma Selçuk Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı\\\\\\\\\\\\\\\′nda yürütülmüş ve savunulmuÅŸ bir yüksek lisans tezinin gözden geçirilmiÅŸ halidir. Akademik gelenekle¬re daha uygun olduÄŸu düşüncesiyle, bu çalışmayı okuyucuya aslına baÄŸlı kalarak sunmayı tercih ettiÄŸimiz için tezin orijinalinde esaslı bir deÄŸiÅŸiklik yapılmamıştır.
Her bir akademik çalışmanın belirli bir bilgi birikiminin ürünü olduÄŸunda şüphe yoktur. Öte yandan bu tarz çalışmaların yürütül¬mesinde yazarın emeÄŸine birçok kiÅŸinin katkısının eklendiÄŸi de bir gerçekliktir. Bu baÄŸlamda, hukuk fakültesi öğrencilik yıllarımdan baÅŸlayarak, sahip olduÄŸum bilgi birikiminin oluÅŸmasında ve fikriya¬tımın ÅŸekillenmesinde çok büyük emeÄŸi olan tez danışmanım ve say¬gıdeÄŸer hocam Prof. Dr. Yavuz ATAR\\\\\\\\\\\\\\\′a en içten saygılarımı ve son¬suz teÅŸekkürlerimi sunmayı bir görev biliyorum. Ayrıca eleÅŸtiri ve önerileriyle çalışmanın ortaya çıkmasında katkıları olan jüri üyeleri Doç. Dr. Faruk BÄ°LÄ°R ve Yard. Doç. Dr. Murat TUMAY ile asistanlığını büyük bir zevk ile sürdürmekte olduÄŸum ve benden hiçbir zaman desteÄŸini esirgemeyen deÄŸerli hocam Doç. Dr. Erdal ABDULHAKIMOGULLARI\\\\\\\\\\\\\\\′na da içtenlikle teÅŸekkür ediyorum.
Öte yandan, elinizdeki çalışmanın hazırlanması aÅŸamasında tı¬kandığım noktalarda yol göstererek bana zengin kütüphanesini açan Yard. Doç. Dr. Ali Tarık Gümüş\\\\\\\\\\\\\\\′e de sonsuz teÅŸekkürlerimi sunuyo¬rum. Ãœmid ederim ki bu çalışma konuyla ilgilenen bütün akademis¬yen, uygulayıcı ve diÄŸer okuyuculara yararlı olur.
İÇİNDEKİLER
BÄ°RÄ°NCÄ° BOLUM
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMININ TEORİK ÇERÇEVESİ
I. TERMÄ°NOLOJÄ° 19
II. ÇEŞİTLİ SİYASAL REJİMLERDE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ 21
III. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ÖZEL BİR ÇEŞİDİ OLARAK
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ 27
A. İfade Özgürlüğü ve Basın Özgürlüğü İlişkisi 27
B. Militan Demokrasi Anlayışı ve Basın Özgürlüğü
Denklemi 31
C. Bazı Uluslararası Belgelerin Sistematiğinde İfade-Basın
Özgürlüğü İlişkisi 34
Ä°KÄ°NCÄ° BOLUM
AİHM KARARLARI IŞIĞINDA BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN MUHTEVASI
GENEL OLARAK 37
II. HABER, KANI, BİLGİ VE DÜŞÜNCELERE ULAŞMA
A. Bilgi Edinme Hakkı
B. Haber Kaynağını Açıklamama Hakkı.
HAKKI 38
III. HABER, KANI, BİLGİ VE DÜŞÜNCELERİ YORUMLAMA
VE ELEÅžTÄ°RME HAKKI 44
IV. HABER, KANI, BİLGİ VE DÜŞÜNCELERİ YAYINLAMA
VE DAÄžITABÄ°LME HAKKI 50
A. Sansür Yasağı 51
B. Dağıtabilme Özgürlüğü 54
C. Basında Tekelleşme 57
D. Devletin Pozitif Yükümlülüğü 61
V. YARATMA HAKKI VE KARÄ°KATÃœRLERÄ°N DURUMU 65
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AİHM KARARLARINDA BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARI
I. AÄ°HS SÄ°STEMÄ°NDE SINIRLANDIRMANIN GENEL
ÖZELLİKLERİ 69
A. Basın Özgürlüğüne Müdahalenin Meşru Amacı
Olmalıdır 71
B. Basın Özgürlüğüne Getirilen Sınırlama Kanunla
Belirlenmiş Olmalıdır 73
C. Basın Özgürlüğüne Müdahale Demokratik Bir
Toplumda Gerekli Olmalıdır 75
II. GENEL AHLAKIN KORUNMASI NEDENÄ°YLE
SINIRLANDIRMA 79
III. BAŞKALARININ ŞÖHRET VE HAKLARININ
KORUNMASI NEDENÄ°YLE SINIRLANDIRMA 82
A. Dini DeÄŸerlere Hakaret 82
B. Kişinin Onuru ve Saygınlığı 84
C. Kişinin Özel Hayatı 91
D. Soykırım İnkârı ve Irkçı Söylem Yasağı 95
IV. DEVLETÄ°N VE TOPLUMUN KORUNMASI NEDENÄ°YLE
SINIRLANDIRMA 99
A. Suçun ve Düzensizliğin Önlenmesi Amacıyla Basın
Özgürlüğünün Sınırlandırılması 100
B. Ulusal Güvenliğin ve Ülke Bütünlüğünün Korunması
Amacıyla Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılması 103
1. Yazının İçeriği 104
2. Yazarın Toplumdaki Konumu 106
3. Açıklamaların Yapıldığı Ortam 106
C. Gizli Bilgilerin Açığa Vurulmasının Önlenmesi
Amacıyla Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılması 107
D. Yargı Organının Tarafsızlığının Korunması Amacıyla
Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılması 108
SONUÇ 111
KAYNAKÇA 113
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı