Avrupa Birliği'nin Dış Sınırlarının Yönetimi: Frontex
Avrupa Birliği'nin Dış Sınırlarının Yönetimi: Frontex
Mehmet Hanifi BAYRAM
KİTAP HAKKINDA
Uluslararası teşkilat olarak Avrupa Birliği'nin, Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı olan Frontex aracılığıyla gerçekleştirdiği sınır yönetimi deneyimini AB hukuku çerçevesinde ele alan bu çalışma, hukuk eğitimi alan öğrencilerin, akademisyenlerin, hukuk uygulayıcılarının ve AB ve Frontex konularındaki gelişmelerle yakından ilgilenenlerin yararlanabilecekleri bir kaynak olarak hazırlanmıştır.
Çalışmanın ilk bölümünde; AB'nin sınırları ve sınır yönetimini açıklamak amacıyla öncelikle temel kavramlar üzerinde durulmuş, ikinci bölümde; Frontex'in gerekliliği ve gelişimi işlendikten sonra üçüncü bölümde; Frontex'in yargısal denetimi konusu incelenmiş, son bölümde ise Frontex'in ikame yetkisi konusu ele alınmıştır.
Konu Başlıkları
Avrupa Birliği'nde Dış Sınır Kavramı
Schengen Alanı
Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik Birimi
Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı (Frontex)
Frontex'in Hukuki Dayanağı ve Yapısı
Temel Haklar Alanında Frontex'e İlişkin Düzenlemeler
Frontex'in Yargısal Denetimi
Ortak Sorumluluk
Avrupa Birliği Adalet Divanı'nın Denetimi
Frontex'in Faaliyetlerinin Ulusal Yargı Tarafından Denetimi
Frontex'iİÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 9
Kısaltmalar 15
GİRİŞ 19
I. BÖLÜM:
AVRUPA BİRLİĞİ’NDE DIŞ SINIR KAVRAMI VE
DIŞ SINIR YÖNETİMİ İHTİYACI
I. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE DEVLET (ÜYE DEVLETLER) 27
II. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN TOPRAĞI (ÜLKESİ) 29
III. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE SINIR KAVRAMI 32
A. Uluslararası Hukukta Sınır 32
B. İç Sınır–Dış Sınır Ayrımı 36
1. Avrupa Birliği’nin İç Sınırları 37
2. Avrupa Birliği’nin Dış Sınırları 40
IV. SCHENGEN ALANI 42
V. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE DIŞ SINIR YÖNETİMİ İHTİYACI 47
A. Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik Birimi 51
B. Dış Sınırlarda Operasyonel İş birliği: Frontex 54
II. BÖLÜM:
DIŞ SINIR YÖNETİMİNİN GELİŞİMİ
I. ÜYE DEVLETLERİN ORANTISIZ YÜKÜ 63
A. Yoğun Göç Durumunda Zorluklar 63
B. Schengen Alanı’nı Korumada Zorluklar 68
1. Temel Hakların İhlali 69
2. Üye Devletlerin Yetersizliği 71
3. Alınan Acil Tedbirler 72
II. YENİ DIŞ SINIR YÖNETİMİ 76
A. Frontex’in Güçlendirmesinde İlk Adımlar 76
1. Acil Sınır Müdahale Ekipleri’ni (RABİT) 77
2. Avrupa Sınır Gözetim Sistemi (EUROSUR) 77
B. Yeni Frontex 78
1. Frontex’in Hukuki Dayanağı ve Yapısı 80
2. Dış Sınırlarının Yönetiminde Üye Devletlerin Kilit Rolü 81
a. Yönetim Kurulu 82
b. İcra Direktörü 83
c. İcra Kurulu 84
3. Personel Kategorisinde Çeşitliliğin Artması 84
4. Üçüncü Ülkelerle İş Birliği: Türkiye Örneği 85
5. Önemli Görevler 87
a. Periyodik Risk Analizleri 88
b. Savunmasızlık Değerlendirmesi 89
c. Eşgüdüm Operasyonları 90
d. Askeri Önlemler 90
6. Yeni İmkanlar 92
a. Hızlı Müdahale Havuzu (Rezervi) 93
b. Hızlı Müdahale Ekipman Havuzu 94
C. Temel Haklar Alanında Düzenlemeler 96
1. Temel Haklar Alanında İlk Düzenlemeler (1168/2011 sayılı Tüzük) 96
a. Temel Haklar Stratejisi 97
b. Davranış Kuralları (Code of Conduct) 97
c. Temel Haklar Sorumlusu 98
d. İstişare Forumu 99
2. Temel Haklar Alanındaki Yeni Düzenleme İhtiyacı 99
3. Temel Haklar Alanında Yeni Düzenlemeler (2016/1624 sayılı Tüzük) 101
a. Temel Haklar Görevlisi 102
b. İstişare Forumu 102
c. Şikâyet Mekanizmasının Kurulması 102
III. BÖLÜM:
FRONTEX’İN YARGISAL DENETİMİ
I. ORTAK SORUMLULUĞUN BELİRSİZLİĞİ 110
II. AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI’NIN DENETİMİ 113
A. İptal Davası Açmanın Zorluğu 113
1. İptal Davasına Konu Olan Tasarruflar 113
2. Gerçek ve Tüzel Kişiler 114
3. Gerçek ve Tüzel Kişilerin İptal Davası Açabileceği Tasarruflar 115
a. Hukuki Menfaat 116
b. Dava Açma Süresi 117
4. Frontex’in Tasarruflarına Karşı İptal Davası 117
B. Frontex’in Sözleşme Dışı Sorumluluğu 118
1. Frontex’in Sözleşme Dışı Sorumluluğun Belirlenmesi 119
2. Frontex'in Sözleşme Dışı Sorumluluğuna İlişkin Zorluklar 120
III. FRONTEX’İN FAALİYETLERİNİN ULUSAL YARGI TARAFINDAN DENETİMİ 122
IV. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU ÇERÇEVESİNDE SORUMLULUĞUN BELİRLENMESİ 124
IV. BÖLÜM:
FRONTEX’İN İKAME YETKİSİ
I. OPERASYONLARI BAŞLATMA YETKİSİ 128
II. İKAME YETKİSİNİN KULLANIMI 129
III. YETKİ PAYLAŞIMI AÇISINDAN İKAME YETKİSİ 131
A. Birlik Yetkisinin Hukuki Çerçevesi 131
B. Birlik Yetkisinin Uygulanması 133
1. Subzidiarite İlkesi 133
2. Orantılılık İlkesi 136
IV. KURUMSAL DENGE AÇISINDAN İKAME YETKİSİ 139
A. İkame Yetkisinin Çerçevesi 140
1. ABAD’ın Yaklaşımı: AEMF İçtihadı 140
a. Şartları Değerlendirmede Esneklik 140
b. Yeni Düzenlemelerin Yorumlanması 142
ba. Yeni Düzenlemeler 142
baa. Yasama Tasarrufları 142
bab. Yasama Niteliği Olmayan Genel Nitelikli Düzenlemeler (Yetkilendirme Sonucu Kabul Edilen Önlemler) (actes délégués) 143
bac. Uygulama Tasarrufları (Yürütme Önlemleri) (actes d’exécution) 144
bb. ABAD’ın Yaklaşımı 144
2. Takdir Yetkisinin Çerçevesi 145
a. Meroni İçtihadı 146
b. Frontex’in Takdir Yetkisi 148
B. İkame Yetkisinin Kullanım Koşulları 148
Sonuç 153
Kaynakça 157
Kavramlar Dizini 175
n İkame Yetkisi