Avrupa Birliği İç Pazar Hukuku
Avrupa Birliği İç Pazar Hukuku
Hacı CAN
Sayfa Sayısı
:
506
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2008
ISBN NO
:
6055980375
Türkiye, Avrupa Birliğine üye olmak isteyen bir ülkedir. Bu amaçla, Avrupa Birliği ile çok önceden ilişkiler kurmuş ve birçok sorunlu aşamanın ardından bu Birliğe tam üye olarak katılmanın eşiğine ulaşmıştır. Gerçekten Türkiye, Ekim 2005 tarihinden beri Avrupa Birliği ile tam üyelik müzakerelerini yapmaktadır. Bu ulaşılan noktaya rağmen Türkiye nin Avrupa Birliği üyeliği, gerek Avrupa Birliği ve gerekse Türkiye içinde hala çok tartışılmalı olup, belirsizliğini devam ettirmektedir.
Öte yandan Türkiye, ortaklık ilişkileri çerçevesinde Avrupa Birliğinin iç pazarında yerini önceden almıştır. Gerçi Türkiye nin ortaklık ilişkileri çerçevesinde Avrupa Birliği iç pazarına katılım düzeyi sınırlı ve pasif bir düzeyde olmuştur. Çünkü Türkiye, Avrupa Birliği iç pazarının tüm alanlarına iştirak etmediği gibi iç pazarın işleyişine yön veren kararların alınmasına da etkin bir şekilde katılamamaktadır. Bu gerçeğe karşın, Türkiye nin Avrupa Birliği iç pazarındaki konumu yine de önem arz etmektedir. Zira Türkiye ile Avrupa Birliği arasında sanayi mallarının ve işlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşımına ilişkin bir gümrük birliği ilişkisi kurulmuş, işçilerin serbest dolaşımı kısmen gerçekleştirilmiş, hizmetlerin dolaşımı ve yerleşme serbestisinin kötüleştirilmesi yasaklanmış ve sermayenin serbest dolaşımına ilişkin genel kurallar konulmuştur. Bu alanların son derece geniş uygulama sahalarının olması, konunun önemini ortaya koymaya yetmektedir. Türkiye nin Avrupa Birliği üyeliğinin belirsizliği karşısında Türkiye - Avrupa Birliği ilişkilerinin -uzun- bir süre daha bu düzlemde devam etmesi olası gözükmektedir. Avrupa Birliği tarafından buna ilişkin işaretler dolaylı şekilde aralıklarla verilmektedir.
Avrupa Birliği iç pazarının kapsamı ve işleyiş koşullarının bilinmesi, özellikle Türkiye nin Avrupa Birliği karşısındaki hak ve yükümlülüklerinin kapsamının daha iyi bir şekilde anlaşılabilmesini sağlayacaktır. Avrupa Birliği iç pazarının münferit alanları, özellikle de rekabet hukuku ve fikri sınai mülkiyet hukuku gibi bazı popüler alanlar, Türkiye de çok sık şekilde inceleme konusu yapılmıştır. Fakat -Avrupa Birliği Hukuku- yüksek lisans programlarından edindiğim tecrübe, iç pazarın münferit alanlarının gerek birbirleri ve gerekse genel hususlar ile bağlantısının yeteri kadar kurulamadığını ortaya koydu ve böylece beni bu çalışmayı hazırlamaya sevk etti. Avrupa Birliği iç pazar hukukunun genel ilke ve kurallarının bir bütün olarak ele alınmasının bu boşluğun doldurulmasına katkı sağlayacağını düşünüyor ve Avrupa Birliği iç pazar hukukunun genel çerçevesini ortaya koyan bu çalışmanın bu alanda yapılacak spesifik çalışmalara temel yaratmasını ümit ediyorum.
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİNİN EKONOMİK BÜTÜNLEŞMESİ
I. -Bütünleşme Kavramı-5
II. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Ortaya Çıkışı-7
III. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Temeli-9
IV. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Çerçeve Koşulları-15
V. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Aşamaları-15
A. -Pazar Birliğinin Kurulması-16
1. -Ortak Pazara Geçiş Dönemi-16
a. -Genel Olarak-16
b. -Malların Serbest Dolaşımı-17
1--Gümrük Birliğinin Kurulması-17
a--Gümrük Vergileri ve Eş Etkili Vergilerin Kaldırılması-17
b--Ortak Gümrük Tarifesinin Oluşturulması-19
c--Ortak Ticaret Politikasının Oluşturulması-21
2--Miktar Kısıtlamalarının ve Eş Etkili Önlemlerin Kaldırılması-22
3--Kamu İktisadi Teşekküllerin Yapılandırılması-23
c. -İşçilerin Serbest Dolaşımı-23
d. -Bağımsız Çalışanların Serbest Dolaşımı: Yerleşme Serbestisi ve Hizmetlerin Serbest Dolaşımı-24
e. -Sermaye Dolaşımının Serbestleştirilmesi-25
f. -Rekabet Politikası-26
g. -Ulaştırma Politikası-27
2. -Ortak Pazardan İç Pazara İnşa Edilme Dönemi-27
3. -İç Pazarın Gerçekleştirilmesi Dönemi-31
a. -İç Pazar Önlemlerinin Yaşama Geçirilmesi-31
b. -İç Pazarın Derinleştirilmesi Çabaları-33
c. -İç Pazarda Serbest Dolaşımın Sağlanması-35
1--Malların Serbest Dolaşımı-35
2--Yerleşme ve Hizmet Sunma Serbestisi-36
3--Diğer Serbest Dolaşım İlkeleri-38
4. -İç Pazarın Geliştirilmesi Dönemi: Geleceğe Hazırlanması-38
a. -İç Pazarın Yeni Durumlara Uyarlanma Zorunluluğu-38
b. -İç Pazar Politikasının Gelecekteki Ağırlık Noktaları-41
B. -Ekonomik ve Parasal Birliğin Kurulması-42
1. -Tarihsel Arka Planı-43
2. -Ekonomi Politikalarının Koordinasyonu ve Aşırı Açıklar Yasağı İstikrar ve Büyüme Paktı-45
3. -Parasal Birlik Euro-nun Yürürlüğe Konulması-49
a. -Parasal Birliğin Tedricen Kurulması-49
b. -Parasal Birliğe Giriş Koşulları Yakınlaştırma Kriterleri-51
4. -Ekonomik ve Parasal Birliğin Kurumsal Çerçevesinin Oluşturulması-53
VI. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Sağladığı Faydalar-55
VII. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Gözetimi-58
İKİNCİ BÖLÜM
İÇ PAZARIN HUKUKİ BOYUTLARI
I. -İç Pazar Kavramı-61
A. -Tarifi-61
B. -Yapısal Temelleri-61
1. -Serbest Dolaşım-62
2. -İç Sınırları Olmayan Alan-64
3. -İç Pazarın Yan Alanları Olarak Çerçeve Koşulları-65
C. -Ortak Pazar Kavramıyla İlişkisi-66
1. -Sorunun Ortaya Konulması-66
2. -Adalet Divanının Görüşü-67
3. -Öğreti-68
4. -Değerlendirme-71
II. -İç Pazarın Hukuki Temelleri ve İşlevleri-73
A. -İç Pazarın Hukuki Temelleri-73
B. -İç Pazarın Hukuki İşlevleri-75
III. -Topluluğun İç Pazarı Düzenleme Yetkileri-76
IV. -İç Pazarı Gerçekleştirme ve Uygulama Araçları-79
A. -Genel Olarak-79
B. - AT Andlaşmasında Düzenlenen Maddi Araçlar-80
1. -Serbest Dolaşım İlkeleri ve Rekabet Kuralları-80
2. -Genel Ayrımcılık Yasağı-81
a. -Vatandaşlık Temelinde Yapılan Ayrımcılığın Yasaklanması-81
1--Genel Olarak-81
2--Genel Ayrımcılık Yasağının İkincilliği-83
3--Genel Ayrımcılık Yasağının Hukuka Uygunluğu-85
b. -Genel Ayrımcılık Yasağının Genişletilmesi-86
3. -Birlik Vatandaşlarının Serbest Dolaşımı-87
C. -AT Andlaşmasında Usulü Araç Olarak Öngörülen Mevzuat Uyumlaştırılması-89
1. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının Gerekliliği-89
2. -Uyumlaştırma Kavramı-92
3. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının İşlevsel Önemi-93
4. -Mevzuat Uyumlaştırılması Konseptinin Gelişimi-94
5. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının Hukuki Temelleri-97
a. -Genel Hukuki Çerçeve-97
b. -Ortak Pazara İlişkin Mevzuat Uyumlaştırma Yetkisi-99
c. -İç Pazara İlişkin Mevzuat Uyumlaştırma Yetkisi-101
1--Yetki-101
2--Maddi Uygulanma Alanı-103
3--Uyumlaştırma Önlemi-107
a--Önlemin Türü-107
b--Önlemin Alınması Usulü-108
c--Önlemin Koruma Düzeyi: Gelişim Durumunun Dikkate Alınması Zorunluluğu-108
4--Üye Devletlerin Uyumlaştırma Önlemlerinden Ayrılma İmkanı-110
d. -Alana Özel Mevzuat Uyumlaştırma Yetkileri-113
e. -Tamamlayıcı Mevzuat Uyumlaştırma Yetkisi-116
f. -Kurucu Andlaşmaların Dışında Mevzuat Uyumlaştırılması-117
1--Üye Devletler Arasında Uluslararası Sözleşmeler Yoluyla Mevzuat Uyumlaştırılması-117
2--Uluslararası Alanda Mevzuat Uyumlaştırılmasına Katılım-118
6. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının Yoğunluğu-119
a. -Topluluk Genel Menfaatinin Belirlenmesi Yetkisi-119
b. -Uyumlaştırma Önlemlerinin Düzenleme Yoğunluğu-120
7. -Uyumlaştırma Önlemleri Araçları-123
a. -Yönergeler-123
b. -Tüzükler-125
c. -Tavsiyeler-126
d. -Uluslararası Sözleşmeler-126
8. -Uyumlaştırmanın Sonuçları-126
9. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının Maddi Durumu-127
D. -Normlar İhtilafı Kuralı Olarak Karşılıklı Tanıma İlkesi-128
1. -Karşılıklı Tanıma İlkesinin İşlevi-128
2. -Karşılıklı Tanıma İlkesinin Hukuki Temelleri-129
3. -Karşılıklı Tanıma İlkesinin Sorunları ve Sınırları-133
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SERBEST DOLAŞIM İLKELERİNİN GENEL ESASLARI
I. -Güvence Altına Alınan Serbest Dolaşım İlkeleri-135
II. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Yapısı-136
III. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Diğer Normlar ile İlişkisi-140
A. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Temel Haklar ile İlişkisi-140
1. -Topluluk Temel Haklarına Genel Bakış-141
2. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Temel Haklara Benzerliği-142
3. -Serbest Dolaşım İlkeleri ile Temel Hakların Ayrıştırılması-144
a. -Koşullar ve Kapsam Bakımından Farklar-144
b. -Temel Hakların Bireysel Koruması ve Serbest Dolaşım İlkelerinin Kurumsal Koruması-145
c. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Özel Kural Karakteri-146
4. -Sonuç-146
B. -Serbest Dolaşım İlkeleri ve Rekabet Kuralları-147
IV. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Objektif Etkisi-148
V. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Doğrudan Etkisi ve Uygulanma Önceliği-149
VI. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Yasaklayıcı Etkileri-150
A. -Kısıtlama ve Ayrımcılık Durumlarının Yasaklanması-150
B. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Yasaklayıcı Etkilerinin Anlaşmada Düzenleniş Şekilleri-152
C. -Adalet Divanı İçtihatlarında Serbest Dolaşım İlkelerinin Yasaklayıcı Etkilerinin Birbirine Yakınlaştırılması-154
1. -Genel Olarak-154
2. -Malların Serbest Dolaşımı-155
3. -Sermayenin ve Ödemelerin Serbest Dolaşımı-156
4. -Diğer Serbest Dolaşım İlkeleri-156
a. -İşçilerin Serbest Dolaşımı-156
b. -Yerleşme Serbestisi-157
c. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımı-158
D. -Ayrımcılık Yasakları Olarak Serbest Dolaşım İlkeleri-159
1. -Genel Olarak-159
2. -Ayrımcılığın Saptanması-159
a. -Açık -Şekli- Ayrımcılık-159
1--Genel Olarak-159
2--Açık Ayrımcılığın Saptanmasında Karşılaşılan Özel Durumlar-160
a--Farklı Muamelenin Ayrımcılık Durumunu Doğurmaması-160
b--Ayrımcılığın Etkisinin Diğer Önlemler ile Giderilmesi-161
c--Ayrımcılığın Yalnızca Görünüşte Olması-162
3--Mevzuat Farklılıkları Sorunu-163
b. -Gizli ve Dolaylı Ayrımcılıklar-164
1--Genel Olarak-164
2--Adalet Divanı Kararlarında Getirilen Maddi Niceliksel Sınırlandırma-165
3--Öğretide Savunulan Görüşler-167
4--Değerlendirme-167
VII. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Şahsi ve Maddi Uygulanma Alanı-169
VIII. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Sınır Ötesi Bağlantısı-170
A. -Genel Kural-170
B. -Yerlilerin Ayrımcılığı Sorunu-172
C. -Özel Durumlar-173
1. -Yurtdışında Çalışma veya Ehliyet Edinme-174
2. -Yeniden İthal Etme-175
3. -Bölgesel İmtiyaz Verme-175
D. -Ulusal Hukukun Dolanılması-176
IX. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Ekonomik Karakteri-177
A. -Ekonomik Yaşama Katılım Zorunluluğu-177
B. -Ekonomik Yaşama Katılım Şekli-178
C. -Talepçilerin ve Tüketicilerin Serbestliği-179
D. -Bedelsiz Hareketlerin Kapsanması Sorunu-180
E. -Düzenlemelerin Ticari Hedefinin Koşul Olmaması-182
X. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Yükümlü Muhatapları-183
A. -Asli Yasak Muhatapları Olarak Üye Devletler-183
1. -Kamusal Mercilerin Bağlı Olması-183
2. -Ev Sahibi Ülkenin veya Menşe Ülkenin Bağlayıcı Olması-185
B. -Bireyler-187
C. -Topluluk Organlarının Serbest Dolaşım İlkelerine Bağlılığı-190
1. -Üye Devletlerin Ulusal Hukuku İçin Önemi-190
2. -Topluluğun İlkesel Bağlılığı-191
3. -Serbest Dolaşım İlkelerine Bağlılığının İçeriği-193
a. -Yasak Kapsamı-194
b. -Serbest Dolaşım Kısıtlamalarının Hukuka Uygunluğu-196
c. -Topluluk Organlarının Takdiri-197
XI. -Serbest Dolaşım İlkelerine Yapılan Müdahalenin Hukuka Uygunluğu-199
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI
I. -Genel Olarak-203
A. -Önemi-203
B. -Malların Serbest Dolaşımı Yasağının Etkisi-204
C. -Malların Serbest Dolaşımının Ulusal Özel Hukuk ile Muhtemel Temas Noktaları-205
II. -Malların Serbest Dolaşımının Uygulama Alanı-206
A. -Şahsi Uygulama Alanı-206
1. -Faydalananlar-206
2. -Yükümlüler-208
B. -Maddi Uygulama Alanı-210
1. -Giriş Açıklamaları-210
2. -Mal Kavramı-211
3. -Malların Menşei-214
4. -Standartlaştırılması Yapılan ve Yapılmayan Mallar Rejimi-215
5. -Özel Durumlar-216
a. -Paralel ve Yeniden İthalat-216
b. -Ayıplı Mallar-217
c. -Mal Hareketleri-219
6. -Alan İstisnaları-220
III. -Malların Serbest Dolaşımının Temeli Olarak Gümrük Birliği-221
A. -Tanım-221
B. -AT Andlaşmasında Gümrük Birliğinin Düzenlenmesi-221
C. -Gümrük Vergileri ile Eş Etkili Resim ve Harçların Ortadan Kaldırılması-222
1. -Gümrük Vergileri Yasağı-222
2. -Gümrük Vergisi ile Eş Etkiye Sahip Resim ve Harç Yasağı-223
3. -Ayrımcı İç Vergiler Yasağı-229
D. -Üçüncü Ülkelere Karşı Ortak Gümrük Vergisi Uygulanması-232
1. -Ortak Gümrük Tarifesi-232
2. -Gümrük Mevzuatı-235
3. -Dahilde ve Hariçte İşleme Rejimleri-236
E. -Üçüncü Ülkelere Karşı Ortak Ticaret Politikası Uygulanması-237
IV. -İthalat ve İhracatta Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Önlemler Yasağı-239
A. -Genel Çerçeve-239
B. -Miktar Kısıtlamaları Yasağı-241
C. -Eş etkili Önlemler Yasağı-241
D. -Adalet Divanının Eş Etkili Önlem Yasağının Yapısına İlişkin İçtihatları-244
1. --Dassonville- Kararı-245
2. --Cassis de Dijon- Kararı-247
3. --Keck ve Mithourd- Kararı-251
4. --Keck ve Mithourd- Kararı Sonrasındaki İçtihadi Gelişmeler-254
E. -Eş Etkili Önlemlere İlişkin Önemli Olay Grupları-257
1. -Doğrudan İthalata İlişkin Düzenlemeler-257
2. -Malların İçeriği, Niteliği ve İsimlendirilmesine İlişkin Düzenlemeler-258
a. -Ayrımcı Düzenlemeler-258
b. -Ayrım Yapmadan Uygulanabilen Düzenlemeler-258
c. -Fiyatlar ve Fiyat Kısımlarına İlişkin Düzenlemeler-259
d. -Reklam ve Piyasaya Sürme Kısıtlamaları-260
V. -Malların Serbest Dolaşımına Müdahalenin Hukuka Uygunluğu-260
A. -Hukuka Uygunluk İmkanı-260
B. -Yazılı Hukuka Uygunluk Nedenleri-262
1. -Andlaşmada Belirtilen Kısıtlama Nedenleri-262
a. -Genel Olarak-262
b. -Korunan Değerler-263
1--Kamunun Korunması-263
a--Kamu Düzeni-263
b--Kamu Güvenliği-265
c--Kamu Ahlakı-266
d--Kamu Sağlığının -İnsan Sağlığı ve Yaşamının- Korunması-267
2--Hayvan Sağlığının ve Bitkilerin Korunması-270
3--Milli, Kültürel, Tarihi veya Arkeolojik Değere Sahip Ulusal Zenginliklerin Korunması-270
4--Fikri ve Sınai Mülkiyetin Korunması-271
2. -Kısıtlama Nedenlerinin Uygulanma Ölçüsü-274
C. -Yazılı Olmayan Kısıtlama Nedenleri-276
D. -Temel Hakların Korunması Nedenleriyle Hukuka Uygunluk-278
VI. -Ticari Devlet Tekellerinin Yapılandırılması-279
VII. -İkincil Hukuk-281
A. -Ürün Güvenliği-282
B. -Teknik Uyumlaştırma-283
C. -Üye Devletlerin Koruma Yükümlülükleri-285
D. -Diğer Alanlar-285
BEŞİNCİ BÖLÜM
İÇ PAZARIN DİĞER SERBEST DOLAŞIM İLKELERİ
I. -Genel Açıklamalar-287
II. -İşçilerin Serbest Dolaşımı-287
A. -İşçilerin Serbest Dolaşımının Genel Çerçevesi-287
B. -İşçilerin Serbest Dolaşımının Diğer Serbest Dolaşım İlkelerinden Sınırlandırılması-289
C. -İşçilerin Serbest Dolaşımının Uygulanma Alanı-290
1. -Kişi Bakımından Uygulanma Alanı-290
a. -Faydalananlar-290
1--İşçiler-290
2--Çalışmayan Kimseler-292
3--Aile Bireyleri-294
4--İşverenler-295
5--Diğer Kimseler-296
b. -Yükümlüler-296
2. -Maddi Bakımdan Uygulanma Alanı-298
a. -Ekonomik Faaliyet-298
b. -Sınır Ötesi Faaliyet-299
c. -Kamusal İdare İstisnası-300
3. -Coğrafi Bakımdan Uygulanma Alanı-301
D. -İşçilerin Serbest Dolaşımının Kapsamı-302
1. -Genel İçeriği-302
2. -Dolaşım Hakları: Ev Sahibi Ülkeye Giriş, Oturma ve Kalma Hakkı-302
3. -Dolaşıma Eşlik Eden Haklar-304
4. -Eşit Muamele Kuralı-305
a. -Genel Olarak-305
b. -Eşit Muamele Haklarının Türleri-306
1--Eşit Koşullarda İşe Girme Hakkı-307
2--Aynı Çalışma Koşullarından Yararlanma Hakkı-307
3--Aynı Avantajlardan Yararlanma Hakkı-307
4--Eşit Koşullarda Yönetime Katılma Hakkı-308
5--Eşit Konut Hakkı-308
5. -Kısıtlama Yasağına Genişletilmesi-308
E. -İşçilerin Serbest Dolaşımın İhlal Edilmesi-310
F. -İşçilerin Serbest Dolaşımına Yapılan İhlalin Hukuka Uygunluğu-311
1. -Yazılı Kısıtlama Nedenleri-311
2. -Yazılı Olmayan Kısıtlama Nedenleri-314
3. -Diğer Kısıtlama Nedenleri-314
4. -Kısıtlamanın Sınırları-314
G. -İşçilerin Serbest Dolaşımına İlişkin İkincil Hukuk-315
III. -Yerleşme Serbestisi-319
A. -Yerleşme Serbestisinin Genel Çerçevesi-319
B. -Yerleşme Serbestisinin Diğer Serbest Dolaşım İlkelerinden Sınırlandırılması-320
C. -Yerleşme Serbestisinin Uygulanma Alanı-321
1. -Kişi Bakımından Geçerlilik Alanı-321
a. -Faydalananlar-321
1--Gerçek Kişiler-321
2--Şirketler-322
b. -Yükümlüler-325
2. -Maddi Bakımdan Geçerlilik Alanı-326
a. -Kazanç Getiren Ekonomik Bir Faaliyet-326
b. -Sınır Ötesi Faaliyet-327
c. -Sabit Müessese-327
d. -Süreklilik-329
e. -Yerleşme Serbestisinin Alan İstisnası-329
3. -Coğrafi Bakımdan Geçerlilik Alanı-330
D. -Yerleşme Serbestisinin Kapsamı-330
E. -Yerleşme Serbestisinin İhlali-331
F. -Yerleşme Serbestisine Yapılan İhlalin Hukuka Uygunluğu-334
1. -Genel Olarak-334
2. -Yazılı Kısıtlama Nedenleri-334
3. -Yazılı Olmayan Kısıtlama Nedenleri-335
a. -Kamu Yararının Zorunlu Nedenleri-335
b. -Temel Haklara Saygı Gösterilmesi Zorunluluğu-335
4. -Kısıtlamanın Sınırları-336
G. -Yerleşme Serbestisine İlişkin İkincil Hukuk-337
1. -Mesleki Yeterliliklerin Tanınması ve Koordinasyonuna İlişkin Düzenlemeler-338
2. -Mesleki Yeterliliklerin Tanınması Dışındaki Koordinasyona İlişkin Düzenlemeler-340
3. -Şirketlere İlişkin Düzenlemeler-340
IV. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımı-344
A. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımının Genel Çerçevesi-344
B. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımının Diğer Serbest Dolaşım İlkelerinden Sınırlandırılması-346
C. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımının Uygulanma Alanı-346
1. -Kişi Bakımından Geçerlilik Alanı-346
a. -Faydalananlar-346
b. -Yükümlüler-349
2. -Maddi Bakımdan Geçerlilik Alanı-349
a. -Hizmet Edimi Kavramı-349
b. -Uygulanma Koşulları-350
1--Hizmetin Sınır Aşan Bağlantısı-350
2--Hizmetin Ekonomik Karşılığının Olması-351
3--Hizmetin Süreli Olması-351
c. -Özel Düzenlemeler ve Alan İstisnası-352
3. -Coğrafi Bakımdan Geçerlilik Alanı-352
D. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımının Kapsamı-352
E. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımın İhlal Edilmesi-352
1. -Ayrımcılık İhlali-352
2. -Kısıtlama İhlali-353
F. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımına Yapılan İhlalin Hukuka Uygunluğu-355
1. -Yazılı Kısıtlama Nedenleri-355
2. -Yazılı Olmayan Kısıtlama Nedenleri-355
3. -Kısıtlamanın Sınırları-356
G. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımına İlişkin İkincil Hukuk-357
1. -Belirli Mesleklere İlişkin Yönergeler-357
2. -Belirli Alanlara İlişkin Yönergeler -358
3. -Güncel Gelişmeler-362
V. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımı-363
A. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımının Genel Çerçevesi-363
B. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımının Uygulanma Alanı-365
1. -Kişi Bakımından Geçerlilik Alanı-365
a. -Faydalananlar-365
b. -Yükümlüler-365
2. -Maddi Bakımdan Geçerlilik Alanı-366
a. -Sermaye ve Ödemenin Dolaşımı Kavramı-366
b. -Diğer Serbest Dolaşım İlkelerinden Sınırlandırılması-367
c. -Sınır Ötesi Bağlantı-368
3. -Coğrafi Bakımdan Geçerlilik Alanı-368
C. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımının İhlal Edilmesi-369
D. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımına Yapılan İhlalin Hukuka Uygunluğu-369
1. -Kısıtlama Nedenleri-370
a. -Vergi Hukukunun Geçerli Kılınması Önlemleri-370
b. -Yurtiçi Hukuk Kurallarına ve İdari Usullere Aykırılıklara Karşı Önlemler-370
c. -Kamu Düzeni ve Güvenliğinin Korunması-371
d. -Üçüncü Ülkelere Karşı Kısıtlama Nedenleri-371
e. -Kamu Menfaatinin Zorunlu Gerekleri-372
2. -Kısıtlamanın Sınırları-373
E. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımına İlişkin İkincil Hukuk-373
ALTINCI BÖLÜM
İÇ PAZARIN REKABET DÜZENİ
I. -Genel Olarak-375
II. -Genel Hususlar-378
A. -Topluluk ve Ulusal Rekabet Hukuku İlişkisi-378
B. -Rekabet Düzeninin Hukuki Temelleri-380
1. -Birincil Hukuk Hükümleri-380
2. -Sektöre Özel Hükümler-382
3. -İkincil Hukuk Hükümleri-384
D. -Rekabet Kurallarının Coğrafi Uygulanma Alanı-386
E. -Yetkili Kurum-388
III. -Teşebbüslere Yönelik Rekabet Kuralları-390
A. -Kartel Yasağı-390
1. -Genel Çerçeve-390
2. -Kartel Yasağının Muhatapları-391
a. -Teşebbüs-391
b. -Teşebbüs Birlikleri-395
c. -Üye Devletler-395
3. -Kartel Yasağının Unsurları-396
a. -Danışıklılık Durumu-396
1--Anlaşmalar-397
2--Teşebbüs Birlikleri Kararları-397
3--Uyumlu Eylemler-398
b. -Rekabetin Engellenmesi, Kısıtlanması veya Bozulması-399
c. -Üye devletler Arası Ticaretin Zedelenmesi-402
d. -Hissedilir Olma-402
4. -Kartel Yasağının Uygulanma Alanları-403
5. -Kartel Yasağının Hukuki Sonuçları-404
a. -Özel Hukuk Sonuçları-405
b. -Kamu Hukuku Sonuçları-405
6. -Kartel Yasağı Muafiyeti-408
a. -Genel Olarak-408
b. -Muafiyet Koşulları-409
c. -Muafiyet Şekilleri-410
d. -Muafiyetin Hukuki Sonucu-411
7. -Denetim Usulü ve Hukuki Korunma-412
B. -Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Yasağı-414
1. -Genel Olarak-414
2. -Yasağın Maddi Unsurları-415
a. -Teşebbüsün Pazara Hakim Durumda Bulunması-415
1--Teşebbüs-415
2--Hakim Durum-416
3--İlgili Pazar-417
4--İç Pazarın Önemli Bir Kısmını İlgilendirmesi-418
b. -Hakim Durumun Kötüye Kullanılması-419
c. -Üye Devletler Arası Ticaretin Zedelenmesi-422
3. -Hukuki Sonuçlar-422
4. -Soruşturma ve Hukuki Korunma-423
C. -Birleşme Denetimi-423
1. -Birleşme Denetiminin Önemi-423
2. -Birleşme Denetiminin Hukuki Temelleri-424
3. -Birleşme Denetiminin Uygulanma Alanı-424
4. -Birleşme Denetiminin Usulü-426
5. -Birleşme Denetiminde Hukuki Korunma-428
6. -Birleşme Denetimi Uygulaması-428
IV. -Devlete Yönelik Rekabet Kuralları-431
A. -Kamu Teşebbüsleri ve İmtiyazlı Teşebbüsler-431
1. -Genel Olarak-431
2. -Kavram-432
3. -Hükmün Çerçevesi-432
4. -İhlal Durumu-434
5. -Denetim Usulü ve Hukuki Korunma-435
6. -Hukuki Sonuçlar-435
B. -Devlet Yardımları Denetimi-437
1. -Genel Olarak-437
2. -Devlet Yardımları Denetiminin Sistemi-439
a. -Hukuki Dayanakları-439
b. -Devlet Yardımı Yasağı-439
1--Yasağın İçeriği ve Mahiyeti-439
2--Yasağın Konusu Olarak Devlet Yardımı-440
3--Yasağın Uygulanma Koşulları-443
a--Belirli Teşebbüslerin veya Üretim Dallarının Faydalandırılması -Kayırılması--443
b--İç Pazar ile Bağdaşmama Rekabetin Bozulması-444
c--Üye Devletler Arası Ticaretin Zedelenmesi-445
4--Maddi Olaylar-446
3. -Devlet Yardımı Yasağının İstisnaları-447
a. -Yasağın Yasal İstisnaları-448
b. -Yasağın İzin Verilebilir İstisnaları-448
c. -Muafiyet Tüzükleriyle Getirilen İstisnalar-450
4. -Devlet Yardımlarının Denetlenmesi Usulü-451
a. -Genel Olarak-451
b. -Yeni Devlet Yardımlarının Denetlenmesi -Önleyici Denetleme- Usulü-452
c. -Mevcut Devlet Yardımlarının Denetlenmesi -Gözetim- Usulü-457
5. -Hukuki Korunma-458
SONUÇ-459
KAYNAKÇA-465
EK -Avrupa Birliğinin İşleyişi Hakkında Anlaşma--501
Öte yandan Türkiye, ortaklık ilişkileri çerçevesinde Avrupa Birliğinin iç pazarında yerini önceden almıştır. Gerçi Türkiye nin ortaklık ilişkileri çerçevesinde Avrupa Birliği iç pazarına katılım düzeyi sınırlı ve pasif bir düzeyde olmuştur. Çünkü Türkiye, Avrupa Birliği iç pazarının tüm alanlarına iştirak etmediği gibi iç pazarın işleyişine yön veren kararların alınmasına da etkin bir şekilde katılamamaktadır. Bu gerçeğe karşın, Türkiye nin Avrupa Birliği iç pazarındaki konumu yine de önem arz etmektedir. Zira Türkiye ile Avrupa Birliği arasında sanayi mallarının ve işlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşımına ilişkin bir gümrük birliği ilişkisi kurulmuş, işçilerin serbest dolaşımı kısmen gerçekleştirilmiş, hizmetlerin dolaşımı ve yerleşme serbestisinin kötüleştirilmesi yasaklanmış ve sermayenin serbest dolaşımına ilişkin genel kurallar konulmuştur. Bu alanların son derece geniş uygulama sahalarının olması, konunun önemini ortaya koymaya yetmektedir. Türkiye nin Avrupa Birliği üyeliğinin belirsizliği karşısında Türkiye - Avrupa Birliği ilişkilerinin -uzun- bir süre daha bu düzlemde devam etmesi olası gözükmektedir. Avrupa Birliği tarafından buna ilişkin işaretler dolaylı şekilde aralıklarla verilmektedir.
Avrupa Birliği iç pazarının kapsamı ve işleyiş koşullarının bilinmesi, özellikle Türkiye nin Avrupa Birliği karşısındaki hak ve yükümlülüklerinin kapsamının daha iyi bir şekilde anlaşılabilmesini sağlayacaktır. Avrupa Birliği iç pazarının münferit alanları, özellikle de rekabet hukuku ve fikri sınai mülkiyet hukuku gibi bazı popüler alanlar, Türkiye de çok sık şekilde inceleme konusu yapılmıştır. Fakat -Avrupa Birliği Hukuku- yüksek lisans programlarından edindiğim tecrübe, iç pazarın münferit alanlarının gerek birbirleri ve gerekse genel hususlar ile bağlantısının yeteri kadar kurulamadığını ortaya koydu ve böylece beni bu çalışmayı hazırlamaya sevk etti. Avrupa Birliği iç pazar hukukunun genel ilke ve kurallarının bir bütün olarak ele alınmasının bu boşluğun doldurulmasına katkı sağlayacağını düşünüyor ve Avrupa Birliği iç pazar hukukunun genel çerçevesini ortaya koyan bu çalışmanın bu alanda yapılacak spesifik çalışmalara temel yaratmasını ümit ediyorum.
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİNİN EKONOMİK BÜTÜNLEŞMESİ
I. -Bütünleşme Kavramı-5
II. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Ortaya Çıkışı-7
III. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Temeli-9
IV. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Çerçeve Koşulları-15
V. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Aşamaları-15
A. -Pazar Birliğinin Kurulması-16
1. -Ortak Pazara Geçiş Dönemi-16
a. -Genel Olarak-16
b. -Malların Serbest Dolaşımı-17
1--Gümrük Birliğinin Kurulması-17
a--Gümrük Vergileri ve Eş Etkili Vergilerin Kaldırılması-17
b--Ortak Gümrük Tarifesinin Oluşturulması-19
c--Ortak Ticaret Politikasının Oluşturulması-21
2--Miktar Kısıtlamalarının ve Eş Etkili Önlemlerin Kaldırılması-22
3--Kamu İktisadi Teşekküllerin Yapılandırılması-23
c. -İşçilerin Serbest Dolaşımı-23
d. -Bağımsız Çalışanların Serbest Dolaşımı: Yerleşme Serbestisi ve Hizmetlerin Serbest Dolaşımı-24
e. -Sermaye Dolaşımının Serbestleştirilmesi-25
f. -Rekabet Politikası-26
g. -Ulaştırma Politikası-27
2. -Ortak Pazardan İç Pazara İnşa Edilme Dönemi-27
3. -İç Pazarın Gerçekleştirilmesi Dönemi-31
a. -İç Pazar Önlemlerinin Yaşama Geçirilmesi-31
b. -İç Pazarın Derinleştirilmesi Çabaları-33
c. -İç Pazarda Serbest Dolaşımın Sağlanması-35
1--Malların Serbest Dolaşımı-35
2--Yerleşme ve Hizmet Sunma Serbestisi-36
3--Diğer Serbest Dolaşım İlkeleri-38
4. -İç Pazarın Geliştirilmesi Dönemi: Geleceğe Hazırlanması-38
a. -İç Pazarın Yeni Durumlara Uyarlanma Zorunluluğu-38
b. -İç Pazar Politikasının Gelecekteki Ağırlık Noktaları-41
B. -Ekonomik ve Parasal Birliğin Kurulması-42
1. -Tarihsel Arka Planı-43
2. -Ekonomi Politikalarının Koordinasyonu ve Aşırı Açıklar Yasağı İstikrar ve Büyüme Paktı-45
3. -Parasal Birlik Euro-nun Yürürlüğe Konulması-49
a. -Parasal Birliğin Tedricen Kurulması-49
b. -Parasal Birliğe Giriş Koşulları Yakınlaştırma Kriterleri-51
4. -Ekonomik ve Parasal Birliğin Kurumsal Çerçevesinin Oluşturulması-53
VI. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Sağladığı Faydalar-55
VII. -Avrupa Birliğinin Ekonomik Bütünleşmesinin Gözetimi-58
İKİNCİ BÖLÜM
İÇ PAZARIN HUKUKİ BOYUTLARI
I. -İç Pazar Kavramı-61
A. -Tarifi-61
B. -Yapısal Temelleri-61
1. -Serbest Dolaşım-62
2. -İç Sınırları Olmayan Alan-64
3. -İç Pazarın Yan Alanları Olarak Çerçeve Koşulları-65
C. -Ortak Pazar Kavramıyla İlişkisi-66
1. -Sorunun Ortaya Konulması-66
2. -Adalet Divanının Görüşü-67
3. -Öğreti-68
4. -Değerlendirme-71
II. -İç Pazarın Hukuki Temelleri ve İşlevleri-73
A. -İç Pazarın Hukuki Temelleri-73
B. -İç Pazarın Hukuki İşlevleri-75
III. -Topluluğun İç Pazarı Düzenleme Yetkileri-76
IV. -İç Pazarı Gerçekleştirme ve Uygulama Araçları-79
A. -Genel Olarak-79
B. - AT Andlaşmasında Düzenlenen Maddi Araçlar-80
1. -Serbest Dolaşım İlkeleri ve Rekabet Kuralları-80
2. -Genel Ayrımcılık Yasağı-81
a. -Vatandaşlık Temelinde Yapılan Ayrımcılığın Yasaklanması-81
1--Genel Olarak-81
2--Genel Ayrımcılık Yasağının İkincilliği-83
3--Genel Ayrımcılık Yasağının Hukuka Uygunluğu-85
b. -Genel Ayrımcılık Yasağının Genişletilmesi-86
3. -Birlik Vatandaşlarının Serbest Dolaşımı-87
C. -AT Andlaşmasında Usulü Araç Olarak Öngörülen Mevzuat Uyumlaştırılması-89
1. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının Gerekliliği-89
2. -Uyumlaştırma Kavramı-92
3. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının İşlevsel Önemi-93
4. -Mevzuat Uyumlaştırılması Konseptinin Gelişimi-94
5. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının Hukuki Temelleri-97
a. -Genel Hukuki Çerçeve-97
b. -Ortak Pazara İlişkin Mevzuat Uyumlaştırma Yetkisi-99
c. -İç Pazara İlişkin Mevzuat Uyumlaştırma Yetkisi-101
1--Yetki-101
2--Maddi Uygulanma Alanı-103
3--Uyumlaştırma Önlemi-107
a--Önlemin Türü-107
b--Önlemin Alınması Usulü-108
c--Önlemin Koruma Düzeyi: Gelişim Durumunun Dikkate Alınması Zorunluluğu-108
4--Üye Devletlerin Uyumlaştırma Önlemlerinden Ayrılma İmkanı-110
d. -Alana Özel Mevzuat Uyumlaştırma Yetkileri-113
e. -Tamamlayıcı Mevzuat Uyumlaştırma Yetkisi-116
f. -Kurucu Andlaşmaların Dışında Mevzuat Uyumlaştırılması-117
1--Üye Devletler Arasında Uluslararası Sözleşmeler Yoluyla Mevzuat Uyumlaştırılması-117
2--Uluslararası Alanda Mevzuat Uyumlaştırılmasına Katılım-118
6. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının Yoğunluğu-119
a. -Topluluk Genel Menfaatinin Belirlenmesi Yetkisi-119
b. -Uyumlaştırma Önlemlerinin Düzenleme Yoğunluğu-120
7. -Uyumlaştırma Önlemleri Araçları-123
a. -Yönergeler-123
b. -Tüzükler-125
c. -Tavsiyeler-126
d. -Uluslararası Sözleşmeler-126
8. -Uyumlaştırmanın Sonuçları-126
9. -Mevzuat Uyumlaştırılmasının Maddi Durumu-127
D. -Normlar İhtilafı Kuralı Olarak Karşılıklı Tanıma İlkesi-128
1. -Karşılıklı Tanıma İlkesinin İşlevi-128
2. -Karşılıklı Tanıma İlkesinin Hukuki Temelleri-129
3. -Karşılıklı Tanıma İlkesinin Sorunları ve Sınırları-133
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SERBEST DOLAŞIM İLKELERİNİN GENEL ESASLARI
I. -Güvence Altına Alınan Serbest Dolaşım İlkeleri-135
II. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Yapısı-136
III. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Diğer Normlar ile İlişkisi-140
A. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Temel Haklar ile İlişkisi-140
1. -Topluluk Temel Haklarına Genel Bakış-141
2. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Temel Haklara Benzerliği-142
3. -Serbest Dolaşım İlkeleri ile Temel Hakların Ayrıştırılması-144
a. -Koşullar ve Kapsam Bakımından Farklar-144
b. -Temel Hakların Bireysel Koruması ve Serbest Dolaşım İlkelerinin Kurumsal Koruması-145
c. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Özel Kural Karakteri-146
4. -Sonuç-146
B. -Serbest Dolaşım İlkeleri ve Rekabet Kuralları-147
IV. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Objektif Etkisi-148
V. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Doğrudan Etkisi ve Uygulanma Önceliği-149
VI. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Yasaklayıcı Etkileri-150
A. -Kısıtlama ve Ayrımcılık Durumlarının Yasaklanması-150
B. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Yasaklayıcı Etkilerinin Anlaşmada Düzenleniş Şekilleri-152
C. -Adalet Divanı İçtihatlarında Serbest Dolaşım İlkelerinin Yasaklayıcı Etkilerinin Birbirine Yakınlaştırılması-154
1. -Genel Olarak-154
2. -Malların Serbest Dolaşımı-155
3. -Sermayenin ve Ödemelerin Serbest Dolaşımı-156
4. -Diğer Serbest Dolaşım İlkeleri-156
a. -İşçilerin Serbest Dolaşımı-156
b. -Yerleşme Serbestisi-157
c. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımı-158
D. -Ayrımcılık Yasakları Olarak Serbest Dolaşım İlkeleri-159
1. -Genel Olarak-159
2. -Ayrımcılığın Saptanması-159
a. -Açık -Şekli- Ayrımcılık-159
1--Genel Olarak-159
2--Açık Ayrımcılığın Saptanmasında Karşılaşılan Özel Durumlar-160
a--Farklı Muamelenin Ayrımcılık Durumunu Doğurmaması-160
b--Ayrımcılığın Etkisinin Diğer Önlemler ile Giderilmesi-161
c--Ayrımcılığın Yalnızca Görünüşte Olması-162
3--Mevzuat Farklılıkları Sorunu-163
b. -Gizli ve Dolaylı Ayrımcılıklar-164
1--Genel Olarak-164
2--Adalet Divanı Kararlarında Getirilen Maddi Niceliksel Sınırlandırma-165
3--Öğretide Savunulan Görüşler-167
4--Değerlendirme-167
VII. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Şahsi ve Maddi Uygulanma Alanı-169
VIII. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Sınır Ötesi Bağlantısı-170
A. -Genel Kural-170
B. -Yerlilerin Ayrımcılığı Sorunu-172
C. -Özel Durumlar-173
1. -Yurtdışında Çalışma veya Ehliyet Edinme-174
2. -Yeniden İthal Etme-175
3. -Bölgesel İmtiyaz Verme-175
D. -Ulusal Hukukun Dolanılması-176
IX. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Ekonomik Karakteri-177
A. -Ekonomik Yaşama Katılım Zorunluluğu-177
B. -Ekonomik Yaşama Katılım Şekli-178
C. -Talepçilerin ve Tüketicilerin Serbestliği-179
D. -Bedelsiz Hareketlerin Kapsanması Sorunu-180
E. -Düzenlemelerin Ticari Hedefinin Koşul Olmaması-182
X. -Serbest Dolaşım İlkelerinin Yükümlü Muhatapları-183
A. -Asli Yasak Muhatapları Olarak Üye Devletler-183
1. -Kamusal Mercilerin Bağlı Olması-183
2. -Ev Sahibi Ülkenin veya Menşe Ülkenin Bağlayıcı Olması-185
B. -Bireyler-187
C. -Topluluk Organlarının Serbest Dolaşım İlkelerine Bağlılığı-190
1. -Üye Devletlerin Ulusal Hukuku İçin Önemi-190
2. -Topluluğun İlkesel Bağlılığı-191
3. -Serbest Dolaşım İlkelerine Bağlılığının İçeriği-193
a. -Yasak Kapsamı-194
b. -Serbest Dolaşım Kısıtlamalarının Hukuka Uygunluğu-196
c. -Topluluk Organlarının Takdiri-197
XI. -Serbest Dolaşım İlkelerine Yapılan Müdahalenin Hukuka Uygunluğu-199
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI
I. -Genel Olarak-203
A. -Önemi-203
B. -Malların Serbest Dolaşımı Yasağının Etkisi-204
C. -Malların Serbest Dolaşımının Ulusal Özel Hukuk ile Muhtemel Temas Noktaları-205
II. -Malların Serbest Dolaşımının Uygulama Alanı-206
A. -Şahsi Uygulama Alanı-206
1. -Faydalananlar-206
2. -Yükümlüler-208
B. -Maddi Uygulama Alanı-210
1. -Giriş Açıklamaları-210
2. -Mal Kavramı-211
3. -Malların Menşei-214
4. -Standartlaştırılması Yapılan ve Yapılmayan Mallar Rejimi-215
5. -Özel Durumlar-216
a. -Paralel ve Yeniden İthalat-216
b. -Ayıplı Mallar-217
c. -Mal Hareketleri-219
6. -Alan İstisnaları-220
III. -Malların Serbest Dolaşımının Temeli Olarak Gümrük Birliği-221
A. -Tanım-221
B. -AT Andlaşmasında Gümrük Birliğinin Düzenlenmesi-221
C. -Gümrük Vergileri ile Eş Etkili Resim ve Harçların Ortadan Kaldırılması-222
1. -Gümrük Vergileri Yasağı-222
2. -Gümrük Vergisi ile Eş Etkiye Sahip Resim ve Harç Yasağı-223
3. -Ayrımcı İç Vergiler Yasağı-229
D. -Üçüncü Ülkelere Karşı Ortak Gümrük Vergisi Uygulanması-232
1. -Ortak Gümrük Tarifesi-232
2. -Gümrük Mevzuatı-235
3. -Dahilde ve Hariçte İşleme Rejimleri-236
E. -Üçüncü Ülkelere Karşı Ortak Ticaret Politikası Uygulanması-237
IV. -İthalat ve İhracatta Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Önlemler Yasağı-239
A. -Genel Çerçeve-239
B. -Miktar Kısıtlamaları Yasağı-241
C. -Eş etkili Önlemler Yasağı-241
D. -Adalet Divanının Eş Etkili Önlem Yasağının Yapısına İlişkin İçtihatları-244
1. --Dassonville- Kararı-245
2. --Cassis de Dijon- Kararı-247
3. --Keck ve Mithourd- Kararı-251
4. --Keck ve Mithourd- Kararı Sonrasındaki İçtihadi Gelişmeler-254
E. -Eş Etkili Önlemlere İlişkin Önemli Olay Grupları-257
1. -Doğrudan İthalata İlişkin Düzenlemeler-257
2. -Malların İçeriği, Niteliği ve İsimlendirilmesine İlişkin Düzenlemeler-258
a. -Ayrımcı Düzenlemeler-258
b. -Ayrım Yapmadan Uygulanabilen Düzenlemeler-258
c. -Fiyatlar ve Fiyat Kısımlarına İlişkin Düzenlemeler-259
d. -Reklam ve Piyasaya Sürme Kısıtlamaları-260
V. -Malların Serbest Dolaşımına Müdahalenin Hukuka Uygunluğu-260
A. -Hukuka Uygunluk İmkanı-260
B. -Yazılı Hukuka Uygunluk Nedenleri-262
1. -Andlaşmada Belirtilen Kısıtlama Nedenleri-262
a. -Genel Olarak-262
b. -Korunan Değerler-263
1--Kamunun Korunması-263
a--Kamu Düzeni-263
b--Kamu Güvenliği-265
c--Kamu Ahlakı-266
d--Kamu Sağlığının -İnsan Sağlığı ve Yaşamının- Korunması-267
2--Hayvan Sağlığının ve Bitkilerin Korunması-270
3--Milli, Kültürel, Tarihi veya Arkeolojik Değere Sahip Ulusal Zenginliklerin Korunması-270
4--Fikri ve Sınai Mülkiyetin Korunması-271
2. -Kısıtlama Nedenlerinin Uygulanma Ölçüsü-274
C. -Yazılı Olmayan Kısıtlama Nedenleri-276
D. -Temel Hakların Korunması Nedenleriyle Hukuka Uygunluk-278
VI. -Ticari Devlet Tekellerinin Yapılandırılması-279
VII. -İkincil Hukuk-281
A. -Ürün Güvenliği-282
B. -Teknik Uyumlaştırma-283
C. -Üye Devletlerin Koruma Yükümlülükleri-285
D. -Diğer Alanlar-285
BEŞİNCİ BÖLÜM
İÇ PAZARIN DİĞER SERBEST DOLAŞIM İLKELERİ
I. -Genel Açıklamalar-287
II. -İşçilerin Serbest Dolaşımı-287
A. -İşçilerin Serbest Dolaşımının Genel Çerçevesi-287
B. -İşçilerin Serbest Dolaşımının Diğer Serbest Dolaşım İlkelerinden Sınırlandırılması-289
C. -İşçilerin Serbest Dolaşımının Uygulanma Alanı-290
1. -Kişi Bakımından Uygulanma Alanı-290
a. -Faydalananlar-290
1--İşçiler-290
2--Çalışmayan Kimseler-292
3--Aile Bireyleri-294
4--İşverenler-295
5--Diğer Kimseler-296
b. -Yükümlüler-296
2. -Maddi Bakımdan Uygulanma Alanı-298
a. -Ekonomik Faaliyet-298
b. -Sınır Ötesi Faaliyet-299
c. -Kamusal İdare İstisnası-300
3. -Coğrafi Bakımdan Uygulanma Alanı-301
D. -İşçilerin Serbest Dolaşımının Kapsamı-302
1. -Genel İçeriği-302
2. -Dolaşım Hakları: Ev Sahibi Ülkeye Giriş, Oturma ve Kalma Hakkı-302
3. -Dolaşıma Eşlik Eden Haklar-304
4. -Eşit Muamele Kuralı-305
a. -Genel Olarak-305
b. -Eşit Muamele Haklarının Türleri-306
1--Eşit Koşullarda İşe Girme Hakkı-307
2--Aynı Çalışma Koşullarından Yararlanma Hakkı-307
3--Aynı Avantajlardan Yararlanma Hakkı-307
4--Eşit Koşullarda Yönetime Katılma Hakkı-308
5--Eşit Konut Hakkı-308
5. -Kısıtlama Yasağına Genişletilmesi-308
E. -İşçilerin Serbest Dolaşımın İhlal Edilmesi-310
F. -İşçilerin Serbest Dolaşımına Yapılan İhlalin Hukuka Uygunluğu-311
1. -Yazılı Kısıtlama Nedenleri-311
2. -Yazılı Olmayan Kısıtlama Nedenleri-314
3. -Diğer Kısıtlama Nedenleri-314
4. -Kısıtlamanın Sınırları-314
G. -İşçilerin Serbest Dolaşımına İlişkin İkincil Hukuk-315
III. -Yerleşme Serbestisi-319
A. -Yerleşme Serbestisinin Genel Çerçevesi-319
B. -Yerleşme Serbestisinin Diğer Serbest Dolaşım İlkelerinden Sınırlandırılması-320
C. -Yerleşme Serbestisinin Uygulanma Alanı-321
1. -Kişi Bakımından Geçerlilik Alanı-321
a. -Faydalananlar-321
1--Gerçek Kişiler-321
2--Şirketler-322
b. -Yükümlüler-325
2. -Maddi Bakımdan Geçerlilik Alanı-326
a. -Kazanç Getiren Ekonomik Bir Faaliyet-326
b. -Sınır Ötesi Faaliyet-327
c. -Sabit Müessese-327
d. -Süreklilik-329
e. -Yerleşme Serbestisinin Alan İstisnası-329
3. -Coğrafi Bakımdan Geçerlilik Alanı-330
D. -Yerleşme Serbestisinin Kapsamı-330
E. -Yerleşme Serbestisinin İhlali-331
F. -Yerleşme Serbestisine Yapılan İhlalin Hukuka Uygunluğu-334
1. -Genel Olarak-334
2. -Yazılı Kısıtlama Nedenleri-334
3. -Yazılı Olmayan Kısıtlama Nedenleri-335
a. -Kamu Yararının Zorunlu Nedenleri-335
b. -Temel Haklara Saygı Gösterilmesi Zorunluluğu-335
4. -Kısıtlamanın Sınırları-336
G. -Yerleşme Serbestisine İlişkin İkincil Hukuk-337
1. -Mesleki Yeterliliklerin Tanınması ve Koordinasyonuna İlişkin Düzenlemeler-338
2. -Mesleki Yeterliliklerin Tanınması Dışındaki Koordinasyona İlişkin Düzenlemeler-340
3. -Şirketlere İlişkin Düzenlemeler-340
IV. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımı-344
A. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımının Genel Çerçevesi-344
B. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımının Diğer Serbest Dolaşım İlkelerinden Sınırlandırılması-346
C. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımının Uygulanma Alanı-346
1. -Kişi Bakımından Geçerlilik Alanı-346
a. -Faydalananlar-346
b. -Yükümlüler-349
2. -Maddi Bakımdan Geçerlilik Alanı-349
a. -Hizmet Edimi Kavramı-349
b. -Uygulanma Koşulları-350
1--Hizmetin Sınır Aşan Bağlantısı-350
2--Hizmetin Ekonomik Karşılığının Olması-351
3--Hizmetin Süreli Olması-351
c. -Özel Düzenlemeler ve Alan İstisnası-352
3. -Coğrafi Bakımdan Geçerlilik Alanı-352
D. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımının Kapsamı-352
E. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımın İhlal Edilmesi-352
1. -Ayrımcılık İhlali-352
2. -Kısıtlama İhlali-353
F. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımına Yapılan İhlalin Hukuka Uygunluğu-355
1. -Yazılı Kısıtlama Nedenleri-355
2. -Yazılı Olmayan Kısıtlama Nedenleri-355
3. -Kısıtlamanın Sınırları-356
G. -Hizmetlerin Serbest Dolaşımına İlişkin İkincil Hukuk-357
1. -Belirli Mesleklere İlişkin Yönergeler-357
2. -Belirli Alanlara İlişkin Yönergeler -358
3. -Güncel Gelişmeler-362
V. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımı-363
A. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımının Genel Çerçevesi-363
B. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımının Uygulanma Alanı-365
1. -Kişi Bakımından Geçerlilik Alanı-365
a. -Faydalananlar-365
b. -Yükümlüler-365
2. -Maddi Bakımdan Geçerlilik Alanı-366
a. -Sermaye ve Ödemenin Dolaşımı Kavramı-366
b. -Diğer Serbest Dolaşım İlkelerinden Sınırlandırılması-367
c. -Sınır Ötesi Bağlantı-368
3. -Coğrafi Bakımdan Geçerlilik Alanı-368
C. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımının İhlal Edilmesi-369
D. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımına Yapılan İhlalin Hukuka Uygunluğu-369
1. -Kısıtlama Nedenleri-370
a. -Vergi Hukukunun Geçerli Kılınması Önlemleri-370
b. -Yurtiçi Hukuk Kurallarına ve İdari Usullere Aykırılıklara Karşı Önlemler-370
c. -Kamu Düzeni ve Güvenliğinin Korunması-371
d. -Üçüncü Ülkelere Karşı Kısıtlama Nedenleri-371
e. -Kamu Menfaatinin Zorunlu Gerekleri-372
2. -Kısıtlamanın Sınırları-373
E. -Sermayenin ve Ödemenin Serbest Dolaşımına İlişkin İkincil Hukuk-373
ALTINCI BÖLÜM
İÇ PAZARIN REKABET DÜZENİ
I. -Genel Olarak-375
II. -Genel Hususlar-378
A. -Topluluk ve Ulusal Rekabet Hukuku İlişkisi-378
B. -Rekabet Düzeninin Hukuki Temelleri-380
1. -Birincil Hukuk Hükümleri-380
2. -Sektöre Özel Hükümler-382
3. -İkincil Hukuk Hükümleri-384
D. -Rekabet Kurallarının Coğrafi Uygulanma Alanı-386
E. -Yetkili Kurum-388
III. -Teşebbüslere Yönelik Rekabet Kuralları-390
A. -Kartel Yasağı-390
1. -Genel Çerçeve-390
2. -Kartel Yasağının Muhatapları-391
a. -Teşebbüs-391
b. -Teşebbüs Birlikleri-395
c. -Üye Devletler-395
3. -Kartel Yasağının Unsurları-396
a. -Danışıklılık Durumu-396
1--Anlaşmalar-397
2--Teşebbüs Birlikleri Kararları-397
3--Uyumlu Eylemler-398
b. -Rekabetin Engellenmesi, Kısıtlanması veya Bozulması-399
c. -Üye devletler Arası Ticaretin Zedelenmesi-402
d. -Hissedilir Olma-402
4. -Kartel Yasağının Uygulanma Alanları-403
5. -Kartel Yasağının Hukuki Sonuçları-404
a. -Özel Hukuk Sonuçları-405
b. -Kamu Hukuku Sonuçları-405
6. -Kartel Yasağı Muafiyeti-408
a. -Genel Olarak-408
b. -Muafiyet Koşulları-409
c. -Muafiyet Şekilleri-410
d. -Muafiyetin Hukuki Sonucu-411
7. -Denetim Usulü ve Hukuki Korunma-412
B. -Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Yasağı-414
1. -Genel Olarak-414
2. -Yasağın Maddi Unsurları-415
a. -Teşebbüsün Pazara Hakim Durumda Bulunması-415
1--Teşebbüs-415
2--Hakim Durum-416
3--İlgili Pazar-417
4--İç Pazarın Önemli Bir Kısmını İlgilendirmesi-418
b. -Hakim Durumun Kötüye Kullanılması-419
c. -Üye Devletler Arası Ticaretin Zedelenmesi-422
3. -Hukuki Sonuçlar-422
4. -Soruşturma ve Hukuki Korunma-423
C. -Birleşme Denetimi-423
1. -Birleşme Denetiminin Önemi-423
2. -Birleşme Denetiminin Hukuki Temelleri-424
3. -Birleşme Denetiminin Uygulanma Alanı-424
4. -Birleşme Denetiminin Usulü-426
5. -Birleşme Denetiminde Hukuki Korunma-428
6. -Birleşme Denetimi Uygulaması-428
IV. -Devlete Yönelik Rekabet Kuralları-431
A. -Kamu Teşebbüsleri ve İmtiyazlı Teşebbüsler-431
1. -Genel Olarak-431
2. -Kavram-432
3. -Hükmün Çerçevesi-432
4. -İhlal Durumu-434
5. -Denetim Usulü ve Hukuki Korunma-435
6. -Hukuki Sonuçlar-435
B. -Devlet Yardımları Denetimi-437
1. -Genel Olarak-437
2. -Devlet Yardımları Denetiminin Sistemi-439
a. -Hukuki Dayanakları-439
b. -Devlet Yardımı Yasağı-439
1--Yasağın İçeriği ve Mahiyeti-439
2--Yasağın Konusu Olarak Devlet Yardımı-440
3--Yasağın Uygulanma Koşulları-443
a--Belirli Teşebbüslerin veya Üretim Dallarının Faydalandırılması -Kayırılması--443
b--İç Pazar ile Bağdaşmama Rekabetin Bozulması-444
c--Üye Devletler Arası Ticaretin Zedelenmesi-445
4--Maddi Olaylar-446
3. -Devlet Yardımı Yasağının İstisnaları-447
a. -Yasağın Yasal İstisnaları-448
b. -Yasağın İzin Verilebilir İstisnaları-448
c. -Muafiyet Tüzükleriyle Getirilen İstisnalar-450
4. -Devlet Yardımlarının Denetlenmesi Usulü-451
a. -Genel Olarak-451
b. -Yeni Devlet Yardımlarının Denetlenmesi -Önleyici Denetleme- Usulü-452
c. -Mevcut Devlet Yardımlarının Denetlenmesi -Gözetim- Usulü-457
5. -Hukuki Korunma-458
SONUÇ-459
KAYNAKÇA-465
EK -Avrupa Birliğinin İşleyişi Hakkında Anlaşma--501