Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Avrupa Birliği Adalet Divanının Yargı Yetkisi
.jpg){kind=small}
Avrupa Birliği Adalet Divanının Yargı Yetkisi
Mehmet Emin AKGÜL
Sayfa Sayısı
:
212
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2008
ISBN NO
:
9789754644579
490,00
TL ÖNSÖZ
Bir uygarlık modeli olan Avrupa bu özelliği ile çelişir biçimde bü¬yük mücadelelerinde merkezinde yenilmiştir. Tarihin kaydettiği kütle¬sel son büyük savaşın bitimi ile kaçınılmaz olarak ortaya çıkan Avru¬pa′nın bütünleşmesi zorunluluğu ya da ihtiyacı aynı zamanda hukuk¬sal alanda da yeni bir kimlik ve bunun etki ifade ettiği normlarla dü¬zenlenen bir alan yaratmıştır. Avrupa Birliği kendisinin yarattığı bu hukuksal düzenlemenin gelişimi ile günümüze ulaşan bir sonuçtur. Birliğin üzerinde yükseldiği hukuki düzenlemelerin muhafızı ve aynı zamanda verdiği hükümlerle yönlendiricisi olan Avrupa Birliği Adalet Divanı. Avrupa bütünleşmesindeki temel kurumlardan birisi¬dir. Birlik hukukunun üstünlüğünün, uygulama önceliği ve etkinliği¬nin güvencesi de kurucu antlaşmalarla üye ülkeler tarafından yetkilen¬dirilen Avrupa Birliği Adalet Divanıdır. Elinizde bulunan çalışma ile üye olmak için uzun bir süredir çaba sarfettiğimiz Avrupa Birliğinin bugünkü duruma gelmesinde verdiği yargısal kararlarla önemli bir görev üstlenmiş olan Avrupa Birliği Adalet Divanının oluşumunu ve yargılama yetkisini inceleyerek Birlik hukukundaki yargısal kontrolün esaslarını belirlemeye çalıştım. Özel¬likle yargı kararları ışığında dile getirilen hususların Avrupa Birliğinin geleceği ile ilgili bulgulara temel teşkil edeceğini düşünüyor, Avrupa Birliğinin hukuk alanında geldiği noktayı incelemek isteyenler için yaptığım çalışmanın faydalı olacağını ümit ediyorum. Önsözün son paragrafı doğal olarak bana çabamda yardımcı olan¬lara sunacağım şükran duygusuna ayrılmıştır. Herşeyden önce bu yol¬culuğa başlarken benim yanımda olan ve desteğini herzaman hissetti¬ğim eşim Semra′ya oğullarım Arda ve Efe′ye, beni yetiştiren aileme, akademik çalışma için gerekli olan yolu bana açan ve bu konuda dai¬ma içten bir destek veren saygıdeğer büyüğüm Vefa TOKLU′ya, aka¬demik öğrenim süresince verdikleri destek ve yönlendirmeler için ho¬cam ve tez danışmanın Sayın Prof. Dr. Attila ÖZER′e ve emeği olan hocalarıma teşekkürlerimi sunuyorum. GİRİŞ Avrupa Birliği kavramı Türkiye′nin gündeminde uzun bir süredir yerini korumaktadır. Bu kavramın ve oluşturduğu yapının ülkemiz açısından önemi ise farklı düşüncelerin kendisine göre tasarladığı ge¬leceğin Dünyasında, ülkemizin alacağı yerin, Avrupa yapısı içinde ol¬ması halinde sosyal, ekonomik, kültürel ve diğer alanlarda öncü ülke¬lerden biri olma hedefini güçlü bir şekilde destekleyeceğine olan inançtır. Avrupa Birliğine üye olmak hedefi, Türkiye için uzunca bir süre belirsizliğini koruyacak olsa da, Türkiye′nin yaklaşık olarak elli yıllık geçmişinde önemli bir yer tutan ve gündemde ki yerini uzun sü¬re koruyacağı değerlendirilen Avrupa Birliğinin oluşturduğu yapının ve gelişiminin takip edilmesi ve anlaşılması gerekmektedir. Günümüzde Avrupa Birliği olarak anılan ancak hukuksal anlamda henüz Avrupa Topluluğu yapısını devam ettiren bu birlikteliğin geç¬mişi Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması (1951) ile deva¬mında imzalanan Avrupa Atom Enerjisi Antlaşması ve Avrupa Eko¬nomik Topluluğu Antlaşmalarına (1957) dayanmaktadır. Tarihsel ne¬denler ve Avrupa′nın güvenli bir gelecek kaygısının da zorlaması ile başlayan birliktelik süreci geçen zaman içinde kendi hukuk sistemini de yaratmış ve Topluluğun aldığı şekle göre kendini geliştirmiştir. Bu süreç, günümüzde Topluluk Hukukunun açılımlarının belirli durum¬larda Topluluğun yönünü tespit etme derecesine ulaşmıştır. Çalışmamızda, Avrupa Topluluğunun oluşturduğu hukuk ve hu¬kuksal yapı içinde. Topluluk işlemlerinin yargısal denetim görevini yerine getiren ve bu konumu nedeniyle Topluluk Hukukunun gelişti¬rilmesi rolünü de üstlenen Avrupa Birliği Adalet Divanı′nın yargı yet¬kisi incelenecektir. Mevcut konu, tüm hukuksal yapılar gibi gelişimini devam ettiren ayrıca siyasal yanı ağır basan, gelecekte ne olacağı tam olarak Avrupalılar tarafından da kestirilemeyen Avrupa Topluluğu ile doğrudan ilgilidir. Bu nedenle olması muhtemel gelişmeler inceleme¬de ele alınacak olmakla birlikte, esas üzerinde durulan konu yürürlük¬te olan mevcut düzenlemelere göre konunun araştırılması olacaktır. Bu çerçevede Divanın kendisine verilen yargı yetkisini kullanırken 17 Topluluğun çıkarlarını mı yoksa bireysel çıkarları mı gözettiği, verdiği kararlarda etken olan hususların neler olduğu tespit edilmeye çalışıla¬caktır. Divanın, üye devletler tarafından verilen yetkiler ile hareket et¬tiği alanda vardığı kararların üye devlet mahkemeleri ile uyumu ve Topluluk hukuk sistemi ile üye devlet hukuk sistemleri arasındaki iliş¬kinin şeklide bu incelemede önem kazanacak, uyuşmazlığın derinleş¬mesi durumunda tarafların hangi araçları ve çözüm yollarını seçtikleri ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu nedenle Avrupa Toplulukları Kuru¬cu Antlaşması (ATA) hükümleri incelemede esas alınacak, "Avrupa İçin Bir Anayasa Oluşturan Antlaşma" ya da kısaca Avrupa Birliği Anayasasında ise incelenen konular ile ilgili yapılan düzenlemelerde belirtilecektir. Ancak çalışmanın basım aşamasında Avrupa Birliğinin geleceği ile ilgili yeni bir düzenlemeye gidilmiştir. Avrupa Birliği Anayasa Antlaşmasının Fransa ve Hollanda tarafından reddi üzerine Birliğin geleceğinin ne olacağı tartışmaları 13 Aralık 2007 tarihinde imzalanan Lizbon Reform Antlaşması ile aşılmaya çalışılmıştır. Re¬form Antlaşmasının 2008 yılında üye ülkelerce onaylanarak, 2009 yı¬lında yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. Antlaşmanın konumuzla ilgili yaptığı düzenlemelerden birisi Avrupa Topluluğu Adalet Divanı ola¬rak anılan Topluluk yargı organının ismi Avrupa Birliği Adalet Divanı olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklik nedeniyle çalışmamızın başlığı da Avrupa Birliği Adalet Divanının yargı yetkisi olarak değiştirilmiş an¬cak metindeki kullanım şekli Avrupa Topluluğu Adalet Divanı (ATAD) olarak bırakılmıştır. Reform Antlaşmasında konu ile ilgili di¬ğer önemli değişiklik ise Temel Haklar Şartına Antlaşma metninde yer verilmemesidir. ATAD′m yargı yetkisi konusu incelenirken öncelikle, Avrupa Topluluğu′nun tarihi oluşum süreci ve Topluluk Hukuku kavramı üze¬rinde durulacaktır. Konu ile ilgili bu temel kavramları ve yaklaşımları ortaya koymaya çalışan bölümü takiben ikinci bölümde ATAD′m ya¬pısı anlatılacaktır. Üçüncü bölümde ise ATAD′nm görevi ve yargı yetkisine giren dava türleri incelenecektir. Dördüncü bölümde ATAD′in üye devlet mahkemeleri ile ilişkisi ve temel haklar konu¬sundaki yaklaşımı vurgulanacak devamında ise kendine özgü (sın generis) bir yapı olan Topluluğun hukuksal alanda egemenlik kavramı ile olan ilişkisi irdelenecektir. Yukarıda belirlenen alanlarda yapılan inceleme ile Topluluk Hukuk sisteminin ve onun yönlendiricisi konu¬munda olan ancak AB üyesi olmadığımız için Türkiye′de pek tanın- 18 mayan ve işlevleri tam olarak bilinmeyen ATAD′ın Topluluk içindeki yeri, önemi, görev ve yetkileri üye devlet mahkemeleri ile ilişkisi, ka¬rarlarının iç hukuka etkileri bu anlamda egemenlik kavramının yargı¬sal anlamda alacağı yeni durum ve Topluluk yargı sistemi tespit edil¬meye çalışılacaktır.
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ VE HUKUKİ YAPISI 1.1. AVRUPA BİRLİĞİ TARİHİ SÜRECİ 21 1.1.1. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) 24 1.1.2. Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET) Antlaşmaları 25 1.1.3. Tek Avrupa Senedi 26 1.1.4. Maasricht Antlaşması 27 1.1.5. Amsterdam Antlaşması 28 1.1.6. Nice Antlaşması 28 1.1.7. Avrupa İçin Bir Anayasa Oluşturan Antlaşma ve Lizbon Reform Antlaşması 29 1.2. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU 30 1.2.1. Avrupa Birliği Hukuku Kavramı 30 1.2.2. Topluluk Hukuk Düzeninin Temel İlkeleri 32 1.2.2.1. Topluluk Hukukunun Doğrudan Uygulanabilirliği ve Etki Doğurması 32 1.2.2.2. Topluluk Hukukunun Üstünlüğü 36 1.2.2.3. Topluluk Hukukunun Birliği 39 1.2.2.4. Topluluk Hukukunun Özerkliği 39 1.3. AB HUKUKUNUN KAYNAKLARI 40 1.3.1. Birincil Normlar 40 1.3.2. İkincil Normlar 41 1.3.2.1. Tüzükler 42 9 1.3.2.2. Yönergeler (Direktifler) 42 1.3.2.3. Kararlar 43 1.3.2.4. Tavsiye ve Görüş 44 1.3.3. AT AD Tarafından Kabul Edilen Hukukun Genel İlkeleri 44 1.3.3.1. Temel Haklar 45 1.3.3.2. Ölçülülük 45 1.3.3.3. Eşitlik 46 1.3.3.4. Hukuki Kesinlik 46 1.3.3.5. Yargılama Usulü ile İlgili Haklar 47 1.3.4. Adalet Divanı Kararlan 47 1.3.5. Üye Olmayan Devletlerle Yapılan Antlaşmalar 48 İKİNCİ BÖLÜM AVRUPA TOPLULUĞU ADALET DİVANININ YAPISI 2.1. ATADTN KURULUŞU VE TARİHİ GELİŞİMİ 51 2.2. AT AD İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER 53 2.3. ATADTN PERSONELİ 54 2.3.1. Hâkimlerin ve Savcıların Hukuki Statüsü ve Davaya Bakmaktan Çekinme Halleri 54 2.3.2. Divan Kâtibinin hukuki statüsü 59 2.3.3. Yardımcı Raportör 59 2.3.4. Hukuk Araştırma Görevlileri 60 2.3.5. Memurlar 60 2.4. ATAD YARGI DÜZENİ 60 2.4.1. Genel Kurul 60 2.4.2. Büyük Daire 61 2.4.3. Daireler 61 2.5. AVRUPA TOPLULUĞU İLK DERECE MAHKEMESİ (ATİDM) 62 2.5.1. Yargı Daireleri 64 2.5.2. Kamu Hizmeti Mahkemesi 65 2.6. KÜTÜPHANE-ARŞİV MERKEZİ VE DİL HİZMETLERİ 66 10 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AT AD′İN YARGI YETKİSİ 3.1. ATADTN İŞLEVİ 67 3.2. ATADTN GÖREVİ 69 3.3. ATADTN YARGI YETKİSİNİN ÖZELLİKLERİ 71 3.4. ATADTN YARGİ YETKİSİNİN SINIRLARI 74 3.4.1. Esas Yetki Alanı 74 3.4.1.1. Üye Devletler ya da Topluluk Kurumlarının tasarrufları ile ilgili uyuşmazlıklar 76 3.4.1.2. Üye Devletlerin yükümlülükleri ile ilgili uyuşmazlıklar 76 3.4.1.3. Tazminat ile ilgili uyuşmazlıklar 76 3.4.1.4. Yorum ile ilgili uyuşmazlıklar 76 3.4.1.5. Temyiz başvurusu 76 3.4.1.6. Diğer Görevler 76 3.4.2. İhtiyari Yetki Alanı 78 3.4.3. Yargı Yetkisinin Kısıtlandığı Alanlar 79 3.4.4. Avrupa İçin Bir Anayasa Oluşturan Antlaşma Hükümlerine Göre ATAD′ in Yargı Yetkisi 80 3.5. ATADIN BAKTIĞI DAVALAR 81 3.5.1. Ön Karar Başvurusu 82 3.5.1.1. Ön Karar Başvurusunun Amacı 83 3.5.1.2. Ön Karar Başvurusunun Konusunu Oluşturan Düzenlemeler 85 3.5.1.3. Ön Karar Başvurusu Yapacak Olan Yargı Yerleri 89 3.5.1.4. ATAD′a Başvuru Yapmak Yetkisi ve Zorunluluğu Olan Mahkemeler 92 3.5.1.5. Acte Clair Doktrini ve ATADTn Önceki İçtihatlarının ATKA 234. md. Uygulamasına Etkileri 97 3.5.1.6. Geçici Tedbirler 102 3.5.1.7. Ön Kararın Etkileri 104 11 12 3.5.2. Topluluk Antlaşması Hükümetlerini İhlal Nedeniyle Üye Devlete Karşı Açılan Davalar (İhlal Davaları) 109 3.5.2.1. İhlal Davasında Taraflar 110 3.5.2.2. İhlal Davasında Usul 113 3.5.2.3. ATAD′a Başvuru (Yargısal Aşama) 115 3.5.2.4. Bir Üye Devletin İhlal İddiasıyla Diğer Üye Devlet Hakkında Süreci Başlatması (ATKA md. 227) 117 3.5.2.5. Geçici Önlemler (Yürütmeyi Durdurma) 117 3.5.2.6. İhlal Davası Sonucuna Uymayan Üye Devlet İle İlgili Yaptırım Rejimi (ATKA md.228) 118 3.5.3. İptal Davaları 121 3.5.3.1. İptal Davasının Açılabilmesi İçin Gereken Koşullar 123 3.5.4. Hareketsizlik Davası (ATKA 232. md.) 140 3.5.4.1. Dava Açma Süresi 141 3.5.4.2. Davacı ve Davalılar 142 3.5.4.3. Hareketsizlik Davasının Hukuksal Sonuçları ...143 3.5.5. ATKA 241. md Kapsamında Dolaylı Dava (Hukuka Aykırılık Davası -Plea Of Illegality) 144 3.5.6. Tazminat Davaları (Tam Yargı Davaları) 145 3.5.6.1. Sözleşme Dışı Sorumluluk 146 3.5.6.2. ATKA 288/2. md.′ deki dava türleri 148 3.5.6.3. Zarara Sebep Olan İşlem ve Zarar 152 3.5.6.4. Topluluk ve Üye Devletin Ortak Sorumluluğu 154 3.5.7. Kanun Yollan 156 3.5.7.1. Temyiz 157 3.5.7.2. Yargılamanın Yenilenmesi (Revision of Judgement) 160 3.5.8. ATAD′a Yargı Yetkisinin Verildiği Diğer Durumlar.... 160 3.5.8.1. Avrupa Yatırım Bankası (AYB) ve Avrupa Merkez Bankası (AMB) 160 3.5.8.2. Tahkim 161 3.5.8.3. Üye Devletler Arasında Yapılan Antlaşmalarla ATAD′a Verilen Yetki 161 3.5.9. Usul Kuralları 162 3.5.9.1. Yazılı Usul 162 3.5.9.2. Sözlü Usul 163 3.5.9.3. Yargılama Giderleri 163 3.5.9.4. Yargılama Usulü ile İlgili Özel Durumlar 163 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TOPLULUK HUKUK SİSTEMİ VE EGEMENLİK 4.1. TOPLULUK HUKUKU VE ÜYE DEVLET MAHKEMELERİ 167 4.1.1. Alman Anayasa Mahkemesi 169 4.1.2. İngiltere 172 4.2. TEMEL HAKLAR VE ATAD 173 4.2.1. Temel Hakların Korunması İle İlgili Topluluk Hukukundaki Sınırlar 175 4.2.2. Temel Haklar Şartı 177 4.3. AB HUKUKU ALANINDA EGEMENLİK ANLAYIŞI VE UYGULAMALAR 179 4.3.1. Egemen Devlet 180 4.3.2. Avrupa Birliği ve Egemenlik 185 4.4. AB ÜYE DEVLETLERİNDE HUKUKSAL VE YARGISAL ALANDA EGEMENLİK KAVRAMI AÇISINDAN UYGULAMALAR VE KABULLER 188 4.5. AVRUPA BİRLİĞİ TÜRKİYE İLİŞKİLERİNDE EGEMENLİK KONUSU 195 SONUÇ 199 KAYNAKÇA 205 13
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı