Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Anonim Ve Limited Şirket Hisselerinin Haczi
Anonim Ve Limited Şirket Hisselerinin Haczi
Umut YENİOCAK
Sayfa Sayısı
:
102
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9789754645248
260,00
TL ÖNSÖZ Anonim ve limited şirket hisselerinin haczi hukukumuzda genel eserler dışında derinlemesine incelenmemiş bir konudur. Son yıllarda anonim ve limited şirket hisselerinin hacizleri ile ilgili uygulama artmıştır. Bu artış, uygulamada pek çok sorunun ortaya çıkmasına ve duraksamalara neden olmuştur. Nitekim 4949 sayılı Kanunla İcra ve İflas Kanununun 94. maddesinde yapılan değişiklik ile uygulamada tereddüt edilen hususlara açıklık getirilmek istenmiş ise de, yeteri kadar başarılı olunamamıştır. Bunun bir nedeni de bu konunun hem İcra ve İflas Hukuku hem de Ticaret Hukukunu ilgilen-dirmesidir. Bu tür konular çoğu kez her iki anabilim dalı bakımından ′"üvey evlat" gibi görülerek ayrıntılı olarak incelenmez. Umut Yeniocak bu konuyu başarılı bir yüksek lisans tezi olarak hazırlamıştır. Çalışmanın birinci bölümünde anonim şirketlerde hisse kavramı açıklanmış, daha sonra ise hisse senetlerinin türleri ilmühaber, çıplak pay ve kaydi sistem açıklanmıştır. Bu tespitten sonra bu hisselerin ayrı ayrı haczi, haczin kapsamı ve etkisi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümünde limited şirketlerde hisse kavramı ve hisse haczi incelenmiştir. Bu bölümde de önce hisse kavramı, hisse yapısı incelenmiş, daha sonra ise haczin kapsamı ve etkisi üzerinde durulmuştur. Anonim ve limited şirketlerde hisse haczine ilişkin çalışmanın doktrine ve uygulamaya getirdiği en önemli katkı, hisselerin haczi halinde hisse sahibinin haklarının nasıl etkileneceği konusuna getirdiği görüşlerdir. Zira haczedilen hisselerin malvarlığına ilişkin haklar yanında, yönetimsel hakları etkileyen yönleri vardır. İncelemede önce hakkın niteliği tespit edildiğinden, haciz halinde bu hakkın hisse ile ilişkisi değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme yapılırken zengin bir uygulamadan yararlanılmış ve mevcut Yargıtay kararlarına yer verilmiştir, bu değerlendirme yapılırken doktrindeki görüşlerde çalışmaya alınmış ve tartışılarak sonuca varılmaya ve zaman zaman olması gereken hukuk bakımından öneriler getirilmeye çalışılmıştır. Her iki anabilim dalına ait zor ve karmaşık olan bir konuyu başarı ile inceleyen Umut Yeniocak"ı bu güzel çalışmasından ötürü kutluyorum. Gelecekte de yeni çalışmaları ile bilim alanında "yeni bir ocak" olmasını diliyo- rum. Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez Teşvikiye 12.08.2009 I. Giriş Tez konusu, hukukun alt alanlarından ikisini birlikte ilgilendiren ve bu iki alanın ilkesel olarak ve pozitif hukuk bakımından mutlak uyumu ile çözülebilecek bir soruna işaret etmek ve çözüm yolunda bir adım atmak üzere seçilmiştir. Anonim ve limitet şirketlerin hisse (pay) yapılanmaları, payların el değiştirmesi, sahiplerine kazandırdığı haklar ve yüklediği yükümler esas olarak Ticaret Hukuku alanına giren temel meselelerdendir. Alacaklının şekli hukuk kuralları içinde alacağını hızlı ve etkin biçimde tahsil edebilmesi, borçlunun ekonomik varlığını sürdürebilmesini de gözeterek, borçlarını ödemelerini temin etmek üzere izlenecek yöntemin usul ve esaslarını belirlemek ise İcra ve İflas Hukukıı′nım alanına giren temel meseledir. Hukukumuzda anonim ve limitet şirket hisselerinin haczi konusunda, Ticaret Hukukıfna ve İcra ve İflas Hukuku′na hâkim ilkeler çerçevesinde, bazı yönleriyle hâlâ etkin bir yöntem bulunamamıştır. Esasen, bu yönde 17.07.2003 tarihinde İİK m. 94′te yapılan değişiklikle bir adım atılmıştır. Ancak, şirket hisselerinin haczi konusu, alacağın tahsilinde alacaklıların sıklıkla başvurduğu bir yöntem olmamasının da etkisiyle, uygulamada halen anlaşılamamakta ve yanlış uygulanmaktadır. Şirket hisselerinin haczinde uygulanacak usulün, şirketin ve hissenin türüne ve yapısına göre ne şekilde olacağı sorununun yanında özellikle haczedilen hisseye ait muhafaza tedbirlerinin ne şekilde belirleneceği de çözüm bekleyen temel problem olarak karşımıza çıkmaktadır. II- Konunun Sınırlandırılması ve Metod Konu, özellikle uygulama bakımından daha işlevsel olduğu düşüncesiyle, anonim ve limitet şirketlerle sınırlandırılmıştır. Zira, ticaret hayatımıza bu iki şirket türü hâkimdir. Tezimizde, Ticaret Hukuku bakımından anonim ve limitet şirketlerde hisse, kavramsal ve yapısal olarak irdelenmeye çalışılmıştır. Bu irdeleme çabası, mevcut TTK düzenlemesinin ayrıntıya girilmeden izahı, öğretideki görüşlerin sunumu ve özellikle TTK Tasarısındaki önemli değişikliklere değinilmek suretiyle yapılmıştır. Tasarının genel gerekçesinde ve madde gerekçelerinde, bazı değişikliklere ilişkin ayrıntılı ve doyurucu bilgilere yer verilmiş olduğundan bunlara özellikle değinilmiştir. Tasarı ile ilgili (özellikle Tasarının konumuzla ilgili düzenlemeleri hakkında) yayımlanan eser sayısının oldukça sınırlı olması da, gerekçede belirtilen açıklamalara daha fazla yer vermemize sebep olmuştur. Tasarının özellikle şirket hisselerinin haczi ile ilgili maddeleri ile mevcut TTK ve İİK′ deki düzenlemeler karşılaştırılarak, konunun daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. İcra ve İflas Hukuku bakımından, konumuz ile ilgili esas düzenlemeyi içeren İİK m. 94′te 4949 Sayılı Yasa ile yapılan değişiklik ayrıntılı olarak incelenmiştir. Ayrıca, Yargıtay′ın İİK m. 94′teki bu değişiklik öncesinde oluşturduğu içtihat ve özellikle değişiklik sonrası verilen 04.07.2007 tarihli Yargıtay HGK Kararı çerçevesinde Yargıtay′ın konuya yaklaşım şekli ve sorunun çözümü ile ilgili vardığı sonuç eleştirilerek bir çözüm üretilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, Yargıtay′ın konumuzla ilgili olarak verdiği bazı kararlara da dipnotlar aracılığıyla atıf yapılarak, Yargıtay′ın görüşlerine yer verilmiştir. Anonim şirketlerde hisselerin haczi anlatılırken konu, çıplak payların haczi, hisse senetlerinin haczi ve kaydi sistemde hisse haczi olarak incelenmiştir. Borsada işlem gören hisse senetleri ve borsada işlem görmeyen hisse senetleri ayırımına girilmemiştir. Zira, Merkezi Kayıt Kuruluşu′nıın (MKK) kurulması ve kaydi sisteme geçiş sürecinin tamamlanmasıyla, borsada işlem gören hisse senetlerinin Takasbank′ta saklanması usulüne son verilerek, borsada işlem gören hisselerin Merkezi Kayıt Sistemi′nde (MKS) kayıt altına alınmak suretiyle işlem görmesi usulü getirilmiştir. Bu sebeple MKK ve MKS ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Tez planı; anonim şirketlerde hisse kavramı ve hisse haczinin ve limitet şirketlerde hisse kavramı ve hisse haczinin anlatıldığı iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, anonim şirketlerde hisse ile ilgili bazı kavramsal ve yapısal açıklamalar yapıldıktan sonra anonim şirketlerde çıplak payların ve hisse senetlerinin haczi usulü, ardından kaydi sistemde hisse haczi konuları anlatılmıştır. Limitet şirketlerde hisse kavramı ve hisse haczinin anlatıldığı ikinci bölümde ise yine kavramsal bazı açıklamalar yapıldıktan sonra haciz usulü bakımından birinci bölümdeki çıplak payların haczinin ve malvarlıksal haklar ile yönetimsel hakların hacizden ne şekilde etkileneceğinin anlatıldığı bölümlere atıfta bulunulmak suretiyle konu izah edilmeye çalışılmıştır. İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER 11 KISALTMALAR 15 KAYNAKÇA 17 I. Giriş 25 II. Konunun Sınırlandırılması ve Metod 25 BİRİNCİ BOLUM ANONİM ŞİRKETLERDE HİSSE KAVRAMI VE HİSSE HACZİ III. Anonim Şirketlerde Hisse (Pay) Kavramı 27 A- Genel Olarak 27 B- Kavramsal Açıklamalar 28 1. Hisse (Pay) 28 a) Kavram 28 b) Payın Çeşitli Görünümleri 28 aa) Esas Sermayenin Bir Bölümü Olarak Pay 28 bb) Pay Sahipliği Konumu Olarak Pay 29 cc) Hakların ve Borçların Kaynağı Olarak Pay 29 2. Hisse Senedi 29 a) Kavram 29 b) Hisse Senetlerinin Türleri 3 1 aa) Hamiline Yazılı Hisse Senetleri 3 I bb) Nama Yazılı Hisse Senetleri 32 aaa) Bağlı Nama Yazılı Hisse Senetleri 33 bbb) Gerçek Nama Yazılı Hisse Senetleri 36 3. İlmühaber 36 4. Çıplak Pay 37 5. Kaydi Sistem 37 a) Genel Olarak 37 b) Ülkemizde Tercih Edilen Kayıt Sistemi ve Özellikleri 38 c) Kaydi Sisteme Geçiş Süreci 39 IV. Anonim Şirketlerde Hisse Haczi 41 A- Haczin Kapsamı ve Etkisi 41 1. Genel Olarak 41 2. Malvarlıksal Haklar Bakımından 42 a) Kâr Payı Hakkı 42 b) Tasfiye Payı Hakkı 44 c) Bedelsiz (Gratis) Pay Edinme Hakkı 45 d) Yeni Paylan Edinmede Öncelik (Rüçhan) Hakkı 45 e) Tesislerden Yararlanma Hakkı 46 f) Hazırlık Dönemi Faizi 46 3. Yönetimsel Haklar Bakımından 47 a) Genel Kurula Katılma Hakkı 47 b) Oy Hakkı 47 c) Bilgi Alma Hakkı 49 d) İnceleme ve Denetleme Hakkı 50 B- Çıplak Payların Haczi 51 1. Genel Olarak 51 2. Öğreti ve Yargıtay Kararlarındaki Tartışmalar 51 3. Çıplak Payın 1İK m. 94*e Göre Haczi ve Sonuçları 52 a) 4949 Sayılı Yasa ile İİK m. 94′te Yapılan Değişiklik 52 b) Şirkete Gönderilecek Haciz İhbarnamesinin İçeriği 55 c) Haczin Ticaret Sicil Müdürlüğüne Bildirimi 55 d) Haciz İşleminin Pay Defterine Kaydedilmesi Zorunluluğu ve Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu 57 aa) Şirket, Pay Sahipleri ve Şirket Alacaklılarına Karşı 58 bb) Payı Devralan Üçüncü Şahıslara Karşı 58 e) Yargıtay′ın Konuya Yaklaşımı 60 aa) Haczin Kapsamı Bakımından 62 bb) Oy Hakkı Bakımından 62 cc) Değerlendirme ve Öneri 64 4. Çıplak Payın İİK m. 89:aGöre Haczi 67 C- Hisse Senetlerinin Haczi 68 12 D- Kaydi Sistemde Hisse Haczi 72 1. Haciz Kararının Merkezi Kayıt Kuruluşıf na Tebliği Yoluyla 72 2. Haciz Kararının Aracı Kurumlara ya da İhraççılara Tebliği Yoluyla 74 İKİNCİ BÖLÜM LİMİTET ŞİRKETLERDE HİSSE KAVRAMI VE HİSSE HACZİ V. Limitet Şirketlerde Hisse (Pay) Kavramı 77 A- Genel Olarak 77 B- Limitet Şirketlerde Hisse Yapısı 78 1. Bir Ortak Bir Pay İlkesi 79 2. Payın Bölünmezliği İlkesi 80 VI. Limitet Şirketlerde Hisse Haczi 80 A- Haczin Kapsamı ve Etkisi 80 1. Malvarlıksal Haklar Bakımından 81 a) Kâr Payı Hakkı 81 b) Tasfiye Payı Hakkı 81 c) Yeni Payları Edinmede Öncelik (Rüçhan) Hakkı 82 d) Masraf ve Avans Alacakları 82 2. Yönetimsel Haklar Bakımından 83 a) Oy Hakkı 83 b) Denetim Hakkı 84 c) Yönetim ve Temsil Hakkı 85 d) Çıkma Hakkı 86 e) Şirketin Feshini Talep Etme Hakkı 86 B- Alacaklının Ortaklık Payına Doğrudan Müracaat Edebilmesi 87 C- Haciz Usulü 87 1. Fesih Talebi 90 2. Fesih Talebinin Şekli 90 3. Fesih İhbarında Süre Sorunu 90 4. Diğer Ortakların Feshi Engelleyebilme İmkânı 90 5. Feshi Engelleyecek Girişimde Bulunulmaması 91 13 VII. 6. Tasfiye Süreci 91 7. Tasfiyeye Hâkim Olan İlkeler 92 8. Alacaklıların Davet Edilmesi 92 9. Şirket Kaydının Sicilden Terkini 93 D- Türk Ticaret Kanunu Tasarısındaki Sermaye Şirketlerinde Hisse Haczi Sistemi 93 1. Genel Olarak 93 2. TTK m. 145 ile Tasarı m. 133′ün Karşılaştırılması 94 3. TTK m. 521-522 ile Tasarı m. 596′nın Karşılaştırılması 97 Sonuç 99
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı