Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Anonim Şirketlerde Şirketle İşlem Yapma Yasağı ve Çifte Temsil
Anonim Şirketlerde Şirketle İşlem Yapma Yasağı ve Çifte Temsil
Erol ULUSOY
Sayfa Sayısı
:
259
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2005
ISBN NO
:
9789754643480
120,00
TL ÖNSÖZ Bu kitabın konusunun seçiminde başlangıçta yeterli kaynak bulmam hu¬susunda oldukça endişeliydim. Hem borçlar ve medeni hukuk hem de ortak¬lıklar hukuku öğretisinde fazla ilgi çekmemiş bir konu gibi gözükmekteydi, öyle ki konuya ilişkin uyuşmazlıklar dahi az olduğundan ilgili yargı kararlan da sınırlı sayıdaydı. Bunun sebebinin ortaklılar hukuku açısından, anonim ortaklıklar genel kurul gündemlerine neredeyse standart bir şekilde, "yöne¬tim kurulu üyelerine şirketle işlem yapma izni verilmesi" maddesinin konu¬larak, yönetim kurulu üyelerinin bu izni alıp, doğabilecek uyuşmazlıkların başlangıçtan itibaren önüne geçme çabasından kaynaklandığını düşünmekte¬yim. Ancak konuyu incelemeye başladıktan sonra, genel kurulların şirketle işlem yapma izni vererek böyle bir sorunu ortadan kaldırma gayretlerine rağ¬men araştırmaya değer ve heyecan verici olduğunu görerek, daha bir istekle çalışarak bu kitabı hazırlayabildim. Kitabı yazmaya öğretim görevlisi olarak görev yaptığım Bielefeld Üni¬versitesi Hukuk Fakültesinde başladım ve yine orada bitirdim. Çalışmaya Almanya′da başlamam büyük bir nimetti, ve bunun için, Bielefeld Üniversi¬tesi Hukuk Fakültesinden gelen davet üzerine bana izin veren İşletme Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Osman ALTUĞ′a, Dekanımız Sayın Prof. Dr. Suat OKTAR′a ve Rektörümüz Saym Prof. Dr. Tunç EREM′e şükranlarımı ifade etmeyi bir borç kabul etmekteyim. Keza kitabın konusu, kaynak bakımından en iyi Almanya′da araştırılabilir ve incelenebilirdi: Temsilcinin kendi kendi¬siyle işlem yapmasının en aynntılı ve diğer hukuk sistemlerine de ilham olacak şekilde düzenlendiği Yasa, Alman Medeni Yasası′dır (Bürgerliches Gesetzbuch). Konuya ilişkin eserler de araştırmaya doymayacak kadar çok¬tur. Bielefeld Üniversitesi Hukuk Fakültesi′nde göreve başladıktan bir yıl sonra, Dekan Sayın Prof. Dr. Wolfgang Oehler Fakülte Profesörler Kurulu¬nun, oybirliği ile beni Habitilationsverfahren (Doçentlik Prosedürü) ne kabul edebileceğini, dolayısıyla doçentlik tezini kendi Fakültelerinde yazabilece¬ğimi bildirdi. Bu beni çok mutlu etmesine ve gururlandırmasına rağmen, doçentlik tezimi Türk Hukukuyla ilgili bir konuda yazma arzum nedeniyle, Habitilation başvuru dilekçesi veremedim. Keza doktora tezimi de Avustur¬ya Hukukuna göre yazmıştım. Yeniden bir başka hukuk sistemine göre tez yazmak doğrusu beni, Türk Hukuk öğretisine yeteri kadar hizmet edememe endişesine itti. 7 Ancak yine de Bielefeld Üniversitesi Hukuk Fakültesi bana araştırmamla ilgili bütün kaynaklan temin etmede yardımcı oldu, istisnaen kütüphanede bulunmayan kitaplan ihtiyacıma göre ya satın alarak ya da başka kütüphane¬lerden ödünç getirterek, kendimi rahat hissetmek ve kaygısız bir çalışma yapma hususunda hiçbir yardımı esirgemedi. Buradan Türkiye′ye dönerken ayn bir mutluluk, Türkiye′den buraya gelirken daha başka bir sevinç ve mut¬luluk yaşıyorum. Bu da bilim hayatında daha çok çalışma ve verimli olmayı daha güçlü bir istek haline getirmekte. Başarabilmişsem ne mutlu bana! İstanbul, Mayıs 2005 Doç. Dr. Erol Ulusoy İÇİNDEKİLER KISALTMALAR 15 ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞI VE ÇİFTE TEMSİL BÖLÜM I: GENEL AÇIKLAMALAR I. GİRİŞ 23 a. Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması Kavramı 26 b. Çifte Temsil Kavramı 29 c. Şirketle İşlem Yapma Kavramı 31 d. Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması İle Şirketle İşlem Yapma Arasındaki Benzerlik Ve Farklar 32 II. TEMSİLCİNİN KENDİ KENDİSİYLE İŞLEM YAPMA YASAĞININ KARŞILAŞTIRMALI HUKUK AÇISINDAN İNCELENMESİ 34 a. Alman Hukuku 35 i. Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması 35 ii. Şirketle İşlem Yapma Yasağı 38 b. İsviçre Hukuku 40 i. Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması 40 ii. Şirketle İşlem Yapma Yasağı 43 c. Avusturya Hukuku 46 i. Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması 46 ii. Şirketle İşlem Yapma Yasağı 49 d. İtalyan Hukuku 50 e. Fransız Hukuku 51 i. Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması 51 ii. Şirketle İşlem Yapma Yasağı 53 f. İngiliz Hukuku 54 g. Amerikan Hukuku 56 III. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ULAŞILAN TESPİTLERİN TTK MD 334′E UYGULANABİLİRLİĞİ 57 IV. TEMSİLCİNİN KENDİ KENDİSİYLE İŞLEM YAPMASI 58 a. Hukuki Niteliği 58 i. Tek Taraflı Hukuki İşlem Görüşü 58 ii. Sözleşme Görüşü 62 9 b. Temsilcinin Kendi Kendisiyle işlem Yapabilmesine İlişkin Kurallar 64 i. Genel Kural: Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması Yasaktır 64 ii. Yasağın Gerekçesi 67 1. Temsil Edilen İle Temsilci Arasındaki Çıkar Çatışması 67 2. Hukuki İşlemlerin Açıklığı ve Güvenliği 68 3. Alacaklıların Korunması 70 iii. Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması Yasağının İstisnaları 70 1. Temsil Edilenin Önceden İzin Vermesi 70 2. Temsil Edilene Karşılıksız Kazanma Sağlayan İşlemler 73 3. Bir Borcun İfası Niteliğindeki İşlemler 75 4. Borsa ve Cari Fiyat Üzerinden Yapılan İşlemler 76 5. Sözleşme Serbestisinin Geçerli Olmadığı Alanlarda Yapılan Sözleşmeler 77 c. Yasağa Aykırı Olarak Yapılan İşlemin Hukuki Niteliği: Yetkisiz Temsil 78 d. Yasağa Aykırı Olarak Yapılan İşleme İcazet Verilmesi 79 e. Yazılı Hukukta Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması 81 i. Yasal Temsilcinin Kendi Kendisiyle İşlem Yapması (MK md 343, 463/7) 81 ii. Komisyoncunun Kendi Kendisiyle Sözleşme Yapması (BKmd427) 85 iii. Taşıma İşleri Komisyoncusunun Bizzat Taşıyıcı Olması (TTK md 814) 90 iv. İpotekli Borç Senedi Veya İrat Senedinde Ortak Temsilci (MKmd915) 91 v. Paylı Mülkiyetin Tescilinde Ortak Temsilci (MK md 689/11) 92 vi. Taşınmaz Lehine İrtifak Hakkı Kurulması (MKmd782) 92 vii. İcra Ve İflas Organlarının Kendi Kendileri İle Sözleşme Yapmaları (İİKmd 11) 93 viii. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun md 108 94 ix. Kamu İhalelerine Katılma Yasağı 94 x. Ticaret Siciline Tescil (TTK md 30/11) 95 xi. Bankalar Kanununda Banka İle İşlem Yi oma 96 1. Genel Olarak 96 2. Genel Kurul İzni İle Dahi Yapılamayacak İşlemler 97 3. Genel Kurul İzni Olmadan Yapılabilecek İşlemler 99 a. Banka Yönetim Kurulu Üyelerinin Kendi Kendileriyle Yapabilecekleri İşlemler 99 b. Banka Yönetim Kurulu Üyelerinin Çifte Temsil Yolu İle İşlem Yapmaları 100 xii. Sermaye Piyasası Hukukunda 101 xiii. Kooperatifler Kanunu md 95/VI 102 BÖLÜM II: TTK MD 334′ÜN İNCELENMESİ ve HÜKMÜN GEREKÇESİ I. TTK MD 334′ÜN YORUMLANMASI YÖNTEMLERİ 105 a. Genel Açıklama 105 b. Lafzi Yorum 105 c. Amaçsal Yorum 106 II. ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞININ GEREKÇESİ 107 a. Çıkar Çatışması 107 b. Hukuki İşlemlerin Güvenliğinin Sağlanması 109 III. ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞININ KORUNMASINI HEDEFLEDİĞİ KİŞİLER 110 a. Anonim Ortaklık 110 b. Paydaşlar 112 c. Alacaklılar 113 IV. ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞININ ESAS SÖZLEŞME İLE DÜZENLENMESİ 115 V. TEMSİLCİNİN KENDİ KENDİSİYLE İŞLEM YAPMASIYLA İLGİLİ PRENSİPLERİN BAZI ORTAKLIKLAR HUKUKU İŞLEMLERİNE UYGULANABİLİRLİĞİ 117 a. Şirket Esas Sözleşmesinin İmzalanması 117 b. Ticari İşletmenin Devredilmesi 118 c. Anonim Ortaklığın Kuruluş Safhasında Yapılan İşlemler 119 d. Genel Kurul Kararlarında Oy Kullanma 120 VI. TEMSİLCİNİN KENDİ KENDİSİYLE İŞLEM YAPMASIYLA İLGİLİ PRENSİPLERİN ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA HAKKINDA UYGULANABİLİRLİĞİ 124 11 12 BOLUM III: ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA I. ŞİRKETLE İŞLEM YAPMANIN ŞEKİL ŞARTLARI 127 a. TTK md 334 Şirketle Yapılan İşlemin Taraflarına İlişkin Bir Hükümdür 127 b. Şirketle Yapılan İşlemin Taraflarına İlişkin Şartlar 128 i. Hukuki İşlemin En Azından Bir Tarafında Yönetim Kurulu Üyesi Bulunmalıdır 128 ii. Birlikte Temsil Yolu İle Veya Beraber Yapılan İşlemler Yasak Kapsamındadır 130 iii. Yasak Kapsamına Giren Yönetim Kurulu Üyeleri 131 1. Temsil Yetkisine Sahip Yönetim Kurulu Üyeleri 131 2. Temsil Yetkisine Sahip Olmayan Yönetim Kurulu Üyeleri 132 3. Tüzel Kişi Temsilcisi Olan Yönetim Kurulu Üyeleri 133 4. Organ Sıfatı Sona Eren Yönetim Kurulu Üyeleri 134 iv. Yasak Kapsamına Giren Diğer Temsilciler 135 1. Murahhas Müdür 135 2. Ticari Mümessil ve Ticari Vekil 136 3. Denetçiler 137 4. Tasfiye Memuru 138 5. İflas idaresi 139 6. Kayyım 140 7. Ortaklık Çalışanları, Kurucu Ortaklar ve Paydaşlar 141 c. İşlemin Yöntemine İlişkin Şartlar 142 i. Yönetim Kurulu Üyesinin "Bizzat" Yaptığı İşlemler 143 ii. Yönetim Kurulu Üyesinin "Dolayısiyle" Yaptığı İşlemler 144 1. Doğrudan Temsilci Aracılığıyla Yapılan İşlemler 144 2. Dolaylı Temsilci Aracılığıyla Yapılan İşlemler 146 3. Tüzel Kişi Temsilcisi Yönetim Kurulu Üyesinin Yapacağı İşlemler 147 4. Yönetim Kurulu Üyesinin Karı ve Koca Yahut Alt ve Üstsoyu İle Yaptığı İşlemler 149 II. ŞİRKETLE İŞLEM YAPMANİN İÇERİK ŞARTLARI 150 a. İşlemin Şirketin Konusuna Girmesi Şartı 150 b. İşlemin Ticari Olması Şartı 152 III. ŞİRKETLE YAPILAN İŞLEMİN HUKUKİ NİTELİĞİ 153 IV. ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞI KAPSAMINA GİREN HUKUKİ İŞLEMLERİN TÜRLERİ 154 a. Sözleşmeler 154 b. Yönetim Kurulu Üyeleri İle Şirket Arasındaki Sözleşme 155 c. Yönetim Kurulunun Boşalan Üyeliğe Yeni Üye Seçmesi 157 d. Tek Taraflı Hukuki İşlemler 158 i. Karşı Tarafa Varması Gerekli Olanlar 158 ii. Hukuki İşlem Benzeri Fiiller 160 e. Kambiyo Senedi Düzenleme 161 f. Tapu Sicili İşlemleri 164 V. ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞI KAPSAMINA GİRMEYEN HUKUKİ İŞLEMLER 166 a. Tüketici Sözleşmeleri 169 b. Bir Borcun İfası Niteliğindeki İşlemler 171 c. Borsa ve Cari Fiyatlar Üzerinden Yapılan İşlemler 174 d. Şirkete Sadece Karşılıksız Kazanma Sağlayan İşlemler 175 e. Tali Yükümlerin Yerine Getirilmesine Yönelik İşlemler 176 f. Pay Devrinin Pay Sahipleri Defterine Kaydı İşlemi 176 g. Şirketin Kendi Paylarını Satın ve Rehin Alması 177 h. Yeni Payların Satın Alınması 177 VI. ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞINDAN MUAFİYET 179 a. Yasal Muafiyet: Bankalar Kanunu md 11/9 179 b. İradi Muafiyet 179 i. Genel Kurul Karan İle Yasağın Kaldırılması 179 1. Toplantı ve Karar Nisabı ve Oy Kullanma Yasağı 180 2. Gündeme Bağlılık İlkesi 182 3. Kararın Kapsamı 182 a. Kişi Yönünden 182 b. Süre Yönünden 185 c. Konu Yönünden 185 d. Kararın Tescil Ve İlanı 186 e. Genel Kurul Kararının İptali 189 f. Esas Sözleşme İle Şirketle İşlem Yapma İzni Verilmesi 190 g. Şirketle İşlem Yapma İzni Verilmesinin Sonuçları 191 1. Yönetim Kurulu Üyesi Ortaklıkla Yapılacak Bir Hukuki İşlemin Karşı Tarafında Yer Alabilir 191 2. Şirketle Yapılan İşlemin İrade Sakatlığı Sebebiyle İptali 192 13 3. Tahkim Sözleşmesi Yapma Yasağı 194 4. Yasağın Kaldırılmasının Yönetim Kurulu Üyesinin Sorumluluğuna Etkisi 194 VII. GENEL KURUL İZNİ OLMAKSIZIN ŞİRKETLE İŞLEM YAPILMASI 196 a. Genel Kurul İzni Olmaksızın Şirketle Yapılan İşlemin Hukuki Niteliği: Yetkisiz Temsil 196 b. Genel Kurul İzni Olmaksızın Şirketle Yapılan İşlemin Yaptırımı: Tek Taraflı Bağlamazlık 198 c. Yönetim Kurulu Üyesinin Ortaklığa İcazet Verip Vermeyeceğini Beyan Etmesi İçin Süre Tayini 202 d. Genel Kurul İzni Olmaksızın Yapılan İşlemin Yaptırımı Talebinde Bulunmaya Yetkili Organ 204 e. İzinsiz Yapılan İşlemin Anonim Ortaklık Tarafından Onanması 205 i. Şirketle İzinsiz Yapılan İşlemin Onanma Şekli: Genel Kurul Kararı 206 1. Toplantı ve Karar Nisabı, Üyenin Oy Hakkı 209 2. Onama Kararının Kapsamı 209 a. İşlem Yönünden 209 b. Süre Yönünden 210 ii. Zımni (Örtülü) Onama 210 iii. Onama Kararının Hukuki Sonuçlan 212 iv. Genel Kurulun İşlemi Onamayı Reddetmesi 215 v. Genel Kurulun İşlemi Onamayı Red Kararının Sonuçlan 216 vi. Genel Kurul Karannın İptali 217 f. Yasağa Aykırı İşlemden Dolayı Sorumluluk 218 i. Şirketle İşlem Yapan Yönetim Kurulu Üyesinin Sorumluluğu 218 ii. Ortaklığı Temsil Edenlerin Sorumluluğu 218 iii. Sorumluluğun Hukuki Gerekçesi 219 iv. Sorumluluğun Kapsamı 221 v. Anonim Ortaklığın Sorumluluğu 222 vi. Zamanaşımı Süresi 222 VIII. ÇİFTE TEMSİL YOLU İLE ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞI 223 a. Genel Olarak 223 14 b. Çifte Temsil Yolu İle Şirketle İşlem Yapma Arasındaki Şekil Farkı 224 c. Şirketle İşlem Yapma Hakkındaki Açıklamaların Çifte Temsile Uygulanırlığı 225 d. Çifte Temsile Örtülü İzin Verilmesi 226 IX. ŞEKLEN TTK MD 334 KAPSAMINA GİRMEYEN İŞLEMLER: TEMİNAT SÖZLEŞMELERİ 228 X. TTK MD 334′UN BAZI ŞİRKETLER HUKUKU KURUMLARIYLA İLİŞKİSİ 230 a. Sorumluluk Davası İle İlişkisi 230 b. Görüşmelere Katılma Yasağı İle İlişkisi 231 c. Oy Kullanma Yasağı İle İlişkisi 232 d. Rekebet Yasağı İle İlişkisi 234 e. İbra Kararı İle İlişkisi 237 f. Temsil Yetkisi İle İlişkisi 238 XI. TTK MD 334′UN DİĞER TİCARET ŞİRKETLERİNE UYGULANMASI 238 BÖLÜM IV: SONUÇ ve ÖNERİ I. SONUÇ 241 II. ÖNERİ 243 KAYNAKÇA 247 15
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı