Anonim Şirketlerde İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu - GÜL AKAD
Anonim Şirketlerde İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu - GÜL AKAD
Gül AKAD - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
124
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2013
ISBN NO
:
9786054823048
GİRİŞ İmtiyaz kavramı, karşılaştırmalı hukukta, uygulamadaki ihtiyaçtan doğ¬muş ve uygulamanın kanuna yansıtılmasıyla kanuni düzenlemeye kavuş¬muştur. İmtiyazın öncelikli uygulaması malvarlığı haklarında öne çıkarken, daha sonraları oy hakkı, yönetim hakkı gibi, yönetime ilişkin haklarda da imtiyaz uygulanmaya başlamış ve bu yolla imtiyazın kapsamı ve uygulama alanı genişlemiştir. Türk mevzuatına 1926 tarihli Türk Ticaret Kanunu′ndaki düzenlemelerle giren imtiyaz kavramının içi, zamanla doktrin ve Yargıtay uygulamalarıyla, karşılaştırmalı hukuktaki gelişmelere paralel olarak doldu¬rulmuştur. Uygulamada genellikle azınlık haklarını çoğunluk karşısında dengele¬mek amacıyla kullanılan imtiyaz hakkına bağlı en önemli sonuçlardan biri, imtiyazların kanunda öngörülen özel korumadan yararlanmasıdır. Bu özel koruma, imtiyazların ihlal edilmesi sonucunu doğuracak nitelikte, kanunda belirtilen genel kurul (ve TTK′da yönetim kurulu) kararlarının uygulanabil¬mesi için imtiyazlı pay sahipleri onayının ön şart olarak aranmasıdır. 6762 Sayılı TTK döneminde, 389. ve 391. maddelerde düzenlenen im¬tiyazlı pay sahipleri özel kurulunun işleyişi, bu düzenlemelerdeki önemli boşluklar ve eksiklikler nedeniyle sekteye uğramıştır. Bu boşluk ve eksik¬likler çoğu kez, imtiyazlı pay sahiplerinin bu özel koruma hakkını çoğunluk aleyhine dengesiz ve hatta kimi zaman haksız bir şekilde kullanmasına ne¬den olmuştur. TTK, kıymetli evrak, ticari işletme, sigorta gibi birçok alanda olduğu gibi şirketler hukuku açısından da ticari hayatı etkileyecek birçok yenilik içermektedir. Bu yeniliklerin bir kısmı uygulamaya yönelik olmakla birlikte, önemli bir kısım yenilik ise şirketler hukukunun belli dinamiklerini köklü şekilde etkileyecek anlayış farklıkları içermektedir. Bu anlayış farklılığının gözlemlendiği alanlardan biri de imtiyazlar ve imtiyazlı pay sahipleri özel kuruludur. İmtiyaz kavramını mevzuattan tamamen kaldırmayı düşündüğü anlaşı¬lan kanun koyucu, bunun ticari hayatta yaratacağı boşluğu göz önünde bu¬lundurarak bunun yerine, karşılaştırmalı hukuktaki düzenlemelerden de yararlanarak, imtiyazları sınırlandırma yoluna gitmiştir. Kanun koyucunun bu anlayışı 454. maddede düzenlemeye alman imtiyazlı pay sahipleri kuruluna ilişkin yapılan hemen hemen tüm yenilik ve değişikliklerde göze çarpmak¬tadır. Başka bir deyişle, 454. maddedeki yeniliklerin birçoğunda kanun ko¬yucu, imtiyazlı pay sahiplerinin özel koruma hakkını çoğunluk aleyhine kul¬lanmalarının önüne geçmeyi hedeflemektedir. Buna paralel olarak, imtiyazlı pay sahipleri kurulunun uygulamada daha iyi işlemesini sağlamak amacıyla da birtakım özel düzenlemeler kabul edilmiştir. Ancak, özellikle imtiyazlı pay sahiplerinin bu özel korumadan tam anlamıyla yararlanmalarını sağlaya¬cak birçok hususa ilişkin kanun koyucunun suskun kaldığı gözlenmektedir. Bu noktada, bir diğer önemli amacımız bu konulan saptamak ve yine 6762 sayılı TTK dönemindeki tartışmalardan da yola çıkarak bu konulara ilişkin öneriler getirmektir. Bu amaçla çalışmamızın birçok bölümünde 6762 sayılı TTK dönemindeki doktrin ve Yargıtay kararlarına yer verilmiş, 6762 sayı¬lı TTK′da yer almayan, tamamıyla yeni olan düzenlemeler ise kimi yerde, benzer düzenlemelere ilişkin doktrin görüşleri kapsamında açıklanmaya ça¬lışılmıştır. Çalışmamız üç temel bölümden oluşmakta olup, ilk bölümde öncelik¬le imtiyazlı pay sahipleri kurulunun varlığının temel sebebi olan imtiyazın hangi şartlarda mevcut olduğunu saptayabilmek adına imtiyazlı pay çıkarıl¬masındaki temel ilkeler tanıtılmış ve imtiyazlı pay sahipleri kurulunun hangi hallerde toplanmasının zorunlu olduğu ele alınmıştır. Bu bölümde okuyucu için hem TTK′da yapılan değişikliklerle ilgili genel bir çerçevenin çizilmesi, hem de okuyucuya imtiyazlı pay sahipleri kurulu onayının gerekip gerekme¬diğini saptamada nasıl bir değerlendirme yapması gerektiğinin tanıtılması amaçlanmaktadır. İkinci bölümde ise, imtiyazlı pay sahipleri kurulunun toplanma ve karar alma prosedürüne ilişkin kanunda yer alan ve kanundaki boşluk nedeniyle genel kurula ilişkin düzenlemelerin kıyasen uygulanacağı hususlar tanıtılmıştır. Son olarak, üçüncü bölümde, "Özel Sorunlar" başlığı altında, özellik¬le hem imtiyazlı pay sahipleri açısından şirketin, hem de şirket açısından imtiyazlı pay sahiplerinin kanunda öngörülen kurallara aykırı davranmaları halinde başvurulması gereken yollar irdelenmiştir. ÖNSÖZ Bir şirkette imtiyazın öngörülmesinin önde gelen sebeplerinden bir ta¬nesi, imtiyazların kanunda öngörülen özel bir korumadan yararlanmasıdır. Bu koruma"imtiyazlı pay sahipleri özel kurulu aracıhğyla sağlanmaktadır. 6762 sayılı TTK′nın 389. ve 391. maddelerinde düzenlenen imtiyazlı pay sahipleri kurulu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu′nun 454. maddesin¬de düzenlenmiş ve önemli değişikliklere uğramıştır. İmtiyazlı pay sahipleri özel kurulu mekanizmasının, Borçlar Hukuku (yokluk, butlan gibi) ve Tica¬ret Hukukuna ilişkin (imtiyaz, genel kurul, pay sahipliği haklan gibi) birçok kavramla olan bağlantısı göz önünde bulundurularak çalışmamdaki öncelikli amacım, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu dönemindeki doktrin görüşleri ve Yargıtay kararlan ışığında bu bağlantının kurulması ve yapılan değişiklerin tartışılması olmuştur. Çalışma sürecimde görüşlerini ve desteğini esirgemeyen sayın Prof. Dr. Hamdi Yasaman, Doç. Dr. Gül Okutan Nilsson ve Yrd. Doç. Dr. Ali Dural′a ve bu süreçteki desteğinden ötürü Akol Avukatlık bürosu yöneticisi Av. Mel¬tem Akol′a teşekkürü bir borç biliyorum. Kaynak araştırma sürecimde Akol Avukatlık Bürosu′nun çalışanları Havva Erbay ve Funda Avşar′ın emek ve katkıları çok önemlidir. Kendileri¬ne de yardımlarından ötürü teşekkür ediyorum. Gül AKAD Temmuz 2013 İÇİNDEKİLER ONSOZ V KISALTMALAR XIII GİRİŞ 1 BİRİNCİ BOLUM İMTİYAZ VE İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULU KAVRAMLARI VE OLUŞUM ŞARTLARI I. İMTİYAZ KAVRAMI 3 1. Terminoloji 3 2. Hukuki Nitelik 4 3. Tanım 6 II. İMTİYAZLI PAYLARIN ÇIKARILMASINDA İLKELER 10 1. İmtiyazın Esas Sözleşmede Öngörülmesi 10 2. Belirlilik İlkesi 11 3. İmtiyazın Paya Tanınması 12 A. Kural 12 B. İstisna: Yönetim Kurulunda Temsil Hakkında İmtiyazın Pay Sahiplerine ve Azınlığa Tanmabilmesi 13 4. Üstünlüğün Kanundan ya da Esas Sözleşmeden Kaynaklanan Bir Pay Sahipliği Hakkına İlişkin Olması 15 A. Kanunda Yer Alan Pay Sahipliği Haklarında İmtiyaz 15 B. Esas Sözleşmeyle Tanınan Pay Sahipliği Haklarında İmtiyaz 18 5. İmtiyazın Kural Olarak Hak Sahibi Tarafından Münferiden Kullanılması 24 A. Kural 24 B. İstisna: Grup İmtiyazı 24 III. İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULU KAVRAMI 25 1. Terminoloji 25 2. Hukuki Nitelik 26 3. Öngörülüş Amacı 29 4. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulunun Toplanmasını Gerektiren Durumlar 31 A. İmtiyazlı Pay Sahiplerinin Haklarının İhlal Edilmesi 32 a. İmtiyazların Kaldırılması 34, b. İmtiyazların Sınırlandırılması 35 B. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulunun Onayına Tabi Kararın Mevcut Olması 37 a. Esas Sözleşme Değişikliğine İlişkin Genel Kurul Kararı 38 aa. Kayıtlı Sermaye Sistemine İlişkin Esas Sözleşme Değişiklikleri 38 aaa. Kayıtlı Sermaye Sistemine Geçiş 38 bbb. Kayıtlı Sermaye Sistemine Geçildikten Sonra Sermaye Tavanın Artırılması 41 bb. Diğer Esas Sözleşme Değişikliği Örnekleri 42 aaa. Esas Sermaye Artırımı 42 bbb. Esas Sermayenin Azaltılması 43 ccc. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme 44 ddd. Ortaklığın Süresinin Uzatılması 46 eee. Ortaklık İşletme Konusunun Değiştirilmesi 46 fff. Kayıtlı Sermaye Sisteminde Esas Sözleşme ile Yönetim Kuruluna İmtiyazlı Pay Çıkarma ya da Mevcut İmtiyazları Kısıtlama Hakkının Verilmesi 46 b. Kayıtlı Sermaye Sisteminde Sermaye Artırılmasına İlişkin Yönetim Kurulu Kararı 48 c. Kayıtlı Sermaye Sistemde İmtiyazlı Pay Çıkarılmasına İlişkin Yönetim Kurulu Kararı 49 C. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu Onayının Aranmayacağı Bir Halin Söz Konusu Olmaması 50 a. Esas Sözleşme Değişikliğinin Zorunlu Olması 50 b. Esas Sözleşme ile İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu Onayından Vazgeçilmesi 50 c. İlgili Genel Kurul Kararının İmtiyazlı Pay Sahipleri Tarafından Genel Kurul Nezdinde Onaylanmamış Olması 51 d. Belli Bir Grup Oluşturan İmtiyazlı Payların Tek bir Pay Sahibine Ait Olması 52 İKİNCİ BOLUM İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULUNUN TOPLANMASI VE KARAR ALMASI I. İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULUNUN TOPLANMASI 53 1. Toplantıya Çağrı 53 A. Çağrı Yapmaya Yetkililer 53 a. Yönetim Kurulu 53 b. İmtiyazlı Pay Sahipleri 56 B. Çağrının Şekli 60 C. Çağrının İçeriği 61 D. Çağrısız Toplanma 62 2. Elektronik Ortamda Toplantı 62 3. Toplanma Süresi 62 4. Toplanma Yeter Sayısı 63 II. İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULUNUN KARAR ALMASI 64 1. Toplantıya Katılacaklar 64 2. Karar Yeter Sayısı 66 3. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulunun Olumsuz Karar Alması Halinde Düzenlenmesi Gereken Belgeler ve Uygulanacak Usul 66 4. Bakanlık Temsilcisi Bulundurma Zorunluluğu 68 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÖZEL SORUNLAR I. İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULU ONAYININ HUKUKİ ETKİSİ 71 II. İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULU KARARLARININ SAKATLIĞI 81 1. Kararın Alınmamış Sayılması 81 A. Kavram 81 B. Kararın Alınmamış Sayılacağı Haller 82 a. Toplantı ve Karar Yeter Sayılarına Aykırılık 82 b. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulunun Olumsuz Kararlarına İlişkin Öngörülen Şekle Aykırılık 83 C. Kararın Alınmamış Sayılmasının Sonuçları 84 2. Diğer Yokluk ve Butlan Halleri 85 A. Genel Bakış 85 B. Yokluk 86 C. Butlan 90 D. Yokluk ve Butlanın Sonuçlan 92 3. İptal Edilebilirlik 93 A. Genel Bakış 93 B. TTK\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\′nın 454. Maddesi Uyarınca İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulunun Olumsuz Kararlarına Karşı Açılacak İptal Davaları 95 a. Davacı 95 b. Davalı 97 c. Dava Sebebi 97 d. Dava Açına Süresi 101 e. Görevli ve Yetkili Mahkeme 101 f. İptal Kararının Etkisi 102 aa. İptal Kararının Etkisi 102 bb. Tescil Kararının Etkisi 102 C. Genel Hükümler Uyarınca İmtiyazlı Pay Sahipleri Kurulu Kararlarına Karşı Açılacak İptal Davaları 103 a. Davacı 105 aa. İmtiyazlı Pay Sahipleri 105 bb. Yönetim Kurulu 105 cc. Diğer Pay Sahipleri 106 b. Davalı 106 c. Dava Açma Süresi 108 d. Görevli ve Yetkili Mahkeme 108 e. Dava Sebebi 108 aa. Kanuna Aykırılık 108 bb. Esas Sözleşmeye Aykırılık 109 cc. İyi Niyet Kurallarına Aykırılık 110 f. Mahkeme Kararının Etkisi 110 SONUÇ 113 KAYNAKÇA 117