Anonim Ortaklıkta Iskat ( Ortaklıktan Çıkarma ) - CENKER DEĞİRMENCİ
Anonim Ortaklıkta Iskat ( Ortaklıktan Çıkarma ) - CENKER DEĞİRMENCİ
Cenker DEĞİRMENCİ - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
114
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9758875787
GÄ°RÄ°Åž Anonim ortaklık, katı bir sermaye ortaklığı olması sebebiyle mal var¬lığının korunması ilkesi kapsamında ÅŸekillenen, emredici hükümlerle dü¬zenlenmiÅŸtir. Ortaklık borçlarından dolayı pay sahiplerine hiçbir koÅŸulda baÅŸvurulamaması, diÄŸer bir deyiÅŸle ortaklığın üstlendiÄŸi borçların onlara yüklenememesi, ortaklık mal varlığının korunmasına özel bir önem veril¬mesini gerektirmektedir. Bu gerekliliÄŸi gözeten kanun koyucu, bu amaca hizmet eden birçok hüküm sevk etmiÅŸtir. Mal varlığının korunmasını saÄŸlayan hükümlerin amaçlanan etkiyi gösterebilmesi, öncelikle ortaklığın mal varlığına hakim olmasına, yani pay sahiplerinin sermaye olarak getirmeyi taahhüt ettikleri deÄŸerlerin bir an önce ifa edilmesine baÄŸlıdır. Bu bakımdan anonim ortaklıkta ıskat, or¬taklık mal varlığının tam olarak teÅŸekkülünü saÄŸlamaktadır ve taahhüt et¬tikleri payların bedellerini ödemede temerrüde düÅŸen pay sahiplerinin or¬taklığı zarara uÄŸratmalarını engellemektedir. Öte yandan ıskat, sonuçları oldukça ağır bir yaptırım niteliÄŸi de arz etmektedir. Anonim ortaklığın kanunen sahip olduÄŸu bu hakkın keyfiliÄŸe varacak bir biçimde kullanımı, pay sahiplerinin ortaklıktaki varlığını teh¬dit eder. Iskat, bu gerekçe ile emredici hükümlerle düzenlenmiÅŸ, gerçek¬leÅŸebilmesi için belirli bir usulün takip edilmesi zorunlu kılınmıştır. Iskat, yukarıda andığımız bu önemine ve uygulamada sıkça görülme¬sine raÄŸmen, Türk Ticaret Kanunu′nda iki madde hâlinde, kapalı ve yoru¬ma muhtaç bir biçimde düzenlenmiÅŸtir. Bu yüzden ıskat konusunda yapı¬lacak bir incelemenin bu kapalılığı ve uygulamada oluÅŸan tereddütleri gi¬derecek biçimde konuyu ele alması gerekir. Bu kapsamda birinci bölümde ıskat genel olarak tanıtılmaya çalışıl¬mış, "ratio legis" ve kanun koyucunun konuya bakış açısı, bilimsel açıklamalar ışığında ortaya konulmuÅŸtur. Iskatın hukukî niteliÄŸi de bu bö¬lümde diÄŸer müesseselerle karşılaÅŸtırma yapılarak tespit edilmeye çalışıl¬mıştır. Ä°kinci bölümde ıskatın uygulanması incelenmiÅŸtir. Iskatın koÅŸulu, ıs¬katın uygulanma zamanı ve ıskatın uygulayacak organ konuları burada ı ANONÄ°M ORTAKLIKTA ISKAT DEĞİRMENCÄ° tartışılmıştır. Iskat usulü konusunda ortaya çıkan ve çıkması muhtemel so¬runlar da burada ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ıskatın sonuçları pay sahibi ve ortaklık bakımından incelenmiÅŸtir. Aynı biçimde, ıskatın pay üzerindeki sınırlı aynî haklara et¬kisi ve ıskat edilen pay sahibinin yeni pay sahibinin ödemeleriyle kapan¬mayan açıklardan sorumluluÄŸu ile payın ve paydan doÄŸan hakların akıbe¬ti burada tartışılmıştır. Dördüncü bölümde sahipsiz hâle gelen payların deÄŸerlendirilmesi in¬celenmiÅŸtir. Bu bölümde özellikle deÄŸerlendirmenin hukukî niteliÄŸi, takip edilecek usul ile ana sözleÅŸmede yer alan düzenlemelerin etkisi ve son olarak payı iktisap edenin hukukî durumu ele alınmıştır. BeÅŸinci bölümde, ıskatın hükümsüzlüÄŸü ve hükümsüzlüÄŸe karşı baÅŸ¬vurulacak yollar incelenmiÅŸtir. Altıncı bölüm, olması gereken hukuk bölümüdür. Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Komisyonu tarafından son ÅŸekli verilen (inceleme¬nin devamında kısaca Türk Ticaret Kanunu Tasarısı/Tasarı olarak anıla¬cak) Türk Ticaret Kanunu Tasarısı′nın inceleme konumuza iliÅŸkin hüküm¬leri burada deÄŸerlendirilmiÅŸtir ve önerilerimiz sunulmuÅŸtur. Ä°ÇÄ°NDEKÄ°LER ÖNSÖZ V Ä°ÇÄ°NDEKÄ°LER VII KISALTMALAR CETVELÄ° XI GÄ°RÄ°Åž 1 I. BÖLÜM KONUNUN TAKDÄ°MÄ°, BENZER MÜESSESELERLE KARÅžILAÅžTIRILMASI VE HUKUKÃ� NÄ°TELİĞİ 3 A. Konunun Takdimi 3 1. Iskatın Mal Varlığının Korunması ve Ä°lkesi ile Arasındaki Ä°liÅŸki ve Önemi 3 2. Kanun Koyucunun Konuya Bakış Açısı 6 a. Iskatın Ortaklığa Kanunen Tanınmış Bir Hak Olması 6 b. Sadece Sermaye Koyma Borcunda Temerrüt Sebebiyle Uygulanabilmesi 9 c. Iskatı Düzenleyen Hükümlerin Emredici NiteliÄŸi ve Ana SözleÅŸme 10 3. Terminoloji Sorunu 12 B. Iskatın Benzer Müesseselerle KarşılaÅŸtırılması 14 1. Kollektif ve Komandit Ortaklıkta Çıkarma 14 2. Limited Ortaklıkta Çıkarma 15 3. Kooperatiften Çıkarma ve Ortaklık Sıfatının KendiliÄŸinden Kaybı 17 C. Iskatın Hukukî NiteliÄŸi 19 Ä°ÇÄ°NDEKÄ°LER II. BÖLÜM ISKATIN KOÅžULU VE UYGULANMASI 21 A. Iskatın KoÅŸulu: Sermaye Koyma Borcunda Temerrüt 21 1. Nakdî Sermaye Koyma Borcunda Temerrüt 21 2. Gayrinakdî Sermaye Koyma Borcunda Temerrüt 24 3. ihraç Primi (Agio)′ni Ödemede Temerrüt 31 B. Iskatın Uygulanması 34 1. Iskatın Uygulanma Zamanı 34 2. Iskatı Uygulayacak Organ 37 3. Iskatın Uygulanmasında EÅŸit iÅŸlem ilkesi 40 4. Iskat Usulü 41 a. Iskat Ihtan 41 (1) Muacceliyet ihbarından ve Temerrüt ihtarından Farklılığı 41 (2) ihtarın Muhatabı 42 (3) ihtarın Åžekli 44 (4) ihtarın içeriÄŸi 50 b. Iskat Kararı 51 (1) Kararın Åžekli 51 (2) Kararın içeriÄŸi 52 (3) Kararın Hukukî NiteliÄŸi ve Pay Sahibine Bildirilmesi .. 53 5. Hisse Senetlerinin iptali ve Ä°ptal Kararının ilânı 55 III. BÖLÜM ISKATIN SONUÇLARI 59 A. Iskatın Pay Sahibi Bakımından Sonuçları 59 1. Pay SahipliÄŸinin Kaydedilmesi 59 2. Pay Bedeline Mahsuben Yapılan Ödemelerin Geri Alınmaması 59 3. Temerrüt Faizi ve Tazminat Istenebilmesi 61 B. Iskatın Ortaklık Bakımından Sonuçlan 63 C. Pay Üzerindeki Rehin ve intifa Hakkının Sona Ermesi 64 VIII Ä°ÇÄ°NDEKÄ°LER D. Payın ve Paydan DoÄŸan Hakların Akıbeti 65 1. Payın Sahipsiz Hâle Gelmesi 65 2. Paydan DoÄŸan Hakların DoÄŸmamış Sayılması 66 E. Pay Bedelinin Tamamen Tahsil Edilmemesi ve Iskat Edilen Pay Sahibinin SorumluluÄŸu 68 IV. BÖLÜM PAYIN DEÄžERLENDÄ°RÄ°LMESÄ° VE PAYI Ä°KTÄ°SAP EDENÄ°N HUKUKÃ� DURUMU 71 A. Payın DeÄŸerlendirilmesi 71 1. Payın DeÄŸerlendirilmesinin Hukukî NiteliÄŸi 71 2. Payın DeÄŸerlendirilmesinde Takip Edilecek Usul 73 3. Payın DeÄŸerlendirilmesinde EÅŸit Ä°ÅŸlem Ä°lkesi 74 4. Payın DeÄŸerlendirilmesinde BaÄŸlam Hükümlerinin ve Ön Alım Haklarının Etkisi 76 5. itibarî DeÄŸeri AÅŸan Kısmın Kanunî Yedek Akçeye Eklenmesi 77 B. Payı Ä°ktisap Edenin Hukukî Durumu 78 V. BÖLÜM ISKATIN HÜKÜMSÜZLÜÄžÜ VE BUNA KARÅžI BAÅžVURULABÄ°LECEK HUKUKÃ� YOLLAR 81 A. Genel Olarak Hükümsüzlük 81 B. Iskatın HükümsüzlüÄŸü 82 1. Iskata iliÅŸkin Hükümsüzlük Sebepleri 83 2. Yönetim Kurulu Kararına Ä°liÅŸkin Hükümsüzlük Sebepleri .... 85 3. Dürüstlük Kuralına ve EÅŸit iÅŸlem ilkesine Aykırılık 87 C. HükümsüzlüÄŸe Karşı BaÅŸvurulabilecek Hukukî Yollar 88 1. Iskat Kararının Genel Kurulda Tartışmaya Sunulması 89 2. YokluÄŸun ve Butlanın Tespiti Davası 90 ANONIM ORTAKLÄ°KTA ISKAT DEĞİRMENCÄ° VI. BÖLÜM TÜRK TÄ°CARET KANUNU TASARISFNIN ISKAT DÜZENLEYEN HÜKÜMLERÄ°NÄ°N DEÄžERLENDÄ°RÄ°LMESÄ°, OLMASI GEREKEN HUKUK BAKIMINDAN ÖNERÄ°LER 93 A. Tasarının Iskatı Düzenleyen Hükümleri 93 B. DeÄŸerlendirme ve Olması Gereken Hukuk Bakımından Öneriler .. 95 SONUÇ 99 KAYNAKÇA 105 x