Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi
Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi
Nuri ERDEM - Vedat Kitapçılık





ÖNSÖZ
Anonim ortaklığın haklı sebeple feshini incelediğimiz, esasen doktora
tezimize dayanan fakat bu basıda metne önemli ilaveler yapılan ve geniÅŸle-
tilen kitabımız, bu alandaki ilk çalışma lmasa da, yeni kanun döneminde
yayınlanan ilk eser olması nedeniyle yoÄŸun ilgi gördü ve bir monografik eser
için oldukça kısa sayılabilecek bir sürede tükendi. Öncelikle çalışmamıza
ilgi gösteren herkese teÅŸekkürlerimi sunarım.
İlk hali ile 6102 sayılı TTK’nın yürürlüÄŸe girmesinden önce hazırlama-
ya baÅŸladığımız bu çalışma, kanunun yürürlüÄŸe girmesi ile ayrı bir anlam
kazandı. Konu beklenildiÄŸi ÅŸekilde uygulama ve öÄŸretide yoÄŸun ilgi gördü.
Bu konuda iki adet doktora tezi daha yayınlandı ve anonim ortaklığın haklı
sebeple feshi pek çok makalede farklı yönlerden irdelendi. Genel eserlerde
de konu oldukça detaylı bir biçimde incelendi. TTK 531’in yürürlüÄŸe girme-
sini takiben kısa bir sürede anonim ortaklığın haklı sebeple feshi Yargıtay
kararlarına da konu oldu ve fikir verecek ölçüde içtihat oluÅŸtu. Kitabın ilk
basısının yapıldığı Ekim 2012’den sonra mevzuatta, teori ve uygulamada
önemli deÄŸiÅŸiklikler ve geliÅŸmeler oldu. Tüm bunları da deÄŸerlendirmeye
ve kitaba işlemeye gayret edecek şekilde, uygulamada karşılaştığımız ve ilk
basıda öngörülemeyen meseleleri de irdelemeye çalışarak kitabın bu basısını
hazırlamış bulunuyoruz. Konuyu kendi eserlerinde değerlendiren, bu bağ-
lamda eserimizi de inceleyen, öne sürdüÄŸümüz görüÅŸlere katılan, pekiÅŸtiren
yahut farklı yaklaşımlar getiren, böylelikle çalışmamızın geliÅŸmesine katkı
saÄŸlayan baÅŸta saygıdeÄŸer hocalarım olmak üzere herkese canı gönülden te-
ÅŸekkür ediyorum. Bu baÄŸlamda çalışmamıza eserlerinde yer veren, hazırla-
mış oldukları bilimsel eserlerde seçilmiÅŸ literatürleri içerisinde yer almak-
tan gurur duyduÄŸum Ticaret Hukuku’nun duayenleri, saygıdeÄŸer hocalarım
Prof. Dr. Ünal TEKİNALP ve Prof. Dr. Ersin ÇAMOÄžLU’na özel olarak
saygı ve teÅŸekkürlerimi sunarım.
Mensubu olduÄŸum İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde ra-
hat ve mutlu bir çalışma ortamı saÄŸlayan, desteklerini esirgemeyen, baÅŸta
İstanbul Aydın Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yadigar İZMİRLİ olmak üze-
IV
Önsöz
re, Ticaret Hukuku Anabilim Dalı’nda birlikte çalışma ÅŸansı yakaladığım ve
eserlerinden faydalandığım deÄŸerli hocalarım Prof. Dr. Hasan PULAÅžLI’ya,
Prof. Dr. Ömer Adil ATASOY’a, Prof. Dr. Erol ULUSOY’a ve tüm deÄŸerli
hocalarım ile çalışma arkadaÅŸlarıma saygı ve teÅŸekkürlerimi sunarım.
Yine burada çalışmamızın mimarı olan saygıdeÄŸer hocam Prof. Dr. Meh-
met BAHTİYAR’a, akademik çalışmalarımda her zaman görüÅŸ ve önerileri
ile yol gösterici olan saygıdeÄŸer hocalarım Prof. Dr. Mehmet HELVACI ve
Prof. Dr. Arslan KAYA’ya da bu vesileyle bir kez daha saygı ve teÅŸekkürle-
rimi sunarım.
Hayatımda özel bir yere ve anlama sahip, daima yanımda olup bu çalış-
mam sırasında da her zaman olduğu gibi sevgi, ilgi ve desteğini bir an olsun
esirgemeyen kıymetli ve sevgili eÅŸim BüÅŸra ERDEM’e, bu vesileyle sevgili
annem Nalan ERDEM’e ve babam Halil ERDEM’e, kız kardeÅŸim Buket
ERDEM’e sevgi ve saygı ile birlikte sonsuz teÅŸekkürlerimi sunarım.
Kitabımızın bu basısını da Vedat CARBAÅž ile birlikte gerçekleÅŸtiriyo-
ruz. Kendisine ve baÅŸta Gülgonca ÇARPIK olmak üzere tüm Vedat Kitapçı-
lık çalışanlarına, titiz ve özenli çalışmaları için teÅŸekkür ederim.
Dr. ÖÄŸr. Üyesi Nuri ERDEM
Caddebostan, 11.03.2019
1. BASIYA ÖNSÖZ’DEN
“Bu çalışma, TC. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel
Hukuk Doktora Programı kapsamında Doktora Tezi olarak hazırlanmış ve
08.10.2012 tarihinde Prof. Dr. Rayegan KENDER, Prof. Dr. Merih Kemal
OMAĞ, Prof. Dr. Abdulkadir ARPACI, Prof. Dr. Ayşe SUMER ve tez danış-
manı Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR’dan oluÅŸan jüri huzurunda savunularak
oybirliÄŸi ile kabul edilmiÅŸtir. Tezimiz küçük ilave ve düzeltmeler bir yana ge-
nel kabule uygun olarak savunulduÄŸu ÅŸekilde yayınlanmıştır... süreç boyunca
yardım, emek ve desteÄŸi olan herkes kocaman bir teÅŸekkürü hak eder. Ancak
bir kiÅŸi var ki, tüm bu emek ve çalışmanın doktor sıfatı ile taçlanması onun
sayesinde gerçekleÅŸmiÅŸtir. BahsettiÄŸim insan, çalışmanın atfedildiÄŸi saygı-
deÄŸer ve kıymetli hocam Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR’dır. Klasik söylem ile
konunun seçilmesinden kaynakçaya, tezin hazırlanıp savunulmasına kadar
bütün emek ve desteÄŸi için kendilerine teÅŸekkür etmek gerekir...DeÄŸerli jüri
üyeleri Sayın Prof. Dr. Rayegan KENDER hocam eÅŸsiz tecrübe ve bilgisi ile
bize çalışmamızda yol göstermiÅŸ; Sayın Prof. Dr. Merih Kemal OMAÄž ve
Sayın Prof. Dr. Ayşe SUMER hocalarım kıymetli değerlendirmeleri ve olum-
lu yaklaşımları ile çalışmamıza yardımcı olmuÅŸ; Yeditepe Üniversitesi Özel
Hukuk Anabilim Dalı Başkanı Sayın hocam Prof. Dr. Abdulkadir ARPACI
engin bilgisi ile çalışmamıza derinlik kazandırmış ve yol göstermiÅŸ, yardım,
ÅŸefkat ve desteklerini hiçbir zaman esirgememiÅŸlerdir. Bu vesile ile sayın jüri
üyelerine, çalışmamıza ayırdıkları zaman ile görüÅŸ ve deÄŸerlendirmeleri için
gönülden teÅŸekkür ederim...Çok deÄŸerli yardım ve destekleri ile ilk sıralar-
dan birisini dekan yardımcımız Sayın hocam Yrd. Doç. Dr. Gül DOÄžAN ha-
kediyor. DesteÄŸi ve varlığı çalışmamızı tamamlamamızı saÄŸlayan en önemli
etkenlerden birisidir. Kendisine ne kadar teÅŸekkür etsem azdır. Uzun yıllar
kürsü hocam olan Doç. Dr. Necla AKDAÄž GÜNEY de bu listede öncelikle
anılmalıdır. Kendisine gönülden çaba ve yardımları dolayısıyla buradan bir
kez daha teÅŸekkür ederim. Bu çalışmamızda da özellikle Alman Hukuku’na
dair incelemelerimizde, gerek kaynakların elde edilmesinde gerekse görüÅŸ
ve deÄŸerlendirmeleri ile önemli katkıda bulunmuÅŸlardır. Heidelberg Üni-
versitesi’nde yapılan Almanca çalışmaları ve kaynak araÅŸtırmaları da onun
VI
1. Bası’ya Önsözden
vasıtasıyla gerçekleÅŸmiÅŸtir. Yine Sayın hocam aracılığı ile Zürih Üniversi-
tesi’nde kaynak araÅŸtırması ve çalışma yapmak fırsatı buldum. Bu vesile
ile ayrıca Zürih Üniversitesi’nde araÅŸtırma yapmama imkân tanıyan İsviçre
Ticaret Hukuku öÄŸretisinin önde gelen isimlerinden Sayın Prof. Dr. Peter
NOBEL ile AraÅŸ. Gör. Sayın Gilles PITSCHEN’e de buradan teÅŸekkürlerimi
sunarım...”
Batı Ataşehir, 10.10.2012
Dr. Nuri ERDEM
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ ........................................................................................................... 1
BİRİNCİ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİNE
GENEL BAKIÅž
§ 1. KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ ...............................................3
I. KONUNUN TAKDİMİ................................................................3
II. ANONİM ORTAKLIKTA HAKLI SEBEPLE FESİH
DAVASININ BAŞLICA İŞLEVLERİ DOĞRULTUSUNDA
KONUNUN ÖNEMİ....................................................................7
1. Davanın Azınlığı ÇoÄŸunluk Gücünün Olumsuz
Etkilerine Karşı Koruyucu İşlevi ............................................7
2. Payın Devri Sınırlandırmalarına Karşı Çözüm
Sağlayıcı İşlevi .....................................................................16
3. Sürekli Borç İliÅŸkisi DoÄŸuran Ortaklık SözleÅŸmesinin
Sona Erdirilmesi İşlevi .........................................................18
§ 2. ALMAN VE İSVİÇRE HUKUKUNDA ANONİM
ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİNE GENEL BAKIŞ.20
I. ALMAN HUKUKUNDA...........................................................20
II. İSVİÇRE HUKUKUNDA..........................................................23
1. Mülga Kanunlar Dönemi ve Yürürlükteki
İsv. BK 736’nın Tarihi GeliÅŸimi ............................................24
2. 1991 Reformu Sonrası İsviçre Hukukunda Mevcut
Hukuki Düzenleme................................................................28
3. İsviçre Anonim Ortaklıklar Hukukunda: “Büyük
Ortaklıklar Hukuku Revizyonu” - 2007 Tasarısı ve
Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi. .............................30
VIII
Kısaltmalar
4. Ana Hatlarıyla İsviçre Federal Mahkemesi’nin
Konuya Bakışı ve Uygulamadan Haklı Sebep
Örnekleri .........................................................................32
§3. TÜRK HUKUKUNDA ANONİM ORTAKLIÄžIN HAKLI
SEBEPLE FESHİNİN KANUNDA DÜZENLENİŞİ VE
TARİHİ GELİŞİMİ ........................................................................35
I. TÜRK HUKUKUNDA 6762 SAYILI ETK
HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE ANONİM
ORTAKLIKLARIN HAKLI SEBEPLE FESHİNİN
MÜMKÜN OLUP OLMADIÄžI SORUNU................................35
II. ÖÄžRETİ VE YARGININ 6762 SAYILI ETK
HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE KONUYA
BAKIÅžI VE TEMEL TARTIÅžMA NOKTALARI......................36
1. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununda Anonim
Ortaklığın Haklı Sebeple Feshinin DüzenlenmemiÅŸ
Olması ve Etkileri..................................................................36
2. Anonim Ortaklık Bakımından Haklı Sebeple Feshin
6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda DüzenlenmemiÅŸ
Olmasının Bir Kanun Boşluğu Teşkil Edip Etmediği ...........38
3. Adi Ortaklığın Haklı Sebeple Feshini Düzenleyen
Hükümlerin Genel Hüküm Olarak Anonim Ortaklıklar
Hakkında Uygulanmasının Mümkün Olup Olmadığı ...........42
4. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümleri
Çerçevesinde Pay Sahiplerine Önerilen Alternatif
Hukuki İmkânlar ...................................................................43
A. Pay Sahibinin Payını Devrederek Ortaklıktan
Çıkması ...........................................................................43
B. Genel Kurul Kararlarının İptali ve Sorumluluk
Davası Açılması...............................................................44
C. Ortaklığın Amacına UlaÅŸmasının İmkânsız Hale
GeldiÄŸi Gerekçesiyle İnfisahın Tespiti Davası
Açılması...........................................................................45
D. Ana SözleÅŸmeyle Pay Sahiplerine Haklı Sebeple
Fesih Olanağı Tanınması .................................................47
5. Ara DeÄŸerlendirme ................................................................48
IX
İçindekiler
III. ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİNİN
TÜRK TİCARET KANUNUNDA DÜZENLENMESİNİN
TARİHİ GELİŞİMİ ...................................................................54
1. 1985 Tarihli TTK Taslağı’nda Anonim Ortaklığın
Haklı Sebeple Feshi...............................................................54
2. 2005 Tarihli TTK Tasarısı’nda Anonim Ortaklığın
Haklı Sebeple Feshi ve Tasarı’nın KanunlaÅŸması;
6102 Sayılı “Yeni” TTK 531 .................................................57
IV. DİĞER ORTAKLIK TÜRLERİNİN HAKLI SEBEPLE
FESHİ.........................................................................................60
1. Adi Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi ......................................60
2. Kollektif Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi..............................63
3. Limited Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi................................66
İKİNCİ BÖLÜM
HAKLI SEBEP
§ 4. HAKLI SEBEP KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ........................71
I. BORÇLAR HUKUKUNDA HAKLI SEBEP ............................71
1. Terminoloji ...........................................................................72
2. Tanım.....................................................................................73
3. Haklı Sebep Teşkil Eden Olguların Tasnifi ...........................77
4. Haklı Sebep Kavramının Fesih Hakkının Kullanılması
Üzerindeki Etkisi ..................................................................77
A. Genel Olarak....................................................................77
B. OlaÄŸan ve OlaÄŸanüstü Fesih ...........................................79
5. Sürekli Borç İliÅŸkilerinde Haklı Sebebe Sonuç
Bağlanmasının Dogmatik Temeli..........................................83
A. Dürüstlük Kuralı ÖÄŸretisi ...............................................83
B. Dürüstlük Kuralı Kaynaklı “Clausula Rebus Sic
Stantibus” Kavramı ve Haklı Sebeple Fesihle İliÅŸkisi.....84
II. ORTAKLIKLAR HUKUKUNDA ORTAKLIÄžIN
DEVAMININ ÇEKİLMEZ HALE GELMESİ:
ÖZELLİKLE KOLLEKTİF ORTAKLIKLARDA
“HAKLI SEBEP” .......................................................................93
İçindekiler
X
1. Ortaklıklar Hukukunda Haklı Sebebin Tanımı......................93
A. Yasal Tanım .....................................................................93
B. Yasal Tanımın Unsurları..................................................95
a. “Åžirketin KuruluÅŸuna Yol Açan Fiili veya
KiÅŸisel Sebeplerin Ortadan Kalkmış Olması” ............95
b. Söz Konusu Durumun Ortaklığın İşletme
Konusunun Elde Edilmesini İmkânsız
Kılması yahut GüçleÅŸtirmesi .......................................96
C. ÖÄŸreti ve Uygulamada Yapılan Tanımlar ........................97
2. Ortaklıklar Hukukunda Haklı Sebeplerin Tasnifi;
Öznel ve Nesnel Nitelikteki Haklı Sebepler..........................97
A. Genel Açıklama ...............................................................97
B. Anonim Ortaklıkta Nesnel-Öznel Sebepler
Ayırımı ve Önemi ............................................................98
III. ANONİM ORTAKLIÄžA ÖZGÜ HAKLI SEBEP
KAVRAMI..................................................................................99
1. Genel olarak .........................................................................99
2. Anonim Ortaklığa Özgü Haklı Sebep Tanımı .....................101
A. Tanımlamada Yararlanılan Kıstaslar..............................101
B. Kıstasların Değerlendirilmesi........................................103
§ 5. ÖZEL OLARAK ANONİM ORTAKLIKTA HAKLI
SEBEPLERİN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ..................................106
I. ÇOÄžUNLUK GÜCÜNÜN KÖTÜYE
KULLANILMASINDAN İLERİ GELEN HAKLI
SEBEP ÖRNEKLERİ...............................................................108
1. ÇoÄŸunluk Gücünün Kötüye Kullanılması Kavramı ..........108
2. ÇoÄŸunluk Gücünün Kötüye Kullanılmasının
Haklı Sebep Teşkil Etmesi...................................................111
3. ÇoÄŸunluk Gücünün Kötüye Kullanılmasının
Haklı Sebep Teşkil Etmesinin Şartları.................................112
A. Eylemin Devamlılık Arz Etmesi....................................112
B. Kötüye Kullanmanın GerçekleÅŸmiÅŸ Olması .................113
C. Kötüye Kullanmanın Olumsuz Åžartlarının
Mevcut Olmaması ........................................................113
XI
İçindekiler
4. ÇoÄŸunluk Gücünün Kötüye Kullanılmasından
DoÄŸan Haklı Sebep Örnekleri ............................................114
A. Pay Sahiplerinin Mali Haklarının İhlali ........................115
a. Kâr Payı Alma Hakkının İhlali ..................................115
b. Diğer Mali Hakların İhlali.........................................122
B. Pay Sahiplerinin Mali Hakları Dışındaki
Haklarının İhlali.............................................................126
a. Ortaklığa Katılma Haklarının İhlali...........................126
b. Pay Sahibinin Bilgi Alma ve İnceleme
Haklarının İhlali.........................................................132
c. Pay Sahiplerinin Yönetime Katılma
Haklarının İhlali ........................................................134
II. ÇOÄžUNLUK GÜCÜNÜN KÖTÜYE KULLANILMASI
DIÅžINDA BAÅžLICA HAKLI SEBEP ÖRNEKLERİ..............138
1. Anonim Ortaklığın Amacının ve Konusunun
GerçekleÅŸmesinin Sübjektif Olarak İmkânsız Hale
Gelmesi................................................................................138
A. Genel Olarak Ortaklığın Amacı ve Konusu...................138
a. Nihai amaç ................................................................138
b. Amaç ve Konu ..........................................................139
B. Ortaklığın İşletme Konusunun GerçekleÅŸtirilmesinin
İmkânsız Hale Gelmesinin Ayrı Bir Sona Erme
Sebebi Olarak DüzenlenmiÅŸ Olması ve Bunun
Haklı Sebeple Fesih Davası ile İlişkisi..........................140
C. Ortaklığın Asıl Amacına Ulaşmasının
İmkânsızlaÅŸması (Kazanç Elde Edemez
Hale Gelmesi)................................................................143
2. Esas Sermayenin Fiilen Yitirilmesinin Haklı
Sebep TeÅŸkil Etmesi ............................................................145
3. Ortaklık Amacının Değişmesi .............................................145
4. Organların İşlevini Yitirmesi ..............................................147
5. Ortaklığın Kötü Yönetimi....................................................149
İçindekiler
XII
III. KİŞİSEL OLGULARA DAYANAN HAKLI SEBEPLER ......153
1. Genel Olarak........................................................................153
2. Kişisel Olguların Haklı Sebep Teşkil Edip
EtmeyeceÄŸi Meselesi ..........................................................153
3. KiÅŸisel Haklı Sebep Örnekleri ............................................158
a. İş Göremezlik ..................................................................158
b. Kişisel Farklılıklar...........................................................159
c. Tâbiiyet Farklılıkları........................................................159
d. Pay Sahipleri SözleÅŸmelerinin İhlal Edilmesi .................160
IV. ÖÄžRETİDE LİSTE HALİNDE YAPILAN SAYIM VE
BU LİSTEDE BELİRTİLEN HAKLI SEBEP
ÖRNEKLERİ ...........................................................................162
V. LİMİTED ORTAKLIKLAR UYGULAMASINDAN
GELEN BAÅžLICA HAKLI SEBEPLERİN GÖRÜNÜM
BİÇİMLERİ..............................................................................165
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE
FESHİ DAVASI
§ 6. FESİH DAVASINDA UYGULANACAK USUL..........................169
I. TTK 531’DE ÖNGÖRÜLEN DAVA ÅžARTLARI ...................169
1. Haklı Sebebin Mevcudiyeti.................................................170
2. Davacı Pay Sahiplerinin Davalı Ortaklıkta Belirli
Bir Miktarda Sermayeyi Temsil Eden Paya Sahip Olması..173
A. Genel Olarak..................................................................173
B. TTK 531’deki Pay Oranlarının DeÄŸiÅŸtirilip
DeÄŸiÅŸtirilemeyeceÄŸi ......................................................174
II. FESİH DAVASINDA HUSUMET ...........................................179
1. Davacı .................................................................................179
A. Pay Sahipliği ve Bu Sıfatın İspatı .................................179
B. Pay veya Pay Senetleri Üzerinde İntifa, Rehin,
Vedia yahut Ariyet Hakları Olması................................181
C. Paya Birden Fazla Kimsenin Malik Olması ..................182
2. Davalı ..................................................................................184
XIII
İçindekiler
III. YARGILAMA USULÜ ...........................................................185
IV. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME....................................185
V. FESİH DAVASININ TAHKİMDE GÖRÜLME
İMKÂNI BULUNUP BULUNMADIÄžI..................................187
VI. FESİH DAVASINDA SÜRE ....................................................189
VII. FESİH DAVASINDA İSPAT YÜKÜ.......................................192
1. Genel Olarak........................................................................192
2. Özel Olarak Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple
Fesih Davasında İspat Yükü................................................193
VIII. FESİH DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİ VE
DAVA HARCI ........................................................................194
IX. HAKLI SEBEPLE FESİH DAVASINDA SULH,
KABUL VE FERAGAT ...........................................................195
X. İHTİYATİ TEDBİRLER...........................................................196
§7. ANONİM ORTAKLIÄžIN HAKLI SEBEPLE FESHİ
DAVASININ TABİ OLDUÄžU VE HÜKME IÅžIK
TUTACAK TEMEL İLKELER ..................................................200
I. HAKLI SEBEPLE FESİH DAVASININ BİR AZINLIK
HAKKINA DAYANIYOR OLMASI.......................................201
II. ANONİM ORTAKLIKTA AZINLIK PAY
SAHİPLERİNİN HAKLI SEBEPLE FESİH DAVASI
AÇMA HAKKININ VAZGEÇİLEMEZ HAK NİTELİĞİ ......202
1. Anonim Ortaklıklarda “Vazgeçilmez” ve “Müktesep”
Haklar Teorisi ......................................................................202
2. Haklı Sebeple Fesih Davasının Vazgeçilmez
Hak NiteliÄŸi ........................................................................205
III. HAKLI SEBEPLE FESHİ DÜZENLEYEN HÜKMÜN
TEK YANLI EMREDİCİ NİTELİĞİ ......................................208
1. TTK 340 “Emredici Hükümler İlkesi” ve Haklı
Sebeple Fesih.......................................................................208
2. Haklı Sebeple Fesih Hakkını GeniÅŸleten SözleÅŸme
Hükümleri............................................................................211
3. Haklı Sebeple Fesih Hakkını Ortadan Kaldıran Yahut
Sınırlandıran SözleÅŸme Hükümleri ve Bunların
GeçerliliÄŸi............................................................................213
İçindekiler
XIV
A. Kural...............................................................................213
B. Aykırılığın Sonuçları.......................................................216
IV. HAKLI SEBEBİN OLUŞUP OLUŞMADIĞI TAYİN
EDİLİRKEN MENFAATLER DENGESİNİN
GÖZETİLMESİ........................................................................217
1. Genel Olarak........................................................................217
2. Topluluk Menfaatlerine Karşılık Bireyin Menfaatlerinin
Ağırlığının Ölçülmesi..........................................................219
3. DeÄŸerlendirme .....................................................................224
V. HAKLI SEBEPLE FESİH DAVASININ İKİNCİL (TALİ)
NİTELİĞİ.................................................................................228
1. Haklı Sebeple Fesih Davası Açılmadan Önce Farklı
Çözüm Yollarına BaÅŸvurulmuÅŸ Olup Olmadığı...................229
2. Diğer Sona Erme Sebeplerinin Mevcut Olmaması .............233
VI. HAKLI SEBEP TEŞKİL EDEN OLGULARIN
ORTAYA ÇIKMASINDA DAVACI PAY SAHİBİNİN
KUSURUNUN VERİLECEK HÜKME ETKİSİ.....................234
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HAKLI SEBEBİN VARLIÄžININ KABULÜ HALİNDE
HÂKİMİN VEREBİLECEĞİ KARARLAR:
ORTAKLIĞIN FESHİ VE TASFİYESİ İLE
ALTERNATİF ÇÖZÜM YOLLARI
§ 8. ORTAKLIÄžIN FESHİ VE TASFİYESİ.......................................239
I. FESİH Mİ DİĞER ÇÖZÜM YOLLARI MI? HAKLI
SEBEBİN VARLIĞI HALİNDE FESİH KARARI
VERİLMESİNDE BELİRLEYİCİ ETMENLER.....................239
II. FESHİN SONUÇLARI ............................................................242
III. TASFİYE İŞLERİ ....................................................................244
IV. ÖZEL OLARAK TASFİYE MEMURLARININ
DURUMU ................................................................................247
§ 9. FESİH DIÅžINDA DURUMA UYGUN DÜÅžEN VE
KABUL EDİLEBİLİR BAÅžKA BİR ÇÖZÜME
HÜKMEDİLMESİ .......................................................................251
XV
İçindekiler
I. GENEL OLARAK FARKLI BİR ÇÖZÜME
HÜKMEDİLMESİ VE TALEPLE BAÄžLILIK İLKESİ..........251
II. FESİH DIÅžINDA BAÅžKA BİR ÇÖZÜME KARAR
VERİLMESİNİN ŞARTLARI .................................................254
1. Somut Olayın Özellikleri Dolayısıyla Tarafların
Menfaatlerinin Fesih Dışında BaÅŸka Bir Çözüme
Karar Vermeye Daha Elverişli Olması ................................254
2. Fesih Dışında BaÅŸka Bir Çözüme Hükmedilirken
Anonim Ortaklıkları Düzenleyen DiÄŸer Hükümlerin
Göz Önünde Bulundurulması..............................................255
3. Hükmedilen Çözümün Duruma Uygun ve Kabul
Edilebilir Olması .................................................................257
A. Uygunluk .......................................................................258
B. Kabul Edilebilirlik.........................................................259
4. Karar Verilecek Çözüm Tarzının Kalıcı ve Etkili
Bir Yaptırım Gücüne Sahip Olması.....................................260
III. DURUMA UYGUN DÜÅžEN VE KABUL EDİLEBİLİR
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ..............................................................261
1. Ortaklığın (İşletmenin) Bölünmesi......................................261
A. Genel Olarak..................................................................261
B. Bölünme Türleri ............................................................262
C. Türk Hukukunda ve 6102 Sayılı TTK’da Bölünme ......264
D. Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davası
Dolayısıyla Bölünmesinin Özellikleri ..........................266
2. Ortaklığın Ana SözleÅŸmesinin DeÄŸiÅŸtirilmesini
Gerektiren Çözümler...........................................................270
A. Genel Olarak .................................................................270
B. Mahkemenin Bizzat Ana SözleÅŸme DeÄŸiÅŸikliÄŸi
Yapıp Yapamayacağı Sorunu.........................................271
C. Davalı Ortaklık Ana SözleÅŸmesinde DeÄŸiÅŸiklik
Yapılmasını Gerektirebilecek Çözüm Önerileri ............276
3. Mahkemece Genel Kurul ve Yönetim Kurulu’nca
Karar Alınmasını Gerektiren Çözümler ..............................278
İçindekiler
XVI
§ 10. PAYLARININ GERÇEK DEÄžERİNİN ÖDENMESİ
KARŞILIĞI DAVACI PAYSAHİPLERİNİN
ORTAKLIKTAN ÇIKARILMASINA HÜKMEDİLMESİ.......280
I. GENEL OLARAK....................................................................280
II. HAKLI SEBEPLE FESİH HÜKMÜNÜN PAY
SAHİBİNE ORTAKLIKTAN ÇIKMA HAKKI TANIYIP
TANIMADIÄžI SORUNU.........................................................283
1. Terminoloji: Ortaklıktan Çıkma yahut Çıkarma..................283
2. Müstakil Olarak Ortaklıktan Çıkma veya Pay
Sahibini Ortaklıktan Çıkarma Talebi İçeren Bir
Dava Açılıp Açılamayacağı ................................................286
II. ORTAKLIKTAN ÇIKARILMAYA İMKAN VEREN
HAKLI SEBEP ÖRNEKLERİ .................................................290
III. PAY SAHİPLERİNİN ORTAKLIKTAN
ÇIKARILMASININ ORTAKLIÄžIN KENDİ
PAYLARINI İKTİSAP YASAĞI KARŞISINDA DURUMU..292
IV. ÇIKARILAN PAY SAHİBİNE PAYIN GERÇEK DEÄžERİ
KARÅžILIÄžI ÖDENECEK TAZMİNAT...................................295
1. Tazminatın Türü ..................................................................296
2. Tazminatın Hesaplanması ...................................................297
3. Payın DeÄŸerinin Hesaplanması Yönünde Kural
Koyan Ana SözleÅŸme Hükümlerinin Geçerli Olup
Olmadığı..............................................................................298
4. Gerçek DeÄŸer İlkesine Göre Payın DeÄŸerinin
Hesaplanması ve Uygulanacak Metodlar............................300
5. Payın Gerçek DeÄŸerinin Tespit EdileceÄŸi An .....................302
6. Payın Gerçek DeÄŸerinin Tespit Edilmesinde
Kusurun Rolü ......................................................................304
V. VERİLECEK HÜKMÜN ÇIKARMA BAKIMINDAN
ÖZEL SONUÇLARI ................................................................305
SONUÇ.................................................................................................... 309
KAYNAKÇA........................................................................................... 315
XVII
KISALTMALAR