Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi - NURİ ERDEM
Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi - NURİ ERDEM
Nuri ERDEM - Vedat Kitapçılık
ÖNSÖZ
Anonim ortaklığın haklı sebeple feshini incelediğimiz, esasen doktora
tezimize dayanan fakat bu basıda metne önemli ilaveler yapılan ve genişle-
tilen kitabımız, bu alandaki ilk çalışma lmasa da, yeni kanun döneminde
yayınlanan ilk eser olması nedeniyle yoğun ilgi gördü ve bir monografik eser
için oldukça kısa sayılabilecek bir sürede tükendi. Öncelikle çalışmamıza
ilgi gösteren herkese teşekkürlerimi sunarım.
İlk hali ile 6102 sayılı TTK’nın yürürlüğe girmesinden önce hazırlama-
ya başladığımız bu çalışma, kanunun yürürlüğe girmesi ile ayrı bir anlam
kazandı. Konu beklenildiği şekilde uygulama ve öğretide yoğun ilgi gördü.
Bu konuda iki adet doktora tezi daha yayınlandı ve anonim ortaklığın haklı
sebeple feshi pek çok makalede farklı yönlerden irdelendi. Genel eserlerde
de konu oldukça detaylı bir biçimde incelendi. TTK 531’in yürürlüğe girme-
sini takiben kısa bir sürede anonim ortaklığın haklı sebeple feshi Yargıtay
kararlarına da konu oldu ve fikir verecek ölçüde içtihat oluştu. Kitabın ilk
basısının yapıldığı Ekim 2012’den sonra mevzuatta, teori ve uygulamada
önemli değişiklikler ve gelişmeler oldu. Tüm bunları da değerlendirmeye
ve kitaba işlemeye gayret edecek şekilde, uygulamada karşılaştığımız ve ilk
basıda öngörülemeyen meseleleri de irdelemeye çalışarak kitabın bu basısını
hazırlamış bulunuyoruz. Konuyu kendi eserlerinde değerlendiren, bu bağ-
lamda eserimizi de inceleyen, öne sürdüğümüz görüşlere katılan, pekiştiren
yahut farklı yaklaşımlar getiren, böylelikle çalışmamızın gelişmesine katkı
sağlayan başta saygıdeğer hocalarım olmak üzere herkese canı gönülden te-
şekkür ediyorum. Bu bağlamda çalışmamıza eserlerinde yer veren, hazırla-
mış oldukları bilimsel eserlerde seçilmiş literatürleri içerisinde yer almak-
tan gurur duyduğum Ticaret Hukuku’nun duayenleri, saygıdeğer hocalarım
Prof. Dr. Ünal TEKİNALP ve Prof. Dr. Ersin ÇAMOĞLU’na özel olarak
saygı ve teşekkürlerimi sunarım.
Mensubu olduğum İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde ra-
hat ve mutlu bir çalışma ortamı sağlayan, desteklerini esirgemeyen, başta
İstanbul Aydın Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yadigar İZMİRLİ olmak üze-
IV
Önsöz
re, Ticaret Hukuku Anabilim Dalı’nda birlikte çalışma şansı yakaladığım ve
eserlerinden faydalandığım değerli hocalarım Prof. Dr. Hasan PULAŞLI’ya,
Prof. Dr. Ömer Adil ATASOY’a, Prof. Dr. Erol ULUSOY’a ve tüm değerli
hocalarım ile çalışma arkadaşlarıma saygı ve teşekkürlerimi sunarım.
Yine burada çalışmamızın mimarı olan saygıdeğer hocam Prof. Dr. Meh-
met BAHTİYAR’a, akademik çalışmalarımda her zaman görüş ve önerileri
ile yol gösterici olan saygıdeğer hocalarım Prof. Dr. Mehmet HELVACI ve
Prof. Dr. Arslan KAYA’ya da bu vesileyle bir kez daha saygı ve teşekkürle-
rimi sunarım.
Hayatımda özel bir yere ve anlama sahip, daima yanımda olup bu çalış-
mam sırasında da her zaman olduğu gibi sevgi, ilgi ve desteğini bir an olsun
esirgemeyen kıymetli ve sevgili eşim Büşra ERDEM’e, bu vesileyle sevgili
annem Nalan ERDEM’e ve babam Halil ERDEM’e, kız kardeşim Buket
ERDEM’e sevgi ve saygı ile birlikte sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
Kitabımızın bu basısını da Vedat CARBAŞ ile birlikte gerçekleştiriyo-
ruz. Kendisine ve başta Gülgonca ÇARPIK olmak üzere tüm Vedat Kitapçı-
lık çalışanlarına, titiz ve özenli çalışmaları için teşekkür ederim.
Dr. Öğr. Üyesi Nuri ERDEM
Caddebostan, 11.03.2019
1. BASIYA ÖNSÖZ’DEN
“Bu çalışma, TC. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel
Hukuk Doktora Programı kapsamında Doktora Tezi olarak hazırlanmış ve
08.10.2012 tarihinde Prof. Dr. Rayegan KENDER, Prof. Dr. Merih Kemal
OMAĞ, Prof. Dr. Abdulkadir ARPACI, Prof. Dr. Ayşe SUMER ve tez danış-
manı Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR’dan oluşan jüri huzurunda savunularak
oybirliği ile kabul edilmiştir. Tezimiz küçük ilave ve düzeltmeler bir yana ge-
nel kabule uygun olarak savunulduğu şekilde yayınlanmıştır... süreç boyunca
yardım, emek ve desteği olan herkes kocaman bir teşekkürü hak eder. Ancak
bir kişi var ki, tüm bu emek ve çalışmanın doktor sıfatı ile taçlanması onun
sayesinde gerçekleşmiştir. Bahsettiğim insan, çalışmanın atfedildiği saygı-
değer ve kıymetli hocam Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR’dır. Klasik söylem ile
konunun seçilmesinden kaynakçaya, tezin hazırlanıp savunulmasına kadar
bütün emek ve desteği için kendilerine teşekkür etmek gerekir...Değerli jüri
üyeleri Sayın Prof. Dr. Rayegan KENDER hocam eşsiz tecrübe ve bilgisi ile
bize çalışmamızda yol göstermiş; Sayın Prof. Dr. Merih Kemal OMAĞ ve
Sayın Prof. Dr. Ayşe SUMER hocalarım kıymetli değerlendirmeleri ve olum-
lu yaklaşımları ile çalışmamıza yardımcı olmuş; Yeditepe Üniversitesi Özel
Hukuk Anabilim Dalı Başkanı Sayın hocam Prof. Dr. Abdulkadir ARPACI
engin bilgisi ile çalışmamıza derinlik kazandırmış ve yol göstermiş, yardım,
şefkat ve desteklerini hiçbir zaman esirgememişlerdir. Bu vesile ile sayın jüri
üyelerine, çalışmamıza ayırdıkları zaman ile görüş ve değerlendirmeleri için
gönülden teşekkür ederim...Çok değerli yardım ve destekleri ile ilk sıralar-
dan birisini dekan yardımcımız Sayın hocam Yrd. Doç. Dr. Gül DOĞAN ha-
kediyor. Desteği ve varlığı çalışmamızı tamamlamamızı sağlayan en önemli
etkenlerden birisidir. Kendisine ne kadar teşekkür etsem azdır. Uzun yıllar
kürsü hocam olan Doç. Dr. Necla AKDAĞ GÜNEY de bu listede öncelikle
anılmalıdır. Kendisine gönülden çaba ve yardımları dolayısıyla buradan bir
kez daha teşekkür ederim. Bu çalışmamızda da özellikle Alman Hukuku’na
dair incelemelerimizde, gerek kaynakların elde edilmesinde gerekse görüş
ve değerlendirmeleri ile önemli katkıda bulunmuşlardır. Heidelberg Üni-
versitesi’nde yapılan Almanca çalışmaları ve kaynak araştırmaları da onun
VI
1. Bası’ya Önsözden
vasıtasıyla gerçekleşmiştir. Yine Sayın hocam aracılığı ile Zürih Üniversi-
tesi’nde kaynak araştırması ve çalışma yapmak fırsatı buldum. Bu vesile
ile ayrıca Zürih Üniversitesi’nde araştırma yapmama imkân tanıyan İsviçre
Ticaret Hukuku öğretisinin önde gelen isimlerinden Sayın Prof. Dr. Peter
NOBEL ile Araş. Gör. Sayın Gilles PITSCHEN’e de buradan teşekkürlerimi
sunarım...”
Batı Ataşehir, 10.10.2012
Dr. Nuri ERDEM
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ ........................................................................................................... 1
BİRİNCİ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİNE
GENEL BAKIŞ
§ 1. KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ ...............................................3
I. KONUNUN TAKDİMİ................................................................3
II. ANONİM ORTAKLIKTA HAKLI SEBEPLE FESİH
DAVASININ BAŞLICA İŞLEVLERİ DOĞRULTUSUNDA
KONUNUN ÖNEMİ....................................................................7
1. Davanın Azınlığı Çoğunluk Gücünün Olumsuz
Etkilerine Karşı Koruyucu İşlevi ............................................7
2. Payın Devri Sınırlandırmalarına Karşı Çözüm
Sağlayıcı İşlevi .....................................................................16
3. Sürekli Borç İlişkisi Doğuran Ortaklık Sözleşmesinin
Sona Erdirilmesi İşlevi .........................................................18
§ 2. ALMAN VE İSVİÇRE HUKUKUNDA ANONİM
ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİNE GENEL BAKIŞ.20
I. ALMAN HUKUKUNDA...........................................................20
II. İSVİÇRE HUKUKUNDA..........................................................23
1. Mülga Kanunlar Dönemi ve Yürürlükteki
İsv. BK 736’nın Tarihi Gelişimi ............................................24
2. 1991 Reformu Sonrası İsviçre Hukukunda Mevcut
Hukuki Düzenleme................................................................28
3. İsviçre Anonim Ortaklıklar Hukukunda: “Büyük
Ortaklıklar Hukuku Revizyonu” - 2007 Tasarısı ve
Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi. .............................30
VIII
Kısaltmalar
4. Ana Hatlarıyla İsviçre Federal Mahkemesi’nin
Konuya Bakışı ve Uygulamadan Haklı Sebep
Örnekleri .........................................................................32
§3. TÜRK HUKUKUNDA ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI
SEBEPLE FESHİNİN KANUNDA DÜZENLENİŞİ VE
TARİHİ GELİŞİMİ ........................................................................35
I. TÜRK HUKUKUNDA 6762 SAYILI ETK
HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE ANONİM
ORTAKLIKLARIN HAKLI SEBEPLE FESHİNİN
MÜMKÜN OLUP OLMADIĞI SORUNU................................35
II. ÖĞRETİ VE YARGININ 6762 SAYILI ETK
HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE KONUYA
BAKIŞI VE TEMEL TARTIŞMA NOKTALARI......................36
1. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununda Anonim
Ortaklığın Haklı Sebeple Feshinin Düzenlenmemiş
Olması ve Etkileri..................................................................36
2. Anonim Ortaklık Bakımından Haklı Sebeple Feshin
6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenmemiş
Olmasının Bir Kanun Boşluğu Teşkil Edip Etmediği ...........38
3. Adi Ortaklığın Haklı Sebeple Feshini Düzenleyen
Hükümlerin Genel Hüküm Olarak Anonim Ortaklıklar
Hakkında Uygulanmasının Mümkün Olup Olmadığı ...........42
4. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümleri
Çerçevesinde Pay Sahiplerine Önerilen Alternatif
Hukuki İmkânlar ...................................................................43
A. Pay Sahibinin Payını Devrederek Ortaklıktan
Çıkması ...........................................................................43
B. Genel Kurul Kararlarının İptali ve Sorumluluk
Davası Açılması...............................................................44
C. Ortaklığın Amacına Ulaşmasının İmkânsız Hale
Geldiği Gerekçesiyle İnfisahın Tespiti Davası
Açılması...........................................................................45
D. Ana Sözleşmeyle Pay Sahiplerine Haklı Sebeple
Fesih Olanağı Tanınması .................................................47
5. Ara Değerlendirme ................................................................48
IX
İçindekiler
III. ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİNİN
TÜRK TİCARET KANUNUNDA DÜZENLENMESİNİN
TARİHİ GELİŞİMİ ...................................................................54
1. 1985 Tarihli TTK Taslağı’nda Anonim Ortaklığın
Haklı Sebeple Feshi...............................................................54
2. 2005 Tarihli TTK Tasarısı’nda Anonim Ortaklığın
Haklı Sebeple Feshi ve Tasarı’nın Kanunlaşması;
6102 Sayılı “Yeni” TTK 531 .................................................57
IV. DİĞER ORTAKLIK TÜRLERİNİN HAKLI SEBEPLE
FESHİ.........................................................................................60
1. Adi Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi ......................................60
2. Kollektif Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi..............................63
3. Limited Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi................................66
İKİNCİ BÖLÜM
HAKLI SEBEP
§ 4. HAKLI SEBEP KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ........................71
I. BORÇLAR HUKUKUNDA HAKLI SEBEP ............................71
1. Terminoloji ...........................................................................72
2. Tanım.....................................................................................73
3. Haklı Sebep Teşkil Eden Olguların Tasnifi ...........................77
4. Haklı Sebep Kavramının Fesih Hakkının Kullanılması
Üzerindeki Etkisi ..................................................................77
A. Genel Olarak....................................................................77
B. Olağan ve Olağanüstü Fesih ...........................................79
5. Sürekli Borç İlişkilerinde Haklı Sebebe Sonuç
Bağlanmasının Dogmatik Temeli..........................................83
A. Dürüstlük Kuralı Öğretisi ...............................................83
B. Dürüstlük Kuralı Kaynaklı “Clausula Rebus Sic
Stantibus” Kavramı ve Haklı Sebeple Fesihle İlişkisi.....84
II. ORTAKLIKLAR HUKUKUNDA ORTAKLIĞIN
DEVAMININ ÇEKİLMEZ HALE GELMESİ:
ÖZELLİKLE KOLLEKTİF ORTAKLIKLARDA
“HAKLI SEBEP” .......................................................................93
İçindekiler
X
1. Ortaklıklar Hukukunda Haklı Sebebin Tanımı......................93
A. Yasal Tanım .....................................................................93
B. Yasal Tanımın Unsurları..................................................95
a. “Şirketin Kuruluşuna Yol Açan Fiili veya
Kişisel Sebeplerin Ortadan Kalkmış Olması” ............95
b. Söz Konusu Durumun Ortaklığın İşletme
Konusunun Elde Edilmesini İmkânsız
Kılması yahut Güçleştirmesi .......................................96
C. Öğreti ve Uygulamada Yapılan Tanımlar ........................97
2. Ortaklıklar Hukukunda Haklı Sebeplerin Tasnifi;
Öznel ve Nesnel Nitelikteki Haklı Sebepler..........................97
A. Genel Açıklama ...............................................................97
B. Anonim Ortaklıkta Nesnel-Öznel Sebepler
Ayırımı ve Önemi ............................................................98
III. ANONİM ORTAKLIĞA ÖZGÜ HAKLI SEBEP
KAVRAMI..................................................................................99
1. Genel olarak .........................................................................99
2. Anonim Ortaklığa Özgü Haklı Sebep Tanımı .....................101
A. Tanımlamada Yararlanılan Kıstaslar..............................101
B. Kıstasların Değerlendirilmesi........................................103
§ 5. ÖZEL OLARAK ANONİM ORTAKLIKTA HAKLI
SEBEPLERİN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ..................................106
I. ÇOĞUNLUK GÜCÜNÜN KÖTÜYE
KULLANILMASINDAN İLERİ GELEN HAKLI
SEBEP ÖRNEKLERİ...............................................................108
1. Çoğunluk Gücünün Kötüye Kullanılması Kavramı ..........108
2. Çoğunluk Gücünün Kötüye Kullanılmasının
Haklı Sebep Teşkil Etmesi...................................................111
3. Çoğunluk Gücünün Kötüye Kullanılmasının
Haklı Sebep Teşkil Etmesinin Şartları.................................112
A. Eylemin Devamlılık Arz Etmesi....................................112
B. Kötüye Kullanmanın Gerçekleşmiş Olması .................113
C. Kötüye Kullanmanın Olumsuz Şartlarının
Mevcut Olmaması ........................................................113
XI
İçindekiler
4. Çoğunluk Gücünün Kötüye Kullanılmasından
Doğan Haklı Sebep Örnekleri ............................................114
A. Pay Sahiplerinin Mali Haklarının İhlali ........................115
a. Kâr Payı Alma Hakkının İhlali ..................................115
b. Diğer Mali Hakların İhlali.........................................122
B. Pay Sahiplerinin Mali Hakları Dışındaki
Haklarının İhlali.............................................................126
a. Ortaklığa Katılma Haklarının İhlali...........................126
b. Pay Sahibinin Bilgi Alma ve İnceleme
Haklarının İhlali.........................................................132
c. Pay Sahiplerinin Yönetime Katılma
Haklarının İhlali ........................................................134
II. ÇOĞUNLUK GÜCÜNÜN KÖTÜYE KULLANILMASI
DIŞINDA BAŞLICA HAKLI SEBEP ÖRNEKLERİ..............138
1. Anonim Ortaklığın Amacının ve Konusunun
Gerçekleşmesinin Sübjektif Olarak İmkânsız Hale
Gelmesi................................................................................138
A. Genel Olarak Ortaklığın Amacı ve Konusu...................138
a. Nihai amaç ................................................................138
b. Amaç ve Konu ..........................................................139
B. Ortaklığın İşletme Konusunun Gerçekleştirilmesinin
İmkânsız Hale Gelmesinin Ayrı Bir Sona Erme
Sebebi Olarak Düzenlenmiş Olması ve Bunun
Haklı Sebeple Fesih Davası ile İlişkisi..........................140
C. Ortaklığın Asıl Amacına Ulaşmasının
İmkânsızlaşması (Kazanç Elde Edemez
Hale Gelmesi)................................................................143
2. Esas Sermayenin Fiilen Yitirilmesinin Haklı
Sebep Teşkil Etmesi ............................................................145
3. Ortaklık Amacının Değişmesi .............................................145
4. Organların İşlevini Yitirmesi ..............................................147
5. Ortaklığın Kötü Yönetimi....................................................149
İçindekiler
XII
III. KİŞİSEL OLGULARA DAYANAN HAKLI SEBEPLER ......153
1. Genel Olarak........................................................................153
2. Kişisel Olguların Haklı Sebep Teşkil Edip
Etmeyeceği Meselesi ..........................................................153
3. Kişisel Haklı Sebep Örnekleri ............................................158
a. İş Göremezlik ..................................................................158
b. Kişisel Farklılıklar...........................................................159
c. Tâbiiyet Farklılıkları........................................................159
d. Pay Sahipleri Sözleşmelerinin İhlal Edilmesi .................160
IV. ÖĞRETİDE LİSTE HALİNDE YAPILAN SAYIM VE
BU LİSTEDE BELİRTİLEN HAKLI SEBEP
ÖRNEKLERİ ...........................................................................162
V. LİMİTED ORTAKLIKLAR UYGULAMASINDAN
GELEN BAŞLICA HAKLI SEBEPLERİN GÖRÜNÜM
BİÇİMLERİ..............................................................................165
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE
FESHİ DAVASI
§ 6. FESİH DAVASINDA UYGULANACAK USUL..........................169
I. TTK 531’DE ÖNGÖRÜLEN DAVA ŞARTLARI ...................169
1. Haklı Sebebin Mevcudiyeti.................................................170
2. Davacı Pay Sahiplerinin Davalı Ortaklıkta Belirli
Bir Miktarda Sermayeyi Temsil Eden Paya Sahip Olması..173
A. Genel Olarak..................................................................173
B. TTK 531’deki Pay Oranlarının Değiştirilip
Değiştirilemeyeceği ......................................................174
II. FESİH DAVASINDA HUSUMET ...........................................179
1. Davacı .................................................................................179
A. Pay Sahipliği ve Bu Sıfatın İspatı .................................179
B. Pay veya Pay Senetleri Üzerinde İntifa, Rehin,
Vedia yahut Ariyet Hakları Olması................................181
C. Paya Birden Fazla Kimsenin Malik Olması ..................182
2. Davalı ..................................................................................184
XIII
İçindekiler
III. YARGILAMA USULÜ ...........................................................185
IV. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME....................................185
V. FESİH DAVASININ TAHKİMDE GÖRÜLME
İMKÂNI BULUNUP BULUNMADIĞI..................................187
VI. FESİH DAVASINDA SÜRE ....................................................189
VII. FESİH DAVASINDA İSPAT YÜKÜ.......................................192
1. Genel Olarak........................................................................192
2. Özel Olarak Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple
Fesih Davasında İspat Yükü................................................193
VIII. FESİH DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİ VE
DAVA HARCI ........................................................................194
IX. HAKLI SEBEPLE FESİH DAVASINDA SULH,
KABUL VE FERAGAT ...........................................................195
X. İHTİYATİ TEDBİRLER...........................................................196
§7. ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİ
DAVASININ TABİ OLDUĞU VE HÜKME IŞIK
TUTACAK TEMEL İLKELER ..................................................200
I. HAKLI SEBEPLE FESİH DAVASININ BİR AZINLIK
HAKKINA DAYANIYOR OLMASI.......................................201
II. ANONİM ORTAKLIKTA AZINLIK PAY
SAHİPLERİNİN HAKLI SEBEPLE FESİH DAVASI
AÇMA HAKKININ VAZGEÇİLEMEZ HAK NİTELİĞİ ......202
1. Anonim Ortaklıklarda “Vazgeçilmez” ve “Müktesep”
Haklar Teorisi ......................................................................202
2. Haklı Sebeple Fesih Davasının Vazgeçilmez
Hak Niteliği ........................................................................205
III. HAKLI SEBEPLE FESHİ DÜZENLEYEN HÜKMÜN
TEK YANLI EMREDİCİ NİTELİĞİ ......................................208
1. TTK 340 “Emredici Hükümler İlkesi” ve Haklı
Sebeple Fesih.......................................................................208
2. Haklı Sebeple Fesih Hakkını Genişleten Sözleşme
Hükümleri............................................................................211
3. Haklı Sebeple Fesih Hakkını Ortadan Kaldıran Yahut
Sınırlandıran Sözleşme Hükümleri ve Bunların
Geçerliliği............................................................................213
İçindekiler
XIV
A. Kural...............................................................................213
B. Aykırılığın Sonuçları.......................................................216
IV. HAKLI SEBEBİN OLUŞUP OLUŞMADIĞI TAYİN
EDİLİRKEN MENFAATLER DENGESİNİN
GÖZETİLMESİ........................................................................217
1. Genel Olarak........................................................................217
2. Topluluk Menfaatlerine Karşılık Bireyin Menfaatlerinin
Ağırlığının Ölçülmesi..........................................................219
3. Değerlendirme .....................................................................224
V. HAKLI SEBEPLE FESİH DAVASININ İKİNCİL (TALİ)
NİTELİĞİ.................................................................................228
1. Haklı Sebeple Fesih Davası Açılmadan Önce Farklı
Çözüm Yollarına Başvurulmuş Olup Olmadığı...................229
2. Diğer Sona Erme Sebeplerinin Mevcut Olmaması .............233
VI. HAKLI SEBEP TEŞKİL EDEN OLGULARIN
ORTAYA ÇIKMASINDA DAVACI PAY SAHİBİNİN
KUSURUNUN VERİLECEK HÜKME ETKİSİ.....................234
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HAKLI SEBEBİN VARLIĞININ KABULÜ HALİNDE
HÂKİMİN VEREBİLECEĞİ KARARLAR:
ORTAKLIĞIN FESHİ VE TASFİYESİ İLE
ALTERNATİF ÇÖZÜM YOLLARI
§ 8. ORTAKLIĞIN FESHİ VE TASFİYESİ.......................................239
I. FESİH Mİ DİĞER ÇÖZÜM YOLLARI MI? HAKLI
SEBEBİN VARLIĞI HALİNDE FESİH KARARI
VERİLMESİNDE BELİRLEYİCİ ETMENLER.....................239
II. FESHİN SONUÇLARI ............................................................242
III. TASFİYE İŞLERİ ....................................................................244
IV. ÖZEL OLARAK TASFİYE MEMURLARININ
DURUMU ................................................................................247
§ 9. FESİH DIŞINDA DURUMA UYGUN DÜŞEN VE
KABUL EDİLEBİLİR BAŞKA BİR ÇÖZÜME
HÜKMEDİLMESİ .......................................................................251
XV
İçindekiler
I. GENEL OLARAK FARKLI BİR ÇÖZÜME
HÜKMEDİLMESİ VE TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ..........251
II. FESİH DIŞINDA BAŞKA BİR ÇÖZÜME KARAR
VERİLMESİNİN ŞARTLARI .................................................254
1. Somut Olayın Özellikleri Dolayısıyla Tarafların
Menfaatlerinin Fesih Dışında Başka Bir Çözüme
Karar Vermeye Daha Elverişli Olması ................................254
2. Fesih Dışında Başka Bir Çözüme Hükmedilirken
Anonim Ortaklıkları Düzenleyen Diğer Hükümlerin
Göz Önünde Bulundurulması..............................................255
3. Hükmedilen Çözümün Duruma Uygun ve Kabul
Edilebilir Olması .................................................................257
A. Uygunluk .......................................................................258
B. Kabul Edilebilirlik.........................................................259
4. Karar Verilecek Çözüm Tarzının Kalıcı ve Etkili
Bir Yaptırım Gücüne Sahip Olması.....................................260
III. DURUMA UYGUN DÜŞEN VE KABUL EDİLEBİLİR
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ..............................................................261
1. Ortaklığın (İşletmenin) Bölünmesi......................................261
A. Genel Olarak..................................................................261
B. Bölünme Türleri ............................................................262
C. Türk Hukukunda ve 6102 Sayılı TTK’da Bölünme ......264
D. Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davası
Dolayısıyla Bölünmesinin Özellikleri ..........................266
2. Ortaklığın Ana Sözleşmesinin Değiştirilmesini
Gerektiren Çözümler...........................................................270
A. Genel Olarak .................................................................270
B. Mahkemenin Bizzat Ana Sözleşme Değişikliği
Yapıp Yapamayacağı Sorunu.........................................271
C. Davalı Ortaklık Ana Sözleşmesinde Değişiklik
Yapılmasını Gerektirebilecek Çözüm Önerileri ............276
3. Mahkemece Genel Kurul ve Yönetim Kurulu’nca
Karar Alınmasını Gerektiren Çözümler ..............................278
İçindekiler
XVI
§ 10. PAYLARININ GERÇEK DEĞERİNİN ÖDENMESİ
KARŞILIĞI DAVACI PAYSAHİPLERİNİN
ORTAKLIKTAN ÇIKARILMASINA HÜKMEDİLMESİ.......280
I. GENEL OLARAK....................................................................280
II. HAKLI SEBEPLE FESİH HÜKMÜNÜN PAY
SAHİBİNE ORTAKLIKTAN ÇIKMA HAKKI TANIYIP
TANIMADIĞI SORUNU.........................................................283
1. Terminoloji: Ortaklıktan Çıkma yahut Çıkarma..................283
2. Müstakil Olarak Ortaklıktan Çıkma veya Pay
Sahibini Ortaklıktan Çıkarma Talebi İçeren Bir
Dava Açılıp Açılamayacağı ................................................286
II. ORTAKLIKTAN ÇIKARILMAYA İMKAN VEREN
HAKLI SEBEP ÖRNEKLERİ .................................................290
III. PAY SAHİPLERİNİN ORTAKLIKTAN
ÇIKARILMASININ ORTAKLIĞIN KENDİ
PAYLARINI İKTİSAP YASAĞI KARŞISINDA DURUMU..292
IV. ÇIKARILAN PAY SAHİBİNE PAYIN GERÇEK DEĞERİ
KARŞILIĞI ÖDENECEK TAZMİNAT...................................295
1. Tazminatın Türü ..................................................................296
2. Tazminatın Hesaplanması ...................................................297
3. Payın Değerinin Hesaplanması Yönünde Kural
Koyan Ana Sözleşme Hükümlerinin Geçerli Olup
Olmadığı..............................................................................298
4. Gerçek Değer İlkesine Göre Payın Değerinin
Hesaplanması ve Uygulanacak Metodlar............................300
5. Payın Gerçek Değerinin Tespit Edileceği An .....................302
6. Payın Gerçek Değerinin Tespit Edilmesinde
Kusurun Rolü ......................................................................304
V. VERİLECEK HÜKMÜN ÇIKARMA BAKIMINDAN
ÖZEL SONUÇLARI ................................................................305
SONUÇ.................................................................................................... 309
KAYNAKÇA........................................................................................... 315
XVII
KISALTMALAR