Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Anayasa Ve Özgürlük
Anayasa Ve Özgürlük
Mustafa ERDOĞAN
Sayfa Sayısı
:
313
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2002
ISBN NO
:
9754642362
140,00
TL ÖNSÖZ Bu kitapta anayasa hukuku sorunlarıyla ilgili olarak son on beş yıl içinde yazdığım ve çoğu daha önce başka kitaplarda dağınık olarak yer almış olan makaleleri bir araya topladım. Böylece, hukuk yazılarımı siyaset teorisi ve felsefesi ile ilgili olanlardan kabaca ayırmış ve tek bir ciltte toplamış oluyorum. "Kabaca" diyorum, çünkü anayasa hukuku ile siyaset teorisini büsbütün ayırmak imkansızdır, bunlar çoğu zaman gerek tematik gerekse metodolojik olarak iç içe geçmiş disiplinlerdir. Bu nedenle bu tür bir ayrımın ister istemez bir ölçüde keyfi olacağının bilincindeyim. Nitekim, bu kitapta "İnsan Hakları" başlıklı bir bölüme yer vermiş olmakla beraber, insan haklarıyla ilgili daha teorik-felsefi yazıları buraya almadım. Oysa, aynı teorik temeller elbette burada yer alan makalelerde de bir ölçüde işlenmiştir. Böylece, Anayasal Demokrasimden sonra, Anayasa ve Özgürlük benim öncelikle kamu hukukçularına hitap eden ikinci kitabım olmaktadır. Bu haliyle kitap anayasa sorunlarıyla teorik ve pozitif düzeylerde ilgilenen araştırmacılar için uygun bir kaynak niteliğindedir. Ancak, okuyucunun, anayasa teorisiyle şu veya bu ölçüde ilgili bütün yazılarımın bu kitapta yer almadığını da hatırda tutması gerekiyor. Bu kitabın adı "anayasa yazıları" da olabilirdi. "Anayasa ve Özgürlük" adını tercih etmemin sebebi sanırım tahmin edilebilir veya kitap okunduktan sonra anlaşılabilir. Böyle olmalıydı, çünkü burada bir araya getirilen makalelerin hemen hemen hepsinin arkasındaki temel fikir özgürlüktür. Bu bakımdan, bu kitap özgürlükçü bir hukukçunun anayasa meselelerine nasıl baktığını merak edenler için bir kılavuz olarak da görülebilir. Kitabı kendi yayınları arasında çıkarmak hususunda istekli davranan Yetkin Yayınları sahibi Muharrem beye teşekkür ederim. Mustafa Erdoğan 28 Eylül 2002 Emek, Ankara İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM ANAYASAL YÖNETİM VE TÜRKİYE HUKUK DEVLETİ 17 1. GİRİŞ 17 2. HUKUK DEVLETİNİN TEMEL FİKRİ 18 3. HUKUK DEVLETİNİN İŞLEVİ 19 4. HUKUK DEVLETİNİN BAŞLICA GEREKLERİ 20 5. HUKUK DEVLETİ VE DEMOKRASİ 21 YARGININ BAĞIMSIZLIK VE TARAFSIZLIĞI 23 1. YARGI İŞLEVİNİN NİTELİĞİ 23 2. YARGININ BAĞIMSIZLIĞI 24 3. YARGININ TARAFSIZLIĞI 25 KISA LİTERATÜR 27 TÜRKİYE′NİN ANAYASA SORUNU 29 I. ANAYASA YAPMAK ÖNEMLİ MİDİR? 29 II. TÜRKİYE′NİN YENİ BİR ANAYASAYA İHTİYACI VAR MI? 32 III. TÜRKİYE İÇİN NASIL BİR ANAYASA? 34 1. Anayasa Nasıl Yapılmalı? 34 2. Nasıl Bir Anayasa Yapılmalı? 35 a) Anayasanın başlangıcı 35 b) Devletin tanımı 35 c) "Egemenlik" 36 d) Temel haklar 36 e) Hükümet sistemi 37 f) İdari yapı ve işlev 37 g) Silahlı kuvvetlerin sivil denetimi 39 h) Siyasi partiler 39 i) Yargı 39 REFERANSLAR 40 ANAYASAL LİBERALİZM VE TÜRKİYE′NİN AÇMAZLARI 41 1. ANAYASAL LİBERALİZM YAHUT "ÖZGÜR HALKIN YÖNETİMİ" 41 2. TÜRKİYE′DEKİ HAKİM RESMİ EĞİLİM 42 3. TÜRKİYE İÇİN LİBERAL-DEMOKRATİK BİR ANAYASAL PROGRAMIN ESASLARI 43 4. SONUÇ YERİNE 47 KÜRESELLEŞME, HUKUK VE TÜRKİYE 49 A. GİRİŞ 49 B. KÜRESELLEŞME, ULUS DEVLET VE EGEMENLİK 50 C. KÜRESELLEŞME VE HUKUK 52 1. "Evrensel Normlar" Fikrinin Yükselişi 53 2. Uluslararası Hukukun Yeni Özneleri 54 3. Uluslar arası Hukuktan "Uluslarüstü Hukuk"a 55 4. NATO, Meşru Müdafaa ve İnsani Müdahale 57 5. Uluslararası Mahkemeler ve Tahkim 58 6. Hukukun Üstünlüğünün Küreselleşmesi 59 7. Hukukun Uyumlulaştırılması 59 D. KÜRESELLEŞMENİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ 60 1. BM Rejimi, NATO ve Türkiye 60 2. Avrupa İnsan Haklan Hukuku 61 3. Avrupa Birliğine Uyumun Hukuki Gerekleri 62 4. Hukukun Uyumlulaştırılması 63 E. SONUÇ 63 YARARLANILAN KAYNAKLAR 65 ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ NE GETİRİYOR? 67 1. TEMEL HAKLARİN GENEL İLKELERİ 67 a) Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması 67 b) Temel Hak ve Özgürlüklerin Kötüye Kullanılması Yasağı 69 2. BAZI HAKLARLA İLGİLİ ÖZEL DÜZENLEMELER 70 a) Genel Olarak 70 b) Sorunlar 70 3. DEVLET SİSTEMİNİN YAPISIYLA İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER 72 4. DİĞER DEĞİŞİKLİKLER 73 5. SONUÇ 74 İKİNCİ BÖLÜM İNSAN HAKLARI CUMHURİYET DÖNEMİNDE İNSAN HAKLARI 79 A. GİRİŞ 79 B. ANAYASALARDA İNSAN HAKLARİ 80 1. 1924 Anayasası Dönemi 80 a) Anayasal Düzenleme 80 b) Uygulama 82 2. 1961 Anayasası Dönemi 87 a) İnsan Haklarını Etkileyen Anayasal İlkeler 88 b) Uygulama 91 3. 1982 Anayasası Dönemi 93 a) Anayasal Felsefe 93 b) Temel Hakların Anayasal Konumu 95 c) Uygulama 104 SONUÇ 107 KAYNAKLAR 109 BAŞÖRTÜSÜ, İNSAN HAKLARI VE TEAMÜLLER 111 A. İNSAN HAKLARI VE BAŞÖRTÜSÜ 111 B. İNSAN HAKLARİ VE TEAMÜLLER 114 C. TÜRK POZİTİF HUKUKU AÇISINDAN BAŞÖRTÜSÜ SORUNU .... 115 1. Anayasal Durum 115 2. Yasal Durum 117 3. Anayasa Mahkemesi′nin İçtihadı Meselesi 119 4. Avrupa İnsan Haklan Komisyonu Kararlan 121 5. Başörtülü Milletvekili Sorunu 122 a) Milletvekilleri "Kamu Görevlisi" Midirler? 122 b) TBMM′nin "Teamülleri" ve Başörtüsü 124 cj Kamu Alanı ve Yasaklar 125 LİTERATÜR 126 1982 ANAYASASINDA DİN ÖZGÜRLÜĞÜ 127 1. ANAYASANIN SİYASİ FELSEFESİ 127 a) Devlet Kültü 128 b) Resmi İdeoloji 128 c) Dayanışmacı Milliyetçilik ve Korporatizm 129 2. TÜRKİYE′NİN DİN POLİTİKASI İÇİN BİR SÖZLÜK 129 a) "Dinin Siyasete Kanş(tırıl)maması" 129 b) "Devlet Sisteminin Dine DayandınImaması" 130 c) "Din İstismarı ve Sömürüsü"nün Yasak Olması 130 d) "Laik Cumhuriyet" 131 e) Diyanet İşleri Başkanlığı 131 3. RESMİ LAİKLİK ANLAYIŞI VE DİN ÖZGÜRLÜKLERİ 131 4. ANAYASA MAHKEMESİ′NİN DİN-SİYASET İLİŞKİSİNE BAKIŞI 134 5. SONUÇ 137 KAYNAKLAR 138 SİVİL ÖZGÜRLÜK OLARAK DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ 139 1. ÖZGÜRLÜK VE SİVİL ÖZGÜRLÜK KAVRAMLARI 139 a) Özgürlük Kavramı 139 b) Sivil Özgürlükler 140 2. BİR SİVİL ÖZGÜRLÜK OLARAK DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN İÇERİĞİ 140 a) Bir Dine İnanma ve İnanmama Özgürlüğü 140 b) Dinin Gereklerini Yerine Getirme Özgürlüğü 141 c) Dini Tebliğ ve Telkin Etme Özgürlüğü 141 d) Dini Öğretim ve Eğitim Özgürlüğü 142 3. DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ VE KAMU ALANI 143 4. DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ÇEVRE ŞARTLARI 146 a) Din Karşıtı İdeoloji 146 b) Resmi İdeoloji Olarak Din 147 c) Laiklik 148 5. DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜNÜ OLUMSUZ ETKİLEYEN BİR FAKTÖR OLARAK "DİN İSTİSMARI" VE "GERİCİLİK" SİYASETLERİ 148 KAYNAKLAR 151 "DİN İSTİSMARI", HUKUK VE TEMEL HAKLAR 153 1. SORUN 153 2. "DİN İSTİSMARI" VE HUKUK 154 3. "DİN İSTİSMARI" VE SİYASET 156 4. "DİN İSTİSMARI" VE TEMEL HAKLAR 158 5. SONUÇ 160 AİHM′NİN REFAH PARTİSİ KARARININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ 161 A. KARARİN GEREKÇESİNİN TAHLİLİ 166 1. "Meşru Amaç" 166 2. "Demokratik Bir Toplumda Gerekli/Zorunlu Olmak" 167 (1) Çok Hukuklu Sistem Sorunu 169 (2) Şeriat Meselesi 170 (3) Cihad Çağrısı 171 3. Müdahalenin Güdülen Amaçla Orantılılığı Meselesi 172 B. SONUÇ YERİNE 173 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ANAYASA VE ANAYASA MAHKEMESİ YABANCILARA MÜLK SATILMASI VE ANAYASA MAHKEMESİ 179 1. BİR ÜYENİN POLEMİĞİ 179 2. İPTAL KARARININ GENEL YAPISI 180 3. BAZI GÖZLEMLER 181 4. SONUÇ 183 ANAYASA MAHKEMESİ NASİL KARAR VERİYOR? 185 YÜKSEK MAHKEMENİN "BAŞÖRTÜSÜ KARARI" ÜSTÜNE BİR DEĞERLENDİRME 185 1. Birkaç Gözlem 185 2. 3511 Nolu Kanun Hakkında 188 3. İptal Kararının Gerekçesi 189 Anayasanın "Başlangıç" Kısmı 189 Cumhuriyetin Nitelikleri 190 Eşitlik 191 Din ve Vicdan Özgürlüğü 192 İnkılap Kanunlarının Korunması 194 Devletin Giyim-Kuşamı Düzenlemesi 194 Sonuç 195 ÖZELLEŞTİRME, DEMOKRASİ VE ANAYASA 199 ANAYASA MAHKEMESİ′NİN MUHTIRASININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ 207 GENEL MÜLAHAZALAR 207 AÇIKLAMANIN TAHLİLİ 209 11 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DEVLET SİSTEMİ BAŞBAKANLIK HÜKÜMETİ Mİ? 217 A. GİRİŞ 217 B. BAŞBAKANIN GÜCÜNÜN KAYNAKLARİ 219 1. Anayasal-Hukuki Etkenler 219 a) Bakanları seçmek ve görevlerine son vermek 219 b) Feshe karar vermek 220 c) Hükümetin genel siyasetinin belirlenmesi 221 2. Pratik İhtiyaçlar ve Teknik Düzenlemeler 221 3. Siyasi Etkenler 222 4. Sosyal Psikolojik Etkenler 224 5. Kişisel Etkenler 225 C. BAŞBAKANIN GÜCÜNÜN SINIRLARI 225 1. Hukuki Yetkilerin Sınırlı Oluşu 226 a) Atama yetkilen (patronaj) 226 b) Fesih yetkisi 228 2. Görevin Süreli Oluşu 229 3. Hükümetin Genel Siyasetinin Belirlenmesinin Özellikleri 229 4. Parti Politikasının Gerekleri 230 5. Kamusal İmajın Zayıf Yönleri 231 6. Siyasi Şartların Değişkenliği ve Muhalefetin Gücü 232 7. Kişilik Değişkeni 233 Ç. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 233 SİLAHLI KUVVETLERİN TÜRK ANAYASA DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 237 I. GİRİŞ 237 II. SİLAHLI KUVVETLERİN ANAYASAL KONUMU 238 1. Fonksiyonel Açıdan 238 a) Genel Olarak ve Anayasaya Göre 238 b) TSK İç Hizmet Kanununa Göre 241 2. Organik Açıdan 242 a) Tarihçe 242 b) Silahlı Kuvvetlerin Sivil Denetimi İlkesi 244 c) Genelkurmay Başkanı 246 d) Milli Güvenlik Kurulu ve Silahlı Kuvvetler 253 3. Silahlı Kuvvetlerin Başkomutanlığı 256 III- SONUÇ 260 PARLAMENTER REJİM AÇISINDAN CUMHURBAŞKANİ VE BAKANLAR KURULU 263 1. GİRİŞ 263 2. PARLA M ENTER REJİM VE DEVLET BAŞKANI 264 3. ANAYASA ÇERÇEVESİNDE CUMHURBAŞKANI VE BAKANLAR KURULU 266 a) Anayasada Parlamenter Rejim Unsurları 266 b) Cumhurbaşkanının Anayasal Konumu 268 c) Başbakan ve Bakanlar Kurulu 272 4. SONUÇ 275 BAŞKANLIK SİSTEMİNİ DOĞRU TARTIŞMAK 277 1. BAŞKANLIK SİSTEMİ NEDİR? 278 2. BAŞKANLIK SİSTEMİNE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER 280 3. BAŞKANLIK SİSTEMİ VE TÜRKİYE 284 KAYNAKLAR 288 TÜRKİYE′NİN SİSTEM ARAYIŞI 29i A. GİRİŞ 291 B. HÜKÜMET SİSTEMİYLE İLGİLİ SORUNLAR 292 1. Yürütmede İstikrarsızlık ve Etkinsizlik 292 2. ′"Güçlü Yürütme İhtiyacı" 293 3. Hükümet Sistemiyle İlgili Daha Önemli Sorunlar 293 a) Yürütmenin Demokratikleştirilmesi 293 b) Bürokratik Tahakküm 294 c) Kuvvetler Ayrılığı 295 C. ÖNERİLEN ÇÖZÜMLER 295 1. Başkanlık Sistemi 295 a) Başkanlık Sistemi Hangi Arayışa Cevaptır? 295 b) Başkanlık Sistemi ve Demokratik İstikrar 297 2. Cumhurbaşkanının Genel Oyla Seçilmesi ve Yarı-Başkanlık Sistemi 299 D. SONUÇ 300 KAYNAKLAR 302 AVRUPA BİRLİĞİ ANAYASALARINDA DEVLETİN TEMEL NİTELİKLERİ 303 1. GİRİŞ 303 2. ANAYASALARIN DİBACELERİ 304 3. DEVLETİN TEMEL NİTELİKLERİ 304 a) Federal-Üniter Devlet Ayrımı 394 b) İnsan Onuru ve İnsan Haklan 306 c) Demokrasi d) Hukuk Devleti e) Din-Devlet İlişkileri 4. DEĞİŞTİRİLEMEZ HÜKÜMLER 5. SONUÇ 3U KAYNAKLAR 313
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı