Anayasa Mahkemesinin Kuruluşunun 50. Yılına Armağan
Anayasa Mahkemesinin Kuruluşunun 50. Yılına Armağan
Ali Rıza ÇOBAN / Hikmet TÜLEN / Alparslan ALTAN / Engin YILDIRIM / Erdal TEZCAN
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
SUNU?
Anayasa Mahkemesi, kurulu?unun 50. y?l?m 25 Nisan 2012 tarihinde kutlam?? ve bu vesileyle çe?itli bilimsel etkinlikler gerçekle?tirmi?tir. Bu etkinliklerden biri olan "50. Y?l Arma?an?" na bu " Sunu?" u yazmaktan büyükbir mutluluk duydu?umu ifade etmek isterim.
Mahkemenin bugüne kadar yerine getirmi? oldu?u ve bundan sonra da devam ettirece?i anayasaya uygunluk denetimi görevinin yan?nda, 2012 y?l?nda ba?lad??? bireysel ba?vurular? karara ba?lamak görevinin ve de Mahkemeye Anayasayla verilmi? olan di?er görevlerin lây?k?yla yerine getirilmesinde sa?lam bir akademik/felsefi temele dayan?lmas? ?artt?r; ayr?ca bu i?levin, güncel bilimsel geli?melerin ve yay?nlar?n takip edilmesini de zorunlu k?ld??? ku?kusuzdur. Mahkememiz, bir yandan güncel bilimsel geli?me ve yay?nlan takip etmeye gayret ederken, di?er yandan da 50. Y?l Arma?an? 'n? yay?nlayarak, bilimsel eser üretimine kendince bir katk?da bulunmay? hedeflemi?tir.
Arma?anda yer alan yaz?lar a??rl?kl? olarak anayasa hukuku, anayasa yarg?s? ve insan haklan hukuku alan?ndaki çal??malardan olu?maktad?r. Bunun yan?nda idare hukuku, ceza hukuku, mali hukuk ve medeni usul hukuku alanlar?ndaki yaz?lar da direkt ya da dolayl? olarak anayasa hukuku ve anayasa yarg?s? sorunlar?na temas etmektedirler. Bunlar?n yan?nda Osmanl? Devleti'nin anayasal sisteme geçi?ine dair bir yaz? ile Hititler dönemine ait anayasal de?erdeki bir fermana ili?kin özgün bir ba?ka yaz? da Arma?anda yer almaktad?r.
Anayasa Mahkemesinin varl?k nedenini "insanl?k onurunun" koruyucusu ve güvencesi olarak nitelemek ve Anayasa hukuku ad?na yaz?lan her ?eyin bu üstün de?eri korumaya dönük oldu?unu söylemek yanl?? olmayacakt?r. Bu anlay??la üretilen her dü?ünce ve söylenen her söz insanl?k onurunu yüceltmek hedefine katk? verecektir. Anayasa Mahkemesinin 50. y?l?nda emeklerini esirgemeden bu Arma?an? yay?ma haz?rlayan de?erli bilim adam? ve yarg?çlar?m?z?n da bu anlamdaki katk?lar? unutulmayacakt?r.
Arma?an?n haz?rlanmas? sürecinde editörlük görevini üstlenen Mahkememiz mensuplar?na ve Arma?an'a yaz? göndererek veya hakem incelemesi yaparak katk?da bulunanlara ?ahs?m ve Mahkememiz ad?na te?ekkür eder; kitab?n okuyuculara yararl? olmas?n? dilerim.
10 Aral?k 2012
Ha?im KILIÇ Anayasa Mahkemesi Ba?kan?
ÖNSÖZ
Ülkemizde Anayasall?k denetimi yapmak üzere Kelsen modeline uygun olarak bir Anayasa Mahkemesi kurulmas? 1961 Anayasas?'yla gerçekle?mi?tir. 25.4.1962 tarihli Resmi Gazete'de yay?mlanan 22.4.1962 tarih ve 44 say?l? "Anayasa Mahkemesinin Kurulu?u ve Yarg?lama Usulleri Hakk?nda Kanun"un 25 Nisan 1962 tarihinde yürürlü?e girmesiyle Mahkeme kurulmu? ve 28.8.1962 tarihinde resmen çal??maya ba?lam??t?r. Anayasa Mahkemesi, içinde bulundu?umuz 2012 y?l?nda ellinci kurulu? y?ldönümünü kutlamaktad?r.
Editörler Kurulu
?Ç?NDEK?LER
HAKEML? MAKALELER
A- Anayasa Hukuku ve Anayasa Teorisi
Doç. Dr. Yüksel MET?N I Ö?r. Gör. Veysel D?NLER
Devletin Cezaland?rma Yetkisinin Anayasal S?n?rlan...........
Yrd. Doç. Dr. Emir KAYA
Türk Hukukuna Dair Bir Sosyal Felsefe De?erlendirmesi ve Anayasal
Tezahürler............................................................................................................................. 55
Yrd. Doç. Dr. Aslan DEL?CE Bir Modern Zaman Mit'i Olarak Ulusal Egemenlik...................................................... 79 Dr. Fatih ÖZTÜRK Anayasa Yarg?s?n?n Me?ruiyeti: Ran Hirschl ve Mark Tushnet Okumalar?............. 95
(judicial ?elf - Restraint).................................................................................227
Mahkemesinin Re'sen Anayasaya Uygunluk Denetimi.............................................. 233 Dr. Musa SA?LAM 1982 Anayasas? ve 6216 Say?l? Kanun Çerçevesinde Bireysel Ba?vuru Konusu Haklar.................................................................................................................. 265 Mustafa ÇA?ATAY Avrupa ?nsan Haklar? Sözle?mesi ve Türk Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetlerin S?n?rlanmas?.............................................................................................. 309
Özgürlüklerine Bak??........................................................................................................ 409 C- Hukukun Di?er Dallan Doç. Dr. Mustafa S. ÖZBEK Hukuk Yarg?lama Usûlünde Gider Avans?n?n Anayasaya Ayk?r?l??? Sorunu........ 443 Dr. Tahir ERDEM Anayasa Mahkemesi Kararlar? I????nda Alternatif Uyu?mazl?k Çözüm Yollar?na Yönelik Tasar?m?n S?n?rlar?........................................................................... 505 Dr. Sedat ÇAL "?dari etkinliklere paha biçmek" ya da Anayasa Mahkemesinin ?ki Karar?n?n
Ça?r??t?rd?klar?.................................................................................................................. 555 Dr. Nahit YÜKSEL Anayasa Yarg?s?nda 'Ola?anl?k ve '?lgililik: Bütçe Yasalar?.................................... 599
D??ER MAKALELER Prof. Dr. Zafer GÖREN Bireysel Ba?vuru Türk Anayasa Yarg?s?nda................................................................. 643 Prof. Dr. M. Zafer ÜSKÜL
Türk Anayasa Mahkemesinin Anayasa De?i?ikliklerinin Anayasaya
Uygunlu?unun Denetlenmesine ?li?kin Kararlar? Üzerine....................................... 677
Doç. Dr. Selda KILIÇ
Osmanl? Devleti'nin Anayasal Sisteme Geçi?i.............................................................. 722
Dr. Mehmet SA?LAM idari Yarg?da Davac? Aleyhine Olan ?çtihat De?i?ikliklerinin
"Geçmi?e Yürümezlik ilkesi" Aç?s?ndan De?erlendirilmesi...................................... 729
Ar?. Gör. ?lker KOÇ I Prof. Dr. Cem KARASU Anadolu'da ?lk Anayasa Niteli?indeki Ferman ve Hititler........................................ 759