Anayasa Mahkemesi Kararlarının Türleri Ve Nitelikleri
Anayasa Mahkemesi Kararlarının Türleri Ve Nitelikleri
İsmail KÖKÜSARI
Sayfa Sayısı
:
316
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9786055865498
GİRİŞ I. KONUNUN TAKDİMİ VE SINIRLANDIRILMASI
Anayasa Mahkemeleri, kanunların anayasaya uygunluğunu merkezi bir organ olarak denetleyen yargı organlarıdır. Ülkemizde de İkinci Dünya Savaşı sonrası dünyadaki gelişmelere paralel olarak, mecliste çoğunluğun tahakkümünün ve temel hakları sınırlamasının önüne geçmek amacıyla, 1961 Anayasası ile Anayasa Mahkemesi kurulmuştur. 1961 Anayasası ile çeşitli görev ve yetkiler verilmiş olan Anayasa Mahkemesinin bu yetkileri ve vermiş olduğu kararları, bazen tartışmalara sebep olmuş ve halen de tartışılmaktadır. Çalışmamızda bazı başlıklar içerisinde bu tartışmalara değinilecektir. Bu çalışma ile özellikle Anayasa Mahkemesinin kararları ve bu kararlarının niteliklerini etraflıca incelemek amaçlanmıştır. Çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Bu doğrultuda giriş bölümünde, anayasa yargısının dünyada ve Türkiye′de ortaya çıkışına, çeşitlerine ve tarihi sürecine değinilecektir. Çalışmanın birinci bölümünde, Türk Anayasa Mahkemesinin Anayasada düzenlenen karar türleri ele alınacaktır. Bu yapılırken konuyla ilgili doktrindeki tartışmalar ve Anayasa Mahkemesi kararlarına yer verilecektir. Birinci bölüm, dört temel başlık altında ince-lenecektir. Bunlar norm denetimi sonucunda verilen kararlar, Yüce Divan sıfatıyla verilen kararlar, siyasi parti kapatma kararları ve siyasi partilerin mali denetimine ilişkin kararlardır. Başlıkların içerisinde konunun bütünlüğünü sağlamak amacıyla karar türlerinin yanında ilgili denetim ile ilgili bazı temel bilgilere ve inceleme sürecine de değinilecektir. Çalışmanın bu bölümünde ′norm denetimi sonucunda verilen kararlar′ başlığındaki sistematik, özellik arz etmektedir. Bu doğrultuda başlık içerisinde Mahkemenin ′esas incelemesi sonucunda verdiği kararlar′, ve ′usule ilişkin kararlar′ şeklinde alt başlıklar oluşturulacaktır. Esas incelemesi sonucunda verilen kararlar başlığı içinde ise esas denetimi ve şekil denetimi adı altında çeşitli normlar tek tek ele alınacaktır. Ayrıca ′usule ilişkin kararlar′ başlığı altında ise ′ilk inceleme kararları′, ′davaları birleştirme ve ayırma kararları′ ve ′dilekçenin reddi′ kararlarına değinilecektir. Çalışmanın ikinci bölümünde, Anayasada düzenlenmediği halde Anayasa Mahkemesinin içtihatlarıyla oluşturulan usule ve esasa dair karar türleri ele alınacaktır. Anayasa Mahkemesinin Anayasada düzenlenmeyen kararlarının doktrinde çok tartışmalı olması ve genellikle tartışmaların benzer temele dayanması nedeniyle, özellikle de bu kararları bir başlık altında derli toplu incelemek amacıyla, bir bölüm oluşturma ihtiyacı duyulmuştur. İkinci bölümde, Anayasada yer almayan esasa ilişkin ′yokluk′, ′yorumlu ret′ ve ′ihmal′ kararlarına yer verilecektir. Usule ilişkin olarak ise, ′yürürlüğün durdurulması′, ′ihtiyati tedbir′ ve ′itiraz konusu kural hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair′ kararlara yer verilecektir. Çalışmanın üçüncü bölümünde, Anayasa Mahkemesi kararlarının nitelikleri incelenecektir. Özellikle Anayasanın 153. maddesi doğrultusunda kesinlik, bağlayıcılık, geçmişe yürümezlik, herkes için etkililik, gerekçesiz açıklanamama ve kanun koyucunun yerine geçme niteliğinde olmama gibi nitelikleri çeşitli alt başlıklar altında ele alınacaktır.