Anayasa Hukukuna Başlangıç
Anayasa Hukukuna Başlangıç
Ergin ERGÃœL
Anayasa hukuku, özel hukuk – kamu hukuku ayrımında, kamu hukuku alanının en önde gelen alanıdır. Kamu hukukunun temel hareket noktası ve öznesi ise devlettir. Kamu hukukunun diÄŸer tüm alanları anayasa hukukuyla baÄŸlantılı olduÄŸu gibi temel hak ve özgürlüklerin ulusal alanda korunması da onun temel ilgi alanlarındandır. DiÄŸer yandan anayasa yargısı norm denetimi ve bireysel baÅŸvuru yollarındaki anayasal yorumlarıyla hukukun tüm alanlarını yönlendirmekte ve ÅŸekillendirmektedir. Bu durum anayasa hukukunu genel olarak tüm hukuk dallarının anlaşılması ve yorumlanması açısından özellikle önemli kılmaktadır.
Anayasa hukuku aynı zamanda, hukuk öÄŸrencilerinin karşılaÅŸtıkları ilk kamu hukuku dalıdır. Bu hukuk dalı hukuk fakültelerinin yanı s ıra siyasal bilgiler fakülteleri ve kamu yönetimi bölümleri öÄŸrencileri için de önemli ve temel bir derstir.
Ders kitabımız “GiriÅŸ” dışında sekiz bölümden oluÅŸmaktadır. Farklı bir yaklaşımla giriÅŸ bölümünde özellikle Batı’dan Léon Duguit ve DoÄŸu’dan Ä°bn Haldun olmak üzere iki büyük düÅŸünür ve kamu hukukçusunun sosyal bilimler ve hukuk alanına ışık tutacak görüÅŸlerine yer verdik. GüncelliÄŸini yitirmeyen bu görüÅŸlerin, öÄŸrencilerimizi daha en baÅŸta üniversite, sosyal bilimler, sosyal bilimlerde metot, hukuk fakültesi ile devlet ve hukuk iliÅŸkisi üzerinde düÅŸünmeye sevk edeceÄŸini düÅŸünüyorum. Çünkü devletin temeli adalet, adaletin bilimi hukuk ve hukukun mutfağı ise hukuk fakülteleridir.
Hukuk öÄŸrencisini meslek hayatına en iyi hazırlayacak olan çok ve çok yönlü okumaktır. Bunun yanında ulusal hukuk bilgisini, uluslararası hukuk ve mukayeseli hukuk alanlarıyla mukayese etmesini saÄŸlayacak olan Ä°ngilizce, Fransızca ve Almanca gibi dillerden en azından birisine hâkim olmasıdır. Hukuk öÄŸrencisi ne kadar çok yönlü ve bilinçli bir öÄŸrencilik geçirirse ileride meslek hayatında hukuk dünyamıza o kadar fazla müspet katkı verebilecektir. Teori ve pratiÄŸi harmanlayan çok yönlü bakış açısı, hukuk öÄŸrencisine sırf pozitif hukuk teknisyenliÄŸini deÄŸil, onu da daha iyi yapmasını saÄŸlayacak bir hukuk felsefesi ve adalet bilincini saÄŸlayacaktır.
Çalışmanın bölümlerini ve içeriklerini kurgularken öncelikle anayasa hukuku dersi gören öÄŸrencilerimizin ders notu ihtiyacını göz önüne aldık. Konuları ele alırken onların özellikle üniversite hayatının başında ayrıntılara boÄŸulmamalarını ve anayasa hukukunun zor ve karmaşık bir alan olarak bilinçaltlarına yer etmemesini gözetmeye çalıştık. Eserin içerik olarak öÄŸrencilerimizin mezuniyet sonrası sınavları için saÄŸlam bir anayasa hukuku altyapısı oluÅŸturmasını da gözettik. BaÅŸlangıç kitabının esprisine uygun görmediÄŸimiz için teorik tartışmalardan özellikle kaçındık. Ancak aşırı bir pozitif hukukçu yaklaşımı da takip etmedik. Mümkün olduÄŸunca anayasa kavramının kadimliÄŸini, anayasalcılığın, modern anayasaların ve anayasa hukukunun ortaya çıkışını, mantık ve iÅŸleyiÅŸini kavramayı da saÄŸlayacak, pratik, kolay bir yöntem ve anlatım izlemeye çaba gösterdik.
“Anayasa Hukukunun Genel Esasları”, “Türk Anayasa Hukuku” ve “Anayasa Yargısı” konularını birlikte, iç içe ele aldık. Böylece dersin teorik ve pratik boyutlarının birbirini tamamlayacak ÅŸekilde anlaşılabilmesini arzuladık. Anayasal kavram, kurum ve ilkeleri incelerken mümkün olduÄŸunca anayasa yargısının yorumlarına yer verdik. Böylece soyut ilkelerin anayasa yargısı tarafından anayasal yorum ilkeleri ışığında nasıl yorumlandığının görülmesini hedefledik.
Ayrıca Ä°ngilizce seviyesi iyi olanlar ve hazırlık sınıfı okuyanlar için ders bittiÄŸinde, anayasa hukukuna iliÅŸkin temel kavramların Ä°ngilizcelerini de öÄŸrenmiÅŸ olmalarını saÄŸlayacak bir metot izledik. Bu amaçla temel kavramların parantez içinde Ä°ngilizcelerine ve bazı paragrafların Ä°ngilizcesine de yer verdik.
Yeri geldikçe Mevlana, Sadi Åžirazi ve Ä°bn Haldun baÅŸta olmak üzere kendi medeniyet, devlet ve hukuk geleneÄŸimiz içindeki düÅŸünürlerin anayasal konularla ilgili görüÅŸ ve düÅŸüncelerine de referans yaptık. Böylece milletimizin ve medeniyetimizin anayasal düÅŸünce tarihinin Batı’ya önceliÄŸini ve derinliÄŸini bir ölçüde de olsa gösterebildiÄŸimizi ümit ediyorum.
Bu düÅŸüncelerin sonucu olarak, hem kendi öÄŸrencilerim hem de onlar gibi ilk defa anayasa hukuku ile tanış olacaklar için anayasa hukukuna çok boyutlu ve pratik bir baÅŸlangıç notu iÅŸlevi görecek bu çalışma ortaya çıktı.
Son olarak kitabımıza öÄŸrencilerimizin dersi dinlerken veya tek başına çalışırken not alabilecekleri bir bölüm ekledik. Bu bölümde her sayfanın altında Mevlana’nın tazeliÄŸini yitirmeyen bilgeliÄŸinden öÄŸrencilerimizi düÅŸünmeye, zamanı deÄŸerlendirmeye, öÄŸrenmeye, çalışmaya ve olumlu düÅŸünmeye motive edecek sözlere yer verdik.