Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Almanya da Faaliyet Gösteren Çokuluslu Şirketlerde İnsan Kaynakları Yönetimi
Almanya da Faaliyet Gösteren Çokuluslu Şirketlerde İnsan Kaynakları Yönetimi
Alpay HEKİMLER
Sayfa Sayısı
:
367
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9944941271
284,00
TL Giriş Önceleri uluslararası ilişkileri etkileyebilecek kaynaklara sadece devlet¬ler sahip idi. Ancak, günümüzde uluslar arası ekonomik ilişkileri ve devletler arası ilişkileri giderek daha fazla etkileyen yeni aktörler ortaya çıkmıştır. Bu aktörlerin en önemlileri çokuluslu şirketlerdir. Sanayileşmiş ülkelerde, 1970 yıllı itibariyle yaklaşık 7000 çokuluslu şir¬ket faaliyet gösterirken, bu rakam 1990 yılında 24.000\′e ve günümüzde yakla¬şık 450.000 bağlı yavru şirketleri ile 53.000\′e ulaşmış bulunmaktadır. Yurtdı¬şına yapılan doğrudan sermaye yatırımlarının miktarı 12,6 trilyon Dolara ulaş¬mıştır. Yavru şirketlerin yurtdışındaki ciroları ise 9,5 trilyon Dolara ulaşarak, dünya çapındaki ihracat miktarı olan 5,5 trilyon Dolar rakamını çoktan geç¬miştir. 1992 yılından itibaren dünya çapındaki, doğrudan yatırımların oranlarını ortalama olarak yılda % 28 artış göstermeye başlamış, buna karşın geleneksel dünya ticaretinin artış oram % 7\′de kalmıştır. Böylelikle 1993 yılından itibaren yurtdışındaki faaliyetlerden sağlanan ciro dünya çapındaki ihracat rakamlarının ötesine geçmeye başlamıştır. Birleşmiş Milletlerin verilerine göre dünyanın en büyük 200 çokuluslu şirketin kaynakları 7,1 trilyon Dolardır. Dünyadaki ekonomik faaliyetlerin yaklaşık dörtte biri olan bu rakam BM üyesi 189 ülkenin 182\′sinin toplam eko¬nomik büyüklüklerinden fazladır. Çokuluslu şirketler, olağanüstü ekonomik güçlerinin bir yansıması olarak uluslararası ilişkilerde de etkili olabilmektedir¬ler. Bu veriler dahi bize, çokuluslu şirketlerin önemini ve bu konuda daha çok sayıda araştırmaya konu olacaklarını ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın amacı, Almanya\′da faaliyet gösteren çokuluslu şirketlerin insan kaynakları yönetimi fonksiyonları üzerinde etkide bulunan faktörleri ortaya koyup, nasıl uygulandıklarını incelemektir. Almanya\′nın seçilme ne¬deni, bu ülkenin Avrupa Birliğine üye olan diğer ülkelere oranla, çalışma kap¬samında ortaya konacağı gibi özellikle yönetime katılım konusunda ayrı ve köklü bir modele sahip olması ve bu yapının Almanya\′daki endüstri ilişkiler sistemini ve dolayısıyla insan kaynakları yönetimi politikalarım derinden etki¬lemesidir. Ancak hangi şirketler çokulusludur, hangileri değildir? Bu soruyu as¬lında yanıtlamak o kadar da kolay değildir. Çünkü bu şirketler, yapıları gereği dünya konjonktüründe meydana gelen değişimler paralelinde sürekli değişik¬liğe uğramaktadır. Dinamik olan bu şirketlerin belli başlı özellikleri nelerdir, ortaya çıkışlarını ve giderek etkinliklerini artırmalarını sağlayan oluşumlar nelerdir. Bu sorulara çalışmanın birinci bölümünde yanıt aranacaktır. Çokuluslu şirketlerin yatırım ortamı olarak neden Almanya\′yı tercih et¬mekte olduklarının ve bu eğilimlerinde son yıllarda bir değişikliğin olup olma¬dığının analiz edilmesi, çalışanın özü açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, Birinci bölümün devamında, Almanya\′da faaliyet gösteren tüm şir¬ketlerin genel yapıları ortaya konmaktadır. Böylelikle, çokuluslu şirketlerin Alman ekonomisi ve özellikle istihdam seviyeleri üzerindeki etkileri irdelen-meye çalışılmaktadır. Ancak, çalışma kapsamında karşılaşılan problemlerden birisi, Almanya\′da faaliyet gösteren çokuluslu şirketler ile ilgili yeterli kayıtla¬rın bulunmamasıdır. Bu nedenle F.Almanya\′da faaliyet gösteren çokuluslu şirketler ve bağılı şirketlere ilişkin bir veri bulunmamaktadır. Bilgiler sadece gayrı resmi kaynaklardan derlenmektedir. Federal Almanya\′nın Avrupa Birliğinin gerek ekonomik, gerekse siyasi açıdan en büyük üyesi olması nedeniyle, Avrupa Birliğin doğu genişlemesi sürecinden en fazla etkilenen ve etkilerini hissetmeye devam edecek olan ülke konumundadır. Bu nedenle, Avrupa Birliğinin en büyük fınansörü olan Al¬manya\′nın güncel ekonomik durumunun, doğu genişleme süreci ile birlikte ele alınması daha uygun görülmüştür. \"Yatırım Ortamı Almanya\" bu kavram son yıllarda gerek Federal Almanya\′da olsun, gerekse uluslararası çevrelerde olsun giderek daha fazla kullanılmaya başlanan bir kavram olarak karşımıza çık¬maktadır. Şüphesiz yatırım ortamı, bir ülkede faaliyet gösteren ve göstermek isteyen işletmeler için en önemli veri niteliğini taşımaktadır. Birçok faktörün bir araya gelmesi ile oluşan yatırım ortamı, bir anlamda işletmelerin varlığı için hayati öneme sahiptir. Bu nedenle, yatırım ortamı olarak Almanya\′nın duru¬munun ne olduğunun ele alınması ve bunun yatırım kararları üzerindeki etkile¬rinin ne olduğunun analiz edilmesi gerekli olmuştur. Almanya\′ya ve Almanya\′dan gerçekleştirilen doğrudan yatırımlar ile il¬gili veriler, ağırlıklı olarak Federal Merkez Bankasının verilerinden elde edil¬mektedir. Ancak Federal Merkez Bankası sadece yatırımların geldiği ülkelere yönelik bilgileri derlemekte olup, yatırımların hangi sektörlere gerçekleştiril¬diği ile ilgili verileri yer vermemektedir. Sektörler ile ilgili bilgiler ise, Federal Ekonomi ve Çalışma Bakanlığı tarafından derlenmekte olup, bu bilgiler Ba¬kanlığın web sitesinde sürekli güncelleştirilmektedir. Eyaletler bazında ger¬çekleşen doğrudan yatırımlar ile ilgili olarak ise Federal Merkez Bankası tara¬fından kısmen ve bazı Eyalet Merkez Bankaları tarafından düzenlenmektedir. Son yıllarda özellikle artış gösteren birleşme ve satın almalara yönelik olarak ise resmi kayıtlar bulunmamaktadır, sadece Federal Kartel Dairesi görev ala¬nına giren konular ile ilgili verileri derlemektedir. Bu nedenle Almanya\′da gerek doğrudan yatırımlar, gerekse birleşme ve satın almalar ile ilgili veriler konusunda bir uyum olduğunu söylemek güçtür. Yatırım ortamı üzerinde etkide bulunan ve son yıllarda özellikle, eleştiri konusu olmaya başlayan Alman toplu sözleşme sistemi kısaca ele alınarak, yatırım kararlan üzerindeki etkisinin ne yönde olduğu ortaya konmaya çalışıl¬mıştır. Bununla birlikte yatırım kararı ile yönetime katılım sistemi arasındaki bağlantı da ele alınmıştır. Almanya\′nın Avrupa Birliğinin üyesi olması sebebiyle, diğer alanlarda da olduğu gibi çalışma ilişkilerini sadece ulusal mevzuat değil, bunun ötesinde Avrupa Birliği Mevzuatı ve bu kapsamda şekillenen ulusal hükümler etkide bulunmaktadır. Bunun ile birlikte Almanya\′da faaliyet gösteren şirketler ister merkezleri, isterse bir yavru şirketleri bu ülkede bulunsun Avrupa Birliği Mev¬zuatını dikkate almak zorundadırlar. Bu nedenle detaylarına girmeden, Avrupa Birliğinin bireysel ve kolektif iş hukuku alanında, çokuluslu şirketlerdeki insan kaynakları politikalarının şekillendirilmesi üzerinde etkide bulunan düzenle¬meler birinci bölümde ele alınmaktadır. Çokuluslu şirketlerin Almanya\′daki istihdam seviyesi üzerindeki etkileri ortaya konulmadan, bu etkinin daha belirgin olarak tespit edilebilmesi için, önceden Alman istihdam piyasasının genel durumu ve de aktüel durumu ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, personel yönetiminden, insan kaynakları yönetimine geçiş sürecinin Almanya\′da nasıl ortaya çıktığı, özellikle bu yöne¬tim anlayışının ortaya çıktığı ABD ile gelişim süreci açısından bir farkın bulu¬nup bulunmadığı araştırılmaktadır. Almanya\′da insan kaynakları yönetimi fonksiyonlarının ve uygulamala¬rının şekillenmesinde en önemli faktör yönetime katılım sisteminin varlığıdır. Bu nedenle \"Alman Modeli\" olarak da literatüre geçmiş olan, yönetime katılım sistemini ayrıntıları ile incelemeden önce, bu sistemin ortaya çıkışı ve gelişimi üzerinde durulacaktır. Yönetime Katılım Sisteminin özünü, İşyeri Teşkilat Yasası ve bu yasa¬nın kurulmasına olanak tanıdığı ve bazı durumlarda zorunlu kıldığı Çalışma Konseyleri oluşturmaktadır. İlgili mevzuat ile birlikte Çalışma Konseyleri, Almanya\′da faaliyet gösteren işletmelerin insan kaynakları politikalarının oluşturulmasında ve uygulanmasında aktif olarak yer almaktadırlar. Ancak genel olarak adlandırdığımız Çalışma Konseyleri, kendi içlerinde Çalışma Konseyi, Genel Çalışma Konseyi ve Holding Çalışma Konseyi olarak ayrıl¬maktadırlar. Bunlardan her birinin oluşumu, görevleri ve yetkileri farklı olarak yasada düzenlenmiştir. Bu nedenle çalışma kapsamında bu konseyler ile ilgili mevzuat ayrıntılı olarak, çalışmaya yansıtılmıştır. Ancak, İşyeri Teşkilat Yasası kapsamına yönetici konumdaki işgörenler girmediğinden ve bu grubun katılım haklarının çerçevesi ayrı bir yasa ile çizil¬diğinden dolayı, ilgili Sözcü Komiteleri Yasası da çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Belirtildiği üzere Almanya\′da faaliyet gösteren şirketler üzerinde sadece ulusal hükümler değil, bunun ötesinde Avrupa Birliği Mevzuatı da önemli bir yaptırıma sahiptir. Çokuluslu şirketler ile ilgili olarak burada karşımıza en önemli düzenleme olarak Avrupa Çalışma Konseyleri ile ilgili 94/45 sayılı Direktif çıkmaktadır. Bu Direktifin hükümleri ve bu Direktif kapsamında kabul edilen Alman Avrupa Çalışma Konseyleri Yasası, ikinci bölümde ayrıntılı ola¬rak çokuluslu şirketlerdeki uygulama örnekleri ile birlikte ele alınmaktadır. Avrupa ve dolayısıyla Alman endüstri ilişkiler sistemini etkileyecek olan yeni bir uygulamanın, daha açık bir ifade ile Avrupa Anonim Şirketlerinin ku¬rulmasının mümkün hale getirilmesi, çokuluslu şirketler açısından yeni bir boyut getirdiğinden dolayı, konu ile ilgili gelişmeler çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Bunun ile birlikte Avrupa Çalışma Konseylerinin üstünde bir olu¬şum olan Dünya Çalışma Konseyleri ile ilgili gelişmeler ve bu konuda ilk ör¬nekler olan SKF ve Volksvvagen çokuluslu şirketlerdeki oluşumları incelen¬miştir. Almanya\′da faaliyet gösteren çokuluslu şirketlerin, insan kaynakları yö¬netimi politikalarını şekillendirirken, dikkate almak zorunda oldukları genel çerçeve ortaya konduktan sonra; üçüncü bölümde ayrıntıları ile insan kaynak¬ları yönetimi fonksiyonlarından olan personel planlaması ve çeşitleri, personel tedariki ve kaynakları, personel seçimi ve seçim süreci ve de personel indirim konuları, mevzuat ve uygulamaları ile birlikte analiz edilmektedir. Bu kapsamda karşılaşılan en büyük problem, Almanya\′da faaliyet göste¬ren şirketlerin konu ile ilgili ayrıntılı bilgiler vermekten kaçınmaları olmuştur. Yapılan görüşmeler sonucunda bunun nedeninin aslında, insan kaynakları yö¬netimi alanındaki uygulamaların, şirketlerin uluslararası rekabet yarışında önemli bir faktör olduğu ve bu nedenle her işletmenin kendi gereksinimleri doğrultusunda uygulamalar getirdikleri, bunların büyük maliyetler sonucu or¬taya çıkarıldığı ve bu nedenle genel bilgiler dışında ayrıntıların açıklanmadığı tespit edilmiştir. Bundan ötürü de bu çalışmaya, uygulamalara ilişkin ayrıntılar sınırlı ölçüde yansıtılabilmiştir. Üçüncü bölümde, genel olarak insan kaynakları fonksiyonları incelenmek ile birlikte, özellikle Almanya\′ya özgü olan ve üze¬rinde ağırlıklı olarak durulan konular incelenmiştir. Yine bu kapsamda ele alı¬nan her bir fonksiyon, Çalışma Konseylerinin katılım hakları ile birlikte analiz edilmiştir. \"Almanya\′da Faaliyet Gösteren Çokuluslu Şirketlerde İnsan Kay¬nakları Yönetimi\" konulu çalışma, genel bir değerlendirme yapılarak sona er¬mektedir. Almanya\′da Faaliyet Gösteren Çokuluslu Şirketlerde İnsan Kaynakları Yönetimi -İÇİNDEKİLER- Şekiller Listesi xii Tablolar Listesi xii Grafikler Listesi xiii Giriş 1 Birinci Bölüm Almanya\′da Faaliyet Gösteren Çokuluslu Şirketler ve Yatırım Ortamı Olarak Almanya I. Çokuluslu Şirket Kavramı ve Almanya 5 A. Çokuluslu Şirket Kavramı 5 B. Çokuluslu Şirketlerin Kısa Tarihi 8 C. Çokuluslu Şirketlerin Ortaya Çıkışlarına İlişkin İleri Sürülen Teoriler.... 13 1. Yatırım Ortamı Teorisi 13 2. Ticaret Teorisi 14 D. Çokuluslu Şirketlere Yönelik Olumlu ve Olumsuz Eleştiriler 15 II. Almanya\′da Faaliyet Gösteren Şirketler 19 III. Çokuluslu Şirketler ve Yatırım Ortamı Olarak Almanya 25 A. Avrupa Birliğin Genişleme Sürecinde Almanya\′nın Aktüel Durumu 25 B. Yatırım Ortamı Olarak Almanya ve Almanya\′nın Rekabet Edebilirliği.. 29 C. Yatırım Ortamı Üzerinde Avrupa İş Hukukunun Ektisi 37 1. Avrupa İş Hukuku Kavramı ve Üye Ülkeler İçin Taşıdığı Anlam 38 2. Avrupa Bireysel İş Hukukuna İlişkin Temel Düzenlemeler 40 a. Avrupa Birliğinde İşgörenlerin Serbest Dolaşım Hakkı 41 b. Çalışma Hayatında Kadın ve Erkeklere Eşit Davranılması 44 viii Almanya \′da Faaliyet Gösteren Çokuluslu Şirketlerde İnsan Kaynakları Yönetimi c. Hizmet Akdine İlişkin 91/533 Sayılı Direktif. 46 d. Çalışma Sürelerine İlişkin 93/104 sayılı Direktif 48 e. Topluca İşten Çıkarmaya Karşı Korumaya İlişkin 75/129 Sayılı Direktif 49 f. İşyeri Sahibinin Değişmesi Durumuna ilişkin 77/187 Sayılı Direktif 51 g. İşverenin Ödeme Güçlüğüne Düşmesi Halinde İşgörenlerin Korunmasına İlişkin 80/987 Sayılı Direktif 52 3. Avrupa Kolektif İş Hukukuna İlişkin Temel Düzenlemeler 53 a. Koalisyon Özgürlüğü 53 b. Toplu Sözleşme Hakkı 54 c. Avrupa Düzeyinde Yönetime Katılma 55 D. Yatırım Ortamı ile Alman Toplu Sözleşme Sistemi Arasındaki İlişki 55 E. Yatırım Ortamı ile Alman Yönetime Katılma Sistemi Arasındaki İlişki.. 57 IV. Almanya\′ya Yapılan Doğrudan Yatırımların Bilançosu 61 V. Çokuluslu Şirketler ve İstihdam 68 A. Almanya\′da İşgücü Piyasasının Genel Durumu 68 B. Çokuluslu Şirketlerin İstihdam Seviyesi Üzerinde Etkisi 75 İkinci Bölüm Almanya\′daki Çokuluslu Şirketlerde İnsan Kaynakları Yönetimi ve Yönetime Katılım I. İnsan Kaynakları Yönetimin Gelişimi 87 II. İnsan Kaynakları Yönetimi ve Yönetime Katılım 93 A. Yönetime Katılımın Tarihsel Seyri 93 1. Yönetime Katılım ile İlgili İlk Düzenlemeler 93 2. Federal Almanya ve Yönetime Katılımın Gelişimi 95 B. İşyeri Teşkilat Yasası ve Uygulama Alanı 101 1. İşyeri Teşkilat Yasasının Sistematiği 101 2. Yasanın Uygulama Alanı 103 C. Çalışma Konseyleri 107 1. Çalışma Konseyinin Oluşumu İle İlgili Temel Esaslar 107 2. Çalışma Konseyinin Belli Başlı Görevleri 116 3. İşyeri ve Uzman Komiteleri 118 içindekiler ıx D. Genel Çalışma Konseyleri 120 1. Genel Çalışma Konseyinin Kurulma Zorunluluğu ve Üye Seçimi 120 2. Genel Çalışma Konseyinin Yetkileri 124 3. Genel Çalışma Konseyi ve Komiteler 126 E. Holding Çalışma Konseyleri 130 1. Holding Çalışma Konseyinin Kuruluşu 130 2. Holding Çalışma Konseyleri ile İlgili Genel Esaslar 133 F. Yönetici Konumdaki İşgörenler ve Sözcü Komiteleri Yasası 135 1. Sözcü Komitelere ilişkin Genel Esaslar ve Oluşumları 136 2. Sözcü Komitelerinin Yetki ve Görevleri 139 G. Avrupa Çalışma Konseylerine İlişkin 94/45 Sayılı Direktif ve bu Kapsamda Kabul Edilen Avrupa Çalışma Konseyleri Yasası 143 1. 94/45 Sayılı Direktif ve Avrupa Çalışma Konseyleri 143 a. Avrupa Çalışma Konseyine Doğru 143 b. Avrupa Düzeyinde Yönetime Katılıma İlişkin İlk Uygulamalar... 148 c. 94/45 Sayılı Direktif ile İlgili Genel Esaslar 153 d. Direktifin Çokuluslu Şirketlerdeki Uygulamalarına Dair Örnekler.... 157 2. Avrupa Çalışma Konseyleri Yasası 172 a. Yasanın Kapsam Alanı 172 b. Avrupa Çalışma Konseyinin Kuruluşu 174 c. Avrupa Çalışma Konseyinin Yetkisi ve Katılım Hakları 180 H. Avrupa Anonim Şirketleri 182 1. Avrupa Anonim Şirketinin Kısa Tarihi 183 2. Avrupa Anonim Şirketinin Kuruluşuna İlişkin Temel Esaslar 185 3. Avrupa Anonim Şirketlerinde İstihdam Edilenlerin Katılım Hakları ..188 I. Dünya Çalışma Konseyleri 190 1. SKF ve ilk Dünya Çalışma Konseyi 192 2. Volkswagen Örneği 196 3. Çokuluslu Şirketlerin Eğilimleri ve Dünya Çalışma Konseyi 201 İnsan Kaynakları Yönetimi Üçüncü Bölüm İnsan Kaynakları Yönetimi Fonksiyonları ve Bunların Alman ve Avrupa Mevzuatı Çerçevesinde Uygulanışı I. Personel Planlaması 203 A. Personel Planlaması Çeşitleri 206 1. Personel Gereksinim Planı 207 2. Personel Karşılama Planı 208 3. Personel Geliştirme Planı 209 4. Personel Görevlendirme Planı 210 B. Personel Planlaması ve Çalışma Konseyi 211 C. Personel Planlaması ve Taraflara Yönelik Yararları 216 II. Personel Tedariki ve Kaynakları 218 A. İç Tedarik Kaynaklan 223 1. Işgörenlerin Yerlerini Sabit Tutmak Suretiyle İç Kaynaklardan Yararlanma 225 a. Fazla Çalışma 225 b. Çalışma Sürelerin Esnekleştirilmesi 228 c. Yıllık İzin Dönemin Kaydırılması 228 d. İşgörenlerin Vasıflarının yükseltilmesi 231 2. İşgörenlerin Yerlerini Değiştirmek Suretiyle İç Kaynaklardan Yararlanma 233 a. Transfer 233 b. Terfi 235 c. İlan ve Duyuru Tahtası 236 B. Dış Tedarik Kaynakları 237 1. Federal İş Kurumu ve İş Kurumları 238 2. Özel İstihdam Büroları 244 3. Personel Danışmanları 247 4. Direkt Başvuru 248 5. Basılı İlanlar 249 6. Eğitim Kurumlan 251 7. Internet 254 8. Ödünç İş İlişkisi 260 İçindekiler xı C. Personel Tedariki ve Çalışma Konseyleri 263 III. Almanya\′da Faaliyet Gösteren Çokuluslu Şirketlerde Personel Seçimi... 267 A. Personel Seçimi ile İlgili Genel Esaslar 268 B. Personel Seçim Tüzüğü 273 C. İşverenin İstihdam Etme Zorunluluğunun Bulunduğu Belirli Gruplar... 277 1. Ağır Özürlüler 278 2. Nasyonal Sosyalizm Dönemi Kurbanları 280 3. Madencilik Bakım Belgesine Sahip Olanlar 280 4. Toplu Sözleşme ile Getirilen Düzenlemeler 281 5. İşletme Sözleşmesi ile Getirilen Düzenlemeler 282 6. Hizmet Akdi ile Getirilen Düzenlemeler 282 D. İşverenin İstihdam Etme Yasağının Bulunduğu Belirli Gruplar 282 E. Yabancı İşgören Adaylarının Durumları 283 F. Personel Seçim Süreci 291 1. Ön Seçim 291 2. Personel Soru Formu 293 3. Mülakat 297 4. Testler 299 5. Referans 302 6. Sağlık Kontrolü 303 G. Personel Seçim Sürecinde Tarafların Yükümlülükleri 305 1. İşverenin Yükümlülüğü 306 2. İşgören Adayının Yükümlülüğü 308 H. Personel Seçim Sürecinde Çalışma Konseylerinin Katılım Hakları 308 1. İşverenin Hazır Etmesi Gereken Belgeler ve Bildirimde Bulunma Zamanı 310 2. İstisnai Durumlarda Geçici İstihdam 314 3. Çalışma Konseyinin Onay ve Ret Haklarının Sonuçları 314 4. Mahkeme Aracılığı ile İşe Alma Karan 316 5. Çalışma Konseyini Sürece Dahil Edilmemesinin Sonuçları 317 IV. Federal Almanya\′ya Özgü karakteristik bir Yapı : Personel İndiriminde Çıkarların Dengelenmesi ve Sosyal Plan 317 A. Sosyal Planın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 318 B. Yürürlükteki Mevzuata göre Çıkarların Dengelenmesi ve Sosyal Plan. 321
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı