Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avrupa Birliği Düzenlemesi
Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avrupa Birliği Düzenlemesi
Günseli ÖZTEKİN
Sayfa Sayısı
:
317
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9752955630
112,00
TL
ÖNSÖZ
insanlığın var olduğu zamandan günümüze, en fazla ilişki ve etkileşim içinde olduğu bilim dallarından biri hukuktur.
Yabancılık unsuru taşıyan insan ilişkileri devletler hukukunun uğraş alanını oluştur¬maktadır. Bu ilişkilerin özel boyutta ele alınması ise devletler özel hukukunun uygulama alanını belirlemektedir. İnsan ilişkilerinin sınır ötesi boyutlara taşınması, yabancılık unsu¬ru içeren ilişkilerin önemini arttırmıştır. Bu gün bireyler vatandaşlığı altında oldukları dev¬letten veya yaşadıkları ülkeden farklı devletlerin topraklarında bir hukuki sorunla karşıla¬şabilecekleri gibi farklı devletleri de içine alabilecek hukuki ilişkilere girebilmektedirler.
Gelişen teknoloji ve globalleşen dünyada bu ilişkiler çok daha fazla artmakta ve çe¬şitlenmektedir.
İnceleme konumuzu oluşturan akit dışı borç ilişkileri, yabancılık unsuru içeren ihtilaf¬larda bu gelişmelere paralel olarak önem kazanmıştır.
Türkiye\′nin Avrupa Birliği\′ne uyum çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirdiği hukuki reform çalışmalarının önemli bir boyutunu kanunlar ihtilafı alanında yapılanlar oluşturmak¬tadır.
Türkiye bu çerçevede bir çok uluslararası antlaşmaya taraf olmuştur.
Akit dışı borç ilişkileri alanında Avrupa Birliği bünyesinde yapılan ROMA II Tüzük ça¬lışmaları hukuki perspektifimize ışık tutmaktadır. Bu paralelde Türk Devletler Özel Huku¬ku Kanununda gerçekleştirilen çalışmalar ve Adalet Bakanlığı komisyonunca oluşturulan Prof.Dr.Gülören Tekinalp başkanlığındaki Kanun değişiklik Tasarısı ROMA II Tüzüğünden geniş ölçüde etkilenmiştir.
Kanunlar ihtilafı alanına ilişkin kuralların Birlik bünyesinde birleştirilmesi Topluluğun ana hukuki hedeflerinden biridir. Bu konuda yapılan çalışmalardan biri olan Akit Dışı Borç ilişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki ROMA II Tüzüğü inceleme konumuzu oluştur¬maktadır.
Bu konuyu tercih etme sebebimiz, yakın ilişki içinde bulunduğumuz Avrupa hukukla¬rının akit dışı borç ilişkilerine uygulanacak hukuk hakkındaki düzenlemelerinin \"yeknesak¬laştırılması\" hedefine hizmet edecek ROMA II Tüzüğüdür. Bu Tüzüğün en önemli amacı akit dışı borç ilişkilerine uygulanacak hukuk hakkındaki üye devletlerdeki kuralları birleş¬tirmek ve tek bir hukuki çatı altında toplamaktır. Bu alanda Birlik üyesi ülkeler arasında do¬ğacak hukuki ihtilaflara uygulanacak hukuku belirleme yanında bu amaca yönelik olan ya¬pılaşma dikkatimizi çekmiştir.
1980 Tarihli Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Roma Konvan¬siyonu, ROMA I Tüzüğü olarak hazırlanmaktadır. 1970 Tarihli tasarı çalışmalarında akdi
VI
ilişkiler yanında düzenlenen akit dışı ilişkiler Konvansiyon bünyesinde düzenlenememiş-tir. Akdi ilişkiler alanında düzenleme getiren Roma Konvansiyonu bir çok hukukun iç ka¬nunlar ihtilafı düzenlemesine örnek aldığı bir kaynaktır.
Konvansiyonun bu başarısı akit dı¬şı ilişkilere ilişkin düzenlenmesinde Birlik bünyesinde düzenlenmesi ihtiyaç ve önemini bir kez daha kuvvetlendirmiştir.
Türk devletler özel hukuku doktrininde akdi ilişkilere uygulanacak hukuka ilişkin yapıl¬mış bir çok öneri, ROMA Konvansiyonunun (ROMA I Tüzük Teklifi) hükümleri örnek gös¬terilerek yapılmıştır.
Aynı şekilde akit dışı borç ilişkilerine ilişkin bazı ihtilaflara ilişkin olarak, MÖHUK\′un 25 ve 26 inci maddelerinin yeterliliği, Avrupa hukuklarının konuya ilişkin düzenlemeleri naza¬rı itibara alınarak Türk doktrininde yorumlanmıştır.
ROMA II Tüzüğüne ilişkin, yapılan ve yapılmakta olan çalışmalar incelememizin bü¬tününü oluşturmaktadır. Bu incelemenin, Türk hukuk sistemine, etkisinin tanıtım ve bilgi¬lendirme yanında, mukayese yönü ile de etkili olabilmesi için MÖHUK Tasarı çalışmasına da kitabımızda yer verdik.
Bir araştırmanın bu şekilde oluşumu ve bir kitap bünyesinde toplanması pek çok kişi¬nin etkisi ve fedakârlığı ile gerçekleşmektedir.
Bu günlere ulaşmamda bana verdikleri değer ve engin bilgi ve destekleri ile her za¬man şükran duyacağım değerli hocalarıma tek tek teşekkür etmek istiyorum.
Beni her za¬man Devletler Özel Hukuku Anabilim Dalı\′nın mirasçısı olarak görmüş ve bunu bu anlam¬da sonsuz güven besleyen değerli hocam Prof.Dr.Nihal ULUOCAK\′a teşekkür ederim. Her zaman bir anne şevkati ile bana öğretim üyeliği yolunda ilk adımlarımı atmamda des¬tek ve teşvik edici olmuş, güç kaynağım değerli hocam Prof.Dr.Aysel ÇEÜKEL\′e. Tez ba¬bam ve tüm imtihanlarımda bana yardım ve desteğini gözlerinde ve sözlerinde hep his¬settiğim değerli hocam Prof.Dr. Ergin NOMER\′e. Her zaman bana inanıp beni destek¬leyen değerli hocam Prof.Dr.Gülören TEKİNALP\′e teşekkür ederim.
Bu kitabın yazımı esnasında büyük fedakârlık gösteren GÜZEL ANNEME ve beni hep teşvik ve telkinleri ile destekleyen SEVGİLİ EŞİME teşekkür ederim.
Bu kitabı hazırlarken kaynak ve araştırmalarda bana yardımcı olan bu sebeple de kitabın asistanlığını hakkı ile yapmış olan sevgili asistanım F.Kerem GİRAY\′a teşekkür ederim.
Yazımda katkı ve önemini hiçbir zaman unutmayacağım değerli Muteber ÇAKAR\′a teşekkür ederim.
Matbaa aşamasında destek ve yardımını güvenle duyduğum Gülgonca Çarpık, Feridun Kılıç\′a ve BETA Yayınevine teşekkür ederim.
Olabilirse bu kitap benim Profesörlüğe adım kaynağım olacaktır.
Bu çalışmanın düzeltmelerini Fakültedeki odamda tamamladım. Karşımdaki masada değerli kürsü arkadaşımın beni onaylayan ve destekleyen yardımını söz etmeden geçe¬meyeceğim. Kariyerimde attığım her ileri adımı benden daha fazla coşku ve sevinçle kar¬şılayan değerli dostum kürsü arkadaşım Doç.Dr.Bahadır ERDEM\′e -SANA ÇOK TEŞEK¬KÜR EDERİM iyi ki varsın...
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ 1
I. GENEL OLARAK KONUNUN İÇERİĞİ 1
II. AKİD DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİNE UYGULANACAK HUKUKA
İLİŞKİN ÇALIŞMALAR 3
III. ROMA II METNİ İÇİN YAPILAN ÖNERİLER-PARLAMENTONUN
SON RAPORU 4
IV. BİRLİK BÜNYESİNDE YAPILAN DİĞER UYUMLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI 7
V. KONUYU ELE ALIŞ NEDENİ VE ÇALIŞMAMIZIN KAPSAMI 9
BİRİNCİ BÖLÜM
I. TÜZÜĞÜN KAPSAMI VE ETKİSİ 11
A. Tüzüklerin Hukuki Kaynak Olarak Etkileri 12
B. Tüzüğün Kapsamına Dahil Olan Konular 14
C. Tüzüğün Uygulama Alanı 19
1. ROMA II Tüzüğü ve Birleşik Krallık : 20
2. ROMA II Tüzüğünde Parlamentonun Önerisi İle Yapılan
Değişiklikler 25
3. 21.02.2006 Tarihli Değiştirilmiş ROMA II Tüzük Teklifi 30
D. Tüzüğün Tarihi Gelişimi 31
E. Hukukların Uyumlaştırılması Açısından Tarihi Süreç 34
İKİNCİ BÖLÜM
I. TÜZÜĞÜN KAPSAMINA DAHİL OLMAYAN AKİT DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİ 37
A. Genel Olarak 37
B. Tüzüğün Uygulama Alanı Dışında Kalan Özel Hukuka ve Kamu
Hukukuna Ait Konular 37
1. Kamu Hukukuna Ait Konular 38
2. Özele Hukuka Ait Konular 39
II. TÜZÜĞÜN KAPSAMINA DAHİL OLAN AKİT DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİ 47
B. Vekaletsiz İş Görme 47
1. Tarihi Menşei İle Vekaletsiz İş Görme 47
2. Modern Hukuk Sistemlerinde Vekaletsiz İş Görme 48
VIII
3. Türk Borçlar Kanununda Vekaletsiz İş Görme 48
4. Vekaletsiz İş Görmenin Hukuki Mahiyeti 48
5. Vekaletsiz İş Görmenin Unsurları 50
6. Vekaletsiz İş Görmenin Hükümleri 55
7. 2003 Tarihli Konsey Tüzük Teklifinde Vekaletsiz iş Görme 57
8. Vekaletsiz İş Görme Konusunda Maddenin Yeterliliği
Parlamentonun 2.7.2005 Tarihli Raporu ve Maddenin Son Hali 60
B. Sebepsiz Zenginleşme 63
1. Tanım ve Çeşitleri 63
2. Sebepsiz Zenginleşmeye Uygulanacak Hukuka ilişkin Yaklaşımlar 64
3. KaraAvrupası Hukuklarının Düzenlemeleri 67
4. Türk Hukukundaki Durum 70
5. ROMA II Konsey Tüzük Teklifinin Sebepsiz Zenginleşme İçin
Kabul Ettiği Bağlama Kuralı 73
6. Avrupa Parlamentosunun 2.7.2005 Tarihli Raporunda Kabul
Edilen Bağlama Kuralı ve Maddenin Son Hali 79
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
I. HAKSIZ FİİLLERE UYGULANACAK HUKUK 85
A. Haksız Fiillere Uygulanacak Hukuk Hakkında Genel Yaklaşım 85
B. Avrupa Birliği Bünyesinden Meselenin Değerlendirilmesi 87
1. 1972 Tarihli Tasanda Benimsenen Kural ve Kriter 87
2. 1998 Tarihli Tasarının Benimsediği Bağlama Kriteri 90
3. Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avrupa Birliği Komisyon Tüzük Teklifinin Benimsediği Genel
Bağlama Kuralı 95
4. ROMA II Komisyon Tüzük Teklifinin Benimsediği İstisna Kuralı 100
5. Avrupa Parlamentosunun: Konsey Tüzük Teklifinde Getirilen
Kurala İlişkin Görüşü ve Benimsediği Bağlama Kuralı 106
6. Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında\′Kabul
Edilen Yeni Bağlama Kuralı 115
II. ÖZEL AKİD DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİ İÇİN GETİRİLMİŞ KURALLAR 118
A. imalatçının Sorumluluğu 119
1. Bu Konuda Ayrı Düzenlemeye Duyulan ihtiyacın Sebepleri 119
2. Konsey Tüzük Teklifinde Getirilen Kuralın Koruduğu Menfaat 120
3. İmâl Edilen Şeyden Doğan Zarara Uygulanacak Hukuk 121
4. Tüzük Teklifinde Yer Alan Düzenlemeye Yöneltilen Eleştiriler 122
5. imalatçının Akid Dışı Sorumluluğuna ilişkin Kabul Edilen Bağlama Kriterleri 123
6. Tüzük Teklifinde Getirilen Bağlama Kriterinin Olumlu ve
Olumsuz Yanları 127
7. Avrupa Parlamentosunun Madde için Getirmiş Olduğu Öneri 129
8. İmalatçının Akit Dışı Sorumluluğuna Uygulanacak Hukuk Hakkında-Tüzüğün Yeni Düzenlemesi 132
B. Kişilik Haklarının İhlâli 133
IX
1. Kişilik Haklarının Kapsamı 133
2. Konsey Tüzük Teklifinin Kabul Ettiği Bağlama Kriteri 134
3. Hazırlık Çalışmaları 139
4. Kuralın Kapsamı ve İçeriği 141
5. Maddenin Getirdiği (Zarar Yeri Hukuku) Kuralı 142
6. Maddenin Getirdiği (Mutad Mesken Hukuku) Kuralı 143
7. Maddenin Getirdiği (Daha Sıkı İrtibatlı Hukuk) Kuralı 143
8. İfade Özgürlüğü ve Bilgi Özgürlüğüne İlişkin Temel Hukuk Prensiplerinin Korunması 144
9. Cevap Hakkı 146
10. Internet Ortamında Gerçekleşen Kişilik Haklarının İhlâli 148
11. Avrupa Parlamentosu\′nun Madde Önerisi 150
12. Komitenin Madde Önerisi 154
13. Yeni Düzenleme 154
Çevre Zararları 155
1. Çevre Kavramı 155
2. Çevre Zararı Kavramı 156
3. Çevre Zararının Niteliği 158
4. Sorumluluğun Kapsamına Girecek Zararlar 160
5. Çevre Zararlarından Doğan Haksız Fiillere Uygulanacak Hukuka
İlişkin Konseyin ROMA II Tüzük Teklifi 162
6. Çevre Zararlarından Dolayı Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesine Başvuru 170
7. Avrupa Parlamentosunun Çevre Zararları İle ilgili Madde Önerisi 173
8. Çevre Zararlarında Hukuki Sorumluluğa Uygulanacak Hukuk İle
İlgili Maddenin Son Düzenlemesi 175
Fikri Hakların İhlaline Uygulanacak Hukuk 175
1. Konsey Tüzük Teklifinde Yer Alan Maddenin Kapsamına Dahil
Olan Konular 176
2. Fikri Mülkiyet Haklarının Korunma Nedenleri 181
3. Konsey Tüzük Teklifinin Kabul Ettiği Bağlama Kuralına İlişkin Çalışmalar 182
4. Maddede Benimsenen Bağlama Kuralı 184
5. Avrupa Birliğinin Yeşil Kitabı ve Telif Hakları 187
6. Fikri Haklarda Uygulanacak Hukuk Olarak Hukuk Seçiminin Red
Edilme Sebebi 187
7. Tercih Edilen Koruma Yeri Kriterinin Değerlendirilmesi 188
8. Koruma Yeri Hukuku Kriterinin Internet Ortamında Gerçekleşen
İhlallere ve Sınır Ötesi Yayınlarla Gerçekleşen İhlallere Uygulanması... 189
9. Avrupa Parlamentosunun 27.06.2005 Tarihli Raporu Çerçevesinde
Konunun Değerlendirilmesi 193
10. Yeni Madde Düzenlemesi 194
Haksız Rekabet 195
1. Haksız Rekabetin Tanımı 195
2. Rekabet Hukuku 197
3. Rekabet Hukukunda Kanunlar İhtilafı Alanında Kullanılan Yöntemler.... 197
X
4. Rekabet Hukuku Alanında Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi 198
5. Rekabet Hukuku İle Haksız Rekabetin ilişkisi 200
6. Haksız Rekabete Uygulanacak Hukuk 200
7. Konsey Tüzük Teklifinde ROMA II Düzenlemesi 201
8. Haksız Rekabete Uygulanacak Hukuk Hakkında Avrupa Parlamentosu Raporu 211
9. Haksız Rekabete Uygulanacak Hukuka İlişkin Tüzükteki Yeni
Madde Düzenlemesi 212
F. Avrupa Parlamentosunun Raporunda ROMA II Tüzüğü İçin Önerilen
Diğer Özel Akit Dışı Borç İlişkileri 213
1. Endüstriyel Davalar 213
2.. Trafik Kazalarında Hukuki Mesuliyet 216
G. Tüzüğün Son Hali 218
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ORTAK HÜKÜMLER 219
A. Tarafların Akit Dışı Borç İlişkisine Uygulanacak Hukuku Seçmeleri 219
1. Haksız Fiiller Alanında Hukuk Seçimi 220
2. Avrupa Parlamentosunun 27.06.2005 Tarihli Son Raporu Çerçevesinde ROMA II Tüzük Teklifinin 10 uncu Maddesi İçin
Getirilen Değişiklik 229
3. Maddenin Son Hali 232
B. Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukukun Kapsamına Giren
Konular 233
1. Haksız Filler 233
2. Sebepsiz Zenginleşme 236
3. Vekâletsiz İş Görme 237
4. Karşılaştırmalı Hukuk Açısından Konunun Değerlendirilmesi 238
5. Uygulanacak Hukukun Kapsamına Giren Konulara ilişkin Tüzük Düzenlemesi 241
6. Avrupa Parlamentosunun 27.06.2005 Tarihli Son Raporunda
ROMA II Tüzüğünün 11 inci Maddesinin Kapsamı 244
7. Maddenin Son Hali 247
C. Emredici Kurallar 247
1. Milletlerarası Hukukta Emredici Kurallar 247
2. Milletlerarası Özel Hukukta Doğrudan Uygulanan Kuralların Nazara Alınması 249
3. Konsey Tüzük Teklifinin Kabul Ettiği Düzenleme 252
D. Emniyet Asayiş ve Yürütme Kuralları 255
E. Failin Sorumluluğundan Dolayı Doğrudan Sigortacısına Dava Açma Hakkı. 256
1. Mağdurun Sigortacıya Doğrudan Müracaatı Halinde Sigorta Akdine Uygulanacak Hukuku Teklif Eden Yaklaşım 257
2. Mağdurun Sigortacıya Doğrudan Müracaatı Halinde Haksız
Fiil İlişkisine Uygulanacak Hukuku Tercih Eden Görüş 258
XI
3. Tüzüğün Benimsediği Yaklaşım 258
F. Halefiyet ve Birden Fazla Kişinin Sorumluluğu 261
G. Şekli Geçerlilik 266
H. İspat Yükü 266
II. DİĞER HÜKÜMLER 268
A. Devlet Sınır Olgusunun Belirlenmesi 268
B. Mutad Mesken 270
C. Atıfın Reddi 272
D. Birden Fazla Kanuni Düzenlemeye Sahip Devletler 272
E. Hakimin Hukukunun Kamu Düzeni 274
F. Birlik Hukukunun Diğer Düzenlemeleri İle Tüzüğün İlişkisi 277
G. Manevi Zararlar 279
H. Tüzüğün Diğer Milletlerarası Konvansiyonlarla İlişkilendirilmesi 280
I. SON HÜKÜMLER 281
BEŞİNCİ BÖLÜM
I. 2675 SAYILI MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDAKİ KANUN 285
II. KANUN DEĞİŞİKLİK TASARISI 287
A. Haksız Fiiller 288
1. Kişilik Haklarının İhlâlinde Sorumluluk 291
2. İmalatçının Sözleşme Dışı Sorumluluğu 293
3. Haksız Rekabet 296
4. Rekabetin Engellenmesi 297
B. Sebepsiz Zenginleşme 298
SONUÇ 301
BİBLİYOGRAFYA 307
insanlığın var olduğu zamandan günümüze, en fazla ilişki ve etkileşim içinde olduğu bilim dallarından biri hukuktur.
Yabancılık unsuru taşıyan insan ilişkileri devletler hukukunun uğraş alanını oluştur¬maktadır. Bu ilişkilerin özel boyutta ele alınması ise devletler özel hukukunun uygulama alanını belirlemektedir. İnsan ilişkilerinin sınır ötesi boyutlara taşınması, yabancılık unsu¬ru içeren ilişkilerin önemini arttırmıştır. Bu gün bireyler vatandaşlığı altında oldukları dev¬letten veya yaşadıkları ülkeden farklı devletlerin topraklarında bir hukuki sorunla karşıla¬şabilecekleri gibi farklı devletleri de içine alabilecek hukuki ilişkilere girebilmektedirler.
Gelişen teknoloji ve globalleşen dünyada bu ilişkiler çok daha fazla artmakta ve çe¬şitlenmektedir.
İnceleme konumuzu oluşturan akit dışı borç ilişkileri, yabancılık unsuru içeren ihtilaf¬larda bu gelişmelere paralel olarak önem kazanmıştır.
Türkiye\′nin Avrupa Birliği\′ne uyum çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirdiği hukuki reform çalışmalarının önemli bir boyutunu kanunlar ihtilafı alanında yapılanlar oluşturmak¬tadır.
Türkiye bu çerçevede bir çok uluslararası antlaşmaya taraf olmuştur.
Akit dışı borç ilişkileri alanında Avrupa Birliği bünyesinde yapılan ROMA II Tüzük ça¬lışmaları hukuki perspektifimize ışık tutmaktadır. Bu paralelde Türk Devletler Özel Huku¬ku Kanununda gerçekleştirilen çalışmalar ve Adalet Bakanlığı komisyonunca oluşturulan Prof.Dr.Gülören Tekinalp başkanlığındaki Kanun değişiklik Tasarısı ROMA II Tüzüğünden geniş ölçüde etkilenmiştir.
Kanunlar ihtilafı alanına ilişkin kuralların Birlik bünyesinde birleştirilmesi Topluluğun ana hukuki hedeflerinden biridir. Bu konuda yapılan çalışmalardan biri olan Akit Dışı Borç ilişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki ROMA II Tüzüğü inceleme konumuzu oluştur¬maktadır.
Bu konuyu tercih etme sebebimiz, yakın ilişki içinde bulunduğumuz Avrupa hukukla¬rının akit dışı borç ilişkilerine uygulanacak hukuk hakkındaki düzenlemelerinin \"yeknesak¬laştırılması\" hedefine hizmet edecek ROMA II Tüzüğüdür. Bu Tüzüğün en önemli amacı akit dışı borç ilişkilerine uygulanacak hukuk hakkındaki üye devletlerdeki kuralları birleş¬tirmek ve tek bir hukuki çatı altında toplamaktır. Bu alanda Birlik üyesi ülkeler arasında do¬ğacak hukuki ihtilaflara uygulanacak hukuku belirleme yanında bu amaca yönelik olan ya¬pılaşma dikkatimizi çekmiştir.
1980 Tarihli Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Roma Konvan¬siyonu, ROMA I Tüzüğü olarak hazırlanmaktadır. 1970 Tarihli tasarı çalışmalarında akdi
VI
ilişkiler yanında düzenlenen akit dışı ilişkiler Konvansiyon bünyesinde düzenlenememiş-tir. Akdi ilişkiler alanında düzenleme getiren Roma Konvansiyonu bir çok hukukun iç ka¬nunlar ihtilafı düzenlemesine örnek aldığı bir kaynaktır.
Konvansiyonun bu başarısı akit dı¬şı ilişkilere ilişkin düzenlenmesinde Birlik bünyesinde düzenlenmesi ihtiyaç ve önemini bir kez daha kuvvetlendirmiştir.
Türk devletler özel hukuku doktrininde akdi ilişkilere uygulanacak hukuka ilişkin yapıl¬mış bir çok öneri, ROMA Konvansiyonunun (ROMA I Tüzük Teklifi) hükümleri örnek gös¬terilerek yapılmıştır.
Aynı şekilde akit dışı borç ilişkilerine ilişkin bazı ihtilaflara ilişkin olarak, MÖHUK\′un 25 ve 26 inci maddelerinin yeterliliği, Avrupa hukuklarının konuya ilişkin düzenlemeleri naza¬rı itibara alınarak Türk doktrininde yorumlanmıştır.
ROMA II Tüzüğüne ilişkin, yapılan ve yapılmakta olan çalışmalar incelememizin bü¬tününü oluşturmaktadır. Bu incelemenin, Türk hukuk sistemine, etkisinin tanıtım ve bilgi¬lendirme yanında, mukayese yönü ile de etkili olabilmesi için MÖHUK Tasarı çalışmasına da kitabımızda yer verdik.
Bir araştırmanın bu şekilde oluşumu ve bir kitap bünyesinde toplanması pek çok kişi¬nin etkisi ve fedakârlığı ile gerçekleşmektedir.
Bu günlere ulaşmamda bana verdikleri değer ve engin bilgi ve destekleri ile her za¬man şükran duyacağım değerli hocalarıma tek tek teşekkür etmek istiyorum.
Beni her za¬man Devletler Özel Hukuku Anabilim Dalı\′nın mirasçısı olarak görmüş ve bunu bu anlam¬da sonsuz güven besleyen değerli hocam Prof.Dr.Nihal ULUOCAK\′a teşekkür ederim. Her zaman bir anne şevkati ile bana öğretim üyeliği yolunda ilk adımlarımı atmamda des¬tek ve teşvik edici olmuş, güç kaynağım değerli hocam Prof.Dr.Aysel ÇEÜKEL\′e. Tez ba¬bam ve tüm imtihanlarımda bana yardım ve desteğini gözlerinde ve sözlerinde hep his¬settiğim değerli hocam Prof.Dr. Ergin NOMER\′e. Her zaman bana inanıp beni destek¬leyen değerli hocam Prof.Dr.Gülören TEKİNALP\′e teşekkür ederim.
Bu kitabın yazımı esnasında büyük fedakârlık gösteren GÜZEL ANNEME ve beni hep teşvik ve telkinleri ile destekleyen SEVGİLİ EŞİME teşekkür ederim.
Bu kitabı hazırlarken kaynak ve araştırmalarda bana yardımcı olan bu sebeple de kitabın asistanlığını hakkı ile yapmış olan sevgili asistanım F.Kerem GİRAY\′a teşekkür ederim.
Yazımda katkı ve önemini hiçbir zaman unutmayacağım değerli Muteber ÇAKAR\′a teşekkür ederim.
Matbaa aşamasında destek ve yardımını güvenle duyduğum Gülgonca Çarpık, Feridun Kılıç\′a ve BETA Yayınevine teşekkür ederim.
Olabilirse bu kitap benim Profesörlüğe adım kaynağım olacaktır.
Bu çalışmanın düzeltmelerini Fakültedeki odamda tamamladım. Karşımdaki masada değerli kürsü arkadaşımın beni onaylayan ve destekleyen yardımını söz etmeden geçe¬meyeceğim. Kariyerimde attığım her ileri adımı benden daha fazla coşku ve sevinçle kar¬şılayan değerli dostum kürsü arkadaşım Doç.Dr.Bahadır ERDEM\′e -SANA ÇOK TEŞEK¬KÜR EDERİM iyi ki varsın...
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ 1
I. GENEL OLARAK KONUNUN İÇERİĞİ 1
II. AKİD DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİNE UYGULANACAK HUKUKA
İLİŞKİN ÇALIŞMALAR 3
III. ROMA II METNİ İÇİN YAPILAN ÖNERİLER-PARLAMENTONUN
SON RAPORU 4
IV. BİRLİK BÜNYESİNDE YAPILAN DİĞER UYUMLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI 7
V. KONUYU ELE ALIŞ NEDENİ VE ÇALIŞMAMIZIN KAPSAMI 9
BİRİNCİ BÖLÜM
I. TÜZÜĞÜN KAPSAMI VE ETKİSİ 11
A. Tüzüklerin Hukuki Kaynak Olarak Etkileri 12
B. Tüzüğün Kapsamına Dahil Olan Konular 14
C. Tüzüğün Uygulama Alanı 19
1. ROMA II Tüzüğü ve Birleşik Krallık : 20
2. ROMA II Tüzüğünde Parlamentonun Önerisi İle Yapılan
Değişiklikler 25
3. 21.02.2006 Tarihli Değiştirilmiş ROMA II Tüzük Teklifi 30
D. Tüzüğün Tarihi Gelişimi 31
E. Hukukların Uyumlaştırılması Açısından Tarihi Süreç 34
İKİNCİ BÖLÜM
I. TÜZÜĞÜN KAPSAMINA DAHİL OLMAYAN AKİT DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİ 37
A. Genel Olarak 37
B. Tüzüğün Uygulama Alanı Dışında Kalan Özel Hukuka ve Kamu
Hukukuna Ait Konular 37
1. Kamu Hukukuna Ait Konular 38
2. Özele Hukuka Ait Konular 39
II. TÜZÜĞÜN KAPSAMINA DAHİL OLAN AKİT DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİ 47
B. Vekaletsiz İş Görme 47
1. Tarihi Menşei İle Vekaletsiz İş Görme 47
2. Modern Hukuk Sistemlerinde Vekaletsiz İş Görme 48
VIII
3. Türk Borçlar Kanununda Vekaletsiz İş Görme 48
4. Vekaletsiz İş Görmenin Hukuki Mahiyeti 48
5. Vekaletsiz İş Görmenin Unsurları 50
6. Vekaletsiz İş Görmenin Hükümleri 55
7. 2003 Tarihli Konsey Tüzük Teklifinde Vekaletsiz iş Görme 57
8. Vekaletsiz İş Görme Konusunda Maddenin Yeterliliği
Parlamentonun 2.7.2005 Tarihli Raporu ve Maddenin Son Hali 60
B. Sebepsiz Zenginleşme 63
1. Tanım ve Çeşitleri 63
2. Sebepsiz Zenginleşmeye Uygulanacak Hukuka ilişkin Yaklaşımlar 64
3. KaraAvrupası Hukuklarının Düzenlemeleri 67
4. Türk Hukukundaki Durum 70
5. ROMA II Konsey Tüzük Teklifinin Sebepsiz Zenginleşme İçin
Kabul Ettiği Bağlama Kuralı 73
6. Avrupa Parlamentosunun 2.7.2005 Tarihli Raporunda Kabul
Edilen Bağlama Kuralı ve Maddenin Son Hali 79
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
I. HAKSIZ FİİLLERE UYGULANACAK HUKUK 85
A. Haksız Fiillere Uygulanacak Hukuk Hakkında Genel Yaklaşım 85
B. Avrupa Birliği Bünyesinden Meselenin Değerlendirilmesi 87
1. 1972 Tarihli Tasanda Benimsenen Kural ve Kriter 87
2. 1998 Tarihli Tasarının Benimsediği Bağlama Kriteri 90
3. Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avrupa Birliği Komisyon Tüzük Teklifinin Benimsediği Genel
Bağlama Kuralı 95
4. ROMA II Komisyon Tüzük Teklifinin Benimsediği İstisna Kuralı 100
5. Avrupa Parlamentosunun: Konsey Tüzük Teklifinde Getirilen
Kurala İlişkin Görüşü ve Benimsediği Bağlama Kuralı 106
6. Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında\′Kabul
Edilen Yeni Bağlama Kuralı 115
II. ÖZEL AKİD DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİ İÇİN GETİRİLMİŞ KURALLAR 118
A. imalatçının Sorumluluğu 119
1. Bu Konuda Ayrı Düzenlemeye Duyulan ihtiyacın Sebepleri 119
2. Konsey Tüzük Teklifinde Getirilen Kuralın Koruduğu Menfaat 120
3. İmâl Edilen Şeyden Doğan Zarara Uygulanacak Hukuk 121
4. Tüzük Teklifinde Yer Alan Düzenlemeye Yöneltilen Eleştiriler 122
5. imalatçının Akid Dışı Sorumluluğuna ilişkin Kabul Edilen Bağlama Kriterleri 123
6. Tüzük Teklifinde Getirilen Bağlama Kriterinin Olumlu ve
Olumsuz Yanları 127
7. Avrupa Parlamentosunun Madde için Getirmiş Olduğu Öneri 129
8. İmalatçının Akit Dışı Sorumluluğuna Uygulanacak Hukuk Hakkında-Tüzüğün Yeni Düzenlemesi 132
B. Kişilik Haklarının İhlâli 133
IX
1. Kişilik Haklarının Kapsamı 133
2. Konsey Tüzük Teklifinin Kabul Ettiği Bağlama Kriteri 134
3. Hazırlık Çalışmaları 139
4. Kuralın Kapsamı ve İçeriği 141
5. Maddenin Getirdiği (Zarar Yeri Hukuku) Kuralı 142
6. Maddenin Getirdiği (Mutad Mesken Hukuku) Kuralı 143
7. Maddenin Getirdiği (Daha Sıkı İrtibatlı Hukuk) Kuralı 143
8. İfade Özgürlüğü ve Bilgi Özgürlüğüne İlişkin Temel Hukuk Prensiplerinin Korunması 144
9. Cevap Hakkı 146
10. Internet Ortamında Gerçekleşen Kişilik Haklarının İhlâli 148
11. Avrupa Parlamentosu\′nun Madde Önerisi 150
12. Komitenin Madde Önerisi 154
13. Yeni Düzenleme 154
Çevre Zararları 155
1. Çevre Kavramı 155
2. Çevre Zararı Kavramı 156
3. Çevre Zararının Niteliği 158
4. Sorumluluğun Kapsamına Girecek Zararlar 160
5. Çevre Zararlarından Doğan Haksız Fiillere Uygulanacak Hukuka
İlişkin Konseyin ROMA II Tüzük Teklifi 162
6. Çevre Zararlarından Dolayı Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesine Başvuru 170
7. Avrupa Parlamentosunun Çevre Zararları İle ilgili Madde Önerisi 173
8. Çevre Zararlarında Hukuki Sorumluluğa Uygulanacak Hukuk İle
İlgili Maddenin Son Düzenlemesi 175
Fikri Hakların İhlaline Uygulanacak Hukuk 175
1. Konsey Tüzük Teklifinde Yer Alan Maddenin Kapsamına Dahil
Olan Konular 176
2. Fikri Mülkiyet Haklarının Korunma Nedenleri 181
3. Konsey Tüzük Teklifinin Kabul Ettiği Bağlama Kuralına İlişkin Çalışmalar 182
4. Maddede Benimsenen Bağlama Kuralı 184
5. Avrupa Birliğinin Yeşil Kitabı ve Telif Hakları 187
6. Fikri Haklarda Uygulanacak Hukuk Olarak Hukuk Seçiminin Red
Edilme Sebebi 187
7. Tercih Edilen Koruma Yeri Kriterinin Değerlendirilmesi 188
8. Koruma Yeri Hukuku Kriterinin Internet Ortamında Gerçekleşen
İhlallere ve Sınır Ötesi Yayınlarla Gerçekleşen İhlallere Uygulanması... 189
9. Avrupa Parlamentosunun 27.06.2005 Tarihli Raporu Çerçevesinde
Konunun Değerlendirilmesi 193
10. Yeni Madde Düzenlemesi 194
Haksız Rekabet 195
1. Haksız Rekabetin Tanımı 195
2. Rekabet Hukuku 197
3. Rekabet Hukukunda Kanunlar İhtilafı Alanında Kullanılan Yöntemler.... 197
X
4. Rekabet Hukuku Alanında Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi 198
5. Rekabet Hukuku İle Haksız Rekabetin ilişkisi 200
6. Haksız Rekabete Uygulanacak Hukuk 200
7. Konsey Tüzük Teklifinde ROMA II Düzenlemesi 201
8. Haksız Rekabete Uygulanacak Hukuk Hakkında Avrupa Parlamentosu Raporu 211
9. Haksız Rekabete Uygulanacak Hukuka İlişkin Tüzükteki Yeni
Madde Düzenlemesi 212
F. Avrupa Parlamentosunun Raporunda ROMA II Tüzüğü İçin Önerilen
Diğer Özel Akit Dışı Borç İlişkileri 213
1. Endüstriyel Davalar 213
2.. Trafik Kazalarında Hukuki Mesuliyet 216
G. Tüzüğün Son Hali 218
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ORTAK HÜKÜMLER 219
A. Tarafların Akit Dışı Borç İlişkisine Uygulanacak Hukuku Seçmeleri 219
1. Haksız Fiiller Alanında Hukuk Seçimi 220
2. Avrupa Parlamentosunun 27.06.2005 Tarihli Son Raporu Çerçevesinde ROMA II Tüzük Teklifinin 10 uncu Maddesi İçin
Getirilen Değişiklik 229
3. Maddenin Son Hali 232
B. Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukukun Kapsamına Giren
Konular 233
1. Haksız Filler 233
2. Sebepsiz Zenginleşme 236
3. Vekâletsiz İş Görme 237
4. Karşılaştırmalı Hukuk Açısından Konunun Değerlendirilmesi 238
5. Uygulanacak Hukukun Kapsamına Giren Konulara ilişkin Tüzük Düzenlemesi 241
6. Avrupa Parlamentosunun 27.06.2005 Tarihli Son Raporunda
ROMA II Tüzüğünün 11 inci Maddesinin Kapsamı 244
7. Maddenin Son Hali 247
C. Emredici Kurallar 247
1. Milletlerarası Hukukta Emredici Kurallar 247
2. Milletlerarası Özel Hukukta Doğrudan Uygulanan Kuralların Nazara Alınması 249
3. Konsey Tüzük Teklifinin Kabul Ettiği Düzenleme 252
D. Emniyet Asayiş ve Yürütme Kuralları 255
E. Failin Sorumluluğundan Dolayı Doğrudan Sigortacısına Dava Açma Hakkı. 256
1. Mağdurun Sigortacıya Doğrudan Müracaatı Halinde Sigorta Akdine Uygulanacak Hukuku Teklif Eden Yaklaşım 257
2. Mağdurun Sigortacıya Doğrudan Müracaatı Halinde Haksız
Fiil İlişkisine Uygulanacak Hukuku Tercih Eden Görüş 258
XI
3. Tüzüğün Benimsediği Yaklaşım 258
F. Halefiyet ve Birden Fazla Kişinin Sorumluluğu 261
G. Şekli Geçerlilik 266
H. İspat Yükü 266
II. DİĞER HÜKÜMLER 268
A. Devlet Sınır Olgusunun Belirlenmesi 268
B. Mutad Mesken 270
C. Atıfın Reddi 272
D. Birden Fazla Kanuni Düzenlemeye Sahip Devletler 272
E. Hakimin Hukukunun Kamu Düzeni 274
F. Birlik Hukukunun Diğer Düzenlemeleri İle Tüzüğün İlişkisi 277
G. Manevi Zararlar 279
H. Tüzüğün Diğer Milletlerarası Konvansiyonlarla İlişkilendirilmesi 280
I. SON HÜKÜMLER 281
BEŞİNCİ BÖLÜM
I. 2675 SAYILI MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDAKİ KANUN 285
II. KANUN DEĞİŞİKLİK TASARISI 287
A. Haksız Fiiller 288
1. Kişilik Haklarının İhlâlinde Sorumluluk 291
2. İmalatçının Sözleşme Dışı Sorumluluğu 293
3. Haksız Rekabet 296
4. Rekabetin Engellenmesi 297
B. Sebepsiz Zenginleşme 298
SONUÇ 301
BİBLİYOGRAFYA 307
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı