Açıklamalı - İçtihatlı Kentsel Dönüşüm Uygulama Rehberi
Açıklamalı - İçtihatlı Kentsel Dönüşüm Uygulama Rehberi
Hüseyin BİLGİN / Yasin SEZER
Kentsel dönüşüm konusunda, bugüne kadar, gerek yasal düzenlemelerde ve gerekse literatürde herkes tarafından kabul edilebilir bir tanım yapılamamıştır. Konuyu inceleyenler, kentsel dönüşüm kavramına yükledikleri anlama göre farklı tanımlar yapmaktadırlar. Kentsel dönüşüm yerinde dönüşüm ve aktarmalı dönüşüm olmak üzere iki şekilde yapılabilir. Yerinde dönüşüm usulünde, dönüştürülen alan ihya yapılarak ya da yıkılıp yeniden yapılarak modern kent haline getirilirken, aktarmalı dönüşüm yönteminde ise, dönüştürülmek istenilen yerdeki insanlar başka bir yere nakledilerek, o yer yeniden inşa edilir .
Yasal düzenlemelere geçmeden önce kentsel dönüşümün amaç ve kapsamı konusunda şu değerlendirme yapılabilir. Kentsel dönüşüm bir kentte yer alan yeterli alt yapı ve üst yapı imkanları bulunmayan, sağlıklı bir şekilde yerleşilmeyen gecekondu alanları gibi sorunlu alanların sağlıklı, yaşanabilir ve düzenli bir hale getirilmesi amacıyla yeniden yapılandırma, canlandırma, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olarak mümkün olduğu ölçüde tüm sosyal ve kültürel ihtiyaçların giderilebileceği alt yapı ve üst yapının yer aldığı bir dönüşüm proje ve uygulamaları olarak tanımlayabiliriz .
Literatürde bazen kentsel yenileme olarak da ifade edilen kentsel dönüşüm konusuyla ilgili olarak pozitif hukukta birçok yasal düzenleme bulunmaktadır. Söz konusu yasal düzenlemeler içinde üç tanesi öne çıkmaktadır. Bunlar: 3194 sayılı İmar Kanununun Arazi ve Arsa Düzenlemesi kenar başlıklı 18. maddesi, 5393 sayılı Belediye Kanununun Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı başlıklı 73. maddesi ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun.
Bu çalışmada, bu alanda bilimsel çalışma yapmak isteyen araştırmacılara ve uygulayıcılara katkı vermek amaçlanmıştır. Kitapta ağırlıklı olarak, idari yargı mercilerinin konuya yaklaşımı ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu alanda yapılan bilimsel çalışmaların tamamını kapsayıcı bir inceleme yapılmayacaktır.
Diğer taraftan, az önce de ifade edildiği üzere, kentlerin imarı/yenilenmesi ile ilgili başta Anayasa olmak üzere pozitif hukukta birçok düzenleme yapılmıştır. Bu çalışmada bu düzenlemeler arasında ağırlıklı olarak 5393 sayılı Belediye Kanununun Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı başlıklı 73. maddesi ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun hükümlerine yer verilecektir.
Kitap ağırlıklı olarak üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde, 5393 sayılı Belediye Kanununun Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı başlıklı 73. maddesi ele alınarak, bu maddenin uygulamasıyla ortaya çıkan uyuşmazlıklara ilişkin idari yargı mercilerinin kararları aktarılmıştır.
İkinci bölümde, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun hükümleri incelenmiştir. İkinci bölümde özellikle, 2577 sayılı İYUK’nun 20/A maddesinde düzenlenen ivedi yargılama usulü ayrıca incelenmiştir. Bilindiği üzere, İYUK’nun 20/A maddesine göre, 6306 sayılı Kanun kapsamında yapılan Bakanlar Kurulu Kararlarına karşı açılacak davalarda ivedi yargılama usulü uygulanmaktadır. İvedi yargılama usulü Türk İdari Yargılama Hukukuna 2014 yılında getirilmiş yeni bir usul olup, literatürde ve uygulamada da yeterince bilinen bir usul değildir. Bu nedenle, kentsel dönüşüm uygulamaları açısında ivedi yargılama usulü ayrı bir başlık altında genişçe ele alınmıştır.
Son bölümde ise Kentsel Dönüşüm uygulamalarıyla ilgili açılan ve idari yargı yerlerinde görülen tam yargı davalarına ilişkin örnek kararlara yer verilmiştir.
- İÇİNDEKİLER-V
- KISALTMALAR-IX
- GİRİŞ-1
- BİRİNCİ BÖLÜM
- BELEDİYE KANUNUNUN 73. MADDESİ UYARINCA YAPILAN
- KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI
- I. BELEDİYE KANUNUNDA KENTSEL DÖNÜŞÜM-3
- II. KENTSEL DÖNÜŞÜM YERİ TESPİTİ, İLANI, YETKİLİ MERCİ-10
- A. Kentsel Dönüşüm Alanı Tespiti-10
- B. Yargı Kararları-11
- III. KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI NEDENİYLE YAPILAN İMAR PLANI DEĞİŞİKLİKLERİ-73
- A. İmar Planları ve Planlamaya İlişkin Esaslar-73
- 1. İmar Planları-74
- 2. Planlar Hiyerarşisi-77
- 3. İmar Planı Yapma Zorunluluğu-79
- 4. İmar Planı Yapma Yetkisi ve Planların Yürürlüğe Konulması-81
- B. Kentsel Dönüşüm Nedeniyle Çevre Düzeni Planlarına İlişkin Yargı Kararları-90
- C. Kentsel Dönüşüm Uygulaması Yapılan Yerlerdeki Nazım İmar Planlarıyla İlgili Yargı Kararları-99
- D. Kentsel Dönüşüm Uygulaması Yapılan Yerlerdeki Uygulama İmar Planlarıyla İlgili Yargı Kararları-177
- IV. KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDENİYLE YAPILAN PARSELASYON VE İMAR UYGULAMASI İŞLEMLERİ-195
- A. İlgili Mevzuat ve Açıklamalar -195
- B. İlgili Yargı Kararları-199
- V. KENTSEL DÖNÜŞÜME TABİ ALANLARDA İMAR DURUM BELGESİ İSTEMİYLE İLGİLİ YARGI KARARLARI-215
- VI. KENTSEL DÖNÜŞÜME TABİ ALANLARDAKİ RUHSATSIZ YAPILARA İLİŞKİN İDARİ İŞLEMLER-219
- A. Yapı Ruhsatı Alma Zorunluluğu-219
- B. Ruhsat Alma Şartları-220
- C. Yapı Kullanma İzni-221
- D. Ruhsatsız Yapılar-Kazanılmış Haklar Sorunu-223
- E. Konuyla İlgili Yargı Kararları-225
- VII. KENTSEL DÖNÜŞÜME BAĞLI GECEKONDU VE TAPU TAHSİS İŞLEMLERİ-243
- A. Gecekondu Kavramı ve Tapu Tahsis Belgesi-243
- B. İlgili Yargı Kararları-245
- VIII. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARIYLA İLGİLİ KENTSEL DÖNÜŞÜM KARARLARI-305
- IX. KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDENİYLE YAPILAN KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ-330
- X. ACELE KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİNDEN DOĞAN DAVALAR-351
- XI. KENTSEL DÖNÜŞÜMLE İLGİLİ BAKANLAR KURULU KARARLARINA KARŞI AÇILAN DAVALAR-357
- İKİNCİ BÖLÜM
- AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ KAPSAMINDA
- KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI
- I. 6306 SAYILI AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUNUN GENEL ESASLARI-379
- A. Rezerv Yapı Alanlarının Tespiti-380
- B. Riskli Alanların Tespiti-381
- 1. Riskli Alan İlan Etme Yetkisi-381
- 2. Riskli Alanların Büyüklüğü-382
- 3. Riskli Alan İlan Edebilme Sebepleri-382
- C. Riskli Yapıların Tespiti ve Yıkımı-383
- 1. Riskli Yapı Tespit Talebi ve Tespite Yetkili Merciler-383
- 2. Riskli Yapı Tespit Raporuna İtiraz-385
- 3. Tasarrufların Kısıtlanması-386
- 4. Riskli Yapıların Yıkımı ya da Güçlendirilmesi-386
- 5. Uygulama Alanındaki Taşınmaz Maliklerinin Hakları-388
- 6. Taşınmazlar Üzerindeki Aynî ve Şahsi Hakların Durumu-389
- 7. Tapusuz veya Kaçak Yapılar-390
- 8. Bir Parselde Birden Fazla Yapının Bulunması-391
- 9. Kiracı veya Sınırlı Ayni Hak Sahibi Olanlara Konut ve İşyeri Verilmesi-392
- 10. Yapılacak Yardımlar: Kira ve Faiz Desteği-392
- II. DAVA AÇMA HAKKI-393
- A. Görevli Yargı Yeri-393
- B. Dava Açma Süresi-394
- C. Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında İvedi Yargılama Usulü-395
- 1. İvedi Yargılama Usulüne Tabi Uyuşmazlıklar-395
- 2. İvedi Yargılama Usulünün Genel Esasları-396
- D. Kentsel Dönüşüm İşlemlerinden Doğan Davalarda Kanun Yolları-398
- 1. İstinaf-398
- 2. Temyiz-399
- III. 6306 SAYILI KANUNUN UYGULAMASIYLA İLGİLİ YARGI KARARLARI-404
- 1. Riskli Alan Riski Alan İlan Edilmesi İçin Gerekli Koşullar-404
- 2. Riskli Alan İlanının Tebliği ve Dava Açma Süresinin Başlaması-424
- 3. Özel Rejime Tabi Alanlarda Kentsel Dönüşüm-429
- 4. Acele Kamulaştırma-433
- 5. Riskli Yapı-442
- 6. Riskli Yapı Raporuna İtiraz ve Dava Ehliyeti-443
- 7. Riskli Yapının Tahliye Tebligatı ve Yıkımı-450
- 8. Yıkım Kararının İptali Davasından Feragat-453
- 9. İptal Davasına Konu Olabilecek Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu İşlemin Varlığı Şartı-454
- ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
- KENTSEL DÖNÜŞÜMLE İLGİLİ TAM YARGI DAVALARI-459
- DİLEKÇELER-479
- 6306 SAYILI KANUNUN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ-481
- YARARLANILAN KAYNAKLAR-505