6362 sayılı SERMAYE PİYASASI KANUNUNUN Sistematik Analizi

ÖNSÖZ

Bu anlayışla, Sermaye Piyasası Kurulu'nda görev yapan hukukçu­lar olarak, uygulayıcının gözüyle okuduğumuz Kanun'u, farklı pers­pektiflere sahip okuyucuların gözüyle anlaşılabilecek şekilde anlatmak amacıyla bu kitabı kaleme aldık. Kanun'un yürürlüğünün üzerinden bir buçuk yıla yakın bir zaman geçmişken baskıya hazır hale getirilmiş bu eser, henüz tüm tazeliğini koruyan bu alanda hazırlanan ilk eser olma amacını taşımaktadır. Özellikle yeni kavram ve kurumlar çerçe­vesinde, yürürlükten kaldırılan 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili konulardaki uluslararası düzenlemeler ile büyük ölçüde karşı­laştırmalı olarak hazırlanan bu çalışmanın, öğrenciler, akademisyen­ler, piyasa aktörleri ve uygulayıcılar bakımından faydalı olması gaye-sindeyiz.

  Eserin hazırlanması aşamasında, fikirlerini, ilgi ve yardımlarını bizlerden esirgemeyen Sermaye Piyasası Kurulu Hukuk İşleri Daire­si'ndeki mesai arkadaşlarımıza teşekkürü bir borç biliyoruz. Bu çalış­mayı, bizi her türlü fedakârlıkla yetiştiren ve her daim yanımızda olan ailelerimize ithaf ediyoruz.  

Dr. Nusret ÇETİN, H. Ebru TÖREMİŞ, Zeynep CANTİMUR, 2014.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ................................................................................................... 5 KISALTMALAR.................................................................................. 13 GİRİŞ.................................................................................................... 15  

BİRİNCİ BÖLÜM

KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK

I. GENEL OLARAK....................................................................... 21

II. İHRAÇ VE HALKA ARZDA KAMUYU AYDINLATMA......... 22

A.   İzahname Hazırlama Yükümlülüğü........................................... 22

1. İzahnameye ilişkin esaslar.................................................. 22
2. İzahnamenin onaylanması.................................................. 24
3. İzahnamenin şekli ve içeriği................................................ 28
4. İzahnamenin yayımlanması, tescil ve ilan edilmesi................ 30
5. İzahnameye ilişkin diğer hususlar........................................ 31

B.   İhraç Belgesi.......................................................................... 33

C.   Sermaye Piyasası Araçlarının Satışı......................................... 34

3. SÜREKLİ KAMUYU AYDINLATMA....................................... 37
4. KAMUYU AYDINLATMADAN DOĞAN

HUKUKİ SORUMLULUK......................................................... 38

İKİNCİ BÖLÜM

HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIKLAR HUKUKU

I. GENEL OLARAK....................................................................... 45

II. HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIK STATÜSÜ...................... 46

3. KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ.......................................... 49
4. KAYITLI SERMAYE SİSTEMİ.................................................. 55

V.   KÂRIN DAĞITILMASI VE BAĞIŞ YAPILMASI...................... 60

VI. ORTAKLIKLARIN KENDİ PAYLARINI SATIN VE

REHİN ALMASI........................................................................ 63

VII. ÖNEMLİ NİTELİKTE İŞLEMLER.............................................. 67 VIII. İMTİYAZLI PAYLAR................................................................ 71

IX. GENEL KURUL TOPLANTILARINA İLİŞKİN ESASLAR........ 74

A.   Davet ve Gündem................................................................... 74

B.   Toplantı ve Karar Yetersayıları................................................ 75

C.   Toplantıya Katılım ve Oy Kullanma.......................................... 77

X. BORÇLANMA ARACI NİTELİĞİNDEKİ SERMAYE PİYASASI
ARAÇLARININ İHRACI........................................................... 79

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİ VE KURUMLARI

I. SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİ..................................... 81

A.   Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri................................................. 81

B.   Yan Hizmetler........................................................................ 84

C.   Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerini Yürüteceklerin
Yetkilendirilmesi..................................................................... 85

1. Faaliyet izni zorunluluğu..................................................... 85
2. Yetki belgesi ve faaliyet izninin iptali................................... 89

II. SERMAYE PİYASASI KURUMLARI........................................ 90

A.   Yatırım Kuruluşları................................................................. 92

1. Tanım, kuruluş ve faaliyet şartları....................................... 92
2. Yatırımcıların sınıflandırılması............................................. 95

B.   Kolektif Yatırım Kuruluşları..................................................... 98

1.    Yatırım ortaklıklarına ilişkin düzenlemeler............................ 98

a.    Tanım, kuruluş ve faaliyet şartları................................. 98

b.    Portföyde yer alabilecek varlıklar................................ 102

c.    Değişken sermayeli yatırım ortaklıkları........................ 103

2.    Yatırım fonlarına ilişkin düzenlemeler................................ 107

a.    Tanım ve kuruluş....................................................... 107

b.    Yatırım fonunun temsil ve idaresi................................ 110

c.    Kurul'un yatırım fonlarına ilişkin düzenleme yetkisi....... 112

d.    Fon kurucusu ve yöneticisi olarak

portföy yönetim şirketi................................................ 113

3.    Portföy saklamaya ilişkin düzenlemeler............................. 115

C.   Konut ve Varlık Finansmanı Fonları........................................ 119

D.  İpotek Finansmanı Kuruluşları................................................ 121

E.   Varlık Kiralama Şirketleri...................................................... 123

F.   Bağımsız Denetim, Derecelendirme ve Değerleme Kuruluşları. 125 III. BORSALAR VE TEŞKİLATLANMIŞ DİĞER PİYASALAR....... 127

A.  Borsa ve Piyasa İşleticisinin Tanımı ve Kuruluşu..................... 127

B.   Borsa İstanbul Anonim Şirketi................................................ 131

C.   Teşkilatlanmış Diğer Pazar Yerleri......................................... 134

D.  Borsacılık Faaliyeti................................................................ 135

E.   Borsalarda Kotasyon............................................................. 136

F.   Borsalarda Gözetim, İşbirliği, Denetim ve Diğer Hususlar......... 137

IV. ÖZDÜZENLEYİCİ KURULUŞLAR......................................... 139

A.  Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği.......................................... 139

B.   Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği...................................... 142

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SİSTEMİK RİSKİN AZALTILMASI

I. SERMAYE PİYASALARINDA SİSTEMİK RİSK..................... 145

II. MERKEZİ TAKAS VE SAKLAMA KURULUŞLARI............... 147

A.  Merkezi Takas Kuruluşları..................................................... 147

B.   Merkezi Karşı Taraf.............................................................. 149

C.   Takas Kesinliği ve Rehin Hakkı.............................................. 152

D.  Merkezi Saklama Kuruluşları................................................. 154

E.   Merkezi Kayıt Kuruluşu........................................................ 155

F.   Veri Depolama Kuruluşları.................................................... 158 III. TEMİNATLAR VE TEMİNAT SÖZLEŞMELERİ..................... 159

A.   Teminatlar ile Yatırımcı Varlıklarının Kullanım Esasları........... 159

B.   Sermaye Piyasası Araçlarının Teminata Konu Edilmesi........... 161

BEŞİNCİ BÖLÜM

YATIRIMCILARIN KORUNMASI

I. GENEL OLARAK..................................................................... 165

II. KAMUYU AYDINLATMA STANDARTLARININ

GÜÇLENDİRİLMESİ................................................................ 167

III.  HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIK PAY SAHİPLERİNE
YÖNELİK KORUMA MEKANİZMALARI.............................. 169

A.  Genel Olarak........................................................................ 169

B.   Ayrılma Hakkı...................................................................... 170

C.   Pay Alım Teklifi.................................................................... 178

1. Pay alım teklifi kavramı.................................................... 178
2. Zorunlu pay alım teklifi kavramı........................................ 181
3. Ortaklıktan çıkarma ve satma hakları................................ 184

IV.  YATIRIMCI UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ................... 188

V. YATIRIMCI TAZMİN MERKEZİ İLE YATIRIMCILARIN

TAZMİNİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER............................ 192

A.   Yatırımcı Tazmin Merkezi..................................................... 193

B.   Yatırımcıların Tazmini ve Tazminin Kapsamı........................... 194

C.   Yatırımcıları Tazmin Süreci.................................................... 196

ALTINCI BÖLÜM

DENETİM VE TEDBİRLER

I. DENETİMİN KAPSAMI VE İCRASI........................................ 199

II. SERMAYE PİYASASI HUKUKUNDA TEDBİRLER............... 201

A.   Kanuna Aykırı İhraçlarda Uygulanacak Tedbirler.................... 202

B.   İhraççıların Hukuka Aykırı İşlemleri ile Sermayeyi veya
Malvarlığını Azaltıcı İşlemlerinde Uygulanacak Tedbirler......... 203

C.   Kayıtlı Sermaye Sisteminde Uygulanacak Tedbirler................. 205

D.   Örtülü Kazanç Aktarımında Uygulanacak Tedbirler................. 206

E.   Genel Kurul Toplantılarına Gözlemci Gönderilmesi................... 207

F.   Sermaye Piyasası Kurumlarının Hukuka Aykırı Faaliyetlerinde
veya İşlemlerinde Uygulanacak Tedbirler............................... 208

G.   Mali Durumun Bozulması Halinde Uygulanacak Tedbirler....... 208

H.  Tedrici Tasfiye ve Tedrici Tasfiye ile İflas Durumlarında

Uygulanacak Tedbirler.......................................................... 211

I. İzinsiz Sermaye Piyasası Faaliyetinde Uygulanacak Tedbirler.,216 İ.    Kanuna Aykırı İlan, Reklam ve Açıklamalarda Uygulanacak

Tedbirler.............................................................................. 218

J.   Bilgi Suistimali ve Piyasa Dolandırıcılığı İncelemelerinde

Uygulanacak Tedbirler.......................................................... 219

K. Bildirim Yükümlülüğü............................................................. 220