6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu - İsviçre Borçlar Kanunu - Madde Gerekçeleri - SERKAN AYAN
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu - İsviçre Borçlar Kanunu - Madde Gerekçeleri - SERKAN AYAN
Serkan AYAN - Vedat Kitapçılık
Önsöz
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. O tarihten itibaren birçok Kanun derlemesi ve metni yayınlanmış olmakla birlikte, kitap olarak basıma hazırlanması biraz uzun bir zamanı gerektiren bu eser, diğerlerinden farklı olarak, toplam altı kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır. Maddeler sistematik olarak altı alt bölümden oluşmaktadır.
• Metinde ilk olarak 6098 sayılı TBK hükümlerine yer verilmiştir.
• Bunun hemen altında, İsviçre Borçlar Kanununun, TBK’yı karşılayan hükmü 01.05.2015 tarihli haliyle Almanca olarak eklenmiştir. Bu metin için bkz. http://www.admin.ch/opc/de/classified-compilation/19110009/index.html.
• İsviçre Borçlar Kanunu maddelerinin altında, OR 2020 adıyla hazırlanan İsviçre Borçlar Kanunu Taslağına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Bu metin için bkz. http://or2020.ch/.
• TBK’nın bazı hükümleri Alman Medeni Kanunundan alındığı için, BGB’nin ilgili hükümlerine de gerekli kısımlarda yer verilmiştir.
• Bunun altında, varsa genel gerekçedeki maddeyle ilgili açıklamalar, adalet komisyonu raporu ve TBMM’deki görüşmelerdeki değişiklikler ve nihayet madde gerekçesi belirtilmiştir.
• Son olarak da, ilgili maddenin 818 sayılı önceki Borçlar Kanunundaki (veya 6570 sayılı GKHK’daki) karşılık maddesine yer verilmiştir.
Bu haliyle, işlevsel kullanımı arttırılmaya çalışılarak, ilgili madde altında tüm bilgilerin verilmesine çalışılmıştır.
Okuyuculara yararlı olacağını düşündüğüm bu eser, ilk olarak doçentlik sınavına yönelik çalışmalarım sırasında kendi kullanımım için hazırladığım metnin yayınlanmasının yararlı olacağına yönelik öneriler üzerine bu haline getirilmiştir.
İsviçre Borçlar Kanununun bazı kurumları ele alış şeklinin, sistematik olarak TBK’dan önemli derecede farklılık içeren kısımlarının bulunması nedeniyle, bazı yerlerde İsviçre Borçlar Kanunu veya OR 2020 Taslağı, ilgili kısmın başında veya sonunda bir maddenin içinde bütün olarak verilmiştir. Fakat böyle uygulamanın yapıldığı kısım sayısı çok azdır.
Kanun derlemesinin, tüm okuyuculara yararlı olmasını dilerim.
Not: Türk Borçlar Kanunu ile İsviçre Borçlar Kanununun 20.04.2015 tarihli şekli kullanılmıştır.
İçindekiler
Önsöz III
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Borç İlişkisinin Kaynakları
BİRİNCİ AYIRIM
Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri
A. Sözleşmenin kurulması 1
I. İrade açıklaması 1
II. Öneri ve kabul 3
III. Hazır olmayanlar arasında kurulan
sözleşmenin hüküm anı 18
B. Sözleşmelerin şekli 20
I. Genel kural 20
II. Yazılı şekil 21
C. Borç tanıması 32
D. Sözleşmelerin yorumu, muvazaalı işlemler 33
E. Genel işlem koşulları 34
I. Genel olarak 34
II. Kapsamı 42
III. Yorumlanması 47
IV. Değiştirme yasağı 48
V. İçerik denetimi 49
F. Sözleşmenin içeriği 58
I. Sözleşme özgürlüğü 58
II. Kesin hükümsüzlük 59
III. Aşırı yararlanma 61
IV. Önsözleşme 64
G. İrade bozuklukları 65
I. Yanılma 65
II. Aldatma 74
III. Korkutma 75
IV. İrade bozukluğunun giderilmesi 78
H. Temsil 81
I. Yetkili temsil 81
II. Yetkisiz temsil 91
III. Saklı hükümler 95
İKİNCİ AYIRIM
Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri
A. Sorumluluk 97
I. Genel olarak 97
II. Zararın ve kusurun ispatı 98
III. Tazminat 100
IV. Özel durumlar 103
V. Sorumluluk sebeplerinin çokluğu 117
VI. Hukuka aykırılığı kaldıran hâller 124
B. Kusursuz sorumluluk 127
I. Hakkaniyet sorumluluğu 127
II. Özen sorumluluğu 130
III. Tehlike sorumluluğu ve denkleştirme 140
C. Zamanaşımı 142
I. Kural 142
II. Rücu isteminde 147
D. Yargılama 148
I. Ceza hukuku ile ilişkisinde 148
II. Tazminat hükmünün değiştirilmesi 150
III. Geçici ödemeler 151
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri
A. Koşulları 154
I. Genel olarak 154
II. Borçlanılmamış edimin ifası 157
B. Geri vermenin kapsamı 158
I. Zenginleşenin yükümlülüğü 158
II. Giderleri isteme hakkı 160
C. Geri istenememe 161
D. Zamanaşımı 162
İKİNCİ BÖLÜM
Borç İlişkisinin Hükümleri
BİRİNCİ AYIRIM
Borçların İfası
A. Genel olarak 165
I. Şahsen ifa zorunluluğunun olmaması 165
II. İfanın konusu 166
B. İfa yeri 172 C. İfa zamanı 174
I. Süreye bağlanmamış borç 174
II. Süreye bağlı borç 175
III. İş saatlerinde ifa 181
IV. Sürenin uzatılması 181
V. Erken ifa 182
VI. Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde 183
D. Ödeme 186
I. Ülke parası ile 186
II. Mahsup 188
III. Makbuz ve senetlerin geri verilmesi 193
E. Alacaklının temerrüdü 197
I. Koşulları 197
II. Hükümleri 198
F. Diğer ifa engelleri 204
İKİNCİ AYIRIM
Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçları
A. Borcun ifa edilmemesi 207
I. Giderim borcu 207
II. Sorumluluğun ve giderim borcunun kapsamı 211
B. Borçlunun temerrüdü 218
I. Koşulları 218
II. Hükümleri 221
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Borç İlişkilerinin Üçüncü Kişilere Etkisi
A. Alacaklıya halef olma 240
B. Üçüncü kişinin fiilini üstlenme 241
C. Üçüncü kişi yararına sözleşme 242
I. Genel olarak 242
II. Sorumluluk sigortalarında 244
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Borçların ve Borç İlişkilerinin Sona Ermesi,
Zamanaşımı
BİRİNCİ AYIRIM
Sona Erme Hâlleri
A. Asıl borca bağlı hak ve borçların sona ermesi 247
B. İbra 249
C. Yenileme 249
I. Genel olarak 249
II. Cari hesaplarda 251
D. Birleşme 252
E. İfa imkânsızlığı 253
I. Genel olarak 253
II. Kısmi ifa imkânsızlığı 255
III. Aşırı ifa güçlüğü 256
F. Takas 261
I. Koşulları 261
II. Hükümleri 265
III. Alacaklının rızasıyla takas edilebilir alacaklar 266
IV. Takastan feragat 267
İKİNCİ AYIRIM
Zamanaşımı
A. Süreler 269
I. On yıllık zamanaşımı 269
II. Beş yıllık zamanaşımı 270
III. Sürelerin kesinliği 274
IV. Zamanaşımının başlangıcı 275
V. Sürelerin hesaplanması 277
B. Bağlı alacaklarda zamanaşımı 278
C. Zamanaşımının durması 279
D. Zamanaşımının kesilmesi 283
I. Sebepleri 283
II. Birlikte borçlulara etkisi 285
III. Yeni sürenin başlaması 286
E. Davanın reddinde ek süre 288
F. Taşınır rehni ile güvenceye bağlanmış alacakta 290
G. Zamanaşımından feragat 290
H. İleri sürülmesi 292
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Borç İlişkilerinde Özel Durumlar
BİRİNCİ AYIRIM
Teselsül
A. Müteselsil borçluluk 294
I. Doğuşu 294
II. Dış ilişki 295
III. İç ilişki 300
B. Müteselsil alacaklılık 303
İKİNCİ AYIRIM
Koşullar
A. Geciktirici koşul 306
I. Genel olarak 306
II. Koşulun askıda olduğu sıradaki durum 307
III. Koşul gerçekleşinceye kadar elde edilen yararlar 308
B. Bozucu koşul 310
C. Ortak hükümler 311
I. Koşulun gerçekleşmesi 311
II. Dürüstlük kurallarına aykırı engelleme 312
III. Yasak koşullar 313
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Bağlanma Parası, Cayma Parası ve Ceza Koşulu
A. Bağlanma parası 315
B. Cayma parası 316
C. Ceza koşulu 317
I. Alacaklının hakları 317
II. Cezanın miktarı, geçersizliği ve indirilmesi 322
BEŞİNCİ BÖLÜM
Borç İlişkilerinde Taraf Değişiklikleri
BİRİNCİ AYIRIM
Alacağın Devri
A. Koşulları 324
I. İradi devir 324
II. Yasal veya yargısal devir ve etkisi 326
B. Devrin hükümleri 327
I. Borçlunun durumu 327
II. Öncelik hakları ve bağlı hakların geçişi 332
III. Senet ve belgelerin teslimi ve bilgi verilmesi 334
IV. Garanti 335
C. Özel hükümlerin saklılığı 339
İKİNCİ AYIRIM
Borcun Üstlenilmesi
A. İç üstlenme sözleşmesi 341
B. Dış üstlenme sözleşmesi 342
I. Öneri ve kabul 342
II. Önerinin bağlayıcılığı 344
C. Borçlunun değişmesinin sonuçları 346
I. Bağlı hak ve borçlar 346
II. Savunmalar 347
D. Sözleşmenin hükümsüzlüğü 349
E. Borca katılma 351
F. Malvarlığının veya işletmenin devralınması 352
G. İşletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi 355
H. Özel hükümlerin saklılığı 356
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Sözleşmenin Devri ve Sözleşmeye Katılma
A. Sözleşmenin devri 358
B. Sözleşmeye katılma 359
İKİNCİ KISIM
Özel Borç İlişkileri
BİRİNCİ BÖLÜM
Satış Sözleşmesi
BİRİNCİ AYIRIM
Genel Hükümler
A. Tanımı ve hükümleri 361
B. Yarar ve hasar 363
İKİNCİ AYIRIM
Taşınır Satışı
A. Konusu 368
B. Satıcının borçları 369
I. Zilyetliğin devri 369
II. Zapttan sorumluluk 375
III. Ayıptan sorumluluk 385
C. Alıcının borçları 406
I. Satış bedelinin ödenmesi ve satılanın devralınması 406
II. Satış bedelinin belirlenmesi 408
III. Satış bedelinin muacceliyeti ve faizi 409
IV. Alıcının temerrüdü 411
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Taşınmaz Satışı ve Satış İlişkisi Doğuran Haklar
A. Şekil 416
B. Satış ilişkisi doğuran haklar 418
I. Süresi ve şerhi 418
II. Devredilmesi ve miras yoluyla geçmesi 419
III. Önalım hakkı 420
C. Taşınmaz satışı 425
I. Koşullu satış ve mülkiyetin saklı tutulması 425
II. Sorumluluk 426
III. Yarar ve hasar 428
IV. Taşınır satışına ilişkin kuralların uygulanması 429
DÖRDÜNCÜ AYIRIM
Bazı Satış Türleri
A. Örnek üzerine satış 431
I. Tanımı 431
II. İspat yükü 431
B. Beğenme koşuluyla satış 433
I. Tanımı 433
II. Hükümleri 433
III. Deneme veya gözden geçirme 435
C. Kısmi ödemeli satışlar 437
I. Taksitle satış 437
II. Ön ödemeli taksitle satış 456
III. Ortak hükümler 469
D. Açık artırma yoluyla satış 471
I. Tanımı 471
II. Kurulması 471
III. Hükümleri 473
IV. Artırmanın iptali 479
İKİNCİ BÖLÜM
Mal Değişim Sözleşmesi
A. Tanımı 481
B. Tabi olduğu hükümler 481
C. Zapttan ve ayıptan sorumluluk 482
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bağışlama Sözleşmesi
A. Tanımı 484
B. Bağışlama ehliyeti 485
I. Bağışlayan için 485
II. Bağışlanan için 486
C. Kurulması 487
I. Bağışlama sözü verme 487
II. Elden bağışlama 488
III. Koşullu bağışlama 489
IV. Yüklemeli bağışlama 490
V. Bağışlayana dönme koşullu bağışlama 492
VI. Bağışlama önerisinin geri alınması 493
D. Bağışlayanın sorumluluğu 494
E. Bağışlamanın ortadan kalkması 495
I. Bağışlamanın geri alınması 495
II. Bağışlama sözü vermenin geri alınması ve
ifadan kaçınma 497
III. Geri alma hakkının süresi ve mirasçılara geçmesi 499
IV. Bağışlayanın ölümü 501
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kira Sözleşmesi
BİRİNCİ AYIRIM
Genel Hükümler
A. Tanımı 502
B. Kira süresi 503
C. Kiraya verenin borçları 504
I. Teslim borcu 504
II. Vergi ve benzeri yükümlülüklere katlanma borcu 506
III. Yan giderlere katlanma borcu 507
IV. Kiraya verenin kiralananın ayıplarından sorumluluğu 509
V. Üçüncü kişinin ileri sürdüğü haklar
sebebiyle sorumluluk 518
D. Kiracının borçları 523
I. Kira bedelini ödeme borcu 523
II. Özenle kullanma ve komşulara saygı gösterme borcu 527
III. Temizlik ve bakım giderlerini ödeme borcu 529
IV. Ayıpları kiraya verene bildirme borcu 531
V. Ayıpların giderilmesine ve kiralananın
gösterilmesine katlanma borcu 532
E. Özel durumlar 534
I. Kiralananda yenilik ve değişiklik yapılması 534
II. Alt kira ve kullanım hakkının devri 538
III. Kira ilişkisinin devri 540
IV. Kiralananın kullanılmaması 543
V. Takastan feragat yasağı 547
F. Sözleşmenin sona ermesi 548
I. Sürenin geçmesi 548
II. Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde fesih bildirimi 549
III. Olağanüstü fesih 554
G. Kiralananın geri verilmesi 557
I. Genel olarak 557
II. Kiralananın gözden geçirilmesi ve kiracıya bildirme 559
H. Kiraya verenin hapis hakkı 560
I. Konusu 560
II. Üçüncü kişilere ait olan eşya 562
III. Hakkın kullanılması 563
İKİNCİ AYIRIM
Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları
A. Uygulama alanı 565
B. Bağlantılı sözleşme 566
C. Kullanma giderleri 568
D. Kiracının güvence vermesi 570
E. Kira bedeli 573
I. Genel olarak 573
II. Belirlenmesi 574
III. Dava açma süresi ve kararın etkisi 579
IV. Kiracı aleyhine düzenleme yasağı 583
F. Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin
sona ermesi 586
I. Bildirim yoluyla 586
II. Dava yoluyla 595
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Ürün Kirası
A. Tanımı 607
B. Genel hükümlerin uygulanması 608
C. Tutanak düzenleme 609
D. Kiraya verenin borçları 610
I. Teslim borcu 610
II. Esaslı onarımlar 611
E. Kiracının borçları 612
I. Kira bedelini ve yan giderleri ödeme borcu 612
II. Kiralananı kullanma ve işletme borcu 615
III. Bakım borcu 616
F. Alt kira ve kullanım hakkını devir yasağı 617