5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk Ve Usul Hukuku Hakkında Kanuna İlişkin Yargıtay Kararları
5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk Ve Usul Hukuku Hakkında Kanuna İlişkin Yargıtay Kararları
Nuray EKŞİ
Sayfa Sayısı
:
302
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786054396252
ÖNSÖZ
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK), 12 Aralık 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5718 sayılı MÖHUK, 1982 yılında yürürlüğe giren 2675 sayılı MÖHUKu yürürlükten kaldırmıştır. Üç yıla yakın bir süredir uygulanan 5718 sayılı MÖHUKa ilişkin mahkeme kararları azımsanmayacak sayıya ulaşmıştır.
5718 sayılı MÖHUKda yer alan hükümlerin yorumu ve uygulanması ile ilgili mahkeme kararları, gerek öğreti gerekse uygulamacılar açısından tartışmasız bir değere sahiptir. Ayrıca yasada açıkça düzenlenmemiş konularda mahkemelerin yol gösterici kararları sayesinde müphem veya tereddütlü meseleler berraklık kazanmaktadır. Bazen de verilen yanlış kararlar, doktrine ilham kaynağı olmakta ve yeni fikirlerin ortaya çıkmasına veya farklı yorumların yapılmasına sebebiyet vermektedir. Kısacası doğru da olsa yanlış da olsa milletlerarası özel hukukun geniş içeriğine dahil konuların incelenmesinde, mahkemeler tarafından verilen kararlar oldukça önemli bir role sahiptir. Bu öneminden dolayı 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanuna ilişkin mahkeme ve Yargıtay kararları, konularına göre tasnif edilmiş, oldukça kısa birer özetini içeren başlıklarla bir araya toplanmıştır. Kitabın, faydalı olmasını temenni ederim.
Kitabın çok kısa bir sürede basılması hususunda gösterdiği çabalar için On İki Lehva Yayınevinin değerli yöneticisi Sayın Erol Öze içten teşekkür ederim.
Prof. Dr. Nuray EKŞİ
Bostancı, 15 Eylül 2010
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR
1. 5718 sayılı MÖHUK md. 2 ve md. 14
Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine
Dair Avrupa Sözleşmesi md. 1-5
2. HD, E. 2006/21951, K. 2007/17742, T. 25.12.2007: boÅŸanma
sebeplerinin eşlerin müşterek millî hukukuna, eşlerin ayrı vatandaşlıkta
olmaları halinde müşterek mutad meskenleri hukukuna,
bunun da bulunmaması halinde Türk hukukuna tabi olması;
tarafların Alman uyruklu olduklarının, dosyaya sunulan kimlik
belgelerinden anlaşılması; yetkili Alman hukukunun uyuşmazlığa
uygulanacak muhtevasının tespitinde gerekli hallerde taraflardan
yardım alınması ve Türkiye ile Almanya’nın taraf olduğu Yabancı
Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi hükümlerinden
yararlanılması........................................................................... 1
2. 5718 sayılı MÖHUK md. 2, md. 3 ve md. 4
Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi
Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi
2. HD, E. 2007/4214, K. 2008/ 1476, T. 13.02.2008: hem Türk
hem İtalyan vatandaşı kadın ile İtalyan vatandaşı koca arasındaki
boşanma davasında tarafları yönünden yabancılık unsurunun
bulunması; yetkili hukukun, vatandaşlık, yerleşim yeri veya mutad
mesken esaslarına göre tayin edildiği hallerde, aksine hüküm
olmadıkça, dava tarihindeki vatandaşlık, yerleşim yeri ve mutad
meskenin esas alınması; yetkili olan hukukun vatandaşlık esasına
göre tayin edildiği hallerde, birden fazla devlet vatandaşlığına
sahip olanlar hakkında, bunların aynı zamanda Türk vatandaşı olmaları
halinde Türk hukukunun uygulanması; boşanma sebepleri
ve hükümlerinin eşlerin müşterek millî hukuklarına tabi olması;
tarafların müşterek millî hukukunun İtalyan hukuku olması sebebiyle
bu hukukun muhtevasının tespitinde taraflardan yardım
istenmesi ve İtalya’nın da tarafı olduğu Yabancı Hukuk Hakkında
Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi hükümlerinden de istifade
edilerek müşterek millî hukukun muhtevasının belirlenmesi;
çocuğunun babaannesinin torunu ile kişisel ilişki tesisi talebinde
bulunması; tarafların ayrı ülkelerde yaşadıkları dikkate alınarak,
idrak çağında bulunan küçüğün görüşüne başvurulup, onun görüşü
DİKKAT !!! KARAR ÖZETLERİNİN
KOPYALANMASINI ÖNLEMEK
AMACIYLA İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNÜN
viii-xxix ARASINDAKÄ° SAYFALARI
BU DOSYAYA KONULMAMIÅžTIR.
ilamların tenfizini mümkün kılan karşılıklılık esasına dayanan bir
anlaşmanın veya fiili uygulamanın aranmasına gerek olmaması............ 154
101. 5718 sayılı MÖHUK md. 59
2. HD, E. 2008/11211, K. 2008/12163, T. 18.09.2008: yabancı ilamın
kesin hüküm veya kesin delil etkisinin yabancı mahkeme kararının
kesinleştiği tarihten itibaren hüküm ifade etmesi; yabancı
ilamın kesinleştiği tarihten itibaren 300 günlük süre dolduktan
sonra davacı kadın tarafından bekleme süresinin kaldırılması davasının
açılması........................................................................................... 155
102. 5718 sayılı MÖHUK md. 59
2. HD, E. 2008/18047, K. 2009/5488, T. 25.3.2009: yabancı mahkeme
kararının kesinleştiğine dair bir yazı veya belgenin dosyada
bulunmaması; yabancı mahkeme kararının kesin delil ve kesin
hüküm etkisinin, yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan
itibaren hüküm ifade etmesi....................................................................... 156
103. 5718 sayılı MÖHUK md. 60
TTK md. 4; HUMK md. 1 ve md. 9
20. HD, E. 2008/15631, K. 2008/16857, T. 27.11.2008: geminin
iadesine ilişkin hakem kararlarının tenfizinin istenilmesi; TTK’nin
816 ile 1263 maddeleri arasında düzenlenen ve deniz hukukuna
ilişkin olan uyuşmazlıkların, Denizcilik İhtisas Mahkemesinde
görülmesi; HSYK’nın kararı ile İstanbul ilinde Denizcilik İhtisas
Mahkemesinin kurulup faaliyete geçmesi; görev ve yetki hususunun
belirlenmesinde, davanın açıldığı tarihin esas alınması; Denizcilik
İhtisas Mahkemesinin kuruluş yasasında zaman bakımından
faaliyete geçme günü yönünden özel bir düzenleme bulunmaması
sebebiyle görevin belirlenmesinde davanın açıldığı tarihin esas
alınması; uyuşmazlığın deniz hukukuna ilişkin olması nedeniyle
asliye hukuk mahkemelerinin bir türevi olan Denizcilik İhtisas
Mahkemesinde görülmesinin 5718 sayılı MÖHUK’un 60/2. maddesine
aykırı bir durum oluşturmaması......................................................... 157
104. 5718 sayılı MÖHUK md. 65
2. HD, E. 2008/16953, K. 2009/3863, T. 05.03.2009: yabancı mahkeme
tarafından verilen boşanma kararının tanınması davasında
tarafların evlilik ve vatandaşlık durumları belirlenerek, hükümden
sonra yürürlüğe giren 5718 sayılı yasaya göre değerlendirme yapılması..............................................................................................................
159
EKLER
Ek 1 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanun...........................................................................161
Ek 2 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanunun Gerekçesi ve Komisyon Raporları.............. 179
Ek 3 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanuna İlişkin TBMM Görüşmeleri........................... 227
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK), 12 Aralık 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5718 sayılı MÖHUK, 1982 yılında yürürlüğe giren 2675 sayılı MÖHUKu yürürlükten kaldırmıştır. Üç yıla yakın bir süredir uygulanan 5718 sayılı MÖHUKa ilişkin mahkeme kararları azımsanmayacak sayıya ulaşmıştır.
5718 sayılı MÖHUKda yer alan hükümlerin yorumu ve uygulanması ile ilgili mahkeme kararları, gerek öğreti gerekse uygulamacılar açısından tartışmasız bir değere sahiptir. Ayrıca yasada açıkça düzenlenmemiş konularda mahkemelerin yol gösterici kararları sayesinde müphem veya tereddütlü meseleler berraklık kazanmaktadır. Bazen de verilen yanlış kararlar, doktrine ilham kaynağı olmakta ve yeni fikirlerin ortaya çıkmasına veya farklı yorumların yapılmasına sebebiyet vermektedir. Kısacası doğru da olsa yanlış da olsa milletlerarası özel hukukun geniş içeriğine dahil konuların incelenmesinde, mahkemeler tarafından verilen kararlar oldukça önemli bir role sahiptir. Bu öneminden dolayı 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanuna ilişkin mahkeme ve Yargıtay kararları, konularına göre tasnif edilmiş, oldukça kısa birer özetini içeren başlıklarla bir araya toplanmıştır. Kitabın, faydalı olmasını temenni ederim.
Kitabın çok kısa bir sürede basılması hususunda gösterdiği çabalar için On İki Lehva Yayınevinin değerli yöneticisi Sayın Erol Öze içten teşekkür ederim.
Prof. Dr. Nuray EKŞİ
Bostancı, 15 Eylül 2010
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR
1. 5718 sayılı MÖHUK md. 2 ve md. 14
Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine
Dair Avrupa Sözleşmesi md. 1-5
2. HD, E. 2006/21951, K. 2007/17742, T. 25.12.2007: boÅŸanma
sebeplerinin eşlerin müşterek millî hukukuna, eşlerin ayrı vatandaşlıkta
olmaları halinde müşterek mutad meskenleri hukukuna,
bunun da bulunmaması halinde Türk hukukuna tabi olması;
tarafların Alman uyruklu olduklarının, dosyaya sunulan kimlik
belgelerinden anlaşılması; yetkili Alman hukukunun uyuşmazlığa
uygulanacak muhtevasının tespitinde gerekli hallerde taraflardan
yardım alınması ve Türkiye ile Almanya’nın taraf olduğu Yabancı
Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi hükümlerinden
yararlanılması........................................................................... 1
2. 5718 sayılı MÖHUK md. 2, md. 3 ve md. 4
Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi
Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi
2. HD, E. 2007/4214, K. 2008/ 1476, T. 13.02.2008: hem Türk
hem İtalyan vatandaşı kadın ile İtalyan vatandaşı koca arasındaki
boşanma davasında tarafları yönünden yabancılık unsurunun
bulunması; yetkili hukukun, vatandaşlık, yerleşim yeri veya mutad
mesken esaslarına göre tayin edildiği hallerde, aksine hüküm
olmadıkça, dava tarihindeki vatandaşlık, yerleşim yeri ve mutad
meskenin esas alınması; yetkili olan hukukun vatandaşlık esasına
göre tayin edildiği hallerde, birden fazla devlet vatandaşlığına
sahip olanlar hakkında, bunların aynı zamanda Türk vatandaşı olmaları
halinde Türk hukukunun uygulanması; boşanma sebepleri
ve hükümlerinin eşlerin müşterek millî hukuklarına tabi olması;
tarafların müşterek millî hukukunun İtalyan hukuku olması sebebiyle
bu hukukun muhtevasının tespitinde taraflardan yardım
istenmesi ve İtalya’nın da tarafı olduğu Yabancı Hukuk Hakkında
Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi hükümlerinden de istifade
edilerek müşterek millî hukukun muhtevasının belirlenmesi;
çocuğunun babaannesinin torunu ile kişisel ilişki tesisi talebinde
bulunması; tarafların ayrı ülkelerde yaşadıkları dikkate alınarak,
idrak çağında bulunan küçüğün görüşüne başvurulup, onun görüşü
DİKKAT !!! KARAR ÖZETLERİNİN
KOPYALANMASINI ÖNLEMEK
AMACIYLA İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNÜN
viii-xxix ARASINDAKÄ° SAYFALARI
BU DOSYAYA KONULMAMIÅžTIR.
ilamların tenfizini mümkün kılan karşılıklılık esasına dayanan bir
anlaşmanın veya fiili uygulamanın aranmasına gerek olmaması............ 154
101. 5718 sayılı MÖHUK md. 59
2. HD, E. 2008/11211, K. 2008/12163, T. 18.09.2008: yabancı ilamın
kesin hüküm veya kesin delil etkisinin yabancı mahkeme kararının
kesinleştiği tarihten itibaren hüküm ifade etmesi; yabancı
ilamın kesinleştiği tarihten itibaren 300 günlük süre dolduktan
sonra davacı kadın tarafından bekleme süresinin kaldırılması davasının
açılması........................................................................................... 155
102. 5718 sayılı MÖHUK md. 59
2. HD, E. 2008/18047, K. 2009/5488, T. 25.3.2009: yabancı mahkeme
kararının kesinleştiğine dair bir yazı veya belgenin dosyada
bulunmaması; yabancı mahkeme kararının kesin delil ve kesin
hüküm etkisinin, yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan
itibaren hüküm ifade etmesi....................................................................... 156
103. 5718 sayılı MÖHUK md. 60
TTK md. 4; HUMK md. 1 ve md. 9
20. HD, E. 2008/15631, K. 2008/16857, T. 27.11.2008: geminin
iadesine ilişkin hakem kararlarının tenfizinin istenilmesi; TTK’nin
816 ile 1263 maddeleri arasında düzenlenen ve deniz hukukuna
ilişkin olan uyuşmazlıkların, Denizcilik İhtisas Mahkemesinde
görülmesi; HSYK’nın kararı ile İstanbul ilinde Denizcilik İhtisas
Mahkemesinin kurulup faaliyete geçmesi; görev ve yetki hususunun
belirlenmesinde, davanın açıldığı tarihin esas alınması; Denizcilik
İhtisas Mahkemesinin kuruluş yasasında zaman bakımından
faaliyete geçme günü yönünden özel bir düzenleme bulunmaması
sebebiyle görevin belirlenmesinde davanın açıldığı tarihin esas
alınması; uyuşmazlığın deniz hukukuna ilişkin olması nedeniyle
asliye hukuk mahkemelerinin bir türevi olan Denizcilik İhtisas
Mahkemesinde görülmesinin 5718 sayılı MÖHUK’un 60/2. maddesine
aykırı bir durum oluşturmaması......................................................... 157
104. 5718 sayılı MÖHUK md. 65
2. HD, E. 2008/16953, K. 2009/3863, T. 05.03.2009: yabancı mahkeme
tarafından verilen boşanma kararının tanınması davasında
tarafların evlilik ve vatandaşlık durumları belirlenerek, hükümden
sonra yürürlüğe giren 5718 sayılı yasaya göre değerlendirme yapılması..............................................................................................................
159
EKLER
Ek 1 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanun...........................................................................161
Ek 2 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanunun Gerekçesi ve Komisyon Raporları.............. 179
Ek 3 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanuna İlişkin TBMM Görüşmeleri........................... 227