5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda ADLİ KONTROL
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda ADLİ KONTROL
İnan YILMAZ
Sayfa Sayısı
:
180
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2016
ISBN NO
:
9786051468938
Ceza muhakemesi hukukunda koruma tedbirlerinin düzenlenme amacı sağlıklı bir muhakeme yürütmek, delilleri hukuka uygun olarak toplamak ve sanığın kaçmasını önlemektir. Bu kapsamda amaçla orantılı olarak düzenlenen koruma tedbirlerinin uygulanması, temel hak ve hürriyetlerin gerektiğinden fazla sınırlandırılmaması çağdaş ceza muhakemesinin gereğidir. Araç ile amaç birbirine karıştırılmamalıdır; aksi takdirde ceza muhakemesi adil bir yargılanmanın aracı olmaktan çıkar baskıcı bir yönetimin doğmasına neden olur. Hukuk devleti ilkesini benimseyen ülkemiz ceza muhakemesinde adli kontrol koruma tedbirinin düzenlenmesi bu kaygıları ortadan kaldırmak amacıyla getirilmiştir. 2005’ten günümüze ilgili koruma tedbiri bakımından çeşitli değişiklikler yapılmış, son hali ile bir taraftan tutuklama koruma tedbiri ile sağlanmak istenen pek çok faydayı sağlamış, diğer taraftan da tutuklama koruma tedbirinin kişi özgürlüğüne oluşturduğu ağır müdahaleleri azaltmıştır. Bu sayede hukuk devleti ilkesi içerisinde adil bir yargılama yapma imkanı sağlanmıştır. Adli kontrol koruma tedbiri kararı vermek için aranan şartlar tutuklama koruma tedbiri gibi aynı düşünülse de çalışma içerisinde farklı olan hususlar ve ayrıntılar detaylı şekilde incelenmiştir. Çalışmada adli kontrol koruma tedbirinin uygulamada düzenlenme amacına uygun olarak uygulanması için gerekli yol haritası oluşturulmuştur.
Bu titiz ve değerli çalışmasından dolayı İnan Yılmaz’ı tebrik ediyorum. Uygulamadaki sorunlar ile akademik görüşleri mukayeseli olarak eleştirel bir gözle değerlendirmiştir. Çalışmanın uygulama ve hukuk camiasına faydalı olmasını temenni ediyorum.
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL İLKELER, KAVRAM, HUKUKİ NİTELİĞİ, AMAÇ VE ÖZELLİKLERİMUKAYESELİ HUKUKTA ADLİ KONTROL
I. -TEMEL İLKELER-5
A. -Hukuk Devleti İlkesi-5
B. -Kişi Hürriyeti ve Güvenliği İlkesi-7
C. -Vasıtasızlık (Doğrudan Doğruyalık) İlkesi-9
D. -Kişi Dokunulmazlığı İlkesi-11
II. -ADLİ KONTROL KAVRAMI-12
III. -ADLİ KONTROLÜN HUKUKİ NİTELİĞİ-15
IV. -ADLİ KONTROLÜN AMACI VE ÖNEMİ-20
V. -ADLİ KONTROLÜN ÖZELLİKLERİ VE ÖN ŞARTLARI-23
A. -Adli Kontrolün Özellikleri-23
1. -Kanunla Düzenlenmiş Olma-23
2. -Araç Olma-23
3. -Geçici Olma-24
B. -Adli Kontrolün Ön Şartları-26
1. -Gecikmede Sakınca Bulunması-26
2. -Görünüşte Haklılık-27
3. -Orantılılık (Ölçülük) İlkesi-28
VI. -TUTUKLAMA KORUMA TEDBİRİNDEN FARKI-33
VII. -MUKAYESELİ HUKUKTA ADLİ KONTROL-36
A. -Genel Olarak-36
B. -Fransız Hukukunda Adli Kontrol-38
C. -Alman Hukukunda Adli Kontrol-40
D. -İtalyan Hukukunda Adli Kontrol-43
E. -Avusturya Hukukunda Adli Kontrol-44
İKİNCİ BÖLÜM
ADLİ KONTROLÜN ŞARTLARI, ADLİ KONTROL KARARI VERİLMESİVE YÜKÜMLÜLÜKLER
I. -ADLİ KONTROLÜN ŞARTLARI-47
A. -Genel Olarak Aranan Şartlar-47
1. -Maddi Şartlar-50
a)-Bir Suçun İşlenmiş Olması-50
b)-Tutuklama Nedenlerinin Bulunması-53
aa)-Genel Olarak-53
bb)-Kaçma Şüphesinin Bulunması-54
cc)-Delillerin Karartılması Şüphesinin Bulunması-57
dd)-Tutuklama Nedeni Varsayılan Suçlar-61
2. -Kişi Bakımından Şartlar-66
B. -Çocuk Koruma Kanunu Kapsamında Aranan Şartlar-67
II. -ADLİ KONTROL KARARI VERİLMESİ-70
A. -Adli Kontrol Tedbirini Talep Etmeye Yetkili Kişiler-70
1. -Cumhuriyet Savcısı-70
2. -Şüpheli-73
3. -Sanık-74
4. -Mağdur, Müşteki, Katılan ve Vekilleri-75
B. -Adli Kontrol Kararı Vermeye Yetkili Mercii-76
1. -Soruşturma Evresinde Adli Kontrol-76
2. -Kovuşturma Evresinde Adli Kontrol-80
C. -Adli Kontrol Kararı Verilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Hususlar-81
1. -Adli Kontrol Kararının Gerekçeli Olması-81
2. -Adli Kontrolde Süre-83
III. -ADLİ KONTROL YÜKÜMLÜLÜKLERİ-84
A. -Genel Olarak-84
B. -CMK’da Öngörülen Yükümlülükler-86
1. -Yurt dışına Çıkarmama-86
2. -Hakim Tarafından Belirlenen Yerlere, Belirtilen Süreler İçinde Düzenli Olarak Başvurmak-91
3. -Çağrılara ve Kontrol Tedbirlerine Uymak-92
4. -Taşıtları Kullanamamak ve Sürücü Belgesini Teslim Etmek-94
5. -Tedavi veya Muayene Tedbirlerine Tabi Olma-96
6. -Silah Bulunduramamak veya Taşıyamamak-98
7. -Konutu Terk Etmemek-100
8. -Belirli Bir Yerleşim Bölgesini Terk Etmemek-101
9. -Belirlenen Yer veya Bölgelere Gitmemek-102
10. -Güvence Yatırma-103
a)-Genel Olarak-103
b)-Güvence Türleri-106
aa)-Cumhuriyet Savcısının İsteği Üzerine Hakimce Belirlenecek Bir Güvence Miktarını Yatırma-106
bb)-Suç Mağdurunun Haklarını Güvence Altına Almak-107
cc)-Aile Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmesine ve Nafakanın Ödenmesine Dair Güvence Vermek-109
c)-Güvencenin Konusu-110
d)-Güvencenin Miktarı-111
e)-Güvencenin Geri Verilmesi veya Hazineye Gelir Kaydedilmesi-112
C. -Çocuk Koruma Kanunu’nda Öngörülen Yükümlülükler-117
1. -Genel Olarak-117
2. -Belirlenen Çevre Sınırları Dışına Çıkmamak-118
3. -Belirlenen Bazı Yerlere Gidememek veya Ancak Bazı Yerlere Gidebilmek-119
4. -Belirlenen Kişi ve Kuruluşlarla İlişki Kurmamak-120
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ADLİ KONTROL YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN İNFAZI, KANUN YOLU, SONA ERMESİ, MAHSUBU VE HAKSIZ UYGULANMASINEDENİYLE DOĞAN ZARARIN TAZMİNİ
I. -ADLİ KONTROL KARARLARININ İNFAZI-121
A. -Genel Olarak-121
B. -Yurt Dışına Çıkarmama-127
C. -Belirlenen Yerlere Belirtilen Süreler İçerisinde Başvurma-129
D. -Çağrılara ve Kontrol Tedbirlerine Uyma-130
E. -Taşıtları Kullanamama ve Sürücü Belgesini Teslim Etme-131
F. -Tedavi veya Muayene Tedbirlerine Uyma-133
G. -Silah Bulunduramama veya Taşıyamama-134
H. -Konutunu Terk Etmemek-135
İ. -Belirli Bir Yerleşim Bölgesini Terk Etmemek-136
J. -Belirlenen Yer veya Bölgelere Gitmemek-137
K. -Güvence Yükümlülükleri-138
1. -Cumhuriyet Savcısının İstemi Üzerine, Mahkemece Belirlenen Genel Güvence Yükümlülüğü-138
2. -Suç Mağdurunun Haklarının Güvence Altına Alınması-139
3. -Aile Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmesine ve Nafakanın Ödenmesine Dair Güvence-140
L. -Çocuk Koruma Kanunu’nda Öngörülen Yükümlülüklerin İnfazı-141
1. -Belirlenen Çevre Sınırları Dışına Çıkmamak-141
2. -Belirlenen Bazı Yerlere Gidememek veya Ancak Bazı Yerlere Gidebilmek-142
3. -Belirlenen Kişi ve Kuruluşlarla İlişki Kurmamak-143
II. -ADLİ KONTROL KARARLARINA KARŞI KANUN YOLU-144
A. -Genel Olarak-144
B. -İtiraza Yetkili Kişiler-145
C. -İtiraz Süresi-146
D. -İtiraz Mercii-147
E. -İtirazın İncelenmesi Usulü ve Sonuçları-147
III. -ADLİ KONTROL KARARLARINA UYMAMANIN YAPTIRIMI-151
IV. -ADLİ KONTROL YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN SÜRESİ VE DEĞİŞTİRİLMESİ-154
V. -ADLİ KONTROLÜN KALDIRILMASI VE SONA ERMESİ-156
A. -Adli Kontrolün Kaldırılması-156
B. -Adli Kontrolün Sona Ermesi-157
VI. -ADLİ KONTROLDE GEÇEN SÜRENİN MAHSUBU-159
VII. -ADLİ KONTROL TEDBİRLERİNİN HAKSIZ UYGULAMASINDAN DOĞAN ZARARIN TAZMİNİ-161
SONUÇ VE ÖNERİLER-165
KAYNAKÇA-173
Bu titiz ve değerli çalışmasından dolayı İnan Yılmaz’ı tebrik ediyorum. Uygulamadaki sorunlar ile akademik görüşleri mukayeseli olarak eleştirel bir gözle değerlendirmiştir. Çalışmanın uygulama ve hukuk camiasına faydalı olmasını temenni ediyorum.
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL İLKELER, KAVRAM, HUKUKİ NİTELİĞİ, AMAÇ VE ÖZELLİKLERİMUKAYESELİ HUKUKTA ADLİ KONTROL
I. -TEMEL İLKELER-5
A. -Hukuk Devleti İlkesi-5
B. -Kişi Hürriyeti ve Güvenliği İlkesi-7
C. -Vasıtasızlık (Doğrudan Doğruyalık) İlkesi-9
D. -Kişi Dokunulmazlığı İlkesi-11
II. -ADLİ KONTROL KAVRAMI-12
III. -ADLİ KONTROLÜN HUKUKİ NİTELİĞİ-15
IV. -ADLİ KONTROLÜN AMACI VE ÖNEMİ-20
V. -ADLİ KONTROLÜN ÖZELLİKLERİ VE ÖN ŞARTLARI-23
A. -Adli Kontrolün Özellikleri-23
1. -Kanunla Düzenlenmiş Olma-23
2. -Araç Olma-23
3. -Geçici Olma-24
B. -Adli Kontrolün Ön Şartları-26
1. -Gecikmede Sakınca Bulunması-26
2. -Görünüşte Haklılık-27
3. -Orantılılık (Ölçülük) İlkesi-28
VI. -TUTUKLAMA KORUMA TEDBİRİNDEN FARKI-33
VII. -MUKAYESELİ HUKUKTA ADLİ KONTROL-36
A. -Genel Olarak-36
B. -Fransız Hukukunda Adli Kontrol-38
C. -Alman Hukukunda Adli Kontrol-40
D. -İtalyan Hukukunda Adli Kontrol-43
E. -Avusturya Hukukunda Adli Kontrol-44
İKİNCİ BÖLÜM
ADLİ KONTROLÜN ŞARTLARI, ADLİ KONTROL KARARI VERİLMESİVE YÜKÜMLÜLÜKLER
I. -ADLİ KONTROLÜN ŞARTLARI-47
A. -Genel Olarak Aranan Şartlar-47
1. -Maddi Şartlar-50
a)-Bir Suçun İşlenmiş Olması-50
b)-Tutuklama Nedenlerinin Bulunması-53
aa)-Genel Olarak-53
bb)-Kaçma Şüphesinin Bulunması-54
cc)-Delillerin Karartılması Şüphesinin Bulunması-57
dd)-Tutuklama Nedeni Varsayılan Suçlar-61
2. -Kişi Bakımından Şartlar-66
B. -Çocuk Koruma Kanunu Kapsamında Aranan Şartlar-67
II. -ADLİ KONTROL KARARI VERİLMESİ-70
A. -Adli Kontrol Tedbirini Talep Etmeye Yetkili Kişiler-70
1. -Cumhuriyet Savcısı-70
2. -Şüpheli-73
3. -Sanık-74
4. -Mağdur, Müşteki, Katılan ve Vekilleri-75
B. -Adli Kontrol Kararı Vermeye Yetkili Mercii-76
1. -Soruşturma Evresinde Adli Kontrol-76
2. -Kovuşturma Evresinde Adli Kontrol-80
C. -Adli Kontrol Kararı Verilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Hususlar-81
1. -Adli Kontrol Kararının Gerekçeli Olması-81
2. -Adli Kontrolde Süre-83
III. -ADLİ KONTROL YÜKÜMLÜLÜKLERİ-84
A. -Genel Olarak-84
B. -CMK’da Öngörülen Yükümlülükler-86
1. -Yurt dışına Çıkarmama-86
2. -Hakim Tarafından Belirlenen Yerlere, Belirtilen Süreler İçinde Düzenli Olarak Başvurmak-91
3. -Çağrılara ve Kontrol Tedbirlerine Uymak-92
4. -Taşıtları Kullanamamak ve Sürücü Belgesini Teslim Etmek-94
5. -Tedavi veya Muayene Tedbirlerine Tabi Olma-96
6. -Silah Bulunduramamak veya Taşıyamamak-98
7. -Konutu Terk Etmemek-100
8. -Belirli Bir Yerleşim Bölgesini Terk Etmemek-101
9. -Belirlenen Yer veya Bölgelere Gitmemek-102
10. -Güvence Yatırma-103
a)-Genel Olarak-103
b)-Güvence Türleri-106
aa)-Cumhuriyet Savcısının İsteği Üzerine Hakimce Belirlenecek Bir Güvence Miktarını Yatırma-106
bb)-Suç Mağdurunun Haklarını Güvence Altına Almak-107
cc)-Aile Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmesine ve Nafakanın Ödenmesine Dair Güvence Vermek-109
c)-Güvencenin Konusu-110
d)-Güvencenin Miktarı-111
e)-Güvencenin Geri Verilmesi veya Hazineye Gelir Kaydedilmesi-112
C. -Çocuk Koruma Kanunu’nda Öngörülen Yükümlülükler-117
1. -Genel Olarak-117
2. -Belirlenen Çevre Sınırları Dışına Çıkmamak-118
3. -Belirlenen Bazı Yerlere Gidememek veya Ancak Bazı Yerlere Gidebilmek-119
4. -Belirlenen Kişi ve Kuruluşlarla İlişki Kurmamak-120
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ADLİ KONTROL YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN İNFAZI, KANUN YOLU, SONA ERMESİ, MAHSUBU VE HAKSIZ UYGULANMASINEDENİYLE DOĞAN ZARARIN TAZMİNİ
I. -ADLİ KONTROL KARARLARININ İNFAZI-121
A. -Genel Olarak-121
B. -Yurt Dışına Çıkarmama-127
C. -Belirlenen Yerlere Belirtilen Süreler İçerisinde Başvurma-129
D. -Çağrılara ve Kontrol Tedbirlerine Uyma-130
E. -Taşıtları Kullanamama ve Sürücü Belgesini Teslim Etme-131
F. -Tedavi veya Muayene Tedbirlerine Uyma-133
G. -Silah Bulunduramama veya Taşıyamama-134
H. -Konutunu Terk Etmemek-135
İ. -Belirli Bir Yerleşim Bölgesini Terk Etmemek-136
J. -Belirlenen Yer veya Bölgelere Gitmemek-137
K. -Güvence Yükümlülükleri-138
1. -Cumhuriyet Savcısının İstemi Üzerine, Mahkemece Belirlenen Genel Güvence Yükümlülüğü-138
2. -Suç Mağdurunun Haklarının Güvence Altına Alınması-139
3. -Aile Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmesine ve Nafakanın Ödenmesine Dair Güvence-140
L. -Çocuk Koruma Kanunu’nda Öngörülen Yükümlülüklerin İnfazı-141
1. -Belirlenen Çevre Sınırları Dışına Çıkmamak-141
2. -Belirlenen Bazı Yerlere Gidememek veya Ancak Bazı Yerlere Gidebilmek-142
3. -Belirlenen Kişi ve Kuruluşlarla İlişki Kurmamak-143
II. -ADLİ KONTROL KARARLARINA KARŞI KANUN YOLU-144
A. -Genel Olarak-144
B. -İtiraza Yetkili Kişiler-145
C. -İtiraz Süresi-146
D. -İtiraz Mercii-147
E. -İtirazın İncelenmesi Usulü ve Sonuçları-147
III. -ADLİ KONTROL KARARLARINA UYMAMANIN YAPTIRIMI-151
IV. -ADLİ KONTROL YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN SÜRESİ VE DEĞİŞTİRİLMESİ-154
V. -ADLİ KONTROLÜN KALDIRILMASI VE SONA ERMESİ-156
A. -Adli Kontrolün Kaldırılması-156
B. -Adli Kontrolün Sona Ermesi-157
VI. -ADLİ KONTROLDE GEÇEN SÜRENİN MAHSUBU-159
VII. -ADLİ KONTROL TEDBİRLERİNİN HAKSIZ UYGULAMASINDAN DOĞAN ZARARIN TAZMİNİ-161
SONUÇ VE ÖNERİLER-165
KAYNAKÇA-173