Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
1989 Londra Konvansiyonu Çerçevesinde Kurtarma
.jpg){kind=small}
1989 Londra Konvansiyonu Çerçevesinde Kurtarma
İsmail DEMİR
Sayfa Sayısı
:
334
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786055593186
265,00
TL
GİRİŞ
I. ÇALIŞMANIN ÖNEMİ Deniz hukukunun en eski ve temel kurumlarından biri olan kurtarma, önem ve güncelliğini halen sürdürmektedir. Kurtarma, başlangıçta bir özel hukuk kurumu olarak yaşam bulmasına karşılık, zamanla, özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinde, gerek denizcilik ve kurtarma endüstrisindeki gelişmeler, gerek denizlerin kirletilmesinin önlenmesine yönelik çalışmaların yoğunlaşmasından etkilenerek disiplinler arası bir kurum hüviyetini kazanmıştır. Bu gelişmeler, kurtarmaya" ilişkin uluslararası düzenlemelerin yeniden gözden geçirilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Belirtilen dönemde sayıca az olmakla birlikte gemiler, hacim itibariyle oldukça büyük ve teknik olarak daha gelişmiş bir şekilde inşa edilmeye başlanmıştır. Bu sayede büyük miktarda eşya bir seferde taşınabilmiş, ancak, söz konusu gelişme kirliliğe neden olabilecek nitelikteki yükün denize dökülmesi ile sonuçlanmış, TORREY CANYON, AMOCO CADIZ ve EXXON VALDEZ gibi önemli ve giderilmesi güç deniz kirliliğine sebep olan kazaların doğmasına neden olmuştur. Deniz taşımacılığı ve teknolojisindeki bu gelişmelere paralel olarak hem kurtarma faaliyetleri, hem de kurtaranların sayısı önemli ölçüde artmıştır. Kurtaranların kurtarma faaliyetlerindeki ödevlerinde de bir hayli çoğalma ve değişiklikler yaşanmış; kurtarma faaliyetleri, gerek fiziksel, gerekse ekonomik olarak zorlaşmıştır. Diğer yandan, "faydalı sonuç yoksa ücret de yok" (no cure, no pay) prensibi nedeniyle birçok olayda, özellikle kirlenme zararlarının önlenmesi veya en aza indirilmesinde büyük çabalar sarfeden kurtaranlar, kurtarma ücretinden yoksun kalmalarının yanı sıra bizatihi kurtarma faaliyetinin kirlenmeye sebep olduğu ya da gemilere zarar verdiği gerekçesiyle muhtelif dava ve hukukî sorumluluklara muhatap olmuşlardır. 23/09/1910 tarihli Denizde Kurtarma ve Yardıma Dair Bazı Kaidelerin Birleştirilmesi Hakkında Konvansiyon "Brüksel Konvansiyonu", zama-nın ihtiyaçlarına cevap verememiştir. Bunun üzerine, uluslararası alanda yürütülen yoğun çabalar sonucu, Londra′da 28/04/1989 tarihinde sonuçlandırılan diplomatik konferans ile aynı tarihli Kurtarmaya Dair Uluslararası Konvansiyon ("Konvansiyon") kabul edilmiştir.1 Uluslararası hukukun genel prensibi2 gereği, bir uluslararası konvansiyon, kendisine taraf olmayan ülkeler bakımından bağlayıcı değildir. Ancak, bir konvansiyon Dünya genelinde çok sayıda devlet tarafından benimsenerek uygulandığında, hükümleri, taraf olmayan devlet tebaası yönünden de fiilen etki kazanabilir. Örneğin; ilgili konvansiyon hükümleri, bir uluslararası örf ve adet kuralı niteliği kazanmış olabilir veya limana kabulde teminat verilmesi gibi konvansiyona taraf devletlerin tebaası için kabul edilen bazı yükümlülüklerin, taraf olmayan devlet tebaası yönünden de uygulanacağına ilişkin ilgili konvansiyonda bir hüküm mevcut olabilir. Yine, bir sözleşmenin tarafları, sözleşme serbestliği prensibi uyarınca akdedecekleri bir sözleşmede, tebaası oldukları devletin tarafı olmadığı bir konvansiyona referansta bulunabilirler. Kurtarma kavramı, doğası gereği ulusal hukukların yanı sıra, uluslararası hukukta da önemli bir etkinliğe sahiptir. Kurtarmaya ilişkin uygulama ve uyuşmazlıkların çözümüne dair kurallar, esas itibariyle bu alanda kabul görmüş uluslararası sözleşmeler, özellikle İngiliz Hukuku esaslarına göre belirlenen tasarlanan tip sözleşmelerden hareketle oluşturulmuştur. Kurtarma hukuku kurallarının yeknesaklığının sağlanmasında Konvansiyon, en son ve güncel bir uluslararası kaynak olarak kendisine taraf olmayan bir çok ülke hukukunu doğrudan veya dolayısıyla etkilemektedir. Konvansiyon, bütünsel bir yaklaşım içinde kurtarma kavramının özünü genel kurallar çerçevesinde oluşturduktan sonra, kurtarma faaliyeti, konusu, kamu makamlarınca yürütülen hizmetler, insan yaşamı kurtarması,coğrafi kapsam, ücretin belirlenmesi ve sorumluluk gibi konularda yenileşti-rici hükümler getirmektedir. Konvansiyonun gerçekleştirmek istediği amaçlardan bir diğeri ise çevrenin korunmasıdır. Bu amaç doğrultusunda getirilen en önemli yenilik, "özel tazminaftır. 14/07/1996 tarihinde yürürlüğe giren Konvansiyona aralarında geleneksel anlamda denizci devletlerin de bulunduğu 57 ülke taraf olmuştur.3 Konvansiyonun uluslararası sahada geniş kabul görmesi, kurtarmaya ilişkin kuralların yeknesaklığının sağlanması ve çevre korumada önemli bir aşama olarak görülmektedir. Konvansiyonun, Türk Hukuku açısından da sahip olduğu önemin ve taraf olunarak iç hukuka aktarılmasının getireceği yararın tartışılması gerekmektedir. Gerçekten, Türkiye sularında meydana gelen INDEPENDENTA (1979), , NASSIA (1994),′ TPAO (1997) ve VOLGONEFT 247 (1999) gibi birçok önemli deniz kazası, etkili ve zamanında yapılacak kurtarma hizmetlerinin önemini ve kurtaranların özellikle çevre zararı tehdidinin ortaya çıktığı olaylarda teşvik edilmeleri gereğini ortaya koymuştur. Esasen, Türkiye tarafında da 25/08/2003 tarihli ve 2003/6084 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla4 taraf olunmasının kararlaştırıldığı 1990 Tarihli Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği İle İlgili Uluslararası Sözleşmenin5 (OPRC: International Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Co-Operation, 1990) "Kurtarma Hizmetlerinin Islahı" başlıklı 8 numaralı kararının 1. maddesi, Taraf Devletlerin gecikmeksizin Konvansiyona taraf olmaları gereğine işaret ettiğigibi 2 numaralı paragrafı Taraf Ülkelerin mevcut kurtarma kapasitelerini gözden geçirmelerini istemektedir. Bütün bu nedenlerle, Konvansiyonun doktora tez konusu olarak incelenmesinin Türk Deniz Hukukuna katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. II.ÇALIŞMANIN AMACI, KAPSAMI, PLAN VE YÖNTEMİ Bu çalışmanın amacı, öncelikle Brüksel Konvansiyonu hükümleriyle birlikte bütünsel bir yaklaşım içerisinde Konvansiyonun uygulama ve yargı kararlarıyla ele alınarak incelenmesi, özellikle kurtarmaya ve çevrenin korunmasına sağladığı katkının açıklanmasıdır. Keza, Konvansiyonun kurtarma hukuku ve uluslararası hukukun gelişimindeki rolünün yanı sıra ulusal hukuk bakımından öneminin ortaya konulması ile Türk Hukuku bakımından tanıtımının sağlanması da amaçlanmaktadır. Çalışmamızda kurtarma hukukunun, Konvansiyon hükümleri kapsamında ele alınması, Konvansiyonla kurtarma hukukunda gelinen noktanın belirlenmesi, kurtarmanın çevre kirliliğinin önlenmesi ve ilgili diğer hukuk alanlarıyla ilişkileri, ulusal hukuktaki yeri ile uluslararası hukuka etkilerinin üzerinde durulması planlanmaktadır. Çalışmamızda öncelikle tarihî gelişimiyle birlikte genel olarak kurtarma kavramı ele alınmış, bu kavramın benzeri diğer hukukî kavramlarla karşılaştırılması yapılmıştır. Gerçekten, birçok olayda örneğin; müşterek avarya ve kurtarma kavramları birbirleriyle çakışabilmekte, römorkaj ile kurtarmayı birbirinden ayırmak her zaman kolay olmamaktadır. Kitabın İkinci Bölümünde Konvansiyonun uygulanma şartı, coğrafi alan, kurtarmanın aktörleriyle kurtarmaya tâbi eşya bakımından kapsam ve genel çerçevesi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Üçüncü Bölümde Konvansiyonun esas itibariyle özel hukuk yönünün ağır basmasına karşılık getirdiği kamu hukuku nitelikli borçlara değinilmiş, Dördüncü Bölümde sözleşme serbestisi ilkesi çerçevesinde kurtarma sözleşmesinin akdi, kurtarmanın yürütülmesi ile tarafların kurtarmadan kaynaklanan hak ve borçları, sözleşmenin iptali ve uyarlanması, Beşinci Bölümde ise kurtaranın alacakları incelenmiştir. Çalışmanın kapsamı içinde varılan sonuç ve değerlendirmeler sonuç kısmında belirtilmiştir. öNSöZ Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Deniz Hukuku) Bilim Dalında doktora tezi olarak hazırlanan bu eser, 18 Kasım 2009 tarihinde Prof. Dr. Samim ÜNAN, Prof. Dr. Hasan İŞGÜZAR, Prof. Dr. Metin FEYZİOĞLU, Prof. Dr. Hüseyin ALTAŞ ve Doç. Dr. Hakan KARAN′dan oluşan jüri önünde savunulmuş ve oybirliği ile kabul edilmiştir. Eser, esaslı ölçüde aslına bağlı kalınarak yayıma hazırlanmış olmakla birlikte değerli jüri üyelerinin eleştiri ve önerileri çerçevesinde eserde bazı küçük değişiklikler yapılmıştır. Bu eserin yazılmasındaki temel amaç, genel olarak uluslararası konvansiyonların daha iyi anlaşılması ve .takibi ile uluslararası hukukla entegre olunması anlayışı içinde 1989 Kurtarmaya Dair Londra Konvansiyonunun uygulama ve yargı kararlarıyla birlikte ele alınarak incelenmesi, özellikle kurtarma ve çevrenin korunmasına sağladığı katkının açıklanması; Konvansiyonun kurtarma hukuku ve uluslararası hukukun gelişimindeki rolü ile Türk Hukuku bakımından tanıtımının yapılmasıdır. Doktora tez danışmanı olarak eserin tamamlanması ve yayımlanmasında yardım ve desteklerini esirgemeyen hocam Doç. Dr. Hakan KARAN′a bu vesileyle şükran duygularımı ve teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Yine, eserin hazırlanmasında hiçbir zaman yardım ve imkânlarını esirgemeyen, görüş ve önerilerini sürekli paylaşan değerli deniz hukukçusu Doç. Dr. Kerim ATAMER′e içtenlikle teşekkür ederim. Eserin tamamlanmasında büyük bir sabır ve feragatle maddi ve manevi bana destek olan eşim ve çocuklarıma teşekkür ederim. Son olarak eserin basım ve yayımını gerçekleştiren Turhan Kitabevi ile emeği geçen tüm çalışanlarına teşekkürlerimi sunuyorum.
Ankara, Mayıs 2010 Dr. İsmail DEMİR
1989 LONDRA KONVANSİYONU ÇERÇEVESİNDE KURTARMA
İsmail DEMİR
- Kurtarma Kavramı
- Konvansiyonun Uygulama Sahası
- Kamu Hukuku Nitelikli Borçlar
- Kurtarma Sözleşmesi
- Kurtaranın Alacakları
İÇİNDEKİLER
Önsöz İÜ
Kısaltmalar ix
GİRİŞ
I. ÇALIŞMANIN ÖNEMİ 1
n. ÇALIŞMANIN AMACI, KAPSAMI, PLAN VE YÖNTEMİ 4
BİRİNCİ BÖLÜM KURTARMA KAVRAMI
I. GENEL OLARAK 5
n. ULUSLARARASI HUKUKTA KURTARMA 8
Brüksel Konvansiyonu 8
Londra Konvansiyonu 10
m. TÜRK HUKUKUNDA KURTARMA 26
KURTARMANIN UNSURLARI 28
Gemi Veya Diğer Eşyanın Tehlikeye Maruz Kalması 28
Kaptan Veya Malikin Açık ve Makul Karşı Koymaması 33
Kurtarma Faaliyeti 35
Faydalı Sonuç 38
Gönüllülük 42
KURTARMA VE MÜŞTEREK AVARYA 48
KURTARMA VE RÖMORKAJ 50
Vü. KURTARMANIN HUKUKÎ MAHİYETİ 54
İKİNCİ BÖLÜM KONVANSİYONUN UYGULAMA SAHASI
L ULUSLARARASI BİR KONVANSİYONDAN DOĞAN
UYGULAMA TAAHHÜDÜ 59
n. COĞRAFÎ BAKIMDAN 63
M. KİŞİ BAKIMINDAN 67
Kurtaran 67
Gemi ve Diğer Eşyanın Maliki 77
IV. KONU BAKIMINDAN 78
Eşya 78
Genel Olarak 78
Gemi 81
Yük .85
Navlun 89
Sahil Ötesi Platformlar ve Sondaj Üniteleri 92
Enkaz 96
İnsan Yaşamı 106
Sorumluluk 113
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KAMU HUKUKU NİTELİKLİ BORÇLAR
L GENEL OLARAK : 119
II. KONVANSİYON KAYNAKLI KAMU HUKUKU NİTELİKLİ
BORÇLAR 120
Çevrenin Korunması Borcu 120
Kıyı Devletinin Haklarına Riayet Borcu 122
Taraf Devletlerin İşbirliği Borcu 126
Hakem Kararlarının Yayımlanması Borcu 127
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KURTARMA SÖZLEŞMESİ
SÖZLEŞME SERBESTİSİ VE SÖZLEŞMENİN YAPILMASI 129
Genel Olarak 129
Sözleşme Serbestisi ve Kamu Makamlarının Müdahalesi 132
Kurtarma Sözleşmesini Temsilen Yapmaya Yetkili Kişiler 133
TİP SÖZLEŞMELER (LOF) VE KONVANSİYONUN
UYGULANMASI 139
A) Genel Olarak Tip Sözleşmeler (LOF) 139
B) LOF ve Konvansiyonun Uygulanması 141
KURTARMA FAALİYETİNİN YÜRÜTÜLMESİ 144
Genel Olarak 144
Tarafların Yükümlülükleri 146
Kurtaranın Yükümlülükleri 146
Gerekli Özeni pösterme Borcu 146
Çevreye ZararrÖnleme Ya da Azaltma Borcu 149
Diğer Kurtaranların Yardımını İsteme ve Müdahaleyi Kabul Borcu 155
Diğer Tarafın Yükümlülükleri 159
İşbirliği Yapma Borcu 161
Çevreye Zararı Önleme ya da Azaltma Borcu 162
İadeyi Kabul Borcu 164
Konvansiyonun 8. Maddesine Aykırılığın Yaptırımı 166
Kurtarma Hizmetlerinin Sona Ermesi 168
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI VE İPTALİ 170
BEŞİNCİ BÖLÜM KURTARANIN ALACAKLARI
I. GENEL OLARAK 177
n. KURTARMA ÜCRETİ 178
Genel Kural: No Cure - No Pay 178
Kurtarma Ücretinin Belirlenmesi 180
1 - Genel Olarak 180
2- Ücretin Belirlenmesine Esas Ölçütler 184
Artırılmış Ücret 190
Kurtarma Ücretinden Sorumluluk 193
Kurtarma Ücretinin Paylaştırılması 198
III. ÖZEL TAZMİNAT 203
Genel Olarak 203
Şartları 207
1 - Kurtarma Faaliyeti 208
Çevre Zararı Tehdidi 211
Kurtarma Ücretine Hak Kazanılamaması veya Ücretin Yetersizliği 213
Özel Tazminattan Sorumluluk 217
Özel Tazminat Miktarı 221
Kurtaranın Giderlerinin Hesaplanması 229
Scopic (Special Compensation Protection and Indemnity Clause). 235
ÖDEMEDEN MAHRUMİYET YA DA İNDİRİM 240
FAİZ 248
SORUMLULUĞUN SINIRLANDIRILMASI 250
KURTARANIN ALACAKLARININ TEMİNATI 254
Rehin Hakkı 254
Teminat Talep Hakkı 258
Avans Ödemesi 268
ZAMANAŞIMI 269
SONUÇ 275
EKLER 281
Ek 1 281
Ek 2 295
KAYNAKÇA 309
ÖZET 331
ABSTRACT 333
1989 LONDRA KONVANSİYONU ÇERÇEVESİNDE KURTARMA
İsmail DEMİR
- Kurtarma Kavramı
- Konvansiyonun Uygulama Sahası
- Kamu Hukuku Nitelikli Borçlar
- Kurtarma Sözleşmesi
- Kurtaranın Alacakları
İÇİNDEKİLER
Önsöz İÜ
Kısaltmalar ix
GİRİŞ
I. ÇALIŞMANIN ÖNEMİ 1
n. ÇALIŞMANIN AMACI, KAPSAMI, PLAN VE YÖNTEMİ 4
BİRİNCİ BÖLÜM KURTARMA KAVRAMI
I. GENEL OLARAK 5
n. ULUSLARARASI HUKUKTA KURTARMA 8
Brüksel Konvansiyonu 8
Londra Konvansiyonu 10
m. TÜRK HUKUKUNDA KURTARMA 26
KURTARMANIN UNSURLARI 28
Gemi Veya Diğer Eşyanın Tehlikeye Maruz Kalması 28
Kaptan Veya Malikin Açık ve Makul Karşı Koymaması 33
Kurtarma Faaliyeti 35
Faydalı Sonuç 38
Gönüllülük 42
KURTARMA VE MÜŞTEREK AVARYA 48
KURTARMA VE RÖMORKAJ 50
Vü. KURTARMANIN HUKUKÎ MAHİYETİ 54
İKİNCİ BÖLÜM KONVANSİYONUN UYGULAMA SAHASI
L ULUSLARARASI BİR KONVANSİYONDAN DOĞAN
UYGULAMA TAAHHÜDÜ 59
n. COĞRAFÎ BAKIMDAN 63
M. KİŞİ BAKIMINDAN 67
Kurtaran 67
Gemi ve Diğer Eşyanın Maliki 77
IV. KONU BAKIMINDAN 78
Eşya 78
Genel Olarak 78
Gemi 81
Yük .85
Navlun 89
Sahil Ötesi Platformlar ve Sondaj Üniteleri 92
Enkaz 96
İnsan Yaşamı 106
Sorumluluk 113
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KAMU HUKUKU NİTELİKLİ BORÇLAR
L GENEL OLARAK : 119
II. KONVANSİYON KAYNAKLI KAMU HUKUKU NİTELİKLİ
BORÇLAR 120
Çevrenin Korunması Borcu 120
Kıyı Devletinin Haklarına Riayet Borcu 122
Taraf Devletlerin İşbirliği Borcu 126
Hakem Kararlarının Yayımlanması Borcu 127
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KURTARMA SÖZLEŞMESİ
SÖZLEŞME SERBESTİSİ VE SÖZLEŞMENİN YAPILMASI 129
Genel Olarak 129
Sözleşme Serbestisi ve Kamu Makamlarının Müdahalesi 132
Kurtarma Sözleşmesini Temsilen Yapmaya Yetkili Kişiler 133
TİP SÖZLEŞMELER (LOF) VE KONVANSİYONUN
UYGULANMASI 139
A) Genel Olarak Tip Sözleşmeler (LOF) 139
B) LOF ve Konvansiyonun Uygulanması 141
KURTARMA FAALİYETİNİN YÜRÜTÜLMESİ 144
Genel Olarak 144
Tarafların Yükümlülükleri 146
Kurtaranın Yükümlülükleri 146
Gerekli Özeni pösterme Borcu 146
Çevreye ZararrÖnleme Ya da Azaltma Borcu 149
Diğer Kurtaranların Yardımını İsteme ve Müdahaleyi Kabul Borcu 155
Diğer Tarafın Yükümlülükleri 159
İşbirliği Yapma Borcu 161
Çevreye Zararı Önleme ya da Azaltma Borcu 162
İadeyi Kabul Borcu 164
Konvansiyonun 8. Maddesine Aykırılığın Yaptırımı 166
Kurtarma Hizmetlerinin Sona Ermesi 168
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI VE İPTALİ 170
BEŞİNCİ BÖLÜM KURTARANIN ALACAKLARI
I. GENEL OLARAK 177
n. KURTARMA ÜCRETİ 178
Genel Kural: No Cure - No Pay 178
Kurtarma Ücretinin Belirlenmesi 180
1 - Genel Olarak 180
2- Ücretin Belirlenmesine Esas Ölçütler 184
Artırılmış Ücret 190
Kurtarma Ücretinden Sorumluluk 193
Kurtarma Ücretinin Paylaştırılması 198
III. ÖZEL TAZMİNAT 203
Genel Olarak 203
Şartları 207
1 - Kurtarma Faaliyeti 208
Çevre Zararı Tehdidi 211
Kurtarma Ücretine Hak Kazanılamaması veya Ücretin Yetersizliği 213
Özel Tazminattan Sorumluluk 217
Özel Tazminat Miktarı 221
Kurtaranın Giderlerinin Hesaplanması 229
Scopic (Special Compensation Protection and Indemnity Clause). 235
ÖDEMEDEN MAHRUMİYET YA DA İNDİRİM 240
FAİZ 248
SORUMLULUĞUN SINIRLANDIRILMASI 250
KURTARANIN ALACAKLARININ TEMİNATI 254
Rehin Hakkı 254
Teminat Talep Hakkı 258
Avans Ödemesi 268
ZAMANAŞIMI 269
SONUÇ 275
EKLER 281
Ek 1 281
Ek 2 295
KAYNAKÇA 309
ÖZET 331
ABSTRACT 333
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı