1961 Anayasası Döneminde Türkiye Anayasa Mahkemesi'nin Siyasi Partilerin Kapatılmasıyla İlgili Kararları ve İlgili Mevzuat
1961 Anayasası Döneminde Türkiye Anayasa Mahkemesi'nin Siyasi Partilerin Kapatılmasıyla İlgili Kararları ve İlgili Mevzuat
Ferhat USLU
Türkiye Anayasa Mahkemesi 27 Mayıs 1960 askeri darbesinin yazılı ve yazılı olmayan hukukunun cari olduğu 30 Mayıs 1962 tarihinde göreve başlamış ve 12 Eylül 1980 askeri darbesine kadar faaliyetlerine devam etmiştir. 1982 Anayasası’nda da kendisine yer bulan Anayasa Mahkemesi, 19’u anılan anayasa döneminde; 6’sı da 1961 Anayasası döneminde olmak üzere toplam 25 siyasi parti hakkında kapatma karar vermiştir. 1982 Anayasası dönemindeki siyasi parti kapatma kararları, 1982 Anayasası Döneminde Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin Siyasi Partilerin Kapatılması, Siyasi Partilere İhtar Verilmesi ve Siyasi Partilerle İlgili Diğer Kararları adlı ve 8 ciltten oluşan kitaplarda bir araya getirilmişti. 1961 Anayasası Döneminde Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin Siyasi Partilerin Kapatılmasıyla İlgili Kararları ve İlgili Mevzuat adını taşıyan bu kitap da ise, 1961 Anayasası döneminde kapatılan siyasi partilerin kapatılma kararları bir araya getirilmiştir. Ayrıca başta 1909 yılında kabul edilen Cemiyetler Kanunu olmak üzere 1938’de yürürlüğe giren Cemiyetler Kanunu, Mülga 648 sayılı Siyasi Partiler Kanunu ve siyasi partilerle ve Anayasa Mahkemesi’yle ilgili diğer mevzuata da kitapta yer verilmiştir. 1961 Anayasası Döneminde Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin Siyasi Partilerin Kapatılmasıyla İlgili Kararları ve İlgili Mevzuat adlı kitapta Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin 1961 Anayasası döneminde siyasi partilere bakış açısı ve 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesinin ürünü siyasi partilerle ilgili mevzuat ve diğer unsurların siyasi parti ve siyasi faaliyet özgürlükleri üzerindeki yansımaları göz önüne serilmeye çalışılmıştır. Kitabın hukuk fakülteleri, siyasal bilgiler fakülteleri ve iktisadi ve idari bilimler fakülteleri öğrencilerine olduğu gibi, bu fakültelerle ilişkili lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) programlarda öğrenim görenlerle siyasi partiler hukukuna ilgi duyan diğer araştırmacı, hâkim-savcı ve üniversite mensuplarına yararlı olacağı düşünülmektedir.
ÖNSÖZ-VII
İÇİNDEKİLER-IX
I. SİYASİ PARTİLERİN KAPATILMASIYLA İLGİLİ KARARLAR-1
1. İşçi-Çiftçi Partisi Kararı-1
2. Milli Nizam Partisi Kararı-3
3. İleri Ülkü Partisi Kararı-67
4. Türkiye İşçi Partisi Kararı-75
5. Büyük Anadolu Partisi Kararı-123
6. Türkiye Emekçi Partisi Kararı-133
II. OSMANLI DEVLETİ’NDEN TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NE SİYASİ PARTİLER VE KURULUŞ TARİHLERİ (1859-2016) -173
III. TÜRKİYE ANAYASA MAHKEMESİ’NE AÇILAN SİYASİ PARTİ KAPATMA DAVALARI (1962-2016) -189
IV. İLGİLİ MEVZUAT-193
1. Türkiye Cumhuriyeti 1961 Anayasası-193
2. 648 Sayılı Siyasi Partiler Kanunu-260
3. Milli Güvenlik Konseyinin 7 Numaralı Bildirisi -303
4. 2533 Sayılı Siyasi Partilerin Feshine Dair Kanun-304
5. 3821 Sayılı 16. 10. 1981 Tarih ve 2533 Sayılı Siyasi Partilerin Feshine Dair Kanunun Yürürlükten Kaldırılmasına ve 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun-305
6. 4721 Sayılı Türk Medenî Kanunu’nun Derneklere İlişkin Hükümleri-309
7. 743 Sayılı Türk Medenî Kanunu’nun Derneklere İlişkin Hükümleri-319
8. 23. 11. 1912 Tarihli Cem-i İanat Nizamnamesi (Yardım Toplama Tüzüğü)-323
9. 3512 Sayılı Cemiyetler Kanunu (1938)-334
10. 2908 Sayılı Dernekler Kanunu (1983)-342
11. 1610 Sayılı Dernekler Kanunu (1972)-383
12. 353 Sayılı Cemiyetler Kanunu (1909)-406
13. 5253 Sayılı Dernekler Kanunu (2004)-410
14. 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununun Yürürlükten Kaldırılmış Hükümleri-425
15. 578 Sayılı Takrir-i Sükûn Kanunu (1925)-449