Sigorta Hukuku (Kaner)
Sigorta Hukuku (Kaner)
İnci Deniz KANER
Giriş ........................................................................................................... 1
I- Sigorta Hukuku Kavramı ................................................................. 1
II- Sigorta Faaliyeti ............................................................................... 2
III- Sigorta Faaliyetinde Bulunabilecek Kimseler .................................. 2
A- Sigorta Şirketleri ........................................................................ 2
B- Reasürans Şirketleri.................................................................... 3
C- Sigorta Aracıları ......................................................................... 4
1- Sigorta Acenteleri.................................................................. 3
2-Brokerler................................................................................ 4
D- Sigorta Eksperleri....................................................................... 4
IV- Sigortacılık Faaliyetinin Denetimi ................................................... 5
SİGORTA SÖZLEŞMELERİ
I- Tanım ............................................................................................... 5
II- Sigorta Sözleşmesinin Tarafları ve İlgilisi ....................................... 6
A- Sigortacı ..................................................................................... 6
B- Sigorta Ettiren ............................................................................ 6
C- Sigortalı ...................................................................................... 6
III- Sigorta Sözleşmesinin Unsurları ...................................................... 7
A- Sigorta Olayı (Versicherungsfall, Riziko) .................................. 7
B- Tehlike (Gefahr) ......................................................................... 7
C- Menfaat ...................................................................................... 8
1- Kavram.................................................................................. 8
2- Sigorta Edilen Menfaatin Değeri (Sigorta Değeri) ................ 9
a- Genel Olarak ..................................................................... 9
b- Mal Üzerindeki Hakların Sigortasında.............................. 9
c- Sair Hakların Sigortasında ..............................................11
IV- Sigorta Sözleşmesinin Yapılması ...................................................11
V- Sigorta Sözleşmesinden Doğan Borç ve Mükellefiyetler ...............13
A- Sigortacının Borç ve Mükellefiyetleri ......................................13
1-Rizikoyu Taşıma Taahhüdü (Sorumluluk Altına
Girme Taahhüdü) ................................................................13
2- Poliçe Verme Mükellefiyeti.................................................15
3- Sigortacının Giderleri Ödeme Borcu (TTK 1426)...............16
4- Tazminat Ödeme Borcu (TTK 1427)...................................16
a- Borcun Doğumu ..............................................................16
b- İfa Zamanı .......................................................................17
c- Kısmen İfa (TTK 1427/3)................................................18
d- Tazmin Borcunun Kapsamı ve Muhtevası ......................19
aa- Sigorta Zararı ............................................................19
bb- Rizikonun Gerçekleşmesindeki Kusurun Tazmin
Borcuna Etkisi .........................................................21
B- Sigorta Ettirenin Borç ve Yükümlülükleri................................21
1- Prim Ödeme Borcu ..............................................................21
a- Kavram............................................................................21
b- İfa Zamanı (Muacceliyet)................................................22
c- Temerrüt ve Temerrüdün Sonuçları ................................23
d- Ödeme Yeri .....................................................................24
e- Primin İndirilmesi ...........................................................24
2- Beyan Yükümlülüğü............................................................25
a- Kavram............................................................................25
b- Sözleşmenin Yapılması Sırasında ...................................25
aa- Mükellefiyetin Kapsamı............................................25
bb- Beyan Mükellefiyetini İhlâlin Sonuçları...................26
aaa- Sigorta olayının (rizikonun)
gerçekleşmesinden önce..................................26
bbb- Sigorta olayının (rizikonun)
gerçekleşmesinden sonra.................................27
c- Sözleşmenin Yapılmasından Sonra .................................29
aa- Tehlikeyi Değiştirmeme ve Tehlike Şartlarında
Meydana Gelen Önemli Değişiklikleri Sigortacıya
Bildirme Mükellefiyeti.............................................29
bb- Tehlike Ağırlaşması Hakkında Bildirimde
Bulunmamanın sonuçları .........................................31
aaa- Fesih yahut prim farkı isteme hakkının
doğması; askıda hükümsüzlük ........................31
bbb- Sigorta ettirenin sigortacıya karşı sorumlu
olması................................................................. 32
ccc-Tehlike ağırlaşmasının rizikonun
gerçekleşmesinden sonra öğrenilme
ihtimali (TTK 1445/5).....................................33
ddd-Sigorta tazminatı veya sigorta bedelinden
indirim hakkı ...................................................34
cc-Tehlike Ağırlaşması Hakkında Bildirimde
Bulunmanın Sonuçları .............................................35
aaa- Sözleşmeye aykırılığı ortadan kaldırması ........35
bbb- Sigorta tazminatından indirim yapılamaması ..35
ccc-Sigortacının sözleşmeyi fesih hakkının
(veya prim farkı talep) hakkının doğması .......36
dd- Tehlike Ağırlaşmasının Prim Borcuna Etkisi ...........37
aaa- Sigortacının sözleşmeyle bağlı kalması
halinde.............................................................37
bbb- Sigortacının sözleşmeyle bağlı kalmadığı
hallerde............................................................37
3-Sigorta Ettirenin Rizikoyu (Sigorta Olayını)
Bildirme Yükümlülüğü .......................................................37
4-Sigorta Ettirenin Bilgi Verme ve Araştırma Yapılmasına
İzin Verme Yükümlülüğü (TTK 1447) ...............................38
5-Sigorta Ettirenin Zararı Önleme, Azaltma ve Sigortacının
Rücu Haklarını Koruma Yükümlülüğü (TTK 1448) ...........39
6-Sigorta Sözleşmesinde Öngörülen Diğer Yükümlülükler ...39
VI- SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN ÇEŞİTLERİ ..................................40
1-Zarar Sigortaları (Mal Sigortası ve Sorumluluk Sigortası)..40
a- Genel Olarak ...................................................................40
b- Mal Sigortası...................................................................41
c- Sorumluluk Sigortası.......................................................42
d- Denizcilik Rizikolarına Karşı Yapılan Sigorta................45
2- Can Sigortaları.....................................................................47
a- Genel Olarak ...................................................................47
b- Hayat Sigortası................................................................47
aa- Tanımı.......................................................................47
bb- Hayat Sigortasının İlgilileri ve Özellikleri ...............47
aaa- Sigortalı ...........................................................47
bbb- Lehtar ..............................................................49
aaaa- Atanması...............................................49
bbbb- Değiştirilmesi ......................................50
ccc- Sigorta ettiren...................................................50
aaaa- Lehtarın belirtilmemiş olması halinde ...50
bbbb- Lehtarın sigorta ettirenin yerine
geçmesi (TTK 1505) ............................51
cc-Hayat Sigortalarında “Sigorta Değeri”(TTK 1491) ..51
dd- Hayat Sigortasında Halefiyet Yasağı ........................52
ee- Hayat Sigortasında Sözleşmeden Cayma Hakkı .......52
ff- Sigorta Ettirenin Sözleşmeden Ayrılma Hakkı ..........53
gg- Sigorta Ettirenin Ödünç Alma Hakkı........................53
hh- Hayat Sigortalarında Beyan Yükümlülüğünün
İhlâli (TTK 1497-1499)............................................53
ii-Hayat Sigortasının Primden Muaf Sigorta
Haline Gelmesi ...........................................................55
jj- Hayat Sigortasında Sigortalının İntiharı veya
Öldürülmesi ................................................................55
c- Kaza Sigortası .................................................................56
aa- Genel Olarak .............................................................56
bb- Sigorta Tazminatının Kapsamı ve Tayini .................57
cc- Uygulanacak Hükümler ............................................57
d- Hastalık ve Sağlık Sigortası ............................................58
VII-Aynı Menfaatin Birden Fazla Sigortacı Tarafından Sigorta
Edilmesi.........................................................................................60
A- Karşılıklı Sigorta ......................................................................60
B-Reasürans..................................................................................60
C- Çifte Sigorta .............................................................................61
D- Müşterek Sigorta (TTK 1466) ..................................................62
VIII- Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi ...............................................63
A- Sözleşmenin Kendiliğinden Hükümden Düşmesi ....................63
1-Sözleşmenin Yapılması Sırasında Mevcut Olan
Menfaatin Sonradan Ortadan Kalkması ..............................63
2- Sigortacının İflâsı ................................................................63
3- Sonraki İmkânsızlık (TTK 1422).........................................63
4-Sigorta Edilen Menfaatin Sahibinin Değişmesi
(TTK 1470) .........................................................................64
B- Kanunî Sebeplerle Fesih veya Cayma ......................................64
1- Genel Olarak........................................................................64
2- Cayma veya Fesih Sebepleri................................................65
a-Sigortacının, Konkordato Ilan Etmesi, Ilgili Sigorta
Dalına Ait Ruhsatının Iptâl Edilmesi veya Sözleşme
Yapma Yetkisinin Kaldırılması (ve bu gibi hâller).........65
b-Sigorta Ettirenin Primlerin Tamamını Ödememişken
Konkordato Ilan Etmesi ..................................................65
c-Sigortacının Sözleşmedeki Ayarlama Şartına
Dayanarak Primi Yükseltmesi ........................................65
d-Sigortacının Sigorta Sözleşmesini Kısmen Feshetmesi
veya Cayması (TTK 1415) .............................................65
e-Sigortacının Aciz Hâline Düşmesi veya Hakkında
Yapılan Takibin Semeresiz Kalması (TTK 1417) ..........66
f-Sigorta Ettirenin Primin Ödenmesinden Önce Acze
Düşmesi, Iflâs Etmesi veya Kendisi Hakkında Yapılan
Takibin Semeresiz Kalması (TTK 1417/2).....................66
g- Kısmî Zarar Hâlinde .......................................................66
h-Sigorta Ettirenin Prim Borcunda Temerrüde Düşmesi
Hâlinde ...........................................................................66
ı- Sigorta Ettirenin “Tehlike” Hakkındaki Beyan
Yükümlülüğünü Ihlâl Etmesi Hâlinde.............................66
IX- Sigorta Sözleşmesinde İfanın Sonuçları.........................................67
A- Sigortacının Halefiyeti .............................................................67
B- Sözleşmenin Sona Ermesi ........................................................69
X- Sigorta Sözleşmesinde Zamanaşımı ...............................................69
EK
SİGORTACILIK KANUNU
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç ve Kapsam: Madde 1.....................................................................71
Tanımlar: Madde 2 ..................................................................................72
İKİNCİ BÖLÜM
Sigorta Şirketleri ve Reasürans Şirketleri
Sigorta şirketlerinin ve reasürans şirketlerinin kuruluşu:
Madde 3...................................................................................................75
Sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin teşkilâtı: Madde 4................77
Ruhsat: Madde 5......................................................................................78
Ruhsat talebinin değerlendirilmesi: Madde 6 ..........................................79
Ruhsat iptali: Madde 7.............................................................................80
Ana sözleşme değişiklikleri: Madde 8.....................................................81
İntifa ve oy kullanma haklarının edinilmesi: Madde 9 ............................81
Tasfiye, birleşme, devir, portföy devri ve iflas: Madde 10 ......................82
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sigorta Sözleşmeleri
Sigorta sözleşmeleri: Madde 11...............................................................83
Tarifeler: Madde 12 .................................................................................84
Zorunlu sigortalar: Madde 13 ..................................................................84
Güvence hesabı: Madde 14......................................................................85
Yurt dışında yaptırılabilecek sigortalar. Madde 15..................................88
BEŞİNCİ BÖLÜM
Aktüerler, Aracılar ve Sigorta Eksperleri
Aktüerler ve brokerler: Madde 21 ...........................................................89
Sigorta eksperleri: Madde 22...................................................................90
Sigorta acenteleri: Madde 23 ...................................................................94